03 Ιουνίου 2015

Ανθρωποκεντρική προστασία του πολίτη

Αν μερικά μέτρα για να αποφευχθούν ατυχήματα και καταστροφές αποτελούν ευθύνη της πολιτείας, η προστασία του κάθε πολίτη αποτελεί πρωταρχικά και δική του ατομική αρμοδιότητα …
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 3 Ιουνίου 2015 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-202)

Έχουμε γράψει πολλά για την οργάνωση της προστασίας από ατυχήματα και καταστροφές με βάση τις απειλές αλλά και τις φάσεις αντιμετώπισης. Το κάπνισμα, η έλλειψη άσκησης, η υψηλή αρτηριακή πίεση, οι απροσεξίες στο σπίτι και στο δρόμο είναι οι σημαντικότερες απειλές σε ατομικό επίπεδο. Οι σεισμοί, οι πλημμύρες, η κλιματική αλλαγή και τα έντονα καιρικά φαινόμενα που την συνοδεύουν απειλούν κυρίως τις περιουσίες και τις υποδομές. Τέλος, νοιώθουμε ότι απειλούμαστε από την εγκληματικότητα, την τρομοκρατία και την μετανάστευση χωρίς οι φόβοι αυτοί να επαληθεύονται από τις στατιστικές.

Ανέκαθεν θαύμαζα τον Λεονάρντο Ντα Βίντσι, τον μεγάλο Iταλό πολύ-επιστήμονα και κατ' εξοχήν Homo Universalis (συνολικό ή καθολικό άνθρωπο) της Αναγέννησης. Ο Ντα Βίντσι είχε αναλύσει ανάμεσα στ' άλλα και τις ιδανικές διαστάσεις του ανθρώπινου σώματος με βάση τις μελέτες ενός Ρωμαίου αρχιτέκτονα, του Βιτρούβιου. Το αποτέλεσμα αυτής της ανάλυσης είναι το περίφημο σχεδιάγραμμα «Ο άνθρωπος του Βιτρούβιου».

Σκέφτηκα λοιπόν, πάνω σε αυτό το σχέδιο, που αποτελεί υπόδειγμα της συμμετρίας του ανθρώπινου σώματος και κατ' επέκταση του σύμπαντος, να απεικονίσω τις διάφορες απειλές από τις οποίες κινδυνεύει σε ατομική βάση ο κάθε άνθρωπος. Μάλιστα σκέφτηκα να κατατάξω τις απειλές αυτές με βάση την προέλευσή τους.

Δυνάμεις και τραυματισμοί. Οι συγκρούσεις στο πλαίσιο τροχαίων ατυχημάτων, και πτώσεων προκαλούν, συχνά θανατηφόρα, τραύματα. Οι τραυματισμοί από πυροβόλα όπλα, μαχαίρια ή και διαπροσωπική βία οφείλονται επίσης στις δυνάμεις που εξασκούνται στο ανθρώπινο σώμα. Τραύματα τέλος, προκαλούν τα αντικείμενα που πέφτουν ή τα σπίτια που καταρρέουν σε περίπτωση σεισμού. Όταν λοιπόν πατάμε γκάζι ή κυκλοφορούμε χωρίς κράνος, ας θυμηθούμε ότι η σύγκρουση του ανθρώπινου σώματος με άλλο στερεό σώμα προκαλεί πάντα σοβαρά τραύματα ιδίως όταν η σύγκρουση γίνει σε υψηλές ταχύτητες. Γι' αυτό, σκεφτείτε πως θα προλάβετε τις καταστάσεις που ενδέχεται να καταλήξουν σε συγκρούσεις του σώματός σας με αντικείμενα ή επιφάνειες σε υψηλές ταχύτητες.

Θερμότητα και εγκαύματα. Μια άλλη μορφή ενέργειας που μπορεί να βλάψει ιδιαίτερα το σώμα είναι η θερμότητα. Η φωτιά, το καυτό νερό ή το λάδι από την φριτέζα προκαλούν εγκαύματα, τα οποία όταν καλύπτουν μεγάλο μέρος του σώματος μπορεί να είναι και θανατηφόρα. Αλλά και η υπερβολική έκθεση στον δυνατό ήλιο του καλοκαιριού μπορεί να έχει πολύ δυσάρεστα αποτελέσματα (π.χ. ηλίαση, αφυδάτωση). Προφυλαχθείτε αποφεύγοντας την βραχεία έκθεση σε πηγές έντονης θερμότητας όπως το βραστό νερό ή η ψησταριά. Και την μακρόχρονη έκθεση σε πηγές θερμότητας όπως ο ήλιος.

Το νερό. Ο πλανήτης μας καλύπτεται κατά 71% από νερό και το ανθρώπινο σώμα αποτελείται κατά 60-65% από νερό. Αν και απαραίτητο για την διατήρηση της ζωής, το νερό μπορεί να αποδειχτεί θανατηφόρο. Μια πλημμύρα μπορεί να αφανίσει ανθρώπους και περιουσίες. Η Ελλάδα είναι πρώτη στους θανάτους από πνιγμούς, κυρίως στη θάλασσα. Και φυσικά η έλλειψη νερού, λόγω π.χ. παρατεταμένης ξηρασίας μπορεί να προκαλέσει μεγάλες καταστροφές. Σκεφτείτε τι προληπτικά μέτρα θα πάρετε για να προφυλαχτείτε από ενδεχόμενη πλημμύρα. Και μην κολυμπάτε φαγωμένοι, σε άγνωστα νερά ή όταν δεν ξέρετε καλό κολύμπι.

Ηλεκτρισμός. Μια άλλη πηγή ενέργειας που μπορεί να αποδειχτεί θανατηφόρα είναι και ο ηλεκτρισμός. Ο θάνατος από ηλεκτροπληξία οφείλεται στην διαταραχή των ηλεκτρικών ρευμάτων που εξασφαλίζουν τη λειτουργία της καρδιάς. Όταν το ρεύμα είναι υψηλής έντασης η καρδιά σταματά αμέσως, ενώ στα χαμηλά ρεύματα δημιουργείται μαρμαρυγή, δηλαδή καρδιακή αρρυθμία, η οποία αποβαίνει θανατηφόρα αν το θύμα δεν λάβει ιατρική βοήθεια (απιδίνωση). Δεν παίζουμε με πρίζες και γυμνά καλώδια και δεν πλησιάζουμε καλώδια από στύλους που βρίσκονται στο έδαφος. Σε περίπτωση καταιγίδας μόλις ακούσουμε βροντές καταφεύγουμε σε κλειστό χώρο (κτήριο, αυτοκίνητο) ποτέ σε ανοικτό χώρο, ποτέ κάτω από δέντρα ούτε στη θάλασσα.

Κάπνισμα, διατροφή και χημικές ουσίες. Πρόκειται για την μεγαλύτερη κατηγορία απειλών και αφορά τον αέρα που αναπνέουμε και κυρίως αυτά που τρώμε και πίνουμε. Ότι το κάπνισμα σκοτώνει το έχουν επιβεβαιώσει οι στατιστικές σε παγκόσμιο επίπεδο. Το λένε οι πνευμονολόγοι, οι καρδιολόγοι και οι ογκολόγοι. Το λένε η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Και παρόλα αυτά οι Έλληνες είμαστε πρωταθλητές στο κάπνισμα … Με τα ασφαλιστικά ταμεία σε κατάρρευση ας αναλογιστούμε πως θα πληρωθούν τα ιατρικά έξοδα όλων αυτών των καπνιστών όταν κάποτε αρρωστήσουν …

Η διατροφή αποτελεί επίσης σημαντικό παράγοντα διατήρησης της υγείας. Η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, η μείωση των οινοπνευματωδών, της καφεΐνης, των αναψυκτικών με πολύ ζάχαρη είναι πάγιες συμβουλές των γιατρών για καλύτερη υγεία.

Και φυσικά η σωστή χρήση ή ακόμη και η αποφυγή των διάφορων χημικών ουσιών που επιβαρύνουν την υγεία. Οι καρκινογενέσεις από την κακή χρήση των φυτοφαρμάκων και των εντομοκτόνων έχουν αποδειχτεί πέραν πάσης αμφιβολίας. Η αλόγιστη κατανάλωση τροφίμων με συντηρητικά (π.χ. κονσέρβες, αλλαντικά) είναι επίσης επιβλαβής για την υγεία. Όποιος ενημερώνεται σωστά διαβάζοντας τις συσκευασίες και ακολουθώντας τις οδηγίες σε καθημερινή βάση θα προστατεύσει καλύτερα τον ίδιο και την οικογένειά του.

Ψυχική καταπόνηση. Ζούμε στην εποχή της υπερπληροφόρησης και της ηχορύπανσης. Ζούμε στην εποχή της ηθικής και σεξουαλικής παρενόχλησης, της λεκτικής και ψυχολογικής βίας. Ζούμε στην εποχή της υπερκόπωσης και της επαγγελματικής εξουθένωσης. Ζούμε στην εποχή των πάσης φύσεως εξαρτήσεων (τυχερά παιχνίδια, ουσίες, δογματικές αντιλήψεις, διαδίκτυο).

Ζούμε όμως και στην εποχή που η ψυχολογία έχει προχωρήσει στη μελέτη όλων αυτών των φαινομένων, των επιδράσεων που έχουν στην ψυχική υγεία και των τρόπων αντιμετώπισής τους. Παράλληλα, αποδεικνύεται ότι το ανθρώπινο μυαλό έχει απεριόριστες δυνάμεις αντιμετώπισης όλων αυτών των καταστάσεων αρκεί να καταφέρει μόνο του ή με εξωτερική βοήθεια να βρει το κλειδί για να τις απελευθερώσει.

Ο ανθρώπινος νους είναι το ύψιστο εργαλείο που διαθέτουμε για να προφυλαχτούμε από δυσάρεστες καταστάσεις, από τα καθημερινά ατυχήματα, από τις μακροχρόνιες αρρώστιες από τις μεγάλες καταστροφές. Ας τον χρησιμοποιήσουμε αποτελεσματικά για να προφυλαχτούμε …

02 Ιουνίου 2015

Πώς να επηρεάσετε τις αποφάσεις που παίρνει η Ευρώπη

Η Ευρωπαϊκή Ένωση ακούει τους πολίτες της, ιδίως όσους έχουν επιχειρήματα και στοιχεία και υποβάλλουν τις προτάσεις τους μέσω οργανωμένων ομάδων …
(Δημοσιεύτηκε στο ιστολόγιο του FortuneGreece.com στις 2 Ιουνίου 2015 - Ευρωπαϊκή Ένωση και Καθημερινότητα-12)

Πολλοί υποστηρίζουν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφασίζει με βάση τις επιταγές των πολυεθνικών και των οργανωμένων συμφερόντων. Πως οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών αλλά και οι απλοί πολίτες είναι ανίσχυροι και δεν έχουν τη δυνατότητα να επηρεάσουν τις αποφάσεις. Ότι οι απόψεις τους δεν μπορούν καν να ακουστούν. Κι όμως, οι πολίτες μπορούν να εισακουστούν από τα θεσμικά όργανα της Ένωσης και να επηρεάσουν τις αποφάσεις, είτε μεμονωμένα είτε πολύ περισσότερο ως οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, ως τοπική ή περιφερειακή αυτοδιοίκηση, ως συνδικαλιστικές ενώσεις.

Οι διαβουλεύσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέτει, καθημερινά σχεδόν, διάφορα θέματα σε δημόσια διαβούλευση. Στις αρχές Ιουνίου, υπάρχουν ανοικτές 20 διαβουλεύσεις στην σχετική σελίδα που διατηρεί Επιτροπή με όλες τις διαβουλεύσεις (ec.europa.eu/yourvoice/consultations). Για κάθε διαβούλευση δημοσιεύεται ένα ενημερωτικό σημείωμα και οι πολίτες καλούνται να απαντήσουν σε μια σειρά από ερωτήματα εντός συγκεκριμένης προθεσμίας.

Τρεις από τις ανοικτές διαβουλεύσεις αφορούν το περιβάλλον. Η μια επικεντρώνεται στην Κυκλική Οικονομία δηλαδή στην οικονομία που αξιοποιεί έξυπνα τους πόρους ευνοώντας την ανακύκλωση και την επαναχρησιμοποίηση των υλικών. Μια δεύτερη διαπραγματεύεται την καταλληλότητα της ενωσιακής νομοθεσίας για την προστασία της φύσης. Αφορά τις οδηγίες για την προστασία των οικότοπων και των πουλιών και την ανάγκη εκσυγχρονισμού τους προκειμένου να καταστούν αποτελεσματικότερες. Η τρίτη διαβούλευση αφορά την αναθεώρηση του κανονισμού για τις υποχρεώσεις των επιχειρήσεων που διαθέτουν ξυλεία και προϊόντα ξυλείας στην αγορά.

Να αναφέρουμε εδώ ότι όλες σχεδόν οι νομοθετικές πράξεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε αντίθεση με την εθνική νομοθεσία, περιλαμβάνουν ρήτρες για την υποβολή περιοδικών εκθέσεων εφαρμογής (συνήθως ανά διετία) αλλά και ρήτρες επανεξέτασης και αναθεώρησης (συνήθως ανά πενταετία). Με τον τρόπο αυτό υπάρχει η δυνατότητα να εντοπίζονται έγκαιρα οι αδυναμίες υλοποίησης και να εκδίδονται τροποποιητικές νομοθετικές πράξεις για την διόρθωση των προβλημάτων.

Δύο από τις ανοικτές διαβουλεύσεις αφορούν την κλιματική αλλαγή και συγκεκριμένα τα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν με ορίζοντα το 2030 για τον περιορισμό των αερίων του θερμοκηπίου, ιδίως από την γεωργία, τις αλλαγές χρήσης γης και την δασοπονία. Είναι προφανές ότι αφορούν μεγάλες επαγγελματικές ομάδες που θα επηρεαστούν από τις ενδεχόμενες αποφάσεις και που έχουν τώρα την ευκαιρία να διατυπώσουν τις απόψεις τους.

Το ίδιο σημαντικές για συγκεκριμένους επαγγελματικούς κλάδους είναι και τρεις διαβουλεύσεις στον τομέα της αλιείας. Η μια αφορά την αλιεία στη Βόρεια Αδριατική, η δεύτερη την βενθοπελαγική αλιεία στα δυτικά ύδατα της ΕΕ και η τρίτη το οικολογικό σήμα για τα προϊόντα αλιείας και υδατοκαλλιέργειας.

Άλλες διαβουλεύσεις αφορούν τον τομέα της ενέργειας και των μεταφορών, την ιχνηλασιμότητα και την ασφάλεια των προϊόντων καπνού, την διασυνοριακή ταχυδρομική αποστολή δεμάτων, τις δημόσιες συμβάσεις, την νέα ευρωπαϊκή πολιτική γειτονίας, τους ελέγχους για μετρητά που εισέρχονται ή εξέρχονται της Ένωσης, την μπλε κάρτα και τις εργατικές πολιτικές για τους μετανάστες και την ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών στην ΕΕ.

Οι διαβουλεύσεις στην πράξη
Παρόλο που τα βασικά έγγραφα των διαβουλεύσεων δημοσιεύονται στα αγγλικά για λόγους ταχείας διεξαγωγής της διαβούλευσης, οι απαντήσεις μπορούν να υποβληθούν σε οποιαδήποτε από τις 24 επίσημες γλώσσες της Ένωσης, δηλαδή και στα ελληνικά. Στην τελευταία περίπτωση οι προτάσεις θα μεταφραστούν για να εξεταστούν από τις αρμόδιες υπηρεσίες.

Όλες οι απαντήσεις δημοσιεύονται στις ιστοσελίδες των αρμόδιων γενικών διευθύνσεων της Επιτροπής οι οποίες, αφού τις μελετήσουν διεξοδικά, θα συντάξουν μια συνολική έκθεση με τις προτάσεις που έχουν διατυπωθεί από τους περισσότερους αποκριθέντες και τα συμπεράσματα που προκύπτουν από τη διαβούλευση. Όμως στην έκθεση αναφέρονται και οι μειοψηφικές απόψεις, ιδίως όταν συνοδεύονται από ισχυρά επιχειρήματα με βάση στατιστικές αναλύσεις, επιστημονικές δημοσιεύσεις ή άλλα αντικειμενικά στοιχεία.

Η έκθεση, λαμβάνεται υπόψη κατά την εκπόνηση της σχετικής νομοθεσίας, μαζί με άλλα στοιχεία όπως μελέτες, δημοσκοπήσεις, ψηφίσματα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της Ευρωπαϊκής και Κοινωνικής Επιτροπής, της Επιτροπής των Περιφερειών, καθώς και εκτιμήσεις των επιπτώσεων των εναλλακτικών επιλογών πολιτικής και τα συμπεράσματα συνεδρίων και συζητήσεων σε ομάδες εργασίας εμπειρογνωμόνων και εκπροσώπων από τα κράτη μέλη.

Άλλες δυνατότητες παρέμβασης
Υποβάλλατε τις απόψεις σας στη διαβούλευση αλλά, παρόλα τα τεκμηριωμένα επιχειρήματά σας, δεν νομίζετε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συγκινήθηκε και στην τελική έκθεση η άποψή σας αποτελεί απλή υποσημείωση; Η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συμβουλεύει να επικοινωνήσετε με τον ευρωβουλευτή σας και με τους εκπροσώπους της χώρας σας στην Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών.

Οι σαφώς διατυπωμένες προτάσεις που συνοδεύονται από αντικειμενικά επιχειρήματα με βάση επιστημονικές αναλύσεις και στοιχεία πολύ συχνά εισακούονται και αποτελούν μεταγενέστερα αντικείμενο τροπολογιών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου όταν η νομοθετική πρόταση της Επιτροπής υποβληθεί προς έγκριση στους συν-νομοθέτες (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και Συμβούλιο). Ιδιαίτερα σημαντική είναι συχνά και η ευαισθητοποίηση του κοινού για το συγκεκριμένο θέμα μέσω δημοσιεύσεων και προβολής στα μέσα ενημέρωσης. Βέβαια, οι προτάσεις που ικανοποιούν συντεχνιακά ή ιδιωτικά συμφέροντα γρήγορα μπαίνουν στο περιθώριο αφού όλες οι προτάσεις αποτελούν αντικείμενο εξαντλητικής εξέτασης από επιτροπές στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, από ομάδες εργασίας στο Συμβούλιο και από επιτροπές εθνικών εμπειρογνωμόνων που συγκαλεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Αλλά, από την πολύχρονη εμπειρία μου στην Ευρωπαϊκή Ένωση ένα μπορώ να πω: οι σωστές, τεκμηριωμένες και πειστικές προτάσεις που αντανακλούν το κοινό συμφέρον των πολιτών επηρεάζουν πάντα τις τελικές αποφάσεις …

Γνωμικά - Παροιμίες