06 Απριλίου 2012

Σκέψεις για τις επερχόμενες εκλογές - 2

Με ποιά κριτήρια θα διαλέξω τι θα ψηφίσω στις επόμενες εκλογές; Το ερώτημα μοιάζει δύσκολο για πολλούς λόγους.

Πρώτον, δεν μπορεί κανείς να στηριχτεί στις προεκλογικές εξαγγελίες των υφιστάμενων κομμάτων εξουσίας (ΠΑΣΟΚ, ΝΔ), γιατί απέδειξαν κατ' επανάληψη στο πρόσφατο παρελθόν ότι άλλα υπόσχονται προεκλογικά και άλλα πράττουν στη συνέχεια. Παρόλο που κανείς πολιτικός δεν υλοποιεί όλες τις προεκλογικές του υποσχέσεις, στην προκειμένη περίπτωση τα πράγματα είναι εκτός ελέγχου. Ακόμη και αν συμπαθεί κανείς ορισμένα από τα στελέχη, τα οποία έχουν αποδείξει στο παρελθόν ότι έχουν και τη διάθεση και τις ικανότητες να διαχειριστούν τα κοινά με αποτελεσματικότητα και αξιοπρέπεια, οι ηγετικές ομάδες των μεγάλων αυτών κομμάτων δεν εμπνέουν καμία εμπιστοσύνη.

Δεύτερον, πολλά από τα μικρότερα κόμματα που βρίσκονται ήδη στη Βουλή έχουν θέσεις εξαιρετικά ακραίες, ανεφάρμοστες και εν πολλοίς επικίνδυνες. Μερικά είναι εθνικιστικά και μισάνθρωπα μέχρι εξαλλοσύνης ενώ άλλα ευαγγελίζονται την επανάσταση και τη διάλυση της κοινωνίας με τρόπο που ιστορικά οδηγεί σε δικτατορίες μαύρου ή κόκκινου χρώματος, εξίσου απαράδεκτες για σκεπτόμενους ανθρώπους. Μερικά μάλιστα δηλώνουν θρασύτατα ότι δεν τα ενδιαφέρει να υποβάλουν προτάσεις για την αντιμετώπιση των προβλημάτων αλλά απλώς θέλουν να ασκούν μια (εν πολλοίς στείρα) αντιπολίτευση. Το μεγαλύτερο από αυτά τα κόμματα, το ΚΚΕ εφαρμόζει μάλιστα και μια στυγνά υποκριτική πολιτική, ζητώντας π.χ. κοινωνική δικαιοσύνη για τους εργαζόμενους χωρίς να την εφαρμόζει σε όσους απασχολεί στις ανεξέλεγκτες επιχειρήσεις του όπου ενεργεί ως ο σκληρότερος των εργοδοτών.

Τρίτον, η Ελλάδα δεν βρίσκεται απομονωμένη στο μέσον ενός ωκεανού. Συμμετέχει στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως ισότιμος εταίρος. Αυτό σημαίνει ότι το μέλλον της έχει εν πολλοίς καθοριστεί στις Συνθήκες δημιουργίας και λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Προσωπικά, όταν ακούω πολιτικούς ή οικονομικούς παράγοντες ή και διανοούμενους να προτείνουν λύσεις αντίθετες προς το λεγόμενο «ενωσιακό κεκτημένο» τους θεωρώ είτε αδιάβαστους και άσχετους είτε κινούμενους από σκοπιμότητες. Και στις δύο περιπτώσεις θεωρώ ότι οι συζητήσεις μαζί τους είναι στην πραγματικότητα χάσιμο χρόνου (για να καταλάβετε τι εννοώ, δοκιμάστε να συζητήσετε με Μάρτυρες του Ιεχωβά για θρησκευτικά θέματα).

Τέταρτον, η χώρα έχει χρεοκοπήσει αλλά συνεχίζει να υφίσταται και να κινείται χάρις στην αλληλεγγύη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όμως αυτή η αλληλεγγύη συνδυάστηκε με την απαίτηση για την υλοποίηση σειράς μεταρρυθμίσεων, οι οποίες είτε αποτελούσαν υποχρέωση της χώρας λόγω της συμμετοχής της στην ΕΕ, είτε κρίνονται αναγκαίες για να καταστεί η ελληνική οικονομία βιώσιμη και ανταγωνιστική. Πράγματι, το κόστος παραγωγής στη χώρα μας είναι πολύ υψηλό και καθόλου ανταγωνιστικό σε σχέση με το εξωτερικό. Τα λίγα προϊόντα που παράγουμε και εξάγουμε δεν αρκούν για να καλύψουν τα υπέρογκα έξοδα των κομμάτων (που στοιχίζουν πολλαπλάσια σε σχέση με τα κόμματα στην Ευρώπη), της κρατικής μηχανής (που είναι διογκωμένη, αναποτελεσματική και εξαιρετικά γραφειοκρατική) και της ενδημικής διαφθοράς (που οφείλεται εν πολλοίς στα υπάρχοντα κόμματα, στη συχνά σκόπιμη πολυνομία και στην πολυπλοκότητα των διαδικασιών). Το αποτέλεσμα ήταν τα δύο μνημόνια (του 2010 και του 2012) που υπογράφηκαν με την τρόικα (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα) για τα οποία γίνεται πολύς και παθιασμένος λόγος από ανθρώπους οι οποίοι στην συντριπτική τους πλειοψηφία δεν τα έχουν καν διαβάσει. 
  • Το πρώτο μνημόνιο (Μέτρα για την εφαρμογή του μηχανισμού στήριξης της ελληνικής οικονομίας από τα κράτη-μέλη της Ζώνης του ευρώ και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, Νόμος 3845, 64 σελίδες) δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 65 της 6ης Μαΐου 2010. 
  • Το δεύτερο (Έγκριση των Σχεδίων Συμβάσεων Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης μεταξύ του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (Ε.Τ.Χ.Σ.), της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Τράπεζας της Ελλάδος, του Σχεδίου του Μνημονίου Συνεννόησης μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Τράπεζας της Ελλάδος και άλλες επείγουσες διατάξεις για τη μείωση του δημοσίου χρέους και τη διάσωση της εθνικής οικονομίας, Νόμος 4046, 574 σελίδες) δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 28 της 14ης Φεβρουαρίου 2012. 
Μεταξύ πρώτου και δεύτερου μνημονίου μεσολάβησαν διαδοχικές εκθέσεις προόδου της εφαρμογής που έδειξαν ότι οι δεσμεύσεις που ανέλαβε η κυβέρνηση για βελτίωση των μακροοικονομικών δεικτών και την εφαρμογή του συμφωνηθέντος μεταρρυθμιστικού προγράμματος δεν υλοποιήθηκαν. Έτσι οδηγηθήκαμε στην κυβέρνηση συνεργασίας που υπέγραψε το δεύτερο μνημόνιο για το οποίο οι εταίροι μας απαίτησαν γραπτές δεσμεύσεις από τα κόμματα όσον αφορά την εφαρμογή των προβλεπόμενων ακόμη και μετά από τις εκλογές. Τέτοιες δεσμεύσεις έχουν υπογράψει μόνο τα δύο μεγάλα κόμματα.

Αλλά θα συνεχίσουμε την ανάλυση σε επόμενη ανάρτηση ...

04 Απριλίου 2012

Κρίση και τσιγάρο

Το ακόλουθο άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 4 Απριλίου 2012.

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΚΑΙ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ 
Κρίση και τσιγάρο 
γράφει ο Παναγιώτης Αλεβαντής* 


Επιβαρύνουν την τσέπη τους σήμερα. Επιβαρύνουν την υγεία τους μακροπρόθεσμα. Και σε λίγο, εξαιτίας της κατάρρευσης των ασφαλιστικών ταμείων, είναι πολύ πιθανόν οι καπνιστές να μην καλύπτονται από ασφάλιση υγείας …

Τα οικονομικά προβλήματα που προκαλεί η κρίση βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη. Όμως, συχνά στις συζητήσεις με καπνιστές, ανακύπτει το ερώτημα: αφού αντιμετωπίζεις οικονομικά προβλήματα γιατί δεν κόβεις το κάπνισμα; Θα εξοικονομήσεις κάποια χρήματα σήμερα και το κυριότερο θα μειώσεις κατά πολύ τις πιθανότητες να προσβληθείς από τις τρεις σοβαρότερες ασθένειες που επιβαρύνουν την υγεία. Τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Τις νεοπλασίες, δηλαδή τους καρκίνους. Και τα προβλήματα του αναπνευστικού συστήματος.

Ένας καπνιστής που καταναλώνει δύο πακέτα τσιγάρα των 3,5 ευρώ την ημέρα θα μπορούσε, αν σταματούσε, να εξοικονομήσει γύρω στα 200 ευρώ το μήνα ή 2500 ευρώ το χρόνο. Θυμάμαι το θείο μου που απήγγειλε ένα ποιηματάκι το οποίο, σύμφωνα με την παράδοση είχε αναρτήσει κάποιος έξω από την πόρτα του σπιτιού του: 
Ο έτη τεσσαράκοντα μηδέποτε καπνίσας, 
το δε μη δαπανώμενο κατ’ έτος εκτοκίσας, 
τέτοια οικία αποκτά, 
προσέτι δε και έτη 
στον βίο του προσθέτει! 

Πέρα όμως από το βραχυπρόθεσμο οικονομικό όφελος που όπως είπαμε είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε εποχές κρίσης, υπάρχει και το μακροπρόθεσμο όφελος. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το κάπνισμα προκαλεί περισσότερα προβλήματα υγείας από το αλκοόλ, τα ναρκωτικά, την αρτηριακή πίεση, την παχυσαρκία και την χοληστερόλη. Κάθε χρόνο περίπου 650.000 άτομα πεθαίνουν πρόωρα στην ΕΕ από αιτίες που συνδέονται με το κάπνισμα – περισσότερα από τον πληθυσμό της Μάλτας ή του Λουξεμβούργου (στοιχεία της ΠΟΥ). Επίσης, εκτιμάται ότι το κάπνισμα επηρεάζει αρνητικά την οικονομία, δεδομένου ότι οι δαπάνες τις οποίες συνεπάγεται στις χώρες της ΕΕ ανέρχονται σε τουλάχιστον 100 δισ. ευρώ ετησίως.

Για το λόγο αυτό η Ένωση έχει θεσπίσει δεσμευτική νομοθεσία υπό την μορφή δύο οδηγιών. Η πρώτη αφορά την παραγωγή, την παρουσίαση και την πώληση των προϊόντων καπνού (οδηγία 2001/37/ΕΚ). Η δεύτερη αφορά τη διαφήμιση και τη χορηγία υπέρ των προϊόντων καπνού (οδηγία 2003/33/ΕΚ). Παράλληλα η Ευρωπαϊκή Ένωση προχωρεί σταδιακά στην κατάργηση των επιδοτήσεων της καλλιέργειας καπνού, στην επιβολή ειδικών φόρων κατανάλωσης στον καπνό αλλά και σε ενημερωτικές εκστρατείες για να ενθαρρύνει κυρίως τους νέους να κόψουν το κάπνισμα. Στο πλαίσιο της πιο πρόσφατης εκστρατείας κατά του καπνίσματος με τίτλο «Αν το σταματήσεις, δεν σε σταματάει τίποτα!» έχει δημιουργηθεί ένας ιστότοπος που παρέχει εξατομικευμένες συμβουλές και υποστήριξη σε όσους αποφασίσουν να ασχοληθούν σοβαρά με την θανατηφόρα αυτή εξάρτηση (περισσότερες πληροφορίες στη διεύθυνση http://www.stopsmokingcoach.eu/home.ashx?lang=el).

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω το κάπνισμα προκαλεί πολυάριθμα προβλήματα υγείας. Στην πραγματικότητα επηρεάζει όλα σχεδόν τα όργανα του σώματος και προκαλεί σωρεία ασθενειών πολλές από τις οποίες είναι χρόνιες με πρώτες στον κατάλογο τον καρκίνο που πνεύμονα, την αποφρακτική πνευμονοπάθεια και τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Από έρευνες που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη, στις οποίες οι επιστήμονες παρακολούθησαν καπνιστές και μη καπνιστές επί 50 συνεχή έτη, προκύπτει ότι οι μη καπνιστές ζουν δέκα χρόνια περισσότερο σε σχέση με τους καπνιστές. Επιπλέον, οι καπνιστές δεν επιβαρύνουν μόνο τη δική τους υγεία αλλά και αυτή των «πλησίον» τους στους οποίους ο καπνός προκαλεί τις ίδιες ασθένειες. Εκτιμάται ότι κάθε χρόνο στην Ευρωπαϊκή Ένωση 79.500 θάνατοι προέρχονται από το παθητικό λεγόμενο κάπνισμα. Να θυμίσουμε ότι τα καρδιαγγειακά νοσήματα είναι η μεγαλύτερη αιτία θανάτου στην Ευρώπη αφού σε αυτά οφείλεται το 40% των θανάτων ανδρών και γυναικών. Το κάπνισμα συμβάλλει ιδιαίτερα στην θνησιμότητα λόγω καρδιαγγειακών νοσημάτων ιδίως σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες όπως η υψηλή χοληστερόλη και η υπέρταση.

Για όλους αυτούς του λόγους το κάπνισμα θεωρείται ως ο σημαντικότερος παράγοντας επιβάρυνσης της υγείας στην Ευρώπη. Οι δαπάνες λόγω του καπνίσματος που αφορούν την υγεία (άμεσες δαπάνες δηλ. νοσοκομειακή περίθαλψη, φάρμακα, περίθαλψη στο σπίτι αλλά και έμμεσες δαπάνες δηλ. απώλεια ανθρώπινου δυναμικού λόγω πρόωρων θανάτων, απώλειες παραγωγικότητας, επιβάρυνση του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης λόγω διαφυγόντων εισφορών κλπ.) υπολογίζεται ότι ανέρχονται από 105,83 έως 130,31 δισ. ευρώ ετησίως. Αυτό αντιστοιχεί σε 1% του ΑΕΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θεωρείται από πολλούς ως συντηρητική εκτίμηση αφού σε άλλες χώρες όπως η Αυστραλία επακριβέστερες μετρήσεις ανεβάζουν το ποσοστό αυτό από 2,1 έως 3,4 % του ΑΕΠ. Έτσι, όποιος κόψει το κάπνισμα δεν εξοικονομεί μόνο χρήματα για το πορτοφόλι του αλλά συμβάλλει γενικότερα και στην ενίσχυση των οικονομικών της πατρίδας παρόλο που φαινομενικά το κράτος θα χάσει κάποια χρήματα από την φορολογία των τσιγάρων.

Επιπλέον, είναι καιρός οι καπνιστές να αναλογιστούν το παράδειγμα των οδηγών που πιάνουν το τιμόνι μεθυσμένοι. Σε πολλές χώρες αν ένας μεθυσμένος οδηγός προκαλέσει ατύχημα η ασφαλιστική εταιρεία ζητά από τον ίδιο να καλύψει τα έξοδα του ατυχήματος, στην ουσία δηλαδή ακυρώνει την ασφαλιστική του κάλυψη. Η κατάρρευση των ασφαλιστικών ταμείων, σε συνδυασμό με τις νέες προειδοποιήσεις που θα περιλαμβάνουν τα πακέτα των τσιγάρων από το 2014 σχετικά με την επιβάρυνση της υγείας από το κάπνισμα, είναι πολύ πιθανόν να οδηγήσουν σε αντίστοιχες αποφάσεις στο μέλλον. Θα είναι τραγικό, τη στιγμή που θα χρειαστεί κάποιος καπνιστής ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, το ταμείο του να τον ενημερώσει ότι δεν μπορεί να καλύψει τα έξοδα μιας ακριβής εγχείρισης ή μιας χημειοθεραπείας επειδή ο άρρωστος αγνόησε επί χρόνια τις προειδοποιήσεις στα πακέτα των τσιγάρων που κατανάλωνε.

Τα παραπάνω αποτελούν βέβαια απλές εικασίες αφού τίποτα δεν έχει προταθεί επίσημα. Αλλά οι αναγνώστες της στήλης ας μην ισχυριστούν ότι δεν προειδοποιήθηκαν …

* Φυσικός, υπάλληλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι απόψεις είναι προσωπικές και δεν εκφράζουν κατ’ ανάγκη την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. http://alevantis.blogspot.com

Σκέψεις για τις επερχόμενες εκλογές - 1

Λίγο πριν τις τελευταίες ευρωεκλογές του 2009 είχα δημοσιεύσει σειρά άρθρων στα οποία ανέλυα το σκεπτικό με βάση το οποίο θα έκανα την επιλογή μου. Στο πρώτο άρθρο ανέλυα τις μεγάλες προκλήσεις των ευρωεκλογών. Στο δεύτερο επινόησα ένα σύστημα αξιολόγησης κομμάτων και υποψηφίων με βάση την Επικοινωνιακή επάρκεια, τον Ευρωπαϊκό προσανατολισμό, τις Θέσεις για συγκεκριμένα θέματα ευρωπαϊκής διάστασης, τις Ικανότητες των υποψηφίων και τέλος τη Γενική αξιοπιστία του κόμματος. Στο τρίτο άρθρο ασχολήθηκα με την επικοινωνιακή επάρκεια των κομμάτων και στο τέταρτο ασχολήθηκα με τις θέσεις των αντίστοιχων ευρωπαϊκών πολιτικών ομάδων. Σε ένα εμβόλιμο άρθρο ανέλυσα τα χαρακτηριστικά του καλού Ευρωβουλευτή και σε ένα πέμπτο άρθρο διαπίστωνα, ενάμιση μήνα πρις τις ευρωεκλογές την απογοητευτική εικόνα που έδιναν τα περισσότερα κόμματα.

Ένα σχεδόν μήνα πριν τις εκλογές σε ένα τελευταίο άρθρο ανέλυα τα κριτήρια με βάση θα τα οποία θα ψήφιζα: όχι στο δικομματισμό, όχι στις αντιδημοκρατικές συμπεριφορές και στη σκανδαλολογία, προτεραιότητα στα 4 Π (Παιδεία, Περιβάλλον, Πολιτισμός, Πολίτες), ευρωπαϊκός προσανατολισμός, υποψήφιοι με προσόντα, επιλεγμένοι με διαφανείς δημοκρατικές διαδικασίες, ένταξη σε συγκροτημένη ευρωπαϊκή ομάδα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Μερικές μέρες μετά τις ευρωεκλογές αναφερομουν σε ένα άρθρο της πάλαι ποτέ Ελευθεροτυπίας για την χώρα της φαιδράς πορτοκαλέας και γιατί η περαιτέρω ανάλυση έμοιαζε να μην έχει πλέον νόημα.

Πριν αρχίσω να αναλύω τα κριτήρια με τα οποία θα ψηφίσω στις επόμενες εκλογές αναρωτιέμαι αν θα έχω τη δυνατότητα να ψηφίσω. Όχι γιατί θέλω να απέχω ηθελημένα απορρίπτοντας το πολιτικό σύστημα όπως πολλοί συμπολίτες που προτιμούν να «ιδιωτεύουν» αντί να επηρρεάζουν με την ψήφο τους τις αποφάσεις που άλλοι πέρνουν σε βάρος τους. Αλλά γιατί ως Έλληνας του εξωτερικού περιμένω εδώ και 30 χρόνια να εφαρμοστεί στην πράξη η συνταγματική επιταγή για την ψήφο των αποδήμων (άρθρο 51 παράγραφος 4). Σε αυτό το θέμα έχει αναφερθεί εκτεταμένα ο φίλος Πασχάλης Παπαχριστόπουλος οι προτάσεις του οποίου έχουν μείνει στα συρτάρια διαδοχικών κυβερνήσεων ...

Αλλά θα επανέλθω ...

Γνωμικά - Παροιμίες