09 Μαρτίου 2011

GR-Η φωτιά στο τζάκι μέσα, έχει χάρη κι ομορφιά …

Το ακόλουθο άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 9 Μαρτίου 2011.

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΚΑΙ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ-5
Η φωτιά στο τζάκι μέσα, έχει χάρη κι ομορφιά …
γράφει ο Παναγιώτης Αλεβαντής*

Η πρόληψη των πυρκαγιών αλλά και η έγκαιρη αντιμετώπισή τους μας αφορά όλους, ως πολίτες και ως εργαζόμενους. Την περασμένη εβδομάδα παρακολούθησα τα ετήσια μαθήματα για να διατηρήσω την ιδιότητά μου ως εθελοντής πυροσβέστης στο χώρο εργασίας μου, παράλληλα με την ιδιότητά μου ως εθελοντή για την παροχή πρώτων βοηθειών. Όπως ανέφερα και σε προηγούμενο άρθρο, η οργάνωση τέτοιων μαθημάτων είναι υποχρεωτική για όλες τις επιχειρήσεις, φορείς και οργανισμούς που απασχολούν εργαζόμενους στην Ευρωπαϊκή Ένωση (οδηγία 89/391/ΕΟΚ σχετικά με την εφαρμογή μέτρων για την προώθηση της βελτίωσης της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων κατά την εργασία). Με ευχαρίστηση διάβασα πρόσφατα στα Χανιώτικα Νέα ότι ενημερωτικά μαθήματα σε θέματα πυροπροστασίας και πυρασφάλειας οργανώθηκαν και σε σχολεία.

Το σημαντικότερο πράγμα που πρέπει να ξέρει κανείς για τις πυρκαγιές είναι το «τρίγωνο της φωτιάς» που φιγουράρει παγκοσμίως στους λογότυπους της Πολιτικής Προστασίας και της Πυροσβεστικής. Επειδή η φωτιά είναι μια χημική αντίδραση του σώματος που καίγεται με το οξυγόνο του αέρα, για να υπάρξει φωτιά χρειάζονται τρία πράγματα: καύσιμη ύλη, οξυγόνο και το έναυσμα (συνήθως μια πηγή θερμότητας). Η πυρκαγιά σταματά όταν εκλείψει ένα από τα τρία αυτά στοιχεία. Και φυσικά αυτό δεν επιτυγχάνεται πάντοτε με απλό κατάβρεγμα με νερό. Απαιτεί ειδικές γνώσεις για το είδος της φωτιάς, τα ειδικά μέσα πυρόσβεσης αλλά και ειδικό εξοπλισμό ατομικής προστασίας. Πάντως, σε περίπτωση μικρού ή μεγάλου εγκαύματος από φωτιά, αφού καλέσουμε τις πρώτες βοήθειες (112 ή 166) πρέπει απαραίτητα να βάλουμε το έγκαυμα κάτω από τρεχούμενο νερό για τουλάχιστον 20 λεπτά.

Μια συνηθισμένη πυρκαγιά στο σπίτι προκαλείται στην κουζίνα όταν αναφλέγεται το λάδι στο τηγάνι. Προσοχή μην διανοηθείτε να ρίξετε νερό πάνω στο καυτό λάδι! Θα προκαλέσετε πολύ μεγαλύτερη ανάφλεξη καθώς το λάδι, που καίγεται στην επιφάνεια, θα διασπαρθεί σε σταγονίδια και η φλόγα θα φτάσει μέχρι το ταβάνι. Αφού κλείσετε την κουζίνα (απομάκρυνση της πηγής θερμότητας) σκεπάστε το τηγάνι με μια βρεγμένη πετσέτα (διακοπή της παροχής οξυγόνου). Άλλες πυρκαγιές στο σπίτι προκαλούνται από σόμπες, θερμάστρες ή τζάκια, από βραχυκυκλώματα σε υπερφορτωμένες ηλεκτρικές εγκαταστάσεις ή προβληματικές συσκευές και από τσιγάρα ή κεριά που δεν έσβησαν. Λοιπόν, μην αφήνετε ποτέ ηλεκτρικές συσκευές (ιδίως θερμάστρες ή κουζίνες) να λειτουργούν όταν απουσιάζετε και μην συνδέετε υπερβολικά πολλές συσκευές πάνω στην ίδια πρίζα ή στο ίδιο κύκλωμα πριζών.

Αν και εντυπωσιαζόμαστε από τις δασικές πυρκαγιές, οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν θύματα όταν ξεφύγουν από τον έλεγχο, τα 2/3 των θανατηφόρων πυρκαγιών στη χώρα μας σημειώνονται σε κατοικίες. Αυτό προκύπτει από τη μελέτη «Θάνατοι από αστικές πυρκαγιές», του Ανδριανού Γκουρμπάτση, Υποστράτηγου του Πυροσβεστικού Σώματος ε. ά. που υπάρχει στο διαδίκτυο. Σχεδόν το 40% των θανάτων σημειώνεται το βράδυ. Ένα αποτελεσματικό μέτρο πρόληψης, για να μην μας πιάσει η φωτιά στον ύπνο είναι να βάλουμε μερικούς ανιχνευτές καπνού στα υψηλότερα σημεία του σπιτιού μας, εκεί όπου θα μαζευτεί ο καπνός. Πρόκειται για φτηνές συσκευές που λειτουργούν με μπαταρίες και που μόλις αντιληφτούν καπνό αρχίζουν να σφυρίζουν δυνατά. Αν σας συμβεί, βγείτε αμέσως έξω από το σπίτι κλείνοντας τις πόρτες, καλέστε την Πυροσβεστική (112 ή 199) και μην προσπαθήσετε να σβήσετε μόνοι σας τη φωτιά! Θυμηθείτε ότι 2-3 εισπνοές από τους καπνούς είναι αρκετές για να χάσετε τις αισθήσεις σας και στη συνέχεια τη ζωή σας!

Το «τρίγωνο της φωτιάς» μας δείχνει και τον καλύτερο τρόπο πρόληψης των δασικών πυρκαγιών, που είναι η απομάκρυνση της καύσιμης ύλης πριν από τους θερινούς μήνες. Οι εθελοντικές ομάδες που εκπαιδεύονται στην πυρόσβεση μπορούν να δραστηριοποιηθούν εγκαίρως σε αυτό το καθήκον. Ο ρόλος των πυροσβεστών δεν είναι μόνο να σβήνουν τις φωτιές αλλά κυρίως να φροντίζουν να μην μπαίνουν! Σε αυτό μπορούμε να συμβάλλουμε όλοι μας. Δεν αφήνουμε σκουπίδια στα δάση. Δεν βάζουμε φωτιές και δεν πετάμε αναμμένα τσιγάρα, ιδίως τις μέρες που φυσάει. Κλαδεύουμε τα δέντρα που είναι κοντά στο σπίτι. Καθαρίζουμε τους κήπους και τα χωράφια από ξερόχορτα και ξερόκλαδα. Ας μην έχουμε φέτος καμία φωτιά από αμέλεια !

* Φυσικός, υπάλληλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι απόψεις είναι προσωπικές και δεν εκφράζουν κατ’ ανάγκη την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

06 Μαρτίου 2011

GR-Είναι κακό στην άμμο να χτίζεις παλάτια …

Το ακόλουθο άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα την 1η Μαρτίου 2011

Είναι κακό στην άμμο να χτίζεις παλάτια …
γράφει ο Παναγιώτης Αλεβαντής*

Ο σεισμός στη Νέα Ζηλανδία ξανάφερε στην επικαιρότητα την σεισμική απειλή, που επικρέμεται συνεχώς, σαν Δαμόκλεια σπάθη, πάνω και από τον ελλαδικό χώρο. Παρόλο που ο σεισμός δεν είναι ζήτημα της καθημερινότητας, η προετοιμασία για την αντιμετώπισή του πρέπει να μας απασχολεί σοβαρά και συνεχώς. Επειδή, εκτός από τα θύματα, ο σεισμός προκαλεί και τεράστιες οικονομικές ζημιές. Και το κυριότερο, σε αντίθεση με τις φυσικές καταστροφές που οφείλονται στα έντονα καιρικά φαινόμενα όπως οι πλημμύρες και οι καύσωνες, ο σεισμός δεν μπορεί να προβλεφθεί βραχυπρόθεσμα αλλά κτυπά απροειδοποίητα.

Μπορούμε όμως να είμαστε προετοιμασμένοι. Η μελέτη των παλαιότερων σεισμών μας επιτρέπει να προβλέψουμε σε ποιες περιοχές υπάρχει πιθανότητα να συμβεί σεισμός μέσα στα επόμενα χρόνια. Η μελέτη του εδάφους μας αποκαλύπτει τις περιοχές όπου οι κατασκευές κινδυνεύουν λιγότερο. Και λαμβάνοντας υπόψη τις δυνάμεις που αναπτύσσονται κατά την διάρκεια των μικρότερων σεισμών, οι οποίοι σημειώνονται σχεδόν χωρίς διακοπή, μας βοηθά να σχεδιάσουμε τις οικοδομές έτσι που να αντέχουν ακόμη και στους μεγάλους σεισμούς.

Έτσι, όταν μιλούμε για πρόληψη των σεισμών εννοούμε στην ουσία ότι λαμβάνουμε όλα τα απαραίτητα μέτρα για να περιορίσουμε τις δυσμενείς επιπτώσεις του φαινομένου. Η πρόληψη αρχίζει με τη σωστή μελέτη της οικοδομής από έμπειρο μηχανικό με βάση τον ισχύοντα οικοδομικό κανονισμό. Στη φάση της κατασκευής πρέπει να χρησιμοποιηθούν όλα τα προβλεπόμενα υλικά (σίδερα, μπετόν) και κυρίως να μην γίνουν αλλαγές χωρίς την ρητή έγκριση του μηχανικού. Στην ημερίδα που είχε συνδιοργανώσει το καλοκαίρι του 2008 η Νομαρχία Ηρακλείου με τον τότε ευρωβουλευτή και νυν περιφερειάρχη Κρήτης Σταύρο Αρναουτάκη, ο Σταύρος Αναγνωστόπουλος, καθηγητής της Αντισεισμικής Μηχανικής στο Πανεπιστήμιο Πατρών, είχε παρουσιάσει, μεταξύ άλλων, την φωτογραφία δύο κτηρίων από το σεισμό της Καλαμάτας το 1986. Με σχέδια ακριβώς όμοια, κτισμένα από τον ίδιο εργολάβο, το ένα δεν έπαθε τίποτα ενώ το άλλο, στο οποίο είχαν γίνει κάποιες αλλαγές χωρίς την έγκριση του μηχανικού, στην κυριολεξία διαλύθηκε! Το συμπέρασμα είναι ότι «δεν σκοτώνουν οι σεισμοί αλλά οι μη ασφαλείς κατασκευές»! Γι’ αυτό, οι ειδικοί συμβουλεύουν όσους μένουν σε σπίτια που χτίστηκαν πριν από το 1985, (όταν άρχισε να ισχύει ένας σύγχρονος αντισεισμικός κανονισμός) ιδιαίτερα όσους μένουν σε πολυώροφα κτίσματα με πυλωτή, να ζητήσουν από ένα έμπειρο ιδιώτη μηχανικό να κάνει προσεισμικό έλεγχο και ενδεχομένως να προτείνει κάποια μέτρα ενίσχυσης. Ο Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (http://www.oasp.gr/) παρέχει επαρκείς οδηγίες και έχει ένα παρόμοιο πρόγραμμα για τα δημόσια κτήρια.

Τι πρέπει να κάνουμε σε περίπτωση σεισμού; Στις ιστοσελίδες του ΟΑΣΠ υπάρχει άφθονο εκπαιδευτικό και ενημερωτικό υλικό για μαθητές, εκπαιδευτικούς και εθελοντές. Στο διαδίκτυο θα βρείτε κι ένα τραγούδι που έχουν βγάλει τα Ημισκούμπρια (Σεισμός, σεισμός, γίνεται χαμός!) το οποίο περιλαμβάνει συνοπτικά όλες τις σχετικές οδηγίες. Μετά την οξεία φάση του σεισμού, κατά την οποία απλώς προφυλασσόμαστε (π.χ. κάτω από ένα τραπέζι ή ένα θρανίο) στο χώρο στον οποίο βρισκόμαστε, βγαίνουμε από τα σπίτια και κατευθυνόμαστε σε προκαθορισμένους χώρους συγκέντρωσης. Σε μια βόλτα μου στα Χανιά είδα πως η Νομαρχία είχε αναρτήσει πίνακες με τους χώρους συγκέντρωσης σε περίπτωση σεισμού για κάθε οικοδομικό τετράγωνο. Δυστυχώς, οι πίνακες αυτοί έχουν γεμίσει αυτοκόλλητα για κάθε είδους προϊόντα, υπηρεσίες και εκδηλώσεις και αν ο μη γένοιτο γίνει κάποιος σεισμός θα αποδειχτούν τελείως άχρηστοι. Ελπίζω κάποια εθελοντική οργάνωση να αναλάβει να τους καθαρίσει και να ζητήσει από τις αρχές να τους επιδιορθώσουν αν χρειάζεται.

Η σημασία της εκπαίδευσης είναι και σε αυτή την περίπτωση καθοριστική. Με τα ενημερωτικά προγράμματα του ΟΑΣΠ για τα σχολεία, γενιές ολόκληρες από μαθητές έχουν μάθει τι πρέπει να κάνουν σε περίπτωση σεισμού. Σε πολλούς πρόσφατους σεισμούς χάρη στη δουλειά που έγινε «πριχού έρθουσι τα πράματα», παρατηρήθηκε ότι οι μικροί καθοδηγούν τους μεγάλους … Μακάρι και οι μεγάλοι να φροντίσουν λίγο περισσότερο την πρόληψη για να προστατευθούμε όλοι περισσότερο. Και για να αποφευχθεί κάθε παρεξήγηση να διευκρινίσω ότι ούτε ο υπογραφόμενος, ούτε και κανένας άλλος γνωρίζει πότε και που θα γίνει ο επόμενος σεισμός!

* Φυσικός, υπάλληλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι απόψεις είναι προσωπικές και δεν εκφράζουν κατ’ ανάγκη την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Γνωμικά - Παροιμίες