(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 8 Σεπτεμβρίου 2015 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-214)
Καταφθάνουν στο νησί κατά μυριάδες! Τους αρέσει ο ήλιος. Η θάλασσα. Το φαγητό. Οι κρητικές μαδάρες με την άγρια φύση τους. Θέλουν να τα δοκιμάσουν όλα. Τα βουνά. Τις απόκρημνες παραλίες. Τις μακρινές διαδρομές. Χωρίς να γνωρίζουν τους κινδύνους που τους απειλούν. Κι έτσι γίνονται συχνά θύματα πνιγμών, τροχαίων, θανατηφόρων πτώσεων.
Ο τουρισμός είναι πηγή εσόδων για την Κρήτη. Αλλά οι τουρίστες, ως επισκέπτες, αγνοούν τους κινδύνους που τους απειλούν με αποτέλεσμα οι ίδιοι να γυρίζουν τραυματισμένοι ή και νεκροί στη χώρα τους. Να τραυματίζεται η εικόνα του νησιού. Και να επιβαρύνονται, μερικές φορές υπέρμετρα οι ήδη καταπονημένες υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης.
Σε μια παλαιότερη μελέτη του για τα τροχαία ατυχήματα, ο Δημήτρης Βουρβαχάκης, ο αδικοχαμένος και αξέχαστος πρώην διευθυντής του ΕΚΑΒ Κρήτης, είχε τεκμηριώσει ένα γεγονός. Οι τουρίστες στην Κρήτη έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να εμπλακούν σε τροχαίο όταν οδηγούν νοικιασμένο όχημα. Επιπλέον, ο Βουρβαχάκης αναλύοντας τα στατιστικά στοιχεία των τραυματισμών είχε διαπιστώσει ότι οι οδηγοί από χώρες που οδηγούν αριστερά συμμετέχουν 2,5 φορές πιο συχνά σε ατυχήματα σε σχέση με τους υπόλοιπους οδηγούς.
Όμως, οι τουρίστες αντιμετωπίζουν και έναν άλλο κίνδυνο. Τον πνιγμό! Ασυνήθιστοι στο κολύμπι στην θάλασσα, δεν λαμβάνουν πάντα τις απαραίτητες προφυλάξεις. Κολυμπούν μετά από ένα πλήρες γεύμα. Αγνοούν ότι σε ορισμένα μέρη της Κρήτης τα νερά είναι βαθιά, κρύα και γεμάτα ρεύματα ή και ρουφήχτρες. Ξεκινούν επίπονες δραστηριότητες όπως υποβρύχια αλιεία και καταδύσεις. Σε ορισμένες περιπτώσεις παραβλέπουν σκοπίμως, επειδή νοιώθουν άνετα λόγω των διακοπών, κάποια χρόνια καρδιοπάθεια. Ή την αγνοούν γιατί δεν είχε εκδηλωθεί ποτέ προηγουμένως και η έντονη ζωή των διακοπών την φέρνει στην επιφάνεια!
Τέλος, ξεκινούν να περπατήσουν στις μαδάρες χωρίς να γνωρίζουν τα μέρη. Συχνά μόνοι και χωρίς να έχουν πάρει για οδηγό έναν πεπειραμένο ντόπιο. Ή επειδή έχουν διαβάσει κάπου ότι ή τάδε ή τάδε διαδρομή στο βουνό είναι σχετικά εύκολη. Το αποτέλεσμα είναι να χάνονται στις μαδάρες και να κινητοποιείται η Πυροσβεστική Υπηρεσία για να τους εντοπίσει …
«Μόνο στο νομό Χανίων έχουμε 30 με 35 διασώσεις τουριστών κάθε χρόνο» μου λέει ο διοικητής της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Χανίων, Πύραρχος Γιάννης Μαραγκάκης. «Συχνά σε πολύ δύσκολες συνθήκες που απαιτούν πολύωρες έρευνες στο βουνό από πολλούς διασώστες και την κινητοποίηση οχημάτων, ακόμη και ελικοπτέρων. Πολλούς τους βρίσκουμε εξουθενωμένους και πρέπει να τους περιθάλψουμε επί τόπου με ορούς και φάρμακα πριν τους μεταφέρει το ΕΚΑΒ στα νοσοκομεία», προσθέτει.
Αν κοστολογήσει κανείς αυτές τις διασώσεις, μαζί με τις διακομιδές και τις νοσηλείες που επακολουθούν, θα διαπιστώσει ότι το κόστος είναι ιδιαίτερα υψηλό. Ποιος το καλύπτει; Μα φυσικά ο Έλληνας φορολογούμενος … αφού οι αρμόδιες για τις διασώσεις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης είναι κρατικές υπηρεσίες που χρηματοδοτούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Όμως, οι διασώστες αντιμετωπίζουν συχνά μια παράλογη κατάσταση. Από τη μια, λόγω περικοπών στον προϋπολογισμό, έχουν ελλείψεις στον ατομικό τους εξοπλισμό ή στον εξοπλισμό των οχημάτων. Από την άλλη, πολλοί από τους διασωζόμενους τουρίστες δηλώνουν έκπληκτοι όταν μετά το πέρας της διάσωσης μαθαίνουν ότι δεν χρωστούν τίποτα. «Πολλοί τουρίστες μας λένε ότι έχουν ασφάλεια που μπορεί να καλύψει όλα τα έξοδα», σημειώνει ο κ. Μαραγκάκης. «Μας ενημερώνουν μάλιστα ότι στις χώρες τους οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης χρεώνουν στους πολίτες τα σχετικά έξοδα, τα οποία φυσικά καλύπτουν οι ασφάλειες», προσθέτει.
Από μια γρήγορη έρευνα στο διαδίκτυο διαπιστώνει κανείς ότι οι διασώσεις χρεώνονται στην Αυστρία, τη Βουλγαρία, την Ολλανδία, τη Σλοβακία και σε ορισμένες περιοχές της Ισπανίας. Στην Ιταλία και την Ουγγαρία οι διασώσεις χρεώνονται όταν αποδειχτεί ότι ο κίνδυνος στον οποίο βρέθηκαν οι διασωθέντες οφειλόταν σε δική τους αμέλεια. Τέλος σε άλλες χώρες (Βέλγιο, Γαλλία, Ιρλανδία. Γερμανία, Μάλτα) οι διασώσεις χρεώνονται μόνον όταν οι διασωζόμενοι έχουν ασφάλεια ή χρεώνεται μόνο η χρήση των χρησιμοποιούμενων μέσων, ιδίως αν αυτά έχουν (ή θα μπορούσαν να έχουν) νοικιαστεί από ιδιώτες. Επιπλέον, σε ορισμένες περιπτώσεις, οι διατάξεις περί πληρωμής των διασώσεων έχουν ληφθεί σε τοπικό ή περιφερειακό επίπεδο (Ισπανία, Ιταλία, Γαλλία).
Πως θα μπορούσαν να προστατευθούν καλύτερα οι τουρίστες; Στο πλαίσιο των προτάσεων για την εκστρατεία «Ασφαλής Κρήτη» που είχαμε καταθέσει στην Περιφέρεια Κρήτης το 2011, η δεύτερη φάση μετά τα τροχαία αφορούσε τα ατυχήματα στα οποία εμπλέκονται τουρίστες. Είχαμε προτείνει να κινητοποιηθούν οι επαγγελματικές ενώσεις των ξενοδόχων, των τουριστικών πρακτόρων και των εταιρειών του κλάδου των μεταφορών (αεροπορικές, ναυτιλιακές, εταιρείες ενοικίασης αυτοκινήτων) ώστε να ενημερώσουν τους τουρίστες για τους ιδιαίτερους κινδύνους που τους απειλούν. Με κάποια φυλλάδια και αφίσες στη γλώσσα τους.
Μια τέτοια ενημερωτική εκστρατεία της Περιφέρειας, που θα μπορούσε να περιλαμβάνει και κάποιες αναφορές και σε άλλους κινδύνους που απειλούν την Κρήτη (π.χ. σεισμούς), δεν θα πρέπει να εκλαμβάνεται ως δυσφήμιση της Κρήτης επειδή οι τουρίστες θα την θεωρούν επικίνδυνη. Αντίθετα, θα αποτελούσε δείγμα ευαισθησίας για τους επισκέπτες που πληρώνουν για να περάσουν ωραία και που συχνά γυρίζουν τραυματισμένοι ή νεκροί στις χώρες τους λόγω ελλιπούς πληροφόρησης.
Όσο για την χρέωση των διασώσεων των τουριστών είναι νομίζουμε καιρός να εξετάσει σοβαρά το θέμα η Περιφέρεια προκειμένου να καλυφθούν κάποιες επείγουσες ανάγκες των υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης, τις οποίες δεν επαρκεί να καλύψει η περιορισμένη κρατική χρηματοδότηση. Ούτως ή άλλως το κόστος θα το καλύπτουν οι ασφαλιστικές εταιρείες που έχουν ειδικά προγράμματα για τέτοιου είδους καταστάσεις …
Ας φροντίσουμε λοιπόν λίγο παραπάνω τους τουρίστες μας. Οι υπέροχες διαφημίσεις της Κρήτης ας συνοδευτούν και από κάποια ενημέρωση για τους κινδύνους που συχνά αποδεικνύονται θανατηφόροι. Τους το χρωστάμε …
ΠΛΑΙΣΙΟ - Τρεις συμβουλές για τουρίστες
- Οδηγείτε προσεκτικά. Οι πιθανότητες να πάθετε ατύχημα με νοικιασμένο όχημα είναι αυξημένες - διπλάσιες αν προέρχεστε από χώρες όπου οδηγούν αριστερά.
- Προφυλαχθείτε από πνιγμό. Μην κολυμπάτε φαγωμένοι ή μεθυσμένοι, ούτε σε μη επιτηρούμενες παραλίες, ιδίως αν έχετε και κάποιο προηγούμενο πρόβλημα υγείας. Οι πνιγμοί τουριστών από αμέλεια δεν είναι ασυνήθιστοι.
- Προσοχή στα κρητικά βουνά. Η πεζοπορία και η ορειβασία χωρίς οδηγό σε άγνωστες περιοχές της ορεινής Κρήτης εγκυμονεί κινδύνους. Κάθε χρόνο πραγματοποιούνται δεκάδες διασώσεις αγνοούμενων τουριστών στα κρητικά φαράγγια χωρίς να λείπουν και τα θανατηφόρα περιστατικά.
