Η προστασία στα σχολεία II

Το ακόλουθο άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 16 Ιανουαρίου 2013.

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΚΑΙ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ
Η προστασία στα σχολεία II
γράφει ο Παναγιώτης Αλεβαντής*

Πριν από λίγες μέρες είχα δυο εμπειρίες σχετικές με την εκπαίδευση τις οποίες νομίζω ότι αξίζει να τις μοιραστώ μαζί σας, παρόλο που δεν σχετίζονται άμεσα με τα ατυχήματα και τις καταστροφές

Οι περισσότεροι έλληνες μαθητές αλλά και οι ενήλικες φαίνεται να αγνοούν τι είναι και πως λειτουργεί η Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και πόσες από τις καθημερινές μας δραστηριότητες συχνά ρυθμίζονται αποκλειστικά από το Ενωσιακό δίκαιο. Η νοικοκυρά που αναρωτιέται τι θα ψήσω σήμερα, τι ρούχα θα βάλω για να πάω βόλτα ή πως θα μιλήσω στο τηλέφωνο με τις φίλες μου. Ο αγρότης που λαμβάνει τις Ενωσιακές επιδοτήσεις ή πρέπει να εφαρμόσει ευρωπαϊκά πρότυπα για τα προϊόντα του ή για τα απόβλητα και τα φυτοφάρμακα. Ο φοιτητής που θέλει να πραγματοποιήσει ένα μέρος των σπουδών του στο εξωτερικό, που εργάζεται σε ένα από τα πολυάριθμα ερευνητικά έργα των Ενωσιακών προγραμμάτων έρευνας ή που σχεδιάζει να εργαστεί μετά τις σπουδές του σε μιαν άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Η μαθήτρια που ενδιαφέρεται για την προστασία της φύσης ή για την ανθρωπιστική βοήθεια και τα ανθρώπινα δικαιώματα σε χώρες του τρίτου κόσμου. Οι περισσότεροι αγνοούν πως σε όλα τα παραπάνω το Ενωσιακό δίκαιο υπερισχύει πολλές φορές του εθνικού δικαίου. Ότι η διαδικασία λήψης αποφάσεων σε επίπεδο Ένωσης είναι ιδιαίτερα ανοικτή και διαφανής. Και ότι οι πολίτες της Ένωσης μπορούν να εκφράσουν τις απόψεις τους σε όλα τα επίπεδα και να εισακουστούν, εάν οι απόψεις αυτές υποστηρίζονται από μεγάλα τμήματα της κοινωνίας.

Για να εξασφαλίσει την καλύτερη ενημέρωση των δασκάλων, η Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα ξεκίνησε από το 2011 ένα καινοτόμο και πρωτότυπο πρόγραμμα με τίτλο «Δάσκαλοι για την Ευρώπη». Το πρόγραμμα απευθύνεται σε δασκάλους από όλη την Ελλάδα που γνωρίζουν μια ξένη γλώσσα και είναι έτοιμοι να οργανώσουν μια βιωματική δραστηριότητα με τις τάξεις τους. Οι δάσκαλοι επιλέγονται με αυστηρά κριτήρια και παρακολουθούν αρχικά μια περίοδο θεωρητικής εκπαίδευσης κατά τη διάρκεια των διακοπών των Χριστουγέννων. Πρόσφατα, είχα την τιμή να προσκληθώ ως ομιλητής στην πρώτη φάση της σχετικής θεωρητικής εκπαίδευσης και θαύμασα την ενεργή συμμετοχή των δασκάλων που εξεδήλωσαν το έντονο ενδιαφέρον τους για την σχέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την καθημερινότητα του πολίτη. Μετά την ολοκλήρωση της πρώτης αυτής φάσης οι δάσκαλοι επιστρέφουν στα σχολεία τους, οργανώνουν τις σχετικές δραστηριότητες με τους μαθητές τους και θα ξαναβρεθούν γύρω στις διακοπές του Πάσχα για να παρουσιάσουν τις εργασίες που έκαναν στην τάξη. Στη συνέχεια θα συμμετάσχουν σε ένα εκπαιδευτικό ταξίδι στις Βρυξέλλες για να έλθουν σε άμεση επαφή με τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όσοι παρακολουθούν την εκπαιδευτική αυτή δράση συμμετέχουν επίσης και στην σχετική ηλεκτρονική κοινότητα (www.teachers4europe.gr) που τους επιτρέπει να συνεχίσουν τις ανταλλαγές βέλτιστων εκπαιδευτικών πρακτικών και τους εξασφαλίζει περαιτέρω ενημέρωση γύρω από τα ευρωπαϊκά θέματα.

Η παιδεία βέβαια δεν εμπίπτει στις άμεσες αρμοδιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά αποτελεί ευθύνη των εθνικών κυβερνήσεων. Το αντίστοιχο άρθρο 165 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης προβλέπει συγκεκριμένα ότι «η Ένωση συμβάλλει στην ανάπτυξη παιδείας υψηλού επιπέδου, ενθαρρύνοντας τη συνεργασία μεταξύ κρατών μελών και, αν αυτό απαιτείται, υποστηρίζοντας και συμπληρώνοντας τη δράση τους, σεβόμενη ταυτόχρονα πλήρως την αρμοδιότητα των κρατών μελών για το περιεχόμενο της διδασκαλίας και την οργάνωση του εκπαιδευτικού συστήματος, καθώς και την πολιτιστική και γλωσσική τους πολυμορφία». Πράγματι, η Ένωση με μια σειρά προγράμματα στον χώρο της παιδείας και της επαγγελματικής κατάρτισης έχει συμβάλλει ιδιαίτερα στην ανάπτυξη πνεύματος συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών δομών των κρατών μελών. Παράλληλα, έχουν αναγνωριστεί νομοθετικά σε επίπεδο Ένωσης τα επαγγελματικά προσόντα ορισμένων κλάδων (γιατρών, οδοντιάτρων, φαρμακοποιών, νοσοκόμων, μαιών και αρχιτεκτόνων) και βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία της Μπολόνια για την αμοιβαία αναγνώριση των προτύπων και της ποιότητας των σπουδών στο επίπεδο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Δυστυχώς, η Ένωση δεν έχει σχεδόν καθόλου στηρίξει την ανάπτυξη μιας ευρωπαϊκής διάστασης της παιδείας σε επίπεδο πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης κάτι που είναι απαραίτητο για πολλούς λόγους. Συγκεκριμένα, η Ένωση έχει θέσει ως στόχο για το έτος 2020 την επίτευξη μιας έξυπνης, βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης κάτι που εξαρτάται από την βελτίωση της παιδείας όχι μόνο στο επίπεδο των πανεπιστημίων αλλά και στο επίπεδο της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Αυτό τουλάχιστον δείχνουν οι έρευνες PISA του ΟΟΣΑ από τις οποίες προκύπτει υποβάθμιση του επιπέδου των γνώσεων και των δεξιοτήτων των 15χρονων μαθητών στην ανάγνωση και των επιδόσεών τους στα μαθηματικά και τις θετικές επιστήμες.

Για να πείσουμε την Ευρωπαϊκή Ένωση να ενεργήσει προς αυτή την κατεύθυνση μια ομάδα ενεργών ευρωπαίων πολιτών, δημιουργήσαμε το ΜΕΕΤ, το Κίνημα για μια Ευρωπαϊκή Εκπαιδευτική Παρακαταθήκη (www.EuroEdTrust.eu) προκειμένου να συγκεντρώσουμε ένα εκατομμύριο υπογραφές στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας Πολιτών, μιας διαδικασίας που θεσπίστηκε με τη Συνθήκη της Λισαβόνας. Στόχος της πρωτοβουλίας είναι να δημιουργηθεί μια πλατφόρμα διαλόγου και συνεργασίας με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων, στο πλαίσιο της οποίας γονείς, δάσκαλοι, μαθητές, κοινωνικοί εταίροι και οι αποφασίζοντες θα προτείνουν, θα συζητήσουν και θα διατυπώσουν μια ευρωπαϊκή πολιτική για ένα εκπαιδευτικό μοντέλο, ποιοτικό, πλουραλιστικό και στραμμένο προς την ΕΕ του 2020 για την πρωτοβάθμια και την δευτεροβάθμια εκπαίδευση όλων των ευρωπαίων. Η πλατφόρμα αυτή θα εκπονήσει ένα χάρτη πορείας για την υλοποίηση του προαναφερθέντος εκπαιδευτικού μοντέλου, που θα έχει ως πιθανό τελικό στόχο την δημιουργία ενός ευρωπαϊκού απολυτηρίου, προς όφελος των μελλοντικών γενεών. Το πλήρες κείμενο της πρωτοβουλίας και περισσότερες πληροφορίες στα ελληνικά για την διαδικασία συγκέντρωσης υπογραφών (που ξεκίνησε πριν από λίγες μέρες) διατίθενται στη διεύθυνση http://euro-education.blogspot.gr.

Όμως για την προστασία στα σχολεία θα επανέλθουμε.

* Φυσικός, υπάλληλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι απόψεις είναι προσωπικές και δεν εκφράζουν κατ’ ανάγκη την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. http://alevantis.blogspot.com