(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 2 Σεπτεμβρίου 2014 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-167)
Διάβασα τις προάλλες ένα ενδιαφέρον άρθρο του Τόμας Φρήντμαν στους Τάιμς της Νέας Υόρκης με τίτλο «Εμπρηστές και πυροσβέστες. Ποιος ανάβει τις πυρκαγιές του φανατισμού στη Μέση Ανατολή;». Εν ολίγοις, ο αρθρογράφος ισχυρίζεται, με βάση κάποιες σκέψεις του Ναντέρ Μουσαβιζαντέχ, ενός πρώην ανώτερου υπαλλήλου του ΟΗΕ, ότι οι συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή δεν είναι απλώς πόλεμοι αιρέσεων (σουνίτες εναντίον σιιτών) ή εθνοτήτων (Ισραηλινοί εναντίον Παλαιστινίων, Άραβες εναντίων Περσών). Η πραγματική πάλη στην περιοχή είναι ανάμεσα σε εμπρηστές και πυροσβέστες!
Όπως λέει ο αρθρογράφος, οι πόλεμοι του φανατισμού και του εθνικισμού που έχουν ξεσπάσει στην ευρύτερη περιοχή δεν είναι τόσο φυσικοί και αναπόφευκτοι όσο νομίζουν μερικοί. Πρόκειται μάλλον για προμελετημένους εμπρησμούς από ηγέτες που θέλουν να προωθήσουν κοντόφθαλμους και στενόμυαλους πολιτικούς, οικονομικούς και στρατιωτικούς στόχους. Οπωσδήποτε υπάρχουν πραγματικές διαφορές αλλά η ανάφλεξη της περιοχής δεν είναι μοιρολατρικά προδιαγεγραμμένη. Απαιτεί εμπρηστές που πυροδοτούν το φανατισμό τροφοδοτώντας τον με καύσιμο και οξυγόνο αντί να τον αφήσουν να καταλαγιάσει.
Και συνεχίζει ο αρθρογράφος. Εμπρηστής ο σύριος πρόεδρος Άσαντ. Που μετέτρεψε μια ειρηνική λαϊκή διαμαρτυρία κατά του τυραννικού του καθεστώτος σε πόλεμο της σουνιτικής πλειοψηφίας κατά της μειοψηφίας σιιτών κι αλεβιτών, εμφανιζόμενος ως υπερασπιστής της κοσμικής εξουσίας κατά των φανατικών. Εμπρηστής ο ιρακινός πρωθυπουργός αλ-Μαλίκι. Ο οποίος μόλις αποχώρησαν οι αμερικάνοι συνέλαβε τους ηγέτες των σουνιτών, ανέστειλε τη χρηματοδότηση των σουνιτικών φυλών που αντιστέκονταν στην Αλκάιντα και όταν οι σουνίτες αντέδρασαν, εμφανίστηκε ως υπερασπιστής της σιιτικής πλειοψηφίας κατά της σουνιτικής «τρομοκρατίας». Εμπρηστής τέλος και ο αιγύπτιος αλ-Σίσι. Ο οποίος αφού σκότωσε, τραυμάτισε και συνέλαβε εκατοντάδες Αδελφούς Μουσουλμάνους, εξελέγη πρόεδρος ως υπερασπιστής της Αιγύπτου εναντίον των «τρομοκρατών» πλέον Αδελφών Μουσουλμάνων.
Εμπρηστές οι παλαιστίνιοι εξτρεμιστές της Χαμάς, που πυροδότησαν την αντίδραση του Ισραήλ με την απαγωγή των τριών νεαρών ισραηλινών. Με την σύμπραξη και των ισραηλινών εμπρηστών, δηλαδή των υποστηρικτών των φανατικών ισραηλινών εποίκων που συμμετέχουν στην ισραηλινή κυβέρνηση. Οι οποίοι ανακοίνωσαν την κατασκευή 700 νέων κατοικιών στην αραβική ανατολική Ιερουσαλήμ εν μέσω των διπλωματικών προσπαθειών του αμερικανού υπουργού Τζον Κέρυ, που φυσικά έπεσαν στο κενό. Υπάρχουν όμως και πυροσβέστες σε όλες τις πλευρές, λέει ο αρθρογράφος. Η Τζίπι Λίβνι και ο Σιμόν Περές στο Ισραήλ. Ο πρώην παλαιστίνιος πρωθυπουργός Σαλάμ Φαγιάντ. Ο Ζαβάντ Ζαρίφ στο Ιράν κι ο αγιατολάχ αλ Σιστανί στο Ιράκ. Αλλά τις φωνές τους τις καταπνίγουν τα πάθη που διεγείρουν οι εμπρηστές.
Όσοι δεν έχουν ζήσει στον αραβικό κόσμο δεν μπορούν να πιστέψουν ότι σιίτες συχνά παντρεύονται σουνίτες στο Ιράκ, στο Λίβανο και στο Μπαχρέιν. Δεν συνηθίζονται οι σφαγές για θρησκευτικούς λόγους. Από πρόσφατη δημοσκόπηση μάλιστα προκύπτει ότι ισχυρές πλειοψηφίες σε επτά αραβικές χώρες υποστηρίζουν τις αμερικανικές πολιτικές για εξεύρεση λύσης με διαπραγματεύσεις στη συριακή σύγκρουση, σε συνδυασμό με μεγαλύτερη υποστήριξη των προσφύγων από τη Συρία. Και αντιτάσσονται σε κάθε είδους στρατιωτική εμπλοκή των ΗΠΑ και στον εξοπλισμό των αντιπάλων ομάδων.
Συμπερασματικά, ο αρθρογράφος αναφέρει ότι για να ζήσουν αρμονικά οι διάφορες αιρέσεις απαιτείται τάξη, η οποία όμως δεν πρέπει να επιβάλλεται με σιδηρά πειθαρχία. Οι κοινωνίες αυτές πρέπει να περάσουν από τη δικτατορική διακυβέρνηση σε θεσμούς που να στηρίζονται στο κράτος δικαίου, στη συμμετοχικότητα και τη λογοδοσία, και να διαθέτουν επαρκή εξουσία για να συγκρατούν μαζί την κοινωνία. Κάτι βέβαια που απαιτεί σωστές ηγεσίες. Πυροσβεστών και όχι εμπρηστών!
Η χώρα μας δεν απέχει πολύ από τη Μέση Ανατολή. Αν αναλύσει κανείς προσεκτικά τις ενέργειες και τις δηλώσεις ορισμένων πολιτικών μας θα διαπιστώσει ότι πολλοί συμπεριφέρονται ως «εμπρηστές». Μάλιστα, μερικοί εμφανίζονται ως «εμπρηστές» μέχρι να αναδειχτούν σε θέσεις εξουσίας και μετά θυμούνται ότι πρέπει να γίνουν πυροσβέστες. Όμως, τότε είναι αργά αφού τα εμπρηστικά τους συνθήματα τα υιοθετούν πλέον οι αντίπαλοί τους που προσθέτουν επιπλέον καύσιμη ύλη και αερίζουν όσο μπορούν την πυρκαγιά, συχνά και με τη βοήθεια των μέσων ενημέρωσης.
Προεκλογικά, το Μάιο του 2012, αναρωτιόμουνα, «Κινδυνεύουμε από μερικούς πολιτικούς;» (βλ. Χ.Ν. 23/5/2012). Πολιτικούς, οι οποίοι δεν έχουν μελετήσει και εμπεδώσει το Σύνταγμα της Ελλάδος. Που δεν γνωρίζουν τις στοιχειώδεις αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως αυτές περιγράφονται στις Συνθήκες. Οι οποίοι υπερασπίζονται ή αντιτάσσονται σε διεθνείς συμφωνίες της χώρας που δεν τις έχουν καν διαβάσει.
Μάλιστα, μερικοί πολιτικοί εξακολουθούν να είναι επικίνδυνοι ακόμη κι αν γνωρίζουν και αποδέχονται τους βασικούς νόμους. Ιδίως όταν δεν έχουν μελετήσει τις επιπτώσεις των υποσχέσεων τους σε βάθος χρόνου. Υπόσχονται πράγματα που είναι πρακτικώς ανεφάρμοστα, και στη συνέχεια μόλις αναλάβουν την εξουσία και αντιληφθούν ότι είναι αδύνατον να εφαρμόσουν αυτά που υποσχέθηκαν κάνουν στροφή 180 μοιρών. Γιατί τα υποσχεθέντα αντιβαίνουν στο Σύνταγμα. Γιατί δεν συνάδουν με τις Συνθήκες για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Γιατί έχουν δυσμενέστατες οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις. Ή τέλος γιατί ενδέχεται να θέσουν σε κίνδυνο την εθνική συνοχή και ασφάλεια.
Ευτυχώς, σε αντίθεση με τη Μέση Ανατολή έχουμε τη δυνατότητα να απομονώσουμε τους «εμπρηστές». Με την ψήφο μας. Μια πολυτέλεια που δεν έχουν οι πολίτες σε πολλές χώρες με αυταρχικά, δικτατορικά, στρατοκρατικά καθεστώτα. Αρκεί βέβαια να τους ξεχωρίζουμε. Χωρίς να παρασυρόμαστε από τα μέσα ενημέρωσης που συχνά «ρίχνουν λάδι στη φωτιά» αναπαράγοντας τις θέσεις τους.
Άραγε, το θέλουμε ή είμαστε κι εμείς κατά βάθος μια κοινωνία πυρομανών;
