(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 6 Οκτωβρίου 2015 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-217)
Τα λένε drones (προφ. ντρόουνς), δηλαδή «κηφήνες» από τη μελισσοκομία. Αποτελούν εξέλιξη των τηλεκατευθυνόμενων μοντέλων αεροσκαφών που άρχισαν σιγά-σιγά να αποκτούν δυνατότητες αυτόνομης πτήσης με τη βοήθεια συστημάτων αυτόματης πλοήγησης. Φυσικά, όπως συχνά συμβαίνει με κάθε νέα τεχνολογία, χρησιμοποιήθηκαν για πολεμικούς σκοπούς όπως για εκτελέσεις τρομοκρατών σε απομακρυσμένες περιοχές του πλανήτη.
Τηλεκατευθυνόμενα μοντέλα χρησιμοποιούνται επίσης και ως κινούμενοι στόχοι π.χ. για την εκπαίδευση στις βολές πυροβολικού ή πυραύλων εδάφους-αέρος ή αέρος-αέρος. Μάλιστα, στα Χανιά λόγω γειτνίασης με το Πεδίο Βολής Κρήτης, έχει αναπτυχθεί και σχετική τεχνογνωσία από ελληνικές εταιρείες όπως π.χ. η ALTUS LSA.
Παράλληλα με τις στρατιωτικές εφαρμογές, οι «κηφήνες» άρχισαν να χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο και σε άλλες εξαιρετικά χρήσιμες ειρηνικές εφαρμογές. Εξοπλισμένοι με μια φωτογραφική ή μια κινηματογραφική μηχανή μπορούν να απεικονίσουν από ψηλά τις ομορφιές μιας περιοχής και να αποκαλύψουν μυστικά που δεν φαίνονται πάντα από το έδαφος. Τα ΧΝ έχουν αναρτήσει στις ιστοσελίδες τους αρκετά βίντεο της Chania Aerial Creations με υπέροχες απόψεις της Πόλης και του Νομού Χανίων από ψηλά. Αλλά στο διαδίκτυο υπάρχουν πολυάριθμα τέτοια βίντεο για τα Χανιά και την Κρήτη τραβηγμένα από τον ουρανό …
Στους χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες στο Σαάτσι της Ρωσίας χρησιμοποιήθηκαν «κηφήνες» για να κινηματογραφήσουν αγώνες σκι και χιονοσανίδας (σνόουμπορντ) γιατί εξασφάλιζαν κοντινότερες λήψεις των αθλητών και ήταν πιο ευέλικτοι σε σχέση με τις κάμερες που ήταν αναρτημένες από καλώδια. Και οι φοιτητές δημοσιογραφίας στο Πανεπιστήμιο του Μιζούρι στις ΗΠΑ διδάσκονται και την χρήση των «κηφήνων» για τη συλλογή ειδήσεων μέσω εναέριας βιντεοσκόπησης και φωτογράφισης.
Άλλες χρήσεις περιλαμβάνουν τον εντοπισμό, με χρήση ανιχνευτών θερμότητας, περιπτώσεων λαθροθηρίας αλλά και επιβλαβών για τις καλλιέργειες ζώων. Την παρακολούθηση απειλούμενων με εξαφάνιση ειδών ή και εκτεταμένων καλλιεργειών. Τη μελέτη της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Την χαρτογράφηση και τη συλλογή γεωδαιτικών δεδομένων, τομέα στον οποίο αναπτύσσει σχετική δραστηριότητα και το Πολυτεχνείο Κρήτης - με την ομάδα χωρικής πληροφορικής που μεταξύ άλλων κατασκευάζει και χρησιμοποιεί «κηφήνες».
Όσον αφορά τις εφαρμογές στον τομέα της δημόσιας τάξης, μερικές υπηρεσίες τροχαίας εξετάζουν το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσουν «κηφήνες» για τον έλεγχο της οδικής κυκλοφορίας, ενώ και η Ελληνική Αστυνομία έχει προμηθευτεί «κηφήνες» που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως ιπτάμενα περιπολικά π.χ. για τον έλεγχο της ρύπανσης του περιβάλλοντος, την παρακολούθηση και εντοπισμό εγκληματιών και την από αέρος υποστήριξη διάφορων επιχειρήσεων της αστυνομίας.
Όμως, τα μη επανδρωμένα ιπτάμενα οχήματα αποδεικνύονται χρησιμότατα και σε περιπτώσεις ατυχημάτων και καταστροφών. Όπως για την επιτήρηση σημείων που είναι απροσπέλαστα στον άνθρωπο π.χ. λόγω ραδιενέργειας, κατεστραμμένων οδών πρόσβασης, ή πυρκαγιάς. Αλλά και για την επείγουσα μεταφορά φαρμακευτικού υλικού σε περιοχές που έχουν αποκλειστεί λόγω σεισμών, κατολισθήσεων ή πλημμύρας.
Μια άλλη εφαρμογή που παρουσιάστηκε πρόσφατα στην Ολλανδία αφορά έναν ιπτάμενο αυτόματο απινιδωτή που μπορεί να φθάσει πολύ γρήγορα στο θύμα καρδιακού επεισοδίου, ιδίως σε πόλεις όπου η πυκνή κυκλοφορία εμποδίζει την μετακίνηση ασθενοφόρων. Ο απινιδωτής φτάνει ως από μηχανής θεός και μάλιστα δίνει οδηγίες για την βέλτιστη χρήση του από τους πολίτες - οι οποίοι καλόν θα είναι να έχουν παρακολουθήσει κάποια σχετική εκπαίδευση, κυρίως για να μην χάνουν την ψυχραιμία τους και να μπορούν να φανούν χρήσιμοι στο θύμα.
Πρόσφατα, η επιτροπή Μεταφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ενέκρινε έκθεση σχετικά με τη θέσπιση νέων κανόνων που θα δώσουν ώθηση στην ανάπτυξη των μη επανδρωμένων αεροσκαφών στην Ευρώπη και στην ασφαλή τους χρήση. Η εισηγήτρια της έκθεσης η βρετανίδα κα Jacqueline Foster, δήλωσε σχετικά: «Αυτό που έχουμε δει τα τελευταία 15 χρόνια, από πλευράς εμπορίου, είναι η τεράστια αύξηση του κλάδου... Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη χρησιμοποιούνται για να ελέγξουν καλλιέργειες, σε ανθρωπιστικές καταστροφές, πυρκαγιές δασών και σιδηροδρομικών γραμμών αλλά και στον κινηματογράφο. Όμως θέλουμε να βεβαιωθούμε ότι υπάρχουν κατάλληλες σχολές για την εκμάθηση της λειτουργίας τους».
Στην έκθεση τονίζεται η ανάγκη δημιουργίας πλαισίου ασφαλούς λειτουργίας π.χ. με την πρόβλεψη δυνατότητας ανίχνευσης άλλων αεροσκάφη που χρησιμοποιούν τον ίδιο εναέριο χώρο, διασφαλίζοντας ότι δεν υπάρχουν κίνδυνοι για τα επανδρωμένα αεροσκάφη. Πρέπει επίσης να ληφθούν υπόψη πυκνοκατοικημένες περιοχές, ζώνες όπου απαγορεύονται οι πτήσεις όπως αεροδρόμια, σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, πυρηνικά και χημικά εργοστάσια αλλά και άλλες υποδομές ζωτικής σημασίας. Εντωμεταξύ πολλαπλασιάζονται διεθνώς οι περιπτώσεις αποφυγής συγκρούσεων «κηφήνων» και αεροσκαφών στη τελευταία στιγμή …
Σχετική διαβούλευση για το κανονιστικό πλαίσιο της λειτουργίας «κηφήνων» έχει επίσης ξεκινήσει και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ασφάλειας της Αεροπορίας ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση του Αριθμού Επειγόντων (www.eena.org) έχει συγκροτήσει σχετική ομάδα εργασίας στην οποία συμμετέχουν πάνω από 80 μέλη από 26 χώρες. Στόχος της ΕΕΝΑ είναι η σύνταξη Λευκής Βίβλου που να καλύπτει τις τεχνικές, νομικές και επιχειρησιακές πτυχές της χρήσης «κηφήνων» σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.
