Με αφορμή πρόσφατο άρθρο με παραπλανητικά στοιχεία ας ξαναδούμε τι ισχύει για το κάπνισμα στην Ελλάδα …
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα την 1η Οκτωβρίου 2024 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-499)
Πόσοι Έλληνες καπνίζουν; Πρόσφατα κυκλοφόρησε δημόσια η άποψη ότι μόνο ένα ποσοστό περίπου 28% των Ελλήνων καπνίζει και ότι η συντριπτική πλειοψηφία (το 72% περίπου) δεν καπνίζει. Τα στοιχεία αυτά προέρχονται από έρευνα της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας (ΕΛΣΤΑΤ) του 2023. Και έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τα δεδομένα που προκύπτουν από άλλες έρευνες.
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Ευρωβαρομέτρου που δημοσιεύτηκε τον Ιούνιο, το 36% των Ελλήνων καπνίζει (μείωση σε σχέση με την προηγούμενη έρευνα κατά 6%), ενώ μόνο 43% δηλώνουν ότι δεν κάπνισαν ποτέ. Επιπλέον, ένα ποσοστό 3% χρησιμοποιεί συστηματικά προϊόντα θέρμανσης καπνού και ένα ποσοστό 2% χρησιμοποιεί ηλεκτρονικά τσιγάρα.
Όσον αφορά το παθητικό κάπνισμα, η ανάλυση (βλ. πίνακα) δείχνει ότι η νομοθεσία για την απαγόρευση του καπνίσματος σε εξωτερικούς χώρους όπου συχνάζουν παιδιά ή έφηβοι (προαύλια βρεφονηπιακών σταθμών και σχολείων, παιδικές χαρές) δεν εφαρμόζεται, αφού το 55% των ερωτηθέντων απάντησαν πως συνάντησαν καπνίζοντες (το 70% συνάντησε ατμίζοντες ή χρήστες θερμαινόμενων προϊόντων καπνού - ΧΘΠΚ).
Επιπλέον, η εν λόγω νομοθεσία δεν εφαρμόζεται ούτε σε εσωτερικούς χώρους όπου κανονικά απαγορεύεται το κάπνισμα (εστιατόρια, μπαρ, εμπορικά κέντρα, αεροδρόμια, αίθουσες συναυλιών) αφού το 28% αναφέρει ότι συνάντησε καπνίζοντες (το 42% συνάντησε ατμίζοντες ή ΧΘΠΚ). Σε όλους τους άλλους εξωτερικούς χώρους η συντριπτική πλειοψηφία αναφέρει ότι συνάντησε καπνίζοντες ή ατμίζοντες!
Τα παραπάνω στοιχεία όσον αφορά το κάπνισμα επιβεβαιώνονται και από τρεις ακόμη άσχετες μεταξύ τους πηγές. Πρώτον, από το τρίτο μέρος της έρευνας της διαΝΕοσης για το «Τι πιστεύουν οι Έλληνες το 2024» προκύπτει ότι το συνολικό ποσοστό των καπνιστών στην Ελλάδα ανέρχεται σε 41,4%, αφού 5,3% δηλώνουν ότι καπνίζουν «Πάρα πολύ», 16,6% «Πολύ» και 19,5% «Λίγο». Στην σχετική έκθεση, η διαΝΕοσις δεν προσθέτει το ποσοστό όσων δηλώνουν πως καπνίζουν «Λίγο». Ωστόσο, συζητώντας με πνευμονολόγους στα Χανιά μάθαμε ότι οι καπνιστές που καπνίζουν ακόμη και ένα πακέτο την ημέρα, απαντούν πως καπνίζουν «Λίγο» και θεωρούνται κανονικοί καπνιστές στο πλαίσιο της διαδικασίας διακοπής καπνίσματος.
Δεύτερο στοιχείο που αποδεικνύει ότι οι καπνιστές παραμένουν στα ίδια λίγο-πολύ επίπεδα είναι η διαχρονική πορεία των φορολογικών εσόδων από καπνικά προϊόντα με βάση τις ετήσιες εκθέσεις της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων – ΑΑΔΕ (βλ. γράφημα). Έχουμε συνυπολογίσει τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης (ΕΦΚ) κλασσικών και ηλεκτρονικών καπνικών προϊόντων καθώς και το φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ).
Τρίτον, σε ειδική ενημέρωση για τους Έλληνες δημοσιογράφους που έγινε στη Στοκχόλμη το Μάρτιο του 2023, ο αντιπρόεδρος παγκόσμιων επικοινωνιών της Φίλιπς Μόρις Ιντερνάτιοναλ (PMI) δήλωσε ότι «η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη θέση σε ποσοστό καπνιστών καθώς το 41% των ενήλικων είναι… κολλημένοι με το τσιγάρο».
Είναι προφανές λοιπόν από τα παραπάνω ότι ο ισχυρισμός πως μόνο το 28% των Ελλήνων καπνίζει ενώ η συντριπτική πλειοψηφία (72%) δεν καπνίζει αποτελεί σαφές παράδειγμα παραπλανητικής είδησης (fake news).
Απαγόρευση καπνίσματος και σε εξωτερικούς χώρους; Με βάση τα στοιχεία του παραπάνω Ευρωβαρομέτρου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε στις 17 Σεπτεμβρίου την αναθεώρηση παλαιότερης Σύστασης του Συμβουλίου για περιβάλλον χωρίς καπνό και αερολύματα. Σε αυτήν προτείνει την επέκταση της απαγόρευσης του καπνίσματος και του ατμίσματος σε όλους τους εξωτερικούς χώρους.
Σε αυτούς περιλαμβάνονται οι υπαίθριοι χώροι αναψυχής όπου μπορεί να υπάρχουν συχνά παιδιά (δημόσιες παιδικές χαρές, πάρκα αναψυχής, πισίνες, ζωολογικοί κήποι κλπ.) για τους οποίους, ενώ υπάρχει ήδη σχετική νομοθεσία στην Ελλάδα, δεν εφαρμόζεται αποτελεσματικά, όπως είδαμε παραπάνω.
Η πρόταση προβλέπει επίσης απαγόρευση σε όλους τους υπαίθριους ή ημι-υπαίθριους χώρους δίπλα ή κοντά σε εγκαταστάσεις, (όπως ταράτσες, μπαλκόνια, βεράντες ή αίθρια) που συνδέεται με εγκαταστάσεις παροχής υπηρεσιών. Σε αυτούς περιλαμβάνονται οι εξωτερικοί χώροι εστιατορίων, μπαρ, καφενείων και οι εξωτερικοί χώροι άλλων παρόμοιων εγκαταστάσεων.
Για όσους δεν γνωρίζουν από Ευρωενωσιακό δίκαιο, τονίζουμε ότι η πρόταση αφορά Σύσταση, δηλαδή νομική πράξη που δεν είναι δεσμευτική για τα κράτη μέλη, όπως π.χ. οι Οδηγίες, οι Κανονισμοί και οι Αποφάσεις. Κι αυτό γιατί, η Δημόσια Υγεία δεν εμπίπτει ούτε στις αποκλειστικές ούτε στις συντρέχουσες αρμοδιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά στις υποστηρικτικές αρμοδιότητες. Δηλαδή, η Ένωση μπορεί να χρηματοδοτεί προγράμματα, να συγκεντρώνει στατιστικές και να εκδίδει συστάσεις αλλά δεν μπορεί να εκδίδει δεσμευτικές πράξεις, παρά μόνο αν υπάρχει ομοφωνία των κρατών μελών.
Νομίζετε ότι η Ελλάδα θα ψηφίσει υπέρ της έγκρισης της σύστασης στο Συμβούλιο; Κι αν η Σύσταση εγκριθεί πιστεύετε ότι η Ελλάδα θα την εφαρμόσει; Μην αυταπατάσθε! Στο παραπάνω Ευρωβαρόμετρο, ενώ η πλειοψηφία των Ευρωπαίων (72%) υποστηρίζει την απαγόρευση του καπνίσματος σε εξωτερικούς χώρους, η Ελλάδα βρίσκεται στη τελευταία θέση. Μόνο το 54% υποστηρίζει το μέτρο ενώ το 46% αντιτίθεται!
Μία μόνο λύση υπάρχει: κάθε φορά που σας ενοχλεί ο καπνός ή ο ατμός σε οποιονδήποτε χώρο, ιδίως εάν υπάρχουν παιδιά, καταγγείλατε την παράβαση τηλεφωνικά στο 1142 (ώρες γραφείου και με κλήση που χρεώνεται!) ή διαδικτυακά στο 1142.aead.gr (δωρεάν όλο το 24ωρο).
01 Οκτωβρίου 2024
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)