Retrain to avoid obsolescence!

Μια προσωπική μαρτυρία για το τί σημαίνει στην πράξη «γηράσκω αεί διδασκόμενος»
Δημοσιεύτηκε τον Ιούνιο του 2021 στο 2ο τεύχος του περιοδικού «Άλληλον»

Αυτός ήταν ο τίτλος ενός άρθρου που είχε δημοσιεύσει στο περιοδικό Electronic Design ο Robert (Bob) Heikes, διευθυντικό στέλεχος της Motorola. Μου το έδωσε ο αείμνηστος καθηγητής μου Θεόδωρος Δεληγιάννης, όταν τον επισκέφτηκα την άνοιξη του 1979 στο εργαστήριο της Ηλεκτρονικής στο Πανεπιστήμιο Πατρών, μόλις είχα ολοκληρώσει την στρατιωτική μου θητεία και έψαχνα τι θα κάνω επαγγελματικά.

Στο άρθρο αυτό ο Heikes τόνιζε μεταξύ άλλων πως η επανεκπαίδευση είναι ευθύνη του μηχανικού, αλλά «This may mean sacrifices for some individuals. But I feel you'll never find successful people who work less than a 60-hour week. Sure, if a fellow wants to put in his eight hours a day, then go home and watch television, that's fine. But he won't get ahead. And in an economic downturn, he may not survive in a high-technology business». Πρόσθετε επίσης πως για να συμμετέχουν στην κούρσα των ημιαγωγών (έναν από τους τομείς των τεχνολογιών αιχμής από την δεκαετία του 1970 και μετά) «engineers will have to retrain themselves. Companies will have to retrain themselves. And countries will have to retrain themselves».

Σήμερα, που συζητούμε για το ψηφιακό μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης θέλω να μοιραστώ μαζί σας πως με βοήθησε στην σταδιοδρομία μου η διαρκή προσπάθεια που έκανα από τα φοιτητικά μου ακόμη χρόνια να μαθαίνω πράγματα ακόμη κι αν αυτά τη δεδομένη χρονική στιγμή δεν συνδέονταν άμεσα με τις σπουδές ή με την επαγγελματική μου απασχόληση.

Η Ελληνική μου δεκαετία (1973-1983) … 

Εγώ πάντως στις αρχές της δεκαετίας του 1970 δεν περίμενα να διαβάσω τις συμβουλές του Heikes για να αποκτήσω την κουλτούρα της επανεκπαίδευσης. Ήδη από το Πανεπιστήμιο παρακολουθούσα ως ακροατής επιπλέον μαθήματα και σύχναζα τακτικά στη Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη. Με τα χρήματα που έβγαζα δουλεύοντας τα καλοκαίρια αγόραζα βιβλία Φυσικής και Μαθηματικών στα Αγγλικά και τα Γαλλικά.

Για μένα ακόμη και η 28μηνη θητεία μου στο Στρατό δεν πήγε χαμένη. Αφού πέρασα τις σχετικές εξετάσεις έλαβα την ειδικότητα του στρατιωτικού διερμηνέα Αγγλικής. Μετά την βασική εκπαίδευση και την υπηρεσία σε παραμεθόριο περιοχή, μετατέθηκα στο Μεταφραστικό Γραφείο του Γενικού Επιτελείου Στρατού στην Αθήνα. Εκεί έμαθα να μεταφράζω στην πράξη υπό την καθοδήγηση επαγγελματιών μεταφραστών. Εκείνη την εποχή δεν υπήρχε σχετική σχολή στην Ελλάδα αφού το 1977-1978 είχε μόλις αρχίσει να λειτουργεί το Κέντρο Μετάφρασης και Διερμηνείας (ΚΕΜΕΔΙ) στην Κέρκυρα. Η μεταφραστική μου εκπαίδευση τελειοποιήθηκε όταν δούλεψα αργότερα ως βοηθός αρχισυντάκτη για Τεχνολογία και Φυσική στην Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Larousse-Britannica.

Επιπλέον, το φθινόπωρο του 1978 ενώ ήμουν ακόμη στο στρατό παρακολούθησα το πρώτο σεμινάριο μικροϋπολογιστών που οργάνωσαν η Ένωση Ελλήνων Φυσικών και η Ένωση Ελλήνων Χημικών. Για να το παρακολουθήσω, ζήτησα να είμαι εξοδούχος Δευτέρα, Τετάρτη, Παρασκευή και να μπαίνω υπηρεσία τα Σαββατοκύριακα. Είπαμε, η επανεκπαίδευση απαιτεί θυσίες …

Παράλληλα με την Εγκυκλοπαίδεια, έγραφα τη στήλη Τεχνολογία-Επιστήμες στο περιοδικό Επίκαιρα και τη στήλη Καλειδοσκόπιο στο περιοδικό 4Τροχοί. Γι’ αυτό έπρεπε να διαβάζω πολυάριθμα περιοδικά ώστε να ενημερώνομαι διαρκώς σχετικά με τις τελευταίες εξελίξεις στους τομείς της τεχνολογίας και των θετικών επιστημών. Εκείνη την εποχή, ενδιαφέρθηκα για τις βάσεις δεδομένων που άρχιζαν να δημιουργούνται εκείνη την εποχή. Παρακολούθησα όλες τις σχετικές παρουσιάσεις της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας καθώς και τις πρώτες δράσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο πλαίσιο του προγράμματος ESPRIT.

Το καλοκαίρι του 1983, θυσίασα μερικές μέρες από τις καλοκαιρινές μου διακοπές για να παρακολουθήσω ένα σεμινάριο για βάσεις δεδομένων που οργάνωσε στην Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης το Ινστιτούτο Πληροφορικής του Ερευνητικού Κέντρου Κρήτης (το σημερινό Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας). Οι σημειώσεις που κράτησα τότε αποδείχτηκαν ιδιαίτερα χρήσιμες λίγα χρόνια αργότερα στις Βρυξέλλες …

Παράλληλα, το πρώτο εξάμηνο του 1983 παρακολούθησα το Μακροχρόνιο Πρόγραμμα Management Β’ στο Ελληνικό Κέντρο Παραγωγικότητας (ΕΛΚΕΠΑ) ένα πρόγραμμα που, εκείνη την εποχή, υποκαθιστούσε με επιτυχία την πλήρη απουσία προγραμμάτων MBA στην Ελλάδα. Εκτός από στοιχεία διοίκησης παραγωγής και προσωπικού έμαθα μερικά μυστικά χρηματοοικονομικής διαχείρισης και κοστολόγησης, τα οποία αποδείχτηκαν εξαιρετικά χρήσιμα στη μεταγενέστερη σταδιοδρομία μου.

… και τα 33 χρόνια μου στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Στις αρχές του 1984, έχοντας πετύχει στις εξετάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής άρχισα να εργάζομαι ως μεταφραστής στις Βρυξέλλες. Η Επιτροπή είχε, και έχει, ένα πλουσιότατο πρόγραμμα κατάρτισης του προσωπικού της, το οποίο φυσικά αξιοποίησα στο έπακρο. Παρακολούθησα αρχικά τη σειρά σεμιναρίων για τους νεοπροσληφθέντες υπαλλήλους και άρχισα να μπαίνω σιγά σιγά στο νόημα. Χρειάστηκε βέβαια να διαβάσω και πολλά γιατί εκείνη την εποχή οι γνώσεις μου στον τομέα της ιστορίας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης ήταν πρακτικά ανύπαρκτες. Από τα Απομνημονεύματα του Ζαν Μονέ μέχρι τις Συνθήκες για την ίδρυση των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Άρχισα επίσης να διαβάζω τον τοπικό τύπο και πολύ γρήγορα έγινα τακτικός αναγνώστης του Test-Achats, του περιοδικού της Ένωσης Καταναλωτών του Βελγίου.

Οι γνώσεις που είχα αποκτήσει στον τομέα των βάσεων δεδομένων με οδήγησαν στην θέση του υπευθύνου δημιουργίας της ελληνικής έκδοσης της βάσης νομικών δεδομένων CELEX (σημερινή Eur-Lex) και εμμέσως στην εισαγωγή των ελληνικών χαρακτήρων στα συστήματα πληροφορικής της Επιτροπής. Εκπαιδεύτηκα στην χρήση της βάσης της οποίας έγινα και εκπαιδευτής. Παρακολούθησα επιπλέον και εκπαίδευση στην Δημόσια Ομιλία σε ένα τριήμερο σεμινάριο που δίδαξε ένας παρουσιαστής της Βρετανικής τηλεόρασης. Εκπαιδεύτηκα επίσης και στη Διαχείριση Έργων (Project Management) κάτι που με βοήθησε να διαχειριστώ με επιτυχία όλα τα projects που ανέλαβα στη συνέχεια.

Στη CELEX δεν ασχολήθηκα μόνο με την προδιαγραφή των προσαρμογών που ήταν απαραίτητες για τον χειρισμό των ελληνικών χαρακτήρων αλλά συμμετείχα και στη μελέτη του εκσυγχρονισμού του συστήματος. Γι’ αυτό άρχισα διαβάζω τις Communications of the ACM και να παρακολουθώ τις εργασίες των Special Interest Groups για Information Retrieval (SIGIR) και για Management of Data (SIGMOD). Μετά το άνοιγμα της Ελληνικής CELEX στο κοινό, την εισαγωγή των Ελληνικών στα συστήματα πληροφορικής της Επιτροπής και την υλοποίηση της πρώτης φάσης του εκσυγχρονισμού ολόκληρης της βάσης, ασχολήθηκα με τις λειτουργικές προδιαγραφές της εκτεταμένης πολυγλωσσίας (στη Γενική Διεύθυνση Μετάφρασης).

Στη συνέχεια ανέλαβα την ομάδα πληροφόρησης της ΓΔ Ανταγωνισμού όπου και ξανασυνδέθηκα με τον χώρο της (ηλεκτρονικής πλέον) τυπογραφίας αλλά και με την οργάνωση της ροής της πληροφορίας στην ΓΔ. Είχα εντωμεταξύ γίνει φανατικός αναγνώστης της Harvard Business Review και από εκεί εντόπισα το βιβλίο The Information Mosaic. Αφού το καταβρόχθισα, εφάρμοσα την μεθοδολογία που περιέγραφε για να εντοπίσω τις πληροφορίες, τις οποίες είχαν ανάγκη για να κάνουν τη δουλειά τους οι συνάδελφοι της ΓΔ. Στη συνέχεια κατέστρωσα το πρώτο Βασικό Σχέδιο για την πληροφόρηση στη ΓΔ που αποτέλεσε τη βάση για την εκπαίδευση του προσωπικού, το πρόγραμμα δημοσιεύσεων και τις συνδρομές στις εξωτερικές βάσεις δεδομένων.

Επόμενος σταθμός η Μονάδα Πολιτικής Προστασίας. Τι είναι η Πολιτική Προστασία; Για να το μάθω παρακάλεσα τον εθνικό εκπρόσωπο του Βελγίου να μου υποδείξει κάποια εκπαίδευση για να μπω στο νόημα. Με προσκάλεσε λοιπόν να παρακολουθήσω τις συναντήσεις για την αναδιαμόρφωση των σχεδίων έκτακτης ανάγκης της Περιφέρειας των Βρυξελλών. Εκεί γνώρισα τον καθηγητή Patrick Lagadec του οποίου διάβασα όλα σχεδόν τα βιβλία. Επιπλέον ανέλαβα να φτιάξω την ιστοσελίδα της μονάδας κι έτσι μου δόθηκε η ευκαιρία να διαβάσω τις εκθέσεις όλων των συναντήσεων εργασίας που είχαν γίνει στο παρελθόν, προκειμένου να συντάξω περιλήψεις. Παράλληλα, συμμετείχα ή μελετούσα τα πορίσματα από όλα τις συναντήσεις εργασίας (workshops) που χρηματοδοτούσε η Μονάδα.

Κάποια στιγμή επέστρεψα στην ΓΔ Μετάφρασης όπου εκτός από τα διάφορα ενημερωτικά σεμινάρια για μεταφραστικά εργαλεία και θέματα γλώσσας προσπάθησα να μάθω και Βουλγάρικα – πήγα μάλιστα και δύο εβδομάδες στο Πανεπιστήμιο της Σόφιας για εντατικά μαθήματα. Δυστυχώς, στις Βρυξέλλες δεν έπεσα σε καλό δάσκαλο και στο τέλος της διετίας εγκατέλειψα την προσπάθεια. Τα τρία τελευταία χρόνια της σταδιοδρομίας μου ως υπεύθυνος του Γραφείου Αθηνών της ΓΔ Μετάφρασης συμμετείχα σε όλες τις εκδηλώσεις (συνέδρια και ημερίδες εργασίας) όχι μόνο ως οργανωτής και μέντορας αλλά και ως εκπαιδευόμενος … Παράλληλα, συμμετείχα και στη δημιουργία του Ελληνικού Δικτύου Ορολογίας (ΕΔΟ).

Συμπερασματικά, σε τι με βοήθησε η επανεκπαίδευση; 

Επαγγελματικά να είμαι πάντα ενημερωμένος για τα θέματα που έπρεπε να διαχειριστώ. Να διευθύνω αποτελεσματικά τα δύσκολα έργα που μου είχαν αναθέσει – εισαγωγή των ελληνικών και της πολυγλωσσίας στους υπολογιστές, δημιουργία της ελληνικής CELEX, οργάνωση της υπηρεσίας πληροφόρησης σε δύο ΓΔ, δημιουργία του δικτύου CECIS για την επικοινωνία των υπηρεσιών πολιτικής προστασίας των κρατών μελών, ανάδειξη του ευρωπαϊκού αριθμού επειγόντων 112, δημιουργία υποδομής για την ελληνική γλώσσα και μετάφραση.

Εξακολουθώ να διαβάζω και να μαθαίνω καθημερινά. Σε αυτό βοηθά και η συγγραφή, πάνω από μια 10ετία, της (μέχρι πρότινος) εβδομαδιαίας (και τώρα μηνιαίας) στήλης «Προστασία του πολίτη και καθημερινότητα» στην καθημερινή εφημερίδα Χανιώτικα Νέα. Μια μέρα, συνταξιούχος πια, περπατούσα στα Χανιά με ένα σακίδιο στην πλάτη. Ένας παππούς για να με πειράξει μου πέταξε «Ακόμη στο σχολείο πηγαίνεις;», στο οποίο χωρίς να το πολυσκεφτώ απάντησα «Γηράσκω αεί διδασκόμενος». «Εκεί με έπιασες» μου είπε χαμογελώντας. Αυτό το μήνυμα του σοφού Σόλωνα που μας μεταφέρει ο Πλάτωνας είναι, νομίζω, και η πεμπτουσία της επανεκπαίδευσης.

Η πεμπτουσία της επανεκπαίδευσης 

1. Διαβάζουμε – βιβλία, άρθρα, ιστοσελίδες σε όσες γλώσσες ξέρουμε 
2. Συμμετέχουμε – σε συνέδρια, σεμινάρια, ημερίδες, MOOCs 
3. Συζητούμε – με συναδέλφους, φίλους καθώς και με «καλούς κι αγαθούς δασκάλους» 
4. Θυσιάζουμε – χρόνο και χρήμα (χωρίς να το παρακάνουμε) 
5. Θυμόμαστε – ότι οι επιστήμονες, οι εταιρείες, ακόμη και τα κράτη που δεν επανεκπαιδεύονται θα είναι πάντα θεατές των εξελίξεων, ιδίως στους τομείς των τεχνολογιών αιχμής.

Μια μαύρη ελληνική πρωτιά

Πρώτη ευρωπαϊκή χώρα στο κάπνισμα, με κυβερνητική ανοχή στη διαφήμιση καπνικών προϊόντων και με έμμεση υποστήριξη της διάδοσης της εξάρτησης από τη νικοτίνη
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα την 1η Ιουνίου 2021 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-457)

Βλέπουμε στις τηλεοράσεις, ακούμε στα ραδιόφωνα και διαβάζουμε σε έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο για τις πρωτιές της χώρας μας. Στην αντιμετώπιση της πανδημίας, στο πρόγραμμα εμβολιασμού, στην θέσπιση του πράσινου ψηφιακού πιστοποιητικού. Στην ταχεία ψηφιοποίηση και εκσυγχρονισμό διαδικασιών και στη μείωση της γραφειοκρατίας. Και τέλος στην ταχεία κατάστρωση και έγκριση του Εθνικού Σχεδίου Ανθεκτικότητας και Ανάκαμψης «Ελλάδα 2.0».

Όμως σε όλη αυτή την φωτεινή και αισιόδοξη εικόνα υπάρχει και μια μαύρη σαν την πίσσα πρωτιά, που όχι μόνο δεν τιμά την Ελλάδα αλλά υποθηκεύει και την υγεία των Ελλήνων σε βάθος χρόνου. Μια πρωτιά που θα επιβαρύνει το σύστημα υγείας και θα μειώσει το προσδόκιμο ζωής των πολιτών με πολύ δραματικότερες επιπτώσεις για τα οικονομικά της υγείας και την εθνική οικονομία γενικότερα σε σχέση με τις αντίστοιχες επιπτώσεις της πανδημίας.

Πανευρωπαϊκή πρωτιά στο κάπνισμα. Στο ειδικό Ευρωβαρόμετρο για την «Στάση των Ευρωπαίων έναντι του καπνού και των ηλεκτρονικών τσιγάρων» που δημοσιεύτηκε στις αρχές Φεβρουαρίου (η έρευνα έγινε από 7 έως 30 Αυγούστου 2020 σε δείγμα 1.016 ατόμων), η Ελλάδα διατηρεί τα πρωτεία στο κάπνισμα (με ποσοστό 42%). Ταυτόχρονα, αναστρέφει και την τάση συγκρατημένης μείωσης που είχε επιδείξει από το 2012 (40%) μέχρι το 2017 (37%). Και είναι κρίμα που οι εκπρόσωποι της εγχώριας αντικαπνιστικής ιντελιγκέντσιας σε μεταγενέστερες ανακοινώσεις τους υποστήριξαν (όπως κάνουν διαχρονικά και παραπλανητικά) ότι στην Ελλάδα οι καπνιστές μειώνονται! Έφθασαν μάλιστα μέχρι το σημείο να αμφισβητήσουν δημόσια και την αξιοπιστία της έρευνας του Ευρωβαρομέτρου!

Με βάση την έρευνα ο Έλληνας καπνιστής καταναλώνει κατά μέσον όρο σχεδόν ένα πακέτο ημερησίως (18,2 τσιγάρα) δηλαδή 30% παραπάνω από τον Ευρωπαϊκό μέσον όρο (14,2 τσιγάρα). Το ποσοστό χρήσης ναργιλέ από τους νέους ηλικίας 15 έως 24 έχει παραμείνει σχεδόν σταθερό (11% το 2021 σε σχέση με 13% το 2017). Παράλληλα, μόνο το 2% των Ελλήνων δηλώνουν ότι χρησιμοποιούν ηλεκτρονικά τσιγάρα ενώ 11% ότι τα βρίσκουν ελκυστικά ενώ αντίστοιχα 2% δηλώνουν ότι χρησιμοποιούν θερμαινόμενα και 15% ότι τα βρίσκουν ελκυστικά. Η μέση ηλικία έναρξης του καπνίσματος είναι 18,9 ετών (από 26 ετών το 2017) ενώ ο μέσος Έλληνας καπνιστής καπνίζει ήδη επί 27,7 χρόνια.

Το 67% των καπνιστών δεν προσπάθησαν ποτέ να το κόψουν ενώ 30% προσπάθησαν πριν από πάνω από ένα χρόνο και 4% τους προηγούμενους 12 μήνες. Από όσους προσπάθησαν το 80% το έκαναν μόνοι τους, το 3% με υποκατάστατα νικοτίνης και μόνο το 2% μέσω υπηρεσίας υποστήριξης της διακοπής. Αξίζει να σημειωθεί ότι 19% προσπάθησαν να διακόψουν το κάπνισμα χρησιμοποιώντας ηλεκτρονικά ή θερμαινόμενα κι αυτό γιατί υπάρχει ένα ποσοστό 22% που πιστεύει λανθασμένα πως τα ηλεκτρονικά και τα θερμαινόμενα βοηθούν στην διακοπή …

Παθητικό κάπνισμα. Σε αυτόν τον τομέα υπάρχει πράγματι πρόοδος χάρις και τον νέο αντικαπνιστικό νόμο. Χωρίς να έχει εξαλειφθεί πλήρως, το κάπνισμα σε κλειστούς χώρους κατά το τελευταίο εξάμηνο πριν την έρευνα, είχε μειωθεί σημαντικά σε μπαρ (22% από 87% το 2017) και εστιατόρια (14% από 78% το 2017). Ωστόσο, το πρόβλημα έχει μετατεθεί στους εξωτερικούς χώρους των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος (79%), σε συναυλίες ή αθλητικές διοργανώσεις (71%), αλλά και σε χώρους που συχνάζουν παιδιά ή έφηβοι (38% - παιδικοί σταθμοί, παιδικές χαρές, προαύλια σχολείων κλπ.).

Προβληματική επίσης είναι και η έκθεση στους ατμούς των ηλεκτρονικών και των θερμαινόμενων σε μπαρ (37%), εστιατόρια (27%) και άλλους κλειστούς χώρους όπως εμπορικά κέντρα, αεροδρόμια, αίθουσες συναυλιών κλπ.(25%).

Διαφήμιση. Οι περισσότεροι ερωτηθέντες (70%) έχουν δει διαφημίσεις καπνικών προϊόντων στα σημεία πώλησης (π.χ. περίπτερα), 17% σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή ιστολόγια και 14% εντός ή κοντά σε καφενεία και μπαρ. Επίσης το 13% μέσω της πώλησης άλλων μη καπνικών προϊόντων (29% για ηλεκτρονικά ή θερμαινόμενα), με δωρεάν δείγματα (18%) ή διαφημιστικό υλικό (23% για ηλεκτρονικά και θερμαινόμενα). Και εδώ τα ποσοστά είναι αυξημένα σε σχέση με την έρευνα του 2017.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η θετική απάντηση των ερωτηθέντων για το αν επιθυμούν να μην είναι ορατά στα σημεία πώλησης τα ηλεκτρονικά (56%) και τα θερμαινόμενα (55%). Επίσης το 71% συμφωνεί με την απαγόρευση της χρήσης ηλεκτρονικών και θερμαινόμενων σε όλους τους χώρους όπου απαγορεύεται το κάπνισμα και το 52% με την απαγόρευση των γεύσεων στα ηλεκτρονικά. Τέλος, άνω του 70% των ερωτηθέντων συμφωνεί πως τα ηλεκτρονικά και τα θερμαινόμενα πρέπει να υπόκεινται στις ίδιες αυστηρές ρυθμίσεις με εκείνες που ισχύουν για τα κλασσικά τσιγάρα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το Υπουργείο Υγείας «παρέλειψε» να συμπεριλάβει στην επικαιροποιημένη Κοινή Υπουργική Απόφαση για την εφαρμογή του νέου αντικαπνιστικού νόμου τον κατάλογο των προστίμων για την διαφήμιση καπνικών προϊόντων με αποτέλεσμα όλη η Ελλάδα να έχει γεμίσει διαφημίσεις, ιδίως στα σημεία πώλησης.

Ευκολία πρόσβασης. Ενδιαφέρουσα είναι επίσης και η έρευνα του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ) σχετικά με τη χρήση ουσιών και άλλες εξαρτητικές συμπεριφορές (Συμπλήρωση: βλέπε και την ενδιαφέρουσα σχετική ανάλυση του Φίλιππου Ζαχαρή στα Χανιώτικα Νέα της 1ης Ιουνίου 2021). Εκτός από την γενική εικόνα διείσδυσης των καπνικών προϊόντων στους εφήβους, από αυτήν προκύπτει ότι στο Νομό Χανίων το 2019, ένα πολύ υψηλό ποσοστό των εφήβων ηλικίας 15-18 ετών θεωρούσαν εύκολη την πρόσβαση σε τσιγάρα (71,7%) και σε αλκοολούχα ποτά (95,5%). Υπόψη ότι η νομοθεσία απαγορεύει την πώληση καπνικών προϊόντων και οινοπνευματωδών στους ανήλικους …

Οι στόχοι των εμπόρων νικοτίνης. Ποιός είναι ο κυριότερος στόχος των εμπόρων νικοτίνης όπως αυτός ξεδιπλώνεται μέσα από τα δημοσιεύματα του τύπου; Να πείσουν τον κόσμο ότι τα ηλεκτρονικά και τα θερμαινόμενα τσιγάρα εμφανίζουν μειωμένο κίνδυνο σε σχέση με τα κανονικά (καιόμενα) τσιγάρα. Και για να το πετύχουν χρηματοδοτούν σχετικές «επιστημονικές» έρευνες που υποστηρίζουν αυτή τη θέση και στηρίζουν χρηματοδοτικά διάφορα ερευνητικά κέντρα και ιατρικά συνέδρια.

Πρόκειται για παλιά μέθοδο που έχει ήδη χρησιμοποιηθεί για τα τσιγάρα με φίλτρο, καθώς και για τα ελαφρά και τα λεπτά (slim) τσιγάρα. Στο παρελθόν είχαν μάλιστα χρησιμοποιηθεί και γιατροί για να διαφημίζουν τις θετικές επιπτώσεις των τσιγάρων στην υγεία … όταν ήταν ήδη γνωστή η σχέση καπνίσματος με διάφορες μορφές καρκίνου.

Είναι λυπηρό, αν όχι και καθαρά σκανδαλώδες που η κυβέρνηση θέσπισε με το νόμο 4715/2020 μια νέα «επταμελή Επιτροπή Αξιολόγησης του βαθμού βλαπτικότητας των νέων προϊόντων καπνού» που επιτρέπει στους εμπόρους νικοτίνης να προχωρήσουν σε «επικοινωνία τεκμηριωμένων επιστημονικά ισχυρισμών, σύμφωνα με τους οποίους, η χρήση νέων προϊόντων καπνού, νικοτινούχων και μη ηλεκτρονικών τσιγάρων και λοιπών νικοτινούχων προϊόντων εμφανίζει σημαντικά μειωμένο κίνδυνο για την υγεία ή μείωση στις εκπομπές τοξικών ουσιών ή μειωμένη τοξικότητα σε σχέση με το συμβατικό τσιγάρο».

«Τεκμηριωμένων επιστημονικά ισχυρισμών» από επιστήμονες που έχουν χρηματοδοτηθεί αποκλειστικά από την καπνοβιομηχανία! Κι όλα αυτά παρά τις σχετικές συστάσεις και καταγγελίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Μάλιστα, πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Επιθεώρηση Πνευμονολογίας απέσυρε «επιστημονικό» άρθρο σχετικά με την (υποτιθέμενη προστατευτική ή θεραπευτική) συσχέτιση της νικοτίνης έναντι της προσβολής από τον κορωνοϊό. Το άρθρο αποσύρθηκε επειδή δύο από τους συντάκτες του αποδείχτηκε ότι είχαν άμεση σχέση με την καπνοβιομηχανία (ο ένας ήταν Έλληνας) κάτι που δεν είχαν αναφέρει στη σχετική δήλωση περί μη ύπαρξης σύγκρουσης συμφερόντων όταν υπέβαλαν το άρθρο για δημοσίευση. Επισημαίνεται πως η αποσυρθείσα μελέτη είχε προβληθεί τον περασμένο Αύγουστο και από ορισμένα Ελληνικά ΜΜΕ, τα οποία δεν φιλοτιμήθηκαν βέβαια να δημοσιεύσουν και την είδηση της απόσυρσης.

Είναι προφανές ότι η καπνοβιομηχανία προσπάθησε να εκμεταλλευτεί ακόμη και την πανδημία για να προωθήσει τα προϊόντα της. Το ερώτημα είναι γιατί υπάρχουν επιστήμονες και πολιτικοί σε θέσεις ευθύνης που υποστηρίζουν τέτοιες ανήθικες πρακτικές … 

Με αφορμή την χτεσινή παγκόσμια ημέρα κατά του καπνίσματος ας φροντίσουμε να προστατεύσουμε τα παιδιά ώστε να μη πέσουν στην εξάρτηση από τη νικοτίνη και ας βοηθήσουμε φίλους και συγγενείς να απεξαρτηθούν από την νικοτίνη, την τρίτη πιο επικίνδυνη εξαρτησιογόνο ουσία μετά την ηρωίνη και την κοκαΐνη …