Πρακτικές συμβουλές για ανθεκτικότητα

Μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το δυσοίωνο μέλλον προφυλάσσοντας την υγεία μας και αναπτύσσοντας κάποιες κρίσιμες δεξιότητες …
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 2 Νοεμβρίου 2021 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-462)

Γράφαμε τον περασμένο μήνα (ΧΝ 5/10/2021) για τις δυσοίωνες μελλοντικές προοπτικές στους τομείς της πανδημίας και της κλιματικής κρίσης. Αναφερθήκαμε και σε ορισμένες κακές μας συνήθειες με τις οποίες υποθηκεύουμε το μέλλον μας … Σήμερα, οι προβλέψεις για το άμεσο μέλλον είναι ακόμη πιο δραματικές.

Οι αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας και οι ελλείψεις σε μια σειρά βασικών βιομηχανικών προϊόντων (π.χ. ημιαγωγών) και δεξιοτήτων (π.χ. οδηγών φορτηγών) βάζουν φρένο σε μεγάλους βιομηχανικούς κλάδους (π.χ. αυτοκινητοβιομηχανία) κάτι που προβλέπεται πως θα προκαλέσει ανεργία και αυξήσεις τιμών σε βασικά καταναλωτικά αγαθά (π.χ. τρόφιμα). Παράλληλα, τα κρούσματα και οι θάνατοι από την COVID-19 έχουν πάρει ξανά την ανηφόρα, ενώ μια τουλάχιστον χώρα (Μαδαγασκάρη) αντιμετωπίζει λιμό λόγω της παρατεταμένης ξηρασίας που οφείλεται στην κλιματική αλλαγή.

Ευτυχώς, μέσα σε αυτό το περιβάλλον που ευνοεί την παράλυση λόγω «φόβου καὶ προσδοκίας τῶν ἐπερχομένων δεινών» υπάρχουν πολλά που μπορούμε να κάνουμε σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο για να ενισχύσουμε την ατομική και συλλογική ανθεκτικότητά μας …

Πρώτα η υγεία. Όλες οι επιστημονικές μελέτες σχετικά με τις επιπτώσεις της πανδημίας δείχνουν ότι τα εμβόλια μειώνουν θεαματικά τις πιθανότητες προσβολής, μετάδοσης, νόσησης και θανάτου σε όλες τις ηλικίες. Συνεπώς δεν υπάρχει καμία επιστημονικά θεμελιωμένη δικαιολογία για όσους αποφεύγουν να εμβολιαστούν. Μάλιστα, έχει ήδη αρχίσει η αδειοδότηση των εμβολίων και για τις ηλικίες 5-11 ετών.

Επιπλέον, όπως έχουμε γράψει κατ’ επανάληψη σε αυτήν εδώ τη στήλη υπάρχουν μερικά απλά μέτρα που μπορούμε να πάρουμε σε ατομικό επίπεδο για να προφυλάξουμε τη ζωή και την υγεία μας αλλά και εκείνες των αγαπημένων μας. Κόβουμε το κάπνισμα, περιορίζουμε την κατανάλωση οινοπνευματωδών, προσέχουμε τη δίαιτά μας και κάνουμε κάθε 2-3 χρόνια γενικές εξετάσεις (τσέκ-απ). Οδηγούμε προσεκτικά σεβόμενοι τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, φοράμε ζώνη και κράνος και τέλος αποφεύγουμε μπαλωθιές και άλλα επικίνδυνα κρητικά σπορ που θέτουν σε κίνδυνο ζωές …

Κρίσιμες δεξιότητες. «Αν θες να χορτάσεις έναν άνθρωπο για μία μέρα δώσε του ένα ψάρι. Αν θες να τον χορτάσεις για μια ζωή μάθε του ψάρεμα» λέει μια κινέζικη παροιμία. Όμως, δεν θα ήταν σοφό να στηριχτεί κάποιος στο ψάρεμα και το κυνήγι αφού σύμφωνα με μια ελληνική παροιμία «του κυνηγού και του ψαρά το πιάτο, δέκα φορές είναι αδειανό και μια φορά γεμάτο»!

Έχουμε γράψει στο παρελθόν για τους «λαχανόκηπους της κρίσης» (ΧΝ 18/4/2012) όταν κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου η βρετανική κυβέρνηση ξεκίνησε μια εκστρατεία για να ενθαρρύνει τους πολίτες να καλλιεργούν πατάτες, ντομάτες και άλλα λαχανικά. Αλλά και να εκτρέφουν κότες, κουνέλια, κατσίκες (για το γάλα) αλλά και χοίρους.

Ο φίλος Κώστας Λιονουδάκης που (επιμελείται τη στήλη «Ta μυστικά του κήπου» σε αυτή την εφημερίδα) έχει δημοσιεύσει πλήρεις συμβουλές για τρόπους καλλιέργειας λαχανικών σε γλάστρες, ζαρντινιέρες ακόμη και σε ταράτσες. Βέβαια, η εκτροφή πουλερικών, κουνελιών και αιγοπροβάτων είναι αδύνατη στο περιβάλλον της πόλης, αλλά όλο και κάποιο σπίτι στο χωριό μπορεί να αξιοποιηθεί, ιδίως αν η προσπάθεια γίνει στο πλαίσιο μια οικογένειας ή μιας παρέας.

Βέβαια, για όλα χρειάζεται η σχετική τεχνογνωσία. Πόσοι ξέρουν να αρμέγουν κατσίκες; Πόσες μπορούν να σφάξουν ένα κοτόπουλο; Ευτυχώς για την κηπουρική υπάρχουν πλήθος βιβλία, γεωπόνοι και άλλοι κηπουροί που μπορούν να συμβουλέψουν τους επίδοξους αγρότες και αγρότισσες.

Όμως οι δεξιότητες που έχουν σχέση με τα ζώα είναι λίγο πιο πολύπλοκες και απαιτούν πρακτική εξάσκηση. Ένα όμορφο παράδειγμα δίνει η γνωστή ηθοποιός Ζέτα Δούκα, η οποία σύμφωνα με σχετικά δημοσιεύματα, με το σύζυγό της Μιχάλη Χατζαντωνά μαθαίνουν στην κόρη τους να αρμέγει κατσίκες και να μαζεύει τα αυγά από τις κότες της γιαγιάς της …

Κλιματικός Αρμαγεδδών. Από χτες βρίσκονται σε εξέλιξη οι εργασίες της 26ης Διάσκεψης των μερών της σύμβασης-πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (COP26) στη Γλασκόβη της Σκοτίας. Δυστυχώς, τα μηνύματα δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικά. Τα έγραψε πολύ παραστατικά πριν λίγες μέρες και ο πρώην πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης Γιάννης Φίλης (ΧΝ 22/10/2021). «Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Ενέργειας (ΙΕΑ), έχει υπολογίσει ότι αν οι δεσμεύσεις των κυβερνήσεων τηρηθούν, το 2050 οι εκπομπές άνθρακα θα μειωθούν μόνο κατά 40% αντί να μηδενιστούν, όπως υπόσχονται.

Ας σημειωθεί ότι οι δεσμεύσεις αυτές, οι οποίες, ακόμη και αν τηρηθούν, θα οδηγήσουν σε καταστροφική θερμοκρασιακή άνοδο κατά 2,7°C, είναι επίσης κενές περιεχομένου συγκρινόμενες με την κούρσα εξορύξεων. Η (τελευταία επιστημονική έκθεση του ΟΗΕ πάνω στο ζήτημα των ορυκτών καυσίμων) δείχνει ξεκάθαρα ότι η παγκόσμια παραγωγή ορυκτών καυσίμων υπερβαίνει τις υποτιθέμενες δεσμεύσεις. Καμιά δέσμευση, καμιά ομιλία στις συνόδους δεν έχει αξία χωρίς συγκεκριμένο σχέδιο και δράση».

Τι μπορούν να κάνουν οι Κρητικοί για να αποφύγουν, σε συνδυασμό με την δημιουργία λαχανόκηπων, την ερημοποίηση που συνοδεύει μακροπρόθεσμα την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη; Πρώτον και κύριο: εξοικονόμηση νερού! Είναι απαράδεκτο ορισμένοι να ξοδεύουν ασυλόγιστα το νερό για να ξεπλύνουν πεζοδρόμια και δρόμους ή για να γεμίσουν τις πισίνες τους. Το καλύτερο πότισμα γίνεται με σταγόνες τις βραδινές ώρες και με πρόγραμμα ανάλογα με τις καλλιέργειες.

Όσο για την προστασία από τις πλημμύρες, εκτός από τα αντιπλημμυρικά έργα της πολιτείας, σημαντικό είναι να μην πολλαπλασιάζουμε τις επιφάνειες από άσφαλτο, σκυρόδεμα και πλάκες που είναι αδιαπέραστες στο νερό. Μία πολύ καλή λύση πρότεινε πριν λίγες μέρες ο Δασολόγος-Περιβαλλοντολόγος Μανώλης Καπάνταης στην ιστοσελίδα dasarxeio.com. Είναι «Οι κήποι της βροχής», δηλαδή χώροι πρασίνου που έχουν σχεδιαστεί με τέτοιον τρόπο ώστε να συμβάλλουν στην αντιπλημμυρική προστασία της πόλης.

Ας ανασκουμπωθούμε λοιπόν πολίτες και τοπικές αρχές γιατί όπως λέει μια άλλη ελληνική παροιμία «Των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν (πριν διψάσουν και πριν πλημμυρίσουν) μαγειρεύουν».