10 Μαρτίου 2015

Τις πταίει;

Η υποβάθμιση της παιδείας, η μονομερής αφοσίωση σε ένα μόνο Βιβλίο, η θανάτωση της κριτικής σκέψης στο βωμό μιας καθεστηκυίας ιδεολογίας, έχει πάντα καταστροφικά αποτελέσματα …
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 10 Μαρτίου 2015 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-191)

Διαβάζω για τις καταστροφές πανάρχαιων μνημείων που προκαλεί ο στρατός του Ισλαμικού Κράτους του Ιράκ και της Συρίας (ISIS) στο όνομα της θρησκείας. Μνημεία που έχουν ενταχθεί στον κατάλογο των μνημείων της παγκόσμιας κληρονομιάς της Ουνέσκο καταστρέφονται με μπουλντόζες. Πολιτιστικοί θησαυροί σε μουσεία θρυμματίζονται και χιλιάδες βιβλία σε δύο τουλάχιστον βιβλιοθήκες στη Μοσούλη παραδόθηκαν στην πυρά.

Το 1871, λίγους μήνες μετά την ήττα της Γαλλίας στον γαλλοπρωσικό πόλεμο, ξέσπασε στο Παρίσι η εξέγερση της Κομμούνας που διήρκεσε από το Μάρτιο ως το Μάιο. Η εθνοσυνέλευση είχε προλάβει να μετακομίσει στις Βερσαλλίες και ο λαός ξεσηκώθηκε εκλέγοντας νέο δημοτικό συμβούλιο και ανακηρύσσοντας την Κομμούνα του Παρισιού. Η νέα αρχή έλαβε μέτρα υπέρ των εργατών, παγώνοντας τα ενοίκια, απαγορεύοντας στα ενεχυροδανειστήρια να πουλούν κατασχεθέντα προϊόντα, κρατικοποιώντας την εκκλησιαστική περιουσία, κηρύσσοντας χρεοστάσιο και καταργώντας τους τόκους.

Αντιστεκόμενοι στην ανακατάληψη του Παρισιού από τις δυνάμεις της εκλεγμένης εθνοσυνέλευσης, οι κομμουνάροι κατέστρεψαν μια σειρά από κυβερνητικά κτήρια, μεταξύ των οποίων η αυτοκρατορική βιβλιοθήκη του Λούβρου, τα ανάκτορα του Κεραμικού και το Δημαρχείο με ολόκληρη τη βιβλιοθήκη και τα αρχεία.

Ο Βίκτωρ Ουγκώ, που είχε επιστρέψει στο Παρίσι το 1870 μετά από πολύχρονη εξορία, βρισκόταν στο Βέλγιο όταν ξέσπασε η εξέγερση της Κομμούνας την οποία ως σοσιαλιστής υποστήριζε. Επειδή τάχθηκε υπέρ της αμνήστευσης των κομμουνάρων απελάθηκε από το Βέλγιο και γύρισε στη Γαλλία στο τέλος του 1871 μετά από περιπλάνηση λίγων μηνών στο Λουξεμβούργο. Σε αυτή την περίοδο ολοκλήρωσε μια ποιητική συλλογή με τίτλο Το Φοβερό Έτος (L'Année terrible) εμπνευσμένη από τα τρομερά γεγονότα που είχαν προηγηθεί.

Από αυτή τη συλλογή ξαναμετέφρασα ένα ποίημα με τίτλο Τις πταίει; (A qui la faute ?) το οποίο νομίζω ότι είναι εξαιρετικά επίκαιρο …

Ο ποιητής: Μόλις πυρπόλησες τη βιβλιοθήκη;

Ο εμπρηστής: Ναι. Της έβαλα μπουρλότο.

Ο ποιητής: Μα είναι έγκλημα πρωτοφανές! Έγκλημα κατά του ίδιου σου του εαυτού άθλιε! Σκότωσες την ηλιαχτίδα της ψυχής σου! Μόλις έσβησες τον πυρσό που σου έδειχνε το δρόμο! Αυτό που σαν τρελός και λυσσασμένος τόλμησες να κάψεις, είναι περιουσία, θησαυρός, προίκα, κληρονομιά σου! Τα βιβλία, εχθροί του άρχοντα, είναι το πλεονέκτημά σου. Τα βιβλία που πάντα πήραν το μέρος σου και σε υπεράσπισαν.

Η βιβλιοθήκη είναι μια εκδήλωση πίστης των γενεών που, μέσα από το σκοτάδι της νύχτας, μαρτυρούν πως το ξημέρωμα δεν θ’ αργήσει. Αν είναι δυνατόν! Μέσα στης αλήθειας το αξιοσέβαστο απόθεμα, στ’ αριστουργήματα που βρίθουν από κεραυνούς και λαμπρό φως, σ’ αυτό το αιώνιο αρχείο που διαφυλάττει το χρόνο, στις περασμένες εποχές, στους αρχαίους, στην ιστορία, στο παρελθόν που συλλαβίζει το μέλλον, σ’ αυτό που άρχισε κάποτε για να μην τελειώσει ποτέ, Στους ποιητές! Αν είναι δυνατόν, μέσα σ’ αυτή την άβυσσο των γραφών σ’ αυτή τη θεία συλλογή από φοβερά έργα του Αισχύλου, του Ομήρου, του Ιώβ, που όρθιοι ατενίζουν τον ορίζοντα, στα έργα του Μολιέρου, του Βολταίρου και του Καντ, μέσα στη λογική, πετάς άθλιε έναν αναμμένο δαυλό!

Κι όλο το ανθρώπινο πνεύμα το κάνεις καπνό! Λησμόνησες λοιπόν πως ελευθερωτής σου, είναι το βιβλίο; Που στέκεται πάνω στο βάθρο, που λάμπει, που φεγγοβολά και φωτίζει για να καταστρέψει το ικρίωμα, τον πόλεμο, την πείνα. Φωνάζει, ποτέ πια σκλάβοι, ποτέ πια δουλοπάροικοι.

Άνοιξε ένα βιβλίο. Τον Πλάτωνα, τον Μίλτωνα, τον Μπεκαριά§. Διάβασε αυτούς τους προφήτες, τον Δάντη, τον Σαίξπηρ, τον Κορνέιγ. Για να νοιώσεις μέσα σου να ξυπνά η δυνατή τους ψυχή. Να θαμπωθείς και να νοιώσεις όμοιος μ’ όλους αυτούς. Να γίνεις διαβάζοντάς τους σοβαρός, σκεπτικός και πράος.

Να νοιώσεις στο πνεύμα σου τους μεγάλους αυτούς ανθρώπους να μεγαλώνουν, να σε διδάξουν όπως η αυγή φωτίζει το μοναστήρι. Και καθώς στην καρδιά σου θα βυθίζεται όλο και πιο πολύ η ζεστή τους ακτίνα θα σε ηρεμεί και θα σου δίνει ζωή. Η ψυχή σου θα είναι έτοιμη να τους απαντήσει. Θα καταλάβεις την αγαθότητα, την καλοσύνη, θα νοιώσεις να λιώνουν σαν τα χιόνια στην φωτιά, ο εγωισμός, η οργή, το κακό, οι προκαταλήψεις, οι βασιλιάδες, οι αυτοκράτορες!

Γιατί πρώτα αποκτά ο άνθρωπος σοφία. Και μετά ελευθερία. Κι όλο αυτό το φως, είναι δικό σου, γι’ αυτό κατάλαβε πως από μόνος σου το σβήνεις! Αυτά που ονειρεύεσαι θα τα βρεις στα βιβλία. Τα βιβλία που μπαίνοντας στη σκέψη σου λύνουν τα δεσμά που κρατούν το λάθος με την αλήθεια ανακατωμένα, γιατί κάθε συνείδηση είναι κι ένας γόρδιος δεσμός.

Το βιβλίο είναι ο φύλακας, ο οδηγός, ο φύλακάς σου. Θεραπεύει το μίσος σου, αφαιρεί την τρέλα σου. Να τι χάνεις, δυστυχώς με το λάθος σου! Το βιβλίο είναι ο δικός σου πλούτος! Είναι η γνώση, το δίκιο, η αλήθεια, η αρετή, το καθήκον, η πρόοδος, η λογική που διαλύει τα παραμιλητά. Κι εσύ όλα αυτά τα καταστρέφεις!

Ο εμπρηστής: Δεν ξέρω να διαβάζω.

§ Μπεκαριά (Cesare Beccaria, 1738 –1794): Ιταλός νομικός, φιλόσοφος και πολιτικός από τους πρώτους που καταδίκασαν τα βασανιστήρια και την ποινή του θανάτου, θεμελιωτής του κλάδου της εγκληματολογίας.

09 Μαρτίου 2015

Η Ευρώπη και η καθημερινότητα της νοικοκυράς

Η Ευρωπαϊκή Ένωση ρυθμίζει πολλές πτυχές της καθημερινότητάς μας - τα τρόφιμα, τα ρούχα, τα καλλυντικά, τα τηλέφωνα …
(Δημοσιεύτηκε στο ιστολόγιο του FortuneGreece.com στις 9 Μαρτίου 2015 - Ευρωπαϊκή Ένωση και Καθημερινότητα-01)

Κάθε πρωί οι περισσότερες νοικοκυρές αντιμετωπίζουν το αιώνιο ερώτημα. Τι θα φάμε σήμερα; Μερικές θα ψήσουν κρέας, ψάρι ή και λαχανικά. Μερικές θα ανοίξουν ένα συσκευασμένο τρόφιμο. Κάποιες θα παραγγείλουν στο εστιατόριο, στο σουβλατζίδικο ή στην πιτσαρία της γειτονιάς. Πόσες όμως από αυτές γνωρίζουν ότι η νομοθεσία που διέπει τα τρόφιμα, από το χωράφι μέχρι το πιάτο, πηγάζει στην ουσία από την Ευρωπαϊκή Ένωση;

Η Κοινή Γεωργική Πολιτική είναι μια από τις παλαιότερες και σημαντικότερες πολιτικές της Ένωσης. Αρχικά είχε στόχο να εξασφαλίσει την επάρκεια σε τρόφιμα στη μεταπολεμική Ευρώπη που ζούσε ακόμη με τις μνήμες της ανέχειας από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Άρχισε μοιράζοντας επιδοτήσεις και δημιουργώντας λίμνες από γάλα και βουνά από βούτυρο. Σήμερα, οι ενωσιακές επιδοτήσεις έχουν στόχο τη στήριξη του αγρότη για να παράγει ασφαλή τρόφιμα, να προστατεύει το περιβάλλον και να καλομεταχειρίζεται τα ζώα του.

Όμως τη νοικοκυρά δεν την ενδιαφέρουν τόσο οι αγροτικές επιδοτήσεις όσο αν τα προϊόντα που θα βάλει στην κατσαρόλα της θα είναι ασφαλή. Ευτυχώς, αυτό αποτελεί σημαντική προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για παράδειγμα, από τον περασμένο Δεκέμβριο εφαρμόζεται βελτιωμένη νομοθεσία για τις πληροφορίες που αναγράφονται στα τρόφιμα. Πρέπει να είναι ευανάγνωστες, να καλύπτουν με σαφήνεια τα αλλεργιογόνα (γλουτένη, λακτόζη, σουσάμι κλπ.) ακόμη και στα εστιατόρια, να περιλαμβάνουν ορισμένες διαιτητικές πληροφορίες, καθώς και στοιχεία για την προέλευση των κατεργασμένων ελαίων και λιπών που περιέχουν. Στα κρέατα (χοιρινό, αιγοπρόβειο, κοτόπουλα) πρέπει αναγράφεται υποχρεωτικά η προέλευση, αν πρόκειται για κατεψυγμένα που έχουν αποψυχθεί καθώς και τι περιλαμβάνουν τα τρόφιμα «απομιμήσεις».

Παράλληλα, άλλες νομοθετικές πράξεις ρυθμίζουν την παραγωγή και την επισήμανση των βιολογικών προϊόντων, τα επιτρεπόμενα φυτοφάρμακα και τις προφυλάξεις που πρέπει να λαμβάνονται, καθώς και την αδειοδότηση της καλλιέργειας των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών (ΓΤΟ). Για το τελευταίο αυτό θέμα, για το οποίο έχει χυθεί πολύ μελάνι, οι νοικοκυρές μας μπορούν να κοιμούνται ήσυχες. Σήμερα, στην Ένωση καλλιεργείται μόνο ένας ΓΤΟ, το καλαμπόκι MON 810 που είναι ανθεκτικό στην πυραλίδα του αραβοσίτου. Καλλιεργείται σε 5 κράτη μέλη (Ισπανία, Πορτογαλία, Τσεχία, Ρουμανία και Σλοβακία) σε έκταση που αντιπροσωπεύει μόλις το 1,56% της συνολικά καλλιεργούμενης έκτασης με καλαμπόκι.

Την ασφάλεια των τροφίμων στην Ένωση εγγυώνται και μια σειρά από εξειδικευμένα δίκτυα αλληλοενημέρωσης και έγκαιρης προειδοποίησης των αρμόδιων εθνικών υπηρεσιών σε περίπτωση προβλημάτων. Με το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για τρόφιμα και ζωοτροφές (RASFF) ενημερώνονται άμεσα οι αρχές σε περιπτώσεις που απειλείται η δημόσια υγεία από προβλήματα στην τροφική αλυσίδα με διασυνοριακή διάσταση. Άλλα συστήματα εξασφαλίζουν έγκαιρη προειδοποίηση όταν εντοπιστούν προβλήματα σε ζώα (TRACES) ή σε φυτά (EUROPHYT). Και η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων παρέχει εξειδικευμένες συμβουλές για την ανάλυση, την πρόληψη και την έγκαιρη αντιμετώπιση των ενδεχόμενων κινδύνων στα τρόφιμα και τις ζωοτροφές.

Όμως τη νοικοκυρά μας δεν την απασχολεί μόνο το φαγητό. Επόμενο μεγάλο καθημερινό ερώτημα. Τι θα βάλω σήμερα; Βαμβακερό, μάλλινο ή συνθετικό; Οι ετικέτες που κρύβονται στο εσωτερικό κάθε ενδύματος αλλά και κάθε παπουτσιού είναι κι αυτές αντικείμενο σχετικής λεπτομερούς ενωσιακής νομοθεσίας. Επιπλέον, η Ένωση έχει αποκλειστική αρμοδιότητα σε θέματα εξωτερικού εμπορίου και στο πλαίσιο της απελευθέρωσης του διεθνούς εμπορίου έχει καταργήσει τις ποσοστώσεις στις εισαγωγές κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων. Έτσι, η νοικοκυρά μας μπορεί να αγοράσει φτηνά ρούχα που εισάγονται από την Κίνα, την Τουρκία ή την Ινδονησία ενώ αν θέλει ρούχα ποιότητας από την Ευρώπη θα πρέπει να τα πληρώσει κάπως ακριβότερα …

Και ο καλλωπισμός; Η νοικοκυρά μας πριν πάει στη δουλειά της ή πριν βγει με τις φίλες της για καφέ θα χρησιμοποιήσει μια σειρά από καλλυντικά για να γίνει ομορφότερη. Καλλυντικά που η ασφάλειά τους ρυθμίζεται στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης από συγκεκριμένη νομοθεσία. Η οποία προβλέπει την υποβολή λεπτομερούς έκθεσης ασφάλειας πριν την διάθεση του καλλυντικού προϊόντος στην αγορά και άμεση αναφορά των σημαντικών ανεπιθύμητων επιπτώσεων των προϊόντων που θα εκδηλωθούν ενδεχομένως μετά την κυκλοφορία του. Όπως και για τα τρόφιμα αλλά και για όλα τα άλλα προϊόντα που κυκλοφορούν στην ευρωπαϊκή αγορά, οι αρμόδιες αρχές των κρατών μελών αλληλοενημερώνονται άμεσα για τα προβλήματα και τις αποφάσεις ανάκλησης προϊόντων.

Τέλος, η νοικοκυρά μας θα κανονίσει να συναντήσει τις φίλες της, θα επικοινωνήσει με τον σύζυγο, τους γονείς ή και τα παιδιά της μιλώντας στο τηλέφωνο. Με την απελευθέρωση των τηλεπικοινωνιών που προωθείται εδώ και χρόνια από την Ευρωπαϊκή Ένωση η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών έχει βελτιωθεί με παράλληλη δραματική πτώση των τιμών. Ακόμη, η προώθηση της ευρυζωνικότητας έχει κάνει δυνατή την επικοινωνία με καινοτόμες υπηρεσίες που λειτουργούν μέσω διαδικτύου (π.χ. Skype) και καθιστούν την επικοινωνία ευκολότερη και σχεδόν δωρεάν …

Και δεν μιλήσαμε για τις ηλεκτρικές συσκευές που έχει στο σπίτι της η φίλη μας, για τα απορρυπαντικά και άλλα χημικά προϊόντα που θα χρησιμοποιήσει αλλά και για τις τηλεοπτικές σειρές που θα δει το βράδυ όταν θα έχει ολοκληρώσει τις δουλειές της … Σε όλα αυτά η ενωσιακή διάσταση είναι μοναδική … Όμως, θα επανέλθουμε!

Γνωμικά - Παροιμίες