Μακροζωία και ευζωία χάρις στην πρόληψη ΙI

Το ακόλουθο άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 16 Οκτωβρίου 2012.

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΚΑΙ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ
Μακροζωία και ευζωία χάρις στην πρόληψη ΙI
γράφει ο Παναγιώτης Αλεβαντής*

Συνεχίζουμε την ανάλυση των μέτρων πρόληψης από ατυχήματα και καταστροφές εστιάζοντας την προσοχή μας στους τραυματισμούς και στις μεγάλες φυσικές καταστροφές

Την περασμένη εβδομάδα αρχίσαμε να μιλάμε για τους τραυματισμούς με βάση την ανάλυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από την οποία προκύπτει ότι οι τραυματισμοί αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου παιδιών, εφήβων και νέων. Στα παιδιά, οι θανατηφόροι τραυματισμοί οφείλονται κυρίως στα τροχαία, στους πνιγμούς και στις πυρκαγιές, ενώ στους νέους πρωτοστατούν τα τροχαία και οι αυτοκτονίες. Στην Ελλάδα έχουμε το υψηλότερο ποσοστό θανάτων λόγω τραυματισμών από τροχαία και πνιγμούς γενικά, και το μικρότερο ποσοστό θανάτων από τραυματισμούς στους ηλικιωμένους. Από την ανάλυση των τραυματισμών ανά τομέα προκύπτει επίσης ότι τα περισσότερα ατυχήματα συμβαίνουν στο σπίτι, στο σχολείο και κατά τη διάρκεια της ψυχαγωγίας. Ακολουθούν τα ατυχήματα στις μεταφορές (κυρίως τα τροχαία), η διαπροσωπική βία, και τα ατυχήματα στο χώρο εργασίας.

Έχει ενδιαφέρον να εστιάσουμε την προσοχή μας στους τραυματισμούς που συμβαίνουν στο σπίτι και κατά την ψυχαγωγία. Στην Ελλάδα έχουμε ετησίως πάνω από 1.623 θανάτους από τέτοιους τραυματισμούς, δηλαδή σχεδόν όσους θανάτους έχουμε και από τροχαία (1.630)! Δυστυχώς δεν διαθέτουμε στοιχεία για τους μη θανατηφόρους τραυματισμούς και τις αναπηρίες από τα ατυχήματα στο σπίτι και στην ψυχαγωγία - αντίστοιχα, οι μη θανατηφόροι τραυματισμοί από τροχαία ανέρχονται σε σχεδόν 21.000. Γνωρίζουμε ότι οι τραυματισμοί στο σπίτι και την ψυχαγωγία οφείλονται κυρίως στα ψυχαγωγικά παιχνίδια και τις αθλητικές δραστηριότητες αλλά και στις οικιακές εργασίες και τα μαστορέματα. Μάλιστα, το πιο επικίνδυνο άθλημα είναι το ποδόσφαιρο (σε αυτό οφείλονται πάνω από το ένα τρίτο των τραυματισμών από αθλήματα) και ακολουθούν η χειροσφαίριση (χάντμπολ), η γυμναστική / αεροβική, το σκι και η ιππασία. Στις οικιακές εργασίες οι περισσότεροι τραυματισμοί οφείλονται στα εργαλεία που χρησιμοποιούμε στην κουζίνα, στα μαχαιροπήρουνα και στις σκάλες ή σκαλωσιές. Στις σκάλες οφείλονται και οι περισσότεροι τραυματισμοί που σημειώνονται όταν κάνουμε μαστορέματα και ακολουθούν οι τραυματισμοί από φορητά τρυπάνια, τρίφτες και ηλεκτρικά πριόνια.

Ιδιαίτερη σημασία αποκτούν και οι τραυματισμοί στους χώρους εργασίας. Ευτυχώς στην Ελλάδα οι ετήσιοι θάνατοι από εργατικά ατυχήματα είναι σχετικά λίγοι (103), ιδιαίτερα σημαντικοί όμως είναι οι μη θανατηφόροι τραυματισμοί (16.529) που μπορούν να συγκριθούν σχεδόν με εκείνους των τροχαίων. Οι περισσότεροι τραυματισμοί σημειώνονται στον κλάδο της οικοδομής και ακολουθούν η βιομηχανία, η εφοδιαστική (αποθήκευση και διακίνηση εμπορευμάτων) και η γεωργία με την δασοπονία και το κυνήγι. Όσον αφορά τέλος τα τροχαία, αξίζει να σημειωθεί ότι οι παραπάνω από τους μισούς θανάτους σημειώνονται σε δυστυχήματα με επιβατικά αυτοκίνητα και ακολουθούν τα δυστυχήματα με πεζούς (περίπου ένας στους πέντε) και με μοτοσυκλέτες (πάνω από ένας στους δέκα). Με βάση τα παραπάνω η σωστή πρόληψη των τραυματισμών θα πρέπει να περιλαμβάνει πολλές συνιστώσες οι οποίες είναι προφανές ότι εξαρτώνται και από την ηλικία. Η κυκλοφοριακή αγωγή των παιδιών πρέπει να αποτελέσει σαφή προτεραιότητα, όπως και τα μαθήματα κολύμβησης από όσο το δυνατόν μικρότερη ηλικία. Στα παιδιά πρέπει να απαγορεύεται να παίζουν με σπίρτα και αναπτήρες ενώ οι ενήλικες πρέπει να κρατούν μακριά από τα παιδιά και κλειδωμένα σε ασφαλές μέρος όλα τα δηλητήρια που κυκλοφορούν στο σπίτι (απορρυπαντικά και υλικά καθαρισμού, φάρμακα και φυτοφάρμακα, λιπάσματα, εντομοκτόνα, κλπ.). Ιδιαίτερη σημασία έχει επίσης η διατήρηση του διαλόγου με τους νέους με στόχο την πρόληψη των αυτοκτονιών αλλά και η έγκαιρη διάγνωση των φαινομένων ενδοσχολικής βίας.

Όσον αφορά την πρόληψη των τροχαίων, οι νέοι αλλά και οι μεγαλύτεροι πρέπει να μάθουν να φορούν ζώνη όταν μπαίνουν στο αυτοκίνητο και κράνος όταν ανεβαίνουν στη μοτοσυκλέτα. Δεν οδηγούμε όταν έχουμε πιεί και δεν μιλούμε στο κινητό όταν οδηγούμε! Τα παιδιά στο αυτοκίνητο τοποθετούνται σε σωστά παιδικά καθίσματα και δένονται με τις ζώνες ασφαλείας. Γενικά, προσέχουμε στο δρόμο είτε ως οδηγοί, είτε ως πεζοί. Προσέχουμε στο γήπεδο (ιδίως όταν παίζουμε ποδόσφαιρο) αλλά και στο γυμναστήριο. Προσέχουμε στην κουζίνα όταν χρησιμοποιούμε διάφορα εργαλεία, συσκευές και φριτέζες αλλά και γενικά όταν καταπιανόμαστε με μαστορέματα - ιδίως αν πρόκειται να ανεβούμε σε σκάλα ή σκαλωσιά, να χρησιμοποιήσουμε φορητά τρυπάνια ή τρίφτες ή και ηλεκτρικά πριόνια.

Αλλά προσοχή χρειάζεται και στους χώρους εργασίας. Η οικοδομή είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη και απαιτεί αυστηρή τήρηση των κανόνων ασφαλείας (χρήση κράνους, προσοχή στις σκαλωσιές και στις χωματουργικές εργασίες). Οι βιομηχανικοί εργάτες πρέπει επίσης να εφαρμόζουν πιστά τις οδηγίες ασφαλείας ανάλογα με το είδος της βιομηχανίας (καρκινογόνες ή δηλητηριώδεις χημικές ουσίες, σκόνες, εκρηκτικές ατμόσφαιρες). Ιδιαίτερα προσεκτικοί πρέπει να είναι και οι εργαζόμενοι στην εφοδιαστική, ιδίως αν χρησιμοποιούν ειδικά μηχανήματα, αλλά και οι αγρότες - όταν χρησιμοποιούν γεωργικά μηχανήματα ή φυτοφάρμακα και λιπάσματα. Η χρήση του προβλεπόμενου προστατευτικού εξοπλισμού (μάσκες, γάντια, γυαλιά) εξασφαλίζει ελαχιστοποίηση των βλαβερών επιπτώσεων στην υγεία από τα διάφορα δηλητήρια που χρησιμοποιούνται στα γεωργικά φάρμακα, ενώ η πλύση των προστατευτικών ενδυμάτων χωριστά από τα ρούχα της υπόλοιπης οικογένειες εξασφαλίζει την προστασία των παιδιών και των νέων από τα δηλητήρια αυτά.

Το επόμενο κεφάλαιο αφορά τις φυσικές καταστροφές, και τι προληπτικά μέτρα πρέπει να λάβουν οι πολίτες για να προστατευθούν καλύτερα από τους σεισμούς, τις πλημμύρες και τις δασικές πυρκαγιές που είναι οι κυριότερες φυσικές απειλές που επικρέμανται ως σπαθί του Δαμοκλή πάνω από τα κεφάλια μας. Αλλά και από τα έντονα καιρικά φαινόμενα (που συνδέονται με την επερχόμενη κλιματική αλλαγή) και τα παλιρροϊκά κύματα (τσουνάμι) από τα οποία φαίνεται πως κινδυνεύει και η Κρήτη.

Επειδή όμως ο χώρος είναι περιορισμένος, επιτρέψτε μου σε αυτά να αφιερώσω το επόμενο άρθρο μου …

* Φυσικός, υπάλληλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι απόψεις είναι προσωπικές και δεν εκφράζουν κατ’ ανάγκη την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. http://alevantis.blogspot.com