(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 9 Δεκεμβρίου 2014 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-179)
Κάνω κάθε χρόνο το εμβόλιο της γρίπης. Έχοντας περάσει την ηλικία των 60 και όντας διαβητικός τύπου Β αντιμετωπίζω αυξημένη πιθανότητα επιπλοκών αν προσβληθώ από τον ιό της εποχιακής γρίπης. Το εμβόλιο συνιστάται επίσης σε παιδιά και ενήλικες που πάσχουν από πνευμονοπάθειες, καρδιοπάθειες και χρόνιες νεφροπάθειες. Σε έγκυες και σε άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά ηλικίας κάτω των 6 μηνών ή με άτομα που πάσχουν από κάποιο από τα νοσήματα που προαναφέρθηκαν. Τέλος σε κλειστούς πληθυσμούς (εσωτερικοί σπουδαστές, τρόφιμοι ιδρυμάτων κλπ.) και οπωσδήποτε στο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και τους λοιπούς εργαζόμενους σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας.
Το εμβόλιο της γρίπης, όπως και τα εμβόλια για τις διάφορες ασθένειες που κάνουμε στα παιδιά αποτελούν την πρώτη και κυριότερη γραμμή άμυνας της ανθρωπότητας στον ανελέητο, διαρκή και παγκόσμιο πόλεμο που διεξάγουμε εναντίον των μικροβίων. Οι μάχες στον πόλεμο αυτό είναι οι επιδημίες που έπλητταν και εξακολουθούν να πλήττουν διάφορες περιοχές του πλανήτη μας και οι πανδημίες που χτυπούν ολόκληρη τη γη και προξενώντας χιλιάδες ή και εκατομμύρια θύματα.
Ευτυχώς, σήμερα είμαστε πολύ καλύτερα εξοπλισμένοι για να αντιμετωπίσουμε αυτούς τους αόρατους με γυμνό μάτι εισβολείς. Από το 1876 που ο Γερμανός γιατρός Ρόμπερτ Κώχ επιβεβαίωσε πως τα μικρόβια προκαλούν ασθένειες η μικροβιολογία και η λοιμωξιολογία έχουν κάνει τεράστιες προόδους. Κι όχι μόνο στην πρόληψη, στην οποία εφαρμόζονται πάντα τα βασικά μέτρα που είχε εφαρμόσει ο Ιπποκράτης για την αντιμετώπιση του λοιμού της Αθήνας όταν έφτασε στην πόλη μετά τον θάνατο του Περικλή!
Τότε, τον 5ο αιώνα προ Χριστού ο μεγάλος γιατρός από την Κω συνέστησε κατ' αρχάς να καίγονται οι νεκροί. Κι οι ζωντανοί, να πίνουν μόνο βρασμένο νερό. Να απομονώνουν τους αρρώστους. Οι νοσηλευτές να μην εισπνέουν την αναπνοή των αρρώστων και να πλένουν τα χέρια τους. Και να ανάβουν φωτιές στα σπίτια αλλά και στις πλατείες για να απολυμαίνεται ο αέρας. Πράγματι, τα μέτρα προφύλαξης που προτείνει η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας για τον περιορισμό της διάδοσης επιδημιών όπως ο Έμπολα δεν διαφέρουν και πολύ από εκείνα του Ιπποκράτη.
Από τις αρχές του 18ου αιώνα χάρις στις εργασίες του Έντουαρντ Τζέννερ, ενός Εγγλέζου γιατρού η ανθρωπότητα απέκτησε ένα πανίσχυρο όπλο κατά των μικροβίων: τα εμβόλια. Με τα οποία εισάγονται λίγα εξασθενημένα μικρόβια στον ανθρώπινο οργανισμό που είναι αρκετά για να προκαλέσουν την εμφάνιση των σωστών αντισωμάτων. Με αυτά ο ανθρώπινος οργανισμός είναι πλέον ικανός να αναπτύξει φυσική αντίσταση στα αντίστοιχα μικρόβια.
Με τα εμβόλια έγινε δυνατή η εξάλειψη μιας θανατηφόρας ασθένειας, της ευλογιάς. Και περιορίστηκαν άλλες επικίνδυνες ασθένειες όπως η ερυθρά, η πολιομυελίτιδα, η ιλαρά, οι μαγουλάδες, η ανεμοβλογιά και ο τύφος. Ασθένειες που ήταν πολύ συνηθισμένες μόλις πριν από 100 χρόνια. Μάλιστα έχει παρατηρηθεί ότι εάν εμβολιάζονται τα περισσότερα μέλη ενός πληθυσμού, ο πληθυσμός αυτός αποκτά συλλογική ανοσία καθιστώντας πολύ πιο δύσκολη την εξάπλωση μιας επιδημίας. Σήμερα, στο στόχαστρο της εξάλειψης μέσω συστηματικού εμβολιασμού βρίσκεται η πολιομυελίτιδα, η εμφάνιση της οποίας έχει περιοριστεί μόνο σε τρεις χώρες (Αφγανιστάν, Νιγηρία και Πακιστάν).
Βέβαια, τα εμβόλια, όπως και κάθε φάρμακο είναι δυνατόν να προκαλέσουν παρενέργειες, ιδίως σε άτομα που εμφανίζουν κάποια συγκεκριμένα συμπτώματα ή πάσχουν από αλλεργίες ή κάποιες γενετικές προδιαθέσεις. Αυτός είναι και ο λόγος που ο εμβολιασμός πρέπει να γίνεται από γιατρό και να υπάρχει πάντα ιατρική παρακολούθηση σε περίπτωση ύποπτων συμπτωμάτων. Η διεθνής ιατρική βιβλιογραφία αναφέρει πολύ λίγα προβλήματα σε σχέση με εμβολιασμούς. Και σε τέτοιες περιπτώσεις οι αιτίες πολύ γρήγορα εντοπίστηκαν και διορθώθηκαν.
Όμως, υπάρχουν σήμερα γονείς που αντιτίθενται στον εμβολιασμό των παιδιών τους. Επικαλούμενοι θρησκευτικούς λόγους ή ισχυριζόμενοι ότι τα εμβόλια δεν είναι αποτελεσματικά ή ασφαλή. Ή ακόμη ότι οι υποχρεωτικοί εμβολιασμοί παραβιάζουν την ελευθερία του ατόμου. Πολυάριθμες επιστημονικές έρευνες αντικρούουν βέβαια τα επιχειρήματα αυτά. Τα εμβόλια πριν διατεθούν στην αγορά δοκιμάζονται ενδελεχώς. Και τα θετικά αποτελέσματα των εμβολιασμών έχει αποδειχτεί ότι υπερτερούν κατά πολύ των ενδεχόμενων παρενεργειών.
Σε όσες περιπτώσεις κάποιες κοινωνίες διέκοψαν τους εμβολιασμούς, παρατηρήθηκε άμεση αύξηση των κρουσμάτων και των θανάτων. Αυτό συνέβη με μια επιδημία ευλογιάς στη Στοκχόλμη το 1873. Παρατηρήθηκε επίσης με την αύξηση των κρουσμάτων ιλαράς στα μέλη μιας θρησκευτικής κοινότητας στην Ολλανδία το 1999 που δεν είχαν εμβολιαστεί, αλλά και στην Βρετανία και την Ιρλανδία όπου το ποσοστό εμβολιασμού είχε μειωθεί λόγω μιας επιστημονικής διαμάχης. Η οποία αφορούσε την εμφάνιση αυτισμού σε παιδιά που είχαν εμβολιαστεί με το εμβόλιο MMR (ιλαράς-μαγουλάδων-ερυθράς).
Η ιστορία ξεκίνησε από ένα επιστημονικό δημοσίευμα του 1998 το οποίο στη συνέχεια αποδείχτηκε ότι στηρίχτηκε σε φαλκιδευμένα επιστημονικά στοιχεία και το οποίο αποσύρθηκε μερικώς το 2004 και πλήρως το 2010. Από τον συντάκτη του, το Βρετανό γιατρό Άντριου Γουέκεφιλντ αφαιρέθηκε η άδεια άσκησης του ιατρικού επαγγέλματος. Η απάτη αποκαλύφθηκε μετά από εκτεταμένες επιδημιολογικές μελέτες σε Βρετανία και ΗΠΑ αλλά και ενδελεχείς δημοσιογραφικές έρευνες.
Το έχουμε γράψει πολλές φορές και δεν θα σταματήσουμε να το επαναλαμβάνουμε. Η άγνοια σκοτώνει! Η επιστήμη διαλύει τα σκότη! Μόνο με σωστή ενημέρωση θα αντιμετωπίσουμε τα φαινόμενα παραπληροφόρησης και τους μύθους που σε εποχές κρίσης πολλαπλασιάζονται. Δημιουργώντας αδικαιολόγητες ανασφάλειες και οδηγώντας σε λανθασμένες αποφάσεις που μπορεί να οδηγήσουν ακόμη και στο θάνατο ...
