Η προστασία στα σχολεία IIΙ

Το ακόλουθο άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 23 Ιανουαρίου 2013.

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΚΑΙ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ
Η προστασία στα σχολεία IIΙ
γράφει ο Παναγιώτης Αλεβαντής*

Το σχολείο πρέπει να είναι ένας ασφαλής χώρος για μαθητές και διδάσκοντες όχι μόνο από πλευράς υποδομών και εξοπλισμού αλλά και όσον αφορά την ασφάλεια από ατυχήματα και καταστροφές

«Η ασφάλεια των παιδιών μας στο χώρο όπου μαθαίνουν γράμματα αποτελεί προτεραιότητα, αλλά η επίτευξη του στόχου αυτού δεν είναι προφανής». Αυτό ήταν το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξαν εμπειρογνώμονες από τις χώρες μέλη του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) που έγινε στο Παρίσι πριν από 10 χρόνια. Συμπέρασμα που δυστυχώς συνεχίζει να ισχύει σήμερα, παρά τις σημαντικές προσπάθειες που έχουν γίνει στον τομέα αυτό και στην χώρα μας.

Πράγματι, η ασφάλεια των σχολείων πρέπει να καλύπτει πολλές και διαφορετικές απειλές. Κατ’ αρχάς τις φυσικές απειλές όπως σεισμούς, πυρκαγιές, πλημμύρες, καταιγίδες, κεραυνούς. Την δεκαετία του 2000 ο Οργανισμός Σχολικών Κτηρίων ξόδεψε δεκάδες εκατομμύρια ευρώ σε προγράμματα προσεισμικής ενίσχυσης σχολικών κτηρίων. Οι χώροι στους οποίους κτίζονται τα σχολικά κτήρια πρέπει να επιλέγονται έτσι ώστε να αποφεύγονται περιοχές οι οποίες κινδυνεύουν από πλημμύρες. Και τα υλικά κατασκευής είναι σε όλες τις περιπτώσεις ανθεκτικά στη φωτιά αφού πρέπει να τηρούνται τα σχετικά πρότυπα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ευρωκώδικες). Όμως η ασφάλεια περιλαμβάνει και την εφαρμογή συγκεκριμένων κανόνων όσον αφορά τις προσβάσεις, τα κλιμακοστάσια και υαλοστάσια, την πυροπροστασία και την πυρασφάλεια γενικότερα, την θερμομόνωση και τη διασφάλιση προσπέλασης ατόμων με κινητικές δυσκολίες. Αφορά επίσης την χρήση όλων των δομικών υλικών στα κτίρια και στους εξοπλισμούς έτσι ώστε να διασφαλίζεται η υγεία σε επίπεδο μικροπεριβάλλοντος, μέσω ελέγχων των χρησιμοποιούμενων χρωστικών ουσιών και χρωμάτων προκειμένου να αποφεύγονται οι εκπομπές βλαβερών χημικών ουσιών και να εξασφαλίζεται η αβλαβής βιολογική συμπεριφορά σύνθετων υλικών (π.χ. φορμάικες και λοιπά υλικά επενδύσεων, είδη εξοπλισμού, πλαστικά δάπεδα κλπ.). Τέλος, η ασφάλεια του σχολικού περιβάλλοντος πρέπει να περιλαμβάνει έλεγχο της ποιότητας του μικροκλίματος στις σχολικές αίθουσες, υποδομές φυσικού αερισμού και περιορισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, οξειδίων του αζώτου και άλλων βλαβερών αερίων του θερμοκηπίου. Κανείς δεν θέλει τα παιδιά και οι διδάσκοντες να αναπνέουν βλαβερές ουσίες που θα επιβαρύνουν μακροπρόθεσμα την υγεία τους.

Και αφού ολοκληρωθεί η κατασκευή των σχολικών εγκαταστάσεων κάποιος πρέπει να ασχοληθεί με την ασφάλεια όσον αφορά την υγιεινή αυτών των εγκαταστάσεων στο σύνολό τους αλλά κυρίως των ηλεκτρικών και υδραυλικών εγκαταστάσεων και ιδιαίτερα των χώρων υγιεινής. Τα παιδιά και οι διδάσκοντες δικαιούνται να χρησιμοποιούν σχολικές εγκαταστάσεις στις οποίες η συντήρηση πραγματοποιείται με συγκεκριμένη μεθοδολογία και πρόγραμμα. Αλλά και τα παιδιά και οι διδάσκοντες πρέπει να καταλάβουν ότι οι σχολικές εγκαταστάσεις έχουν κατασκευαστεί με χρήματα της πολιτείας, δηλαδή όλων μας, και θα πρέπει να τις χρησιμοποιούν με σεβασμό χωρίς να τις καταστρέφουν. Παράλληλα, αν θέλουμε τα παιδιά να μην αντιμετωπίσουν μυοσκελετικά προβλήματα θα πρέπει να προβλέψουμε να κάθονται σε καρέκλες και να χρησιμοποιούν θρανία που να ακολουθούν συγκεκριμένες εργονομικές σταθερές όσον αφορά τις διαστάσεις, το μέγεθος, το σχήμα και την άνεση, σταθερές που να έχουν προκύψει από ανθρωπομετρικές μελέτες παιδιών και εφήβων.

Για όλα τα παραπάνω υπάρχουν μεθοδολογίες με βάση τις οποίες οι διευθυντές των σχολείων μπορούν να εκτιμήσουν το επίπεδο ασφαλείας των σχολικών κτηρίων που χρησιμοποιούν και να εντοπίσουν τις σχετικές ελλείψεις. Ταυτόχρονα θα πρέπει να καταστρώσουν σχέδια ασφαλείας για την σχολική μονάδα, με την ενεργό συμμετοχή όλης της σχολικής κοινότητας (διδάσκοντες, μαθητές, βοηθητικό προσωπικό, γονείς) αλλά και της τοπικής αυτοδιοίκησης. Το πρώτο βήμα για την σύνταξη ενός τέτοιου σχεδίου είναι ο προσδιορισμός των απειλών, της ευπάθειας (ή τρωτότητας) και του προκύπτοντος επιπέδου επικινδυνότητας. Με βάση αυτή την εκτίμηση της επικινδυνότητας μπορούν να προσδιοριστούν οι προληπτικές δράσεις που πρέπει να αναληφθούν για να μετριαστούν οι επιπτώσεις από ένα πιθανό περιστατικό που θα πλήξει την σχολική μονάδα. Παράλληλα, θα πρέπει να προετοιμαστούν οι ενέργειες προετοιμασίας και αντιμετώπισης αυτών των πιθανών περιστατικών. Αυτές περιλαμβάνουν την προειδοποίηση των μελών της σχολικής κοινότητας μέσω ενός συστήματος συναγερμού, τις ζώνες συγκέντρωσης των μαθητών και των δασκάλων σε περίπτωση εκκένωσης του κτηρίου, και ενδεχομένως, τη συγκέντρωση εφοδίων σε περίπτωση που υπάρχει πιθανότητα οι μαθητές να αποκλειστούν στη σχολική μονάδα.

Η ενεργός συμμετοχή των μαθητών σε όλες τις φάσεις του σχεδιασμού εξασφαλίζει την ευαισθητοποίηση τους σε θέματα πρόληψης ατυχημάτων και καταστροφών. Απαραίτητη για την αποτελεσματική εφαρμογή των σχεδίων σε περίπτωση πραγματικού περιστατικού είναι η περιοδική εξάσκηση σε όλες τις φάσεις προετοιμασίας και αντιμετώπισης των κινδύνων που αντιμετωπίζει η σχολική μονάδα μαζί με την τακτική επικαιροποίηση των σχεδίων ασφαλείας. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται επίσης ότι οι μαθητές θα μεταφέρουν με τη σειρά τους στο σπίτι τους τις εμπειρίες και τις γνώσεις που θα αποκτήσουν και το τελικό αποτέλεσμα θα είναι να επηρεαστεί θετικά σε θέματα πρόληψης, προετοιμασίας και αντιμετώπισης η ευρύτερη τοπική κοινωνία. Με τη σωστή καθοδήγηση και πλαισίωση οι μαθητές θα μάθουν πως να αυτό-προστατεύονται από ατυχήματα και καταστροφές κάτι που θα τους χρησιμεύσει σε όλη τους τη ζωή, ιδίως όταν μεγαλώσουν και αποκτήσουν κι αυτοί οικογένειες.

Βέβαια, η ασφάλεια στο σχολείο δεν περιλαμβάνει μόνο την προστασία από ατυχήματα και καταστροφές. Γι' αυτό θα επανέλθουμε.

(Με στοιχεία από σχετικές δημοσιεύσεις του πολιτικού μηχανικού Μανώλη Μπαλτά, πρώην διευθύνοντος συμβούλου του Οργανισμού Σχολικών Κτηρίων και από δημοσιεύματα του ΟΟΣΑ και της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας).

* Φυσικός, υπάλληλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι απόψεις είναι προσωπικές και δεν εκφράζουν κατ’ ανάγκη την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. http://alevantis.blogspot.com

Παναγιώτης Αλεβαντής, ο «Κύριος 112»

Η ακόλουθη συνέντευξη δημοσιεύτηκε στο ελληνόφωνο περιοδικό ΠΡΟΣΩΠΑ του Δεκεμβρίου 2012. Ευχαριστώ τον Γιάννη Δήμα του Newsville για την τιμή που μου έκανε να καταγράψει τις σκέψεις μου. Εισαγωγή από τον Γιάννη Δήμα, συνέντευξη: Μαρία Γεωργίου φωτογραφία: Δημήτρης Ναυρίδης/ Newsville.be -------------------------------------------------------   Ανιχνεύοντας το διαδικτυακό στίγμα του Παναγιώτη Αλεβαντή διαπίστωσα για μία ακόμα φορά πόσο εντυπωσιακό είναι το παράθυρο που μας έχει προσφέρει το ίντερνετ και πως μέσα από τη χρήση του μπορούμε να δούμε σκέψεις, ιδέες και επιλογές που κάνουν τα άλλα πρόσωπα που ιντερνετιακά συνδιαλλασσόμαστε. Βλέπω στα στατιστικά στοιχεία των χρηστών του Facebook πως οι ηλικίες 18-45 είναι αυτές που κατέχουν τη μερίδα του λέοντος σε αυτό το κοινωνικό μέσο δικτύωσης. Η προσωπική επιλογή της ώρας που θα επιλέξει κάποιος να “ερευνήσει” τη διαδικτυακή καθημερινότητα των φίλων του, χωρίς το άγχος της ώρας είναι από τα μεγάλα υπέρ του Facebook. Στη περίπτωση του Παναγιώτη Αλεβαντή μου έκανε εντύπωση ότι όλες οι αναρτήσεις του είναι επιλεγμένες και στοχευμένες σε συγκεκριμένες θεματικές όπως η Ελλάδα, η πρόβλεψη σαν έννοια και σαν πολιτική, η Ευρωπαϊκή Ένωση. Εκφράζεται χωρίς πολλά περιττά σχόλια πράγμα που δίνει τη απαραίτητη απόσταση στον αναγνώστη ο οποίος μπορεί να σκεφτεί και να κρίνει χωρίς συναισθηματισμό και φόρτιση. Ο Παναγιώτης Αλεβαντής δεν είναι χτεσινός στο ίντερνετ ούτε στη έκφραση των απόψεων του. Διατηρεί το δικό του προσεγμένο ιστολόγιο που αξίζει να επισκεφθείτε και με σύμμαχο την πολύπλευρη εργασιακή του εμπειρία έχει αρκετούς θεματικούς τομείς δράσης που πάνω σε κάποιους από αυτούς βασίστηκα γιατη συνέντευξη που θα διαβάσετε. Τον Παναγιώτη, για τους φίλους Τάκη, τον γνώρισα σε μία πολιτικού περιεχομένου συνάντηση πριν από ένα χρόνο και σε αυτές τις συναντήσεις μπορεί κανείς να ξεχωρίσει τους ανθρώπους που έχουν να πουν πράγματα ουσίας. Η απάντηση στη πρόταση για συνέντευξη ήρθε με κάποιο δισταγμό αλλά τελικά όλα πήγαν καλά και ο χανιώτης φυσικός μας συντροφεύει στο τελευταίο αυτό FACES του 2012. Κε Αλεβαντή, σε ένα περσινό σας γράμμα προς τον Άγιο Βασίλη γράφετε : Αγαπητέ Άγιε Βασίλη … Ενόψει της νέας χρονιάς, σε παρακαλώ να θυμηθείς όσους προσπαθούν να απαλύνουν τον ανθρώπινο πόνο αλλά και όσους, μέσω της πρόληψης, φροντίζουν για την προστασία από ατυχήματα και καταστροφές” Πότε άρχισε και πιο ήταν το κίνητρο για την ενασχόλησή σας με το θέμα της πρόληψης; Λίγες μέρες μετά το σεισμό της Αθήνας το 1981 το περιοδικό ΕΠΙΚΑΙΡΑ μου ανέθεσε να γράψω το κύριο άρθρο, με θέμα τις μέχρι τότε επιστημονικές μας γνώσεις για τους σεισμούς. Το άρθρο έγινε μάλιστα και εξώφυλλο. Ερευνώντας για να γράψω το άρθρο, διαπίστωσα ότι τα κτήρια που έχουν χτιστεί σωστά μπορούν να αντέξουν ακόμη και ισχυρούς σεισμούς χωρίς να πάθουν ζημιές. Στη συνέχεια έκανα οικογένεια και φυσικά με απασχόλησε ιδιαίτερα το πώς θα την προφυλάξω από ατυχήματα και άλλες επώδυνες περιπέτειες. Από το 1998 και μετά όταν πήγα στη Μονάδα Πολιτικής Προστασίας της Επιτροπής, όπου ασχολήθηκα εκτεταμένα με τις καταστροφές, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι η πρόληψη είναι η κατ’ εξοχήν έκφραση του homo sapiens, του «λογικού» ανθρώπου όπως θέλουμε να θεωρούμε τους εαυτούς μας. Έχουμε αρκετές φορές ακούσει να σας προσφωνούν ο “Κύριος 112”. Εξηγήστε μας τις βασικές γραμμές του 112 και δώστε μας το προσωπικό σας στίγμα στην πανευρωπαϊκή αυτή προσπάθεια. Ένα από τα θέματα που μου ανέθεσαν να χειριστώ στη Μονάδα Πολιτικής Προστασίας ήταν και ο κοινός ευρωπαϊκός αριθμός κλήσεως έκτακτης ανάγκης, το 112. Ο αριθμός αυτός έχει καθιερωθεί από το 1991 και λειτουργεί από το 2000 σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Όμως, η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών μέσω του εν λόγω αριθμού δεν είναι ομοιόμορφη σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Κατ’ αρχάς, το 112 δεν είναι γνωστό στους περισσότερους Ευρωπαίους πολίτες. Μόλις ένας στους τέσσερεις ευρωπαίους θα το καλούσε αν αντιμετώπιζε μια έκτακτη ανάγκη σε ξένη χώρα. Σε πολλές περιοχές δεν υπάρχει σήμα κινητής τηλεφωνίας ή οι εταιρείες κινητής δεν συνεργάζονται αρμονικά μεταξύ τους για την διαβίβαση των κλήσεων. Οι χειριστές στα τηλεφωνικά κέντρα δεν μιλούν πάντα ξένες γλώσσες και έχουν διαφορετικό επίπεδο εκπαίδευσης. Σε ορισμένες χώρες υπάρχουν προβλήματα συνεργασίας μεταξύ υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης (αστυνομία, πυροσβεστική, ασθενοφόρα). Δεν υπάρχει πάντα γεωεντοπισμός του καλούντος, παρόλο που αυτό προβλέπεται υποχρεωτικά από τη νομοθεσία και το επιτρέπει η τεχνολογία. Τέλος, πολύ λίγες χώρες έχουν θεσπίσει μέγιστο χρόνο επέμβασης μετά την κλήση στο 112 ή και στους καθαρά εθνικούς αριθμούς έκτακτης ανάγκης. Γι’ αυτό, από το 2003 που έφυγα από την Μονάδα Πολιτικής Προστασίας δραστηριοποιήθηκα ως εθελοντής στην Ένωση του Ευρωπαϊκού Αριθμού Έκτακτης Ανάγκης (www.eena.org) που αγωνίζεται για να βελτιωθούν όλα τα παραπάνω. Βοήθησα τους υπέροχους ανθρώπους της Ένωσης να ευαισθητοποιήσουν τους ευρωβουλευτές, να οργανώσουν τα πρώτα πανευρωπαϊκά συνέδρια για το 112, να περάσουν ορισμένες τροπολογίες και ψηφίσματα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου υπέρ του 112 και να πείσουν τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα να καθιερώσουν την 11η Φεβρουαρίου (11/2) ως Ευρωπαϊκή Ημέρα του 112. Το Φεβρουάριο του 2012 βοήθησα να εορτασθεί η ημέρα αυτή για πρώτη φορά και στην Ελλάδα με την συμβολή του περιφερειάρχη Κρήτης κ. Σταύρου Αρναουτάκη και του καθηγητή της Ιατρικής Σχολής Αθηνών κ. Θεόφιλου Ρόζενμπεργκ αλλά και πολλών φίλων και εθελοντών (βλέπε www.112sos.gr) που πιστεύουν στην ιδέα της προστασίας του πολίτη.  Το 2001 μόλις το 19% των Ευρωπαίων θα καλούσαν το 112 έξω από τη χώρα τους ενώ το 2012 το 74% των Ευρωπαίων δεν ξέρουν ποιον αριθμό έκτακτης ανάγκης να καλέσουν όταν ταξιδεύουν στην ΕΕ. Που χωλαίνει στη πράξη η προσπάθεια αυτή; Από το 1991 που θεσπίστηκε το 112 μέχρι το 2002 που η ευθύνη για την προβολή του πέρασε στα κράτη μέλη με την οδηγία 2002/22/ΕΚ για την καθολική υπηρεσία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έκανε σχεδόν τίποτε για να προβάλλει τον συγκεκριμένο αριθμό. Μετά το 2002 τα κράτη μέλη διαπίστωσαν ότι η επιταγή της οδηγίας να «εξασφαλίζουν ότι οι πολίτες ενημερώνονται επαρκώς για την ύπαρξη και τη χρήση του ενιαίου ευρωπαϊκού αριθμού κλήσης έκτακτης ανάγκης “112”» τους δημιουργεί πολλά προβλήματα. Πράγματι, μια μεγάλη καμπάνια προβολής του 112 θα έχει ως αποτέλεσμα οι περισσότεροι πολίτες να καλούν αυτό τον αριθμό και όχι τους αριθμούς των επιμέρους υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης. Αυτό όμως δεν το θέλουν οι αντίστοιχες υπηρεσίες που δυστυχώς δεν έχουν πάντα μάθει να συνεργάζονται μεταξύ τους και γενικά δεν είναι προσανατολισμένες προς τις νέες τεχνολογίες. Απαιτείται αλλαγή νοοτροπίας, κάτι που αλλάζει πολύ δύσκολα και ενδεχομένως κάποιες επενδύσεις που είναι σίγουρο ότι θα αποσβεστούν ταχύτατα επειδή τα κοινά κέντρα διαχείρισης κλήσεων προς το 112 εξοικονομούν προσωπικό προσφέροντας καλύτερες υπηρεσίες στους πολίτες. Ξεφυλλίζοντας επίσημες ιστοσελίδες της ΕΕ ο όρος Ευρωπαίος πολίτης χρησιμοποιείται πολύ συχνά. Τι περικλείει τελικά για εσάς αυτός ο όρος στα τέλη του 2012 και πόσο πιστεύετε πως τον ενστερνίζονται οι κάτοικοι των κρατών μελών της ΕΕ; Είμαι Ευρωπαίος πολίτης γιατί έχω ευρωπαϊκό διαβατήριο, κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα, προξενική προστασία εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης σε όλες τις πρεσβείες των χωρών της ΕΕ. Γιατί μπορώ να εγκατασταθώ ελεύθερα και να δουλέψω σε όλη την Ένωση, να αγοράσω σχεδόν τα πάντα μέσω διαδικτύου από κάποια άλλη χώρα. Γιατί τα προϊόντα κυκλοφορούν ελεύθερα ενώ αν κάποια από αυτά παρουσιάσουν προβλήματα ασφαλείας υπάρχουν μηχανισμοί για να ανασταλεί η κυκλοφορία τους σε όλα τα κράτη μέλη. Γιατί στα θέματα στα οποία η Ένωση έχει αποκλειστική αρμοδιότητα, μπορεί δηλαδή να μιλάει στο όνομα των κρατών μελών (εξωτερικό εμπόριο, αλιεύματα, τελωνειακή πολιτική, ανταγωνισμός), η Ευρώπη έχει πραγματική διαπραγματευτική ισχύ σε παγκόσμιο επίπεδο. Όμως, αυτά δεν τα ενστερνίζονται όλοι οι πολίτες της Ένωσης λόγω ελλιπούς ενημέρωσης αφού η ΕΕ δεν διέθετε ποτέ μια κανονική υπηρεσία προπαγάνδας. Παράλληλα, επικρατεί η εσφαλμένη εντύπωση ότι η Ένωση έχει αποκλειστικές αρμοδιότητες σε πολλά θέματα της καθημερινότητας για τα οποία η αρμοδιότητα ανήκει αποκλειστικά στα κράτη μέλη (π.χ. υγεία, παιδεία, προστασία από ατυχήματα και καταστροφές) ή για τα οποία η Ένωση έχει μόνο συντρέχουσα αρμοδιότητα με τα κράτη μέλη (π.χ. περιβάλλον, κοινωνική πολιτική, προστασία των καταναλωτών, ενέργεια). Ταυτόχρονα, η διαδικασία λήψης αποφάσεων και η επιβολή του δικαίου της Ένωσης είναι συχνά γραφειοκρατική και μακρόχρονη με αποτέλεσμα η πρόοδος για τους πολίτες να είναι εξαιρετικά αργή. Συνδυάστε τα παραπάνω και με το γεγονός ότι οι εθνικές κυβερνήσεις χρησιμοποιούν την Ένωση ως «αποδιοπομπαίο τράγο» για να κρύψουν τις δικές τους «πομπές» και έχετε την σημερινή απογοητευτική εικόνα που έχουν οι Ευρωπαίοι πολίτες για την Ένωση. Η λύση βέβαια είναι «περισσότερη Ευρώπη» με ταυτόχρονη μείωση του «δημοκρατικού ελλείμματος» δηλαδή με καθιέρωση δημοκρατικών διαδικασιών εκλογής της Επιτροπής και του Προέδρου του Συμβουλίου με απ’ ευθείας εκλογές από τους Ευρωπαίους ή με έμμεσες εκλογές μέσω του Ευρωκοινοβουλίου. Σε αναφορά σας στον Πλάτωνα (Πλάτωνος Νόμοι, Α’ 634e) μας θυμίζετε πως “ο καλύτερος (των νόμων) είναι εκείνος που απαγορεύει στους νέους να ερευνούν την αξία των νόμων”. Με ποιο τρόπο μπορεί ένας νέος Έλληνας, στην Ελλάδα του σήμερα να σταθεί αντάξια στη λογική αυτή; Ευχαριστώ για την ευκαιρία που μου δίνετε να αναλύσω την συγκεκριμένη αναφορά. Κατ’ αρχάς, πρόκειται για μιαν αποστροφή του λόγου του Αθηναίου προς τον κρητικό Κλεινία, στην οποία επαινεί τους Κρητικούς που οι νόμοι τους δεν επιτρέπουν στους νέους να εξετάζουν ποιοί από τους νόμους είναι καλοί και ποιοί όχι. Οι νέοι πρέπει να δέχονται ομόφωνα ότι οι νόμοι είναι φτιαγμένοι καλώς ενώ ακόμη και οι πρεσβύτεροι αν θέλουν να συζητήσουν περί των νόμων θα πρέπει να το κάνουν χωρίς την παρουσία νέων. Έβαλα το απόσπασμα αυτό στη σελίδα μου στο Facebook για να δείξω κυρίως πόσο λίγο γνωρίζουμε και μελετούμε την κλασσική μας κληρονομιά. Σήμερα βέβαια έναν τέτοιο νόμο θα τον χαρακτηρίζαμε όλοι ως αυταρχικό αν όχι φασιστικό. Όμως τι θέλει να πει ο ποιητής; Μια γνώμη, μια άποψη έχει αξία για τα κοινά μόνο αν προέρχεται από την πείρα ή (θα προσέθετα) από ενδελεχή μελέτη του προβλήματος και των επιπτώσεων της προτεινόμενης λύσης. Στον σημερινό πολύπλοκο κόσμο μας, όποιος θέλει να ασχοληθεί με τα κοινά θα πρέπει να έχει μελετήσει σε βάθος το πρόβλημα πριν προτείνει νόμους π.χ. για την υγεία, την παιδεία ή την προστασία του πολίτη. Έχουμε όλοι συνηθίσει στις «ατάκες» των τηλεοπτικών παραθύρων και στην επιφανειακή αντιμετώπιση των προβλημάτων εκεί που χρειάζεται περίσκεψη, σε βάθος συζήτηση, ανοικτή διαβούλευση και κυρίως δυνατότητα χειρισμού της πολυπλοκότητας σε βάθος χρόνου. Όταν στο τέλος της δεκαετίας του 1980 δούλεψα για την εισαγωγή των ελληνικών στα συστήματα πληροφορικής της Επιτροπής και για την κατάρτιση των προδιαγραφών χειρισμού της πολυγλωσσίας στους προσωπικούς υπολογιστές, είχα επίγνωση των μακροχρόνιων επιπτώσεων που θα είχαν οι σχετικές εργασίες για την θέση της ελληνικής γλώσσας παγκοσμίως. Υπήρχαν τότε πολλές αντιδράσεις από «άσχετους» αλλά χωρίς ουσιαστικά επιχειρήματα. Το ίδιο και όταν εργάστηκα στις αρχές της δεκαετίας του 2000 για την σύνδεση των κέντρων διαχείρισης καταστροφών των κρατών μελών (δίκτυο CECIS). Δεν θα ακολουθήσουμε τον Πλάτωνα που υποστηρίζει τα ολιγαρχικά πολιτεύματα και όχι τη δημοκρατία. Αλλά και οι δημοκράτες Αθηναίοι έκαναν εξαίρεση στη μάχη του Μαραθώνα για να μείνει άλλη μια μέρα στρατηγός ο Μιλτιάδης προκειμένου να κερδηθεί η μάχη … Γνωρίζοντας την επιμονή σας στην εκ-παίδευση πάνω σε θέματα πρόληψης και όχι μόνο ξαναγυρνάμε στην Ελλάδα του σήμερα και θα ήθελα να μας πείτε γιατί ήταν για εσάς σημαντικές οι αλλαγές που έγιναν στο Συμβούλιο Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών και πιο συγκεκριμένα αναφέρω την εκλογή του Δημήτρη Μπερτσιμά (καθηγητής επιχειρησιακής έρευνας στο MIT, Massachusetts Institute of Technology) καθώς και την εκλογή άλλων ομογενών ακαδημαϊκών; Ελπίζω αυτό να μην έγινε μόνο στο Πανεπιστήμιο Αθηνών αλλά και σε άλλα ΑΕΙ. Όπως είπα και παραπάνω αυτοί που ξέρουν πρέπει να εισακούονται. Όχι ως αυθεντίες χωρίς συζήτηση ή αμφισβήτηση. Αλλά κάποιος που έχει ζήσει και δουλέψει στο εξωτερικό σίγουρα μπορεί να προσφέρει με τις γνώσεις και την εμπειρία του στο σύγχρονο ελληνικό πανεπιστήμιο. αλλά και στην κοινωνία γενικότερα. Ιδίως αν έχει και κάποιες γνώσεις διοικητικής επιστήμης και μπορεί να χειριστεί την πολυπλοκότητα σε βάθος 10, 20, 30 χρόνων. Όσον αφορά την παιδεία σε θέματα πρόληψης πρόκειται για ένα όνειρό μου - να καλλιεργήσουμε μια κουλτούρα πρόληψης από το νηπιαγωγείο μέχρι το πανεπιστήμιο έτσι που να μειώσουμε τους θανάτους, ιδίως των νέων από ατυχήματα. Οι ετήσιες θυσίες των Ελλήνων στο Μινώταυρο της ασφάλτου πρέπει κάποτε να σταματήσουν και αυτό πιστεύω ότι μπορεί να επιτευχθεί κυρίως μέσα από την παιδεία. Σε μία συνέντευξη που δημοσίευσε το Newsville, ο ελληνικής καταγωγής σκηνοθέτης Κώστας Γαβράς υποστήριξε πως ένας από τους πιο μεγάλους, και ύπουλους όπως ανέφερε, εχθρούς που έχουμε να αντιμετωπίσουμε στη σημερινή κοινωνία είναι αυτός της ανηθικότητας. Τη δική σου γνώμη πάνω σε αυτό. Συμφωνώ απόλυτα με τον κ. Γαβρά που μου είναι πολύ συμπαθής και τα έργα του με έχουν σημαδέψει διαχρονικά. Φυσικά πρέπει να αντιμετωπίσουμε την ανηθικότητα και μάλιστα κατά προτεραιότητα. Αλλά το θέμα είναι πώς θα το πετύχουμε. Παλιά, επικρατούσαν στον κόσμο φοβίες. Η θρησκεία με την απειλή της κόλασης. Η κοινωνία που δεν ανεχόταν ανηθικότητες ή τις έκρυβε κάτω από το χαλί. Η εξουσία, η οποία ενώ στα ανώτατα κλιμάκια ήταν διεφθαρμένη, δεν ανεχόταν τον «εκδημοκρατισμό της διαφθοράς» που έθετε σε αμφισβήτηση τα δικά της προνόμια. Στην σημερινή καπιταλιστική μας κοινωνία, που αποτιμά τα πάντα σε χρήμα, θα πρέπει να σχεδιάσουμε τους νόμους μας έτσι ώστε η διαφθορά να κοστίζει περισσότερο από τη τιμιότητα. Έκλεψες την εφορία - δυσβάσταχτο πρόστιμο. Λάδωσες δημόσιο υπάλληλο - κατάσχεται το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας σου. Χρηματίστηκες για να ευνοήσεις τον κολλητό σου - τα χάνεις όλα ακόμη και την ιθαγένεια. Ας μελετήσουμε τον Steven D. Levitt, τον οικονομολόγο που στα βιβλία του Freakonomics και Super Freakonomics μας έδειξε πως μόνο οι οικονομικές επιπτώσεις κάποιων μέτρων μπορούν να αλλάξουν τις συμπεριφορές της κοινωνίας. Σταθήκαμε αρκετά στη φράση που χρησιμοποιείτε συχνά στον τοίχο σας στο facebook: Ελλαδάρα ρεεεε!! Δύο λέξεις που βγάζουν παράπονο, πικρία, θυμό; Μάλλον ειρωνεία. Αναφέρομαι σε ειδήσεις από την σύγχρονη Ελλάδα για συμπεριφορές (π.χ. για τυφλούς μαϊμού, φοροφυγάδες, απατεώνες) που στα πολιτισμένα μέρη του κόσμου θεωρούνται αντικοινωνικές, παράνομες, κατακριτέες ενώ στην Ελλάδα θεωρούνται εξυπνάδες ή μαγκιές. Όσο αυτές οι συμπεριφορές δεν κοστίζουν «τα μαλλιά της κεφαλής» στους παρανομούντες, η Ελλάδα θα είναι μια «Ελλαδάρα …» του κλώτσου και του μπάτσου … Ποια θα ήταν η ιδανική εικόνα της Ελλάδας που θα θέλατε να δείτε τα επόμενα χρόνια; Θα μπορούσατε να βάλετε χρονικό ορίζοντα σε αυτή; Ονειρεύομαι μιαν Ελλάδα χωρίς σκουπίδια, με τουρισμό για περιβαλλοντικά και πολιτιστικά ευαισθητοποιημένους επισκέπτες, που θα έχει λύσει το πρόβλημα της ιστορικής της ταυτότητας και δεν θα έχει συμπλέγματα κατωτερότητας έναντι των υπόλοιπων λαών. Μια Ελλάδα φιλική προς τους σωστούς επιχειρηματίες και εχθρική προς τους απατεώνες. Με απλό και κατανοητό φορολογικό σύστημα και διαδικασίες παραγωγής πλούτου. Μια Ελλάδα ενεργειακά ανεξάρτητη με βάση τις ανανεώσιμες πηγές και την εξοικονόμηση ενέργειας. Μια Ελλάδα με σωστές υπηρεσίες υγείας στην οποία η βοήθεια σε περίπτωση κλήσης του 112 θα φτάνει σε 10’ το πολύ λεπτά και θα είναι υψηλής ποιότητας. Μια Ελλάδα δημοκρατική που θα σέβεται και θα ακούει τους πολίτες της, που θα την σέβονται παγκοσμίως λόγω του ηθικού της αναστήματος και θα την θεωρούν παράδειγμα προς μίμηση για την διαχείριση των κοινών, την ηλεκτρονική της διακυβέρνηση, την ευζωία και την ευημερία των κατοίκων της. Μια Ελλάδα με δυνατή βιολογική γεωργία, με ανανεωνόμενα ιχθυαποθέματα, με δυνατή παιδεία σε συγκεκριμένους τομείς, που θα έχει διατηρήσει την ηγετική της θέση στην παγκόσμια ναυτιλία. Μια Ελλάδα του «εμείς» και όχι του «Εγώ». Όχι δεν πρόκειται για ουτοπία. Με τους σωστούς ηγέτες που θα εμπνεύσουν ομοψυχία στους πολίτες και θα εργαστούν για το κοινό συμφέρον και όχι για την πάρτη τους μια τέτοια Ελλάδα είναι δυνατή μέσα σε 10 με 15 χρόνια. Πόσοι από εμάς την θέλουν; Και κάτι ακόμη. Όταν συνειδητοποίησα ότι είχα γίνει Ευρωπαίος ενστερνίστηκα την προτροπή του Jean Monnet να κάνω κάτι και όχι να γίνω κάποιος. Πόσοι από τους Έλληνες σήμερα μπορούν να «βάλουν πλάτη» για να κάνουμε την Ελλάδα καλύτερη χωρίς να προωθήσουμε το ατομικό μας συμφέρον, δηλαδή χωρίς αναγκαστικά να γίνουμε κάποιοι; Δανείζομαι τα λόγια από ένα δημοσίευμά σας σχετικό με το οικογενειακό εστιατόριο στην ιδιαίτερη πατρίδα σας: “Η συνεργασία των αδελφών είχε βέβαια τα προβλήματά της αλλά οι σχέσεις τους επικεντρωνόταν πάντα στο συμφέρον του μαγαζιού και στην εξυπηρέτηση του πελάτη.” Προφητικά μου φάνηκαν αυτά που γράψατε το 2008, ίσως με άλλη αφορμή αλλά συνδυάζονται άψογα με την απόφαση πολιτικής συνεργασίας των μεγάλων (την εποχή της απόφασης) ελληνικών πολιτικών κομμάτων. Η συνεργασία ήρθε στο έσχατο σημείο βέβαια και η ερώτηση είναι κατά πόσο κοντά και συνάμα πόσο μακριά είμαστε σαν λαός από τη συνέργεια για έναν καλό σκοπό; Πολύ καλή η ερώτηση και σας ευχαριστώ. Θυμάμαι, όταν ο ένας από τους θείους ανακοίνωσε την αποχώρησή του από την εταιρεία για να ανοίξει δικό του εστιατόριο. Αυτό πείραξε πολύ τον πατέρα μου που είχε τη πρόθεση να κάνει κάποιο αντίστοιχο εγχείρημα και η απόφαση του θείου του «έκοψε τα φτερά». Δυστυχώς, λίγο καιρό αργότερα ο θείος που απεχώρησε αναγκάστηκε να επιστρέψει γιατί η επιχείρησή του είχε χρεοκοπήσει. Τα δύο αδέλφια, με επιμονή του μεγαλύτερου, όχι μόνο τον ξαναπήραν στην επιχείρηση, αλλά και στο τέλος του χρόνου του έδωσαν μέρισμα από τα κέρδη, παρόλο που ο αποχωρήσας δεν είχε εργαστεί στην επιχείρηση. Πως συνδέονται τα παραπάνω με την σχέση των κομμάτων που σε πρώτη ευκαιρία αλληλοκατηγορούνται και αλληλοϋποβλέπονται; Θα κατορθώσουμε ποτέ να αφαιρέσουμε από τον πολιτικό διάλογο τις κατηγορίες για «προδοσίες», «εθνικές μειοδοσίες» και «δοσιλογισμούς»; Όταν οι Νεοδημοκράτες, οι Αριστεροί, οι Συριζαίοι και οι νέο-εθνικιστές θεωρήσουν ότι έχουν μεν διαφορές αλλά πρέπει να τις λύσουν ως αδέλφια, τότε το παράδειγμα των αδελφών Αλεβαντή θα έχει βρει άξιους μιμητές στην σφαίρα της πολιτικής … Ας θυμηθούμε ότι εμείς οι Έλληνες είμαστε πολύ λίγοι σε αυτή τη γη για να έχουμε την πολυτέλεια να τσακωνόμαστε. Μια ευχή για το 2013. Καλά μυαλά, υγεία, προκοπή και όμορφα αισθήματα για όλους. Σας ευχαριστώ.   ------------------------------------------------------- Βιογραφικό σημείωμα Ο Παναγιώτης Ε. ΑΛΕΒΑΝΤΗΣ σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Υπηρέτησε ως διερμηνέας/μεταφραστής στο Μεταφραστικό Γραφείο και στη Διεύθυνση Οργανώσεως του Γενικού Επιτελείου Στρατού. Μετά (1979-84) εργάστηκε ως Βοηθός αρχισυντάκτη για Τεχνολογία και Φυσική στην εγκυκλοπαίδεια ΠΑΠΥΡΟΣ-LAROUSSE-BRITANNICA και ως επιστημονικός συντάκτης στα περιοδικά ΕΠΙΚΑΙΡΑ και 4ΤΡΟΧΟΙ. Από το 1984 εργάζεται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αρχικά ως μεταφραστής και μετά (1986-91) ως υπεύθυνος έργου για την δημιουργία της βάσης νομικών δεδομένων CELEX (σήμερα Eur-Lex) στα ελληνικά και τον εκσυγχρονισμό του όλου συστήματος. Επέστρεψε στην Μεταφραστική Υπηρεσία (1991) όπου συντόνισε τις εργασίες εισαγωγής της εκτεταμένης πολυγλωσσίας στους υπολογιστές της Επιτροπής. Ως υπεύθυνος πληροφοριών (Information Officer) στην Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού (1992-97) οργάνωσε την πολιτική πληροφόρησης, κάτι που δεν μπόρεσε να κάνει ως υπεύθυνος πληροφοριών στην ΓΔ Ενέργειας (1997-98). Μετά και μέχρι το τέλος του 2002 υπηρέτησε στη Μονάδα Πολιτικής Προστασίας της ΓΔ Περιβάλλοντος όπου συνέβαλε στη δημιουργία του Κοινού Συστήματος Επικοινωνιών και Πληροφοριών Έκτακτης Ανάγκης (CECIS) και διαχειρίστηκε έργα σχετικά με την πληροφόρηση του κοινού, την ιατρική καταστροφών και τον ενιαίο ευρωπαϊκό αριθμό κλήσεως έκτακτης ανάγκης 112. Το 2003 επέστρεψε στο Ελληνικό τμήμα της ΓΔ Μετάφρασης, και από τότε ασχολείται εθελοντικά με τις επικοινωνίες έκτακτης ανάγκης και την προώθηση της εφαρμογής του 112 στην Ευρώπη. Από το 2011 γράφει στα «Χανιώτικα Νέα» την εβδομαδιαία στήλη «Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα». Ο Τάκης είναι παντρεμένος και έχει 4 παιδιά. Του αρέσει να διαβάζει, να βλέπει ταινίες και να γράφει. Ιστολόγιο: alevantis.blogspot.com