10 Μαΐου 2016

Για την Ημέρα της Ευρώπης

Μια γρήγορη ματιά σε αυτά που κάνει η Ευρωπαϊκή Ένωση για τους πολίτες και την ανάπτυξη με στόχο τη διατήρηση της ειρήνης …
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 10 Μαΐου 2016 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-245)

Στις 9 Μαΐου γιορτάζουμε την Ημέρα της Ευρώπης. Αυτή την ημέρα, το 1950 ο Ρομπέρ Σουμάν, υπουργός εξωτερικών της Γαλλίας, έκανε μια ιστορική διακήρυξη. Η οποία οδήγησε, τον Απρίλιο του 1951, στην υπογραφή της Συνθήκης για τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ). Μια Συνθήκη με την οποία 6 χώρες της Ευρώπης εκχωρούσαν σε μια υπερεθνική οντότητα, την Ανώτατη Αρχή, τα κυριαρχικά τους δικαιώματα στον τομέα της παραγωγής και της διακίνησης των πρώτων υλών και των τελικών προϊόντων που σχετίζονταν με τον χάλυβα.

Αξίζει τον κόπο να ξαναδιαβάσουμε την αρχή της διακήρυξης του Σουμάν, την οποία είχε συντάξει ένας οραματιστής ευρωπαίος, ο Ζαν Μονέ. «Η παγκόσμια ειρήνη δεν μπορεί να διαφυλαχθεί αν δεν αναληφθούν δημιουργικές προσπάθειες ανάλογες των κινδύνων που την απειλούν. Η συμβολή που μπορεί να έχει μια οργανωμένη και ζωντανή Ευρώπη στον πολιτισμό είναι απαραίτητη για τη διατήρηση ειρηνικών σχέσεων. Διαδραματίζοντας για περισσότερα από είκοσι χρόνια το ρόλο πρωτεργάτη για μια ενωμένη Ευρώπη, η Γαλλία είχε πάντα ως ουσιαστικό στόχο να υπηρετεί την ειρήνη. Επειδή δεν φτιάξαμε την Ευρώπη, είχαμε πόλεμο. Η Ευρώπη δεν θα δημιουργηθεί δια μιας, ούτε με ένα συνολικό σχέδιο: θα οικοδομηθεί μέσα από συγκεκριμένα επιτεύγματα που κατ' αρχάς θα δημιουργήσουν μια πραγματική αλληλεγγύη …».

Πρωταρχικός λοιπόν στόχος της ευρωπαϊκής ενοποίησης ήταν η ειρήνη. Αρχικά, μέσω της κοινής διαχείρισης πλουτοπαραγωγικών πόρων όπως ο άνθρακας και ο χάλυβας, που αποτελούν τη βάση της πολεμικής βιομηχανίας. Στη συνέχεια, μέσω της οικονομίας και της ενιαίας αγοράς με την δημιουργία της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (ΕΟΚ) το 1957. Μέσω του κοινού νομίσματος, της κοινής ευρωπαϊκής ιθαγένειας και της διεύρυνσης των κοινών πολιτικών, με τις μεταγενέστερες συνθήκες του Μάαστριχτ και του Άμστερνταμ τη δεκαετία του 1990. Και τέλος, μέσω των διαδοχικών διευρύνσεων από τα έξη ιδρυτικά κράτη μέλη στα σημερινά 28.

«Και τι έχει κάνει επιτέλους αυτή η Ένωση;» αναρωτιούνται σήμερα πολλοί. Μια σειρά από κρίσεις - χρηματοπιστωτική, οικονομική, προσφυγική - έχουν θέσει σε δοκιμασία την ιδέα της περαιτέρω ενοποίησης. Και συμβάλλουν στην αμφισβήτηση της συμμετοχής σε μια υπερεθνική, οντότητα που πολλοί κατηγορούν ως ανεύθυνη και γραφειοκρατική.

Κι όμως. Αν και βρέθηκε απροετοίμαστη μπροστά στην χρηματοπιστωτική κρίση, η Ένωση αντέδρασε αποτελεσματικά δημιουργώντας την Τραπεζική Ένωση. Με αυτήν, η εποπτεία των τραπεζών πέρασε από τις εθνικές αρχές στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα - που ελέγχει πλέον τα επίπεδα έκθεσής τους σε επισφαλή δάνεια και εξασφαλίζει και εγγυάται την οικονομική τους ευρωστία.

Επιπλέον, η Ένωση διαμόρφωσε σειρά προτάσεων για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης - μετεγκαταστάσεις, επιστροφές - πολλές από τις οποίες απομένει να εγκριθούν από το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, και κυρίως, να εφαρμοστούν από τις κυβερνήσεις που τις υιοθέτησαν. Παράλληλα, χορήγησε ανθρωπιστική βοήθεια έκτακτης ανάγκης για να ανακουφίσει όσους πονεμένους και ταλαιπωρημένους ανθρώπους αναζήτησαν μια καλύτερη ζωή στην Ευρώπη. Κι όσοι κατακρίνουν την Ευρωπαϊκή αντίδραση, ας αναλογιστούν ποια θα ήταν η εναλλακτική αντιμετώπιση του μεταναστευτικού ζητήματος σε άλλους καιρούς …

Ωστόσο, η επικαιρότητα δεν θα πρέπει να μας κάνει να ξεχνούμε την καθημερινότητα, μεγάλο μέρος της οποίας έχει βελτιωθεί θεαματικά χάρις στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η σήμανση των τυποποιημένων τροφίμων, η σύσταση των ενδυμάτων, η εξοικονόμηση ενέργειας στις ηλεκτρικές οικιακές συσκευές, η σύσταση καλλυντικών και απορρυπαντικών, η ανακύκλωση συσκευασιών και μπαταριών, οι δοκιμές φαρμάκων πριν από την κυκλοφορία τους και πολλά άλλα που χρησιμοποιούμε στην καθημερινή μας ζωή υπόκεινται σε προδιαγραφές, ελέγχους και πιστοποίηση με βάση ευρωενωσιακή νομοθεσία.

Τα προϊόντα που διακινούνται στην Ενιαία Αγορά της Ένωσης οφείλουν να τηρούν αυστηρές προδιαγραφές ασφαλείας. Σε περίπτωση επικίνδυνου προϊόντος, μολυσμένου τροφίμου, εμφάνισης μεταδοτικής ασθένειας όλες οι εθνικές υπηρεσίες και οι πολίτες ενημερώνονται μέσω των δικτύων έγκαιρης προειδοποίησης της ΕΕ. Η Ένωση διαθέτει μια από τις αυστηρότερες νομοθεσίες για την προστασία των εργαζομένων από ατυχήματα στους χώρους εργασίας και για την πρόληψη χημικών ατυχημάτων, πλημμυρών και άλλων καταστροφών.

Μόνο η Ένωση μπορεί να περιορίσει την ισχύ των μονοπωλίων (π.χ. Microsoft, Google) και των διεθνών καρτέλ (π.χ. φάρμακα, τσιμέντα), με την αυστηρή ευρωπαϊκή νομοθεσία περί ανταγωνισμού και τις εξουσίες της να επιβάλλει πρόστιμα. Επιπλέον, χάρις στην πολιτική ελευθέρωσης του ανταγωνισμού έχουμε σήμερα όλο και φτηνότερα κινητά και αεροπορικά εισιτήρια ακόμη και για πτήσεις εσωτερικού.

Η Ένωση διαθέτει αυστηρή νομοθεσία για την προστασία του περιβάλλοντος και τα μέσα για να την επιβάλλει στις εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές που την παραβιάζουν. Η ποιότητα των καυσίμων έχει βελτιωθεί δραματικά χάρις στα μέτρα της ΕΕ για την προστασία του περιβάλλοντος και της υγείας. Το δίκτυο Natura 2000 περιλαμβάνει 450 περίπου προστατευόμενες φυσικές περιοχές στην Ελλάδα όπου οι βιώσιμες ανθρώπινες δραστηριότητες συνυπάρχουν με σπάνια και ευάλωτα είδη.

Τέλος, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε τα έργα που έχουν γίνει στην Ελλάδα από την ένταξη μας το 1981 μέχρι σήμερα με χρηματοδότηση από τα Διαρθρωτικά Ταμεία (πάνω από 110 δισ. ευρώ), τις επιδοτήσεις της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (πάνω από 200 δισ. ευρώ). Να υπενθυμίσουμε ότι η ευθύνη για την διαχείριση αυτών των κονδυλίων ανήκε πάντοτε στις εθνικές αρχές - που πρότειναν και υλοποιούσαν τα έργα με βάση τις δικές τους προτεραιότητες και τις εκάστοτε πολιτικές τους προτιμήσεις …

Για όλα αυτά, κι ακόμη περισσότερα, οι πολίτες θα έχουν την ευκαιρία να ενημερωθούν και να συζητήσουν, στις εκδηλώσεις που οργανώνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η Περιφέρεια Κρήτης στα Χανιά, την Παρασκευή 13 και το Σάββατο 14 Μαΐου (από τις 9:00 μέχρι τις 21:00) στο Πνευματικό Κέντρο Χανίων. Το πρόγραμμα και δηλώσεις συμμετοχής εδώ.

Υ.Γ. Για όσους και όσες ενδιαφέρονται, το Σάββατο 14 Μαΐου ώρα 13:00 έως 15:00 θα μιλήσει και ο υπογράφων με θέμα «Ευρωπαϊκή Ένωση - Πολυγλωσσία και καθημερινότητα του πολίτη».

Γνωμικά - Παροιμίες