(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 30 Ιουνίου 2020 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-427)
Την περασμένη Τρίτη, η φίλη Βίκυ Κόλλια με κάλεσε στην εκπομπή «Γράμματα στην άμμο» που παρουσιάζει στον Ραδιοφωνικό Σταθμό «Μαρτυρία» της Ιεράς Μητρόπολης Κυδωνίας και Αποκορώνου. Το θέμα ήταν τι κάνει η Ευρωπαϊκή Ένωση για τα τροχαία και πώς θα μπορούσαμε να αγωνιστούμε και στον τόπο μας για ασφαλέστερες μετακινήσεις. Αρχίσαμε αναφέροντας τις τρείς συνιστώσες της οδικής ασφάλειας: όχημα, οδικό δίκτυο, οδηγός.
Αυτοκίνητα. Κάθε όχημα που κυκλοφορεί την αγορά πρέπει να έχει λάβει «έγκριση τύπου» με βάση σχετικό κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (2018/858). Ο εν λόγω κανονισμός προβλέπει τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθούν υποχρεωτικά οι κατασκευαστές, οι αντιπρόσωποι, οι εισαγωγείς, οι διανομείς και οι εθνικές αρχές εποπτείας για κάθε μοντέλο οχήματος που διατίθεται στην αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σε επιμέρους κανονισμούς περιλαμβάνονται λεπτομερείς προδιαγραφές για όλα τα συστήματα όλων των τύπων οχημάτων (π.χ. επιβατηγά, φορτηγά, λεωφορεία, ρυμουλκούμενα, θωρακισμένα, οχήματα για ΑμεΑ, γερανοί), τα οποία κινούνται με οποιοδήποτε τύπο καυσίμου. Οι εν λόγω κανονισμοί καλύπτουν τους προφυλακτήρες, τους καθρέπτες, τα καθίσματα, τις ζώνες ασφαλείας, τους αερόσακους, τα παιδικά καθίσματα αλλά και τα λαμπάκια φωτισμού της πίσω πινακίδας κυκλοφορίας …
Επιπλέον, ένας νέος κανονισμός του 2019 προβλέπει τις προδιαγραφές ορισμένων συστημάτων ασφαλείας που θα αρχίσουν να γίνονται υποχρεωτικά από τον Ιούλιο του 2022 σε όλα τα νέα αυτοκίνητα. Περιλαμβάνουν ακινητοποίηση του οχήματος αν ο οδηγός έχει καταναλώσει οινοπνευματώδη.
Έξυπνο φρενάρισμα έκτακτης ανάγκης (π.χ. αν εντοπιστούν πεζοί ή ποδηλάτες) και περιορισμός της ταχύτητας σε περίπτωση υπνηλίας. Νέοι καθρέπτες ακόμη και για τα τυφλά σημεία αλλά και συσκευές έμμεσης όρασης για να βλέπουμε πίσω από το αυτοκίνητο όταν κάνουμε όπισθεν. Τέλος, καλύτερη σήμανση των ελαστικών και όργανα που δείχνουν την πίεση τους.
Μια άλλη υποχρέωση που έχει μπει στις ζωές μας εδώ και λίγα χρόνια για να βελτιωθεί η ασφάλεια των οχημάτων, τα οποία κινούνται στους δρόμους είναι ο υποχρεωτικός τεχνικός έλεγχος. Λίγοι γνωρίζουν ότι θεσπίστηκε το 2014 με βάση σχετική οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Δρόμοι. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θεσπίσει προσανατολισμούς και προτεραιότητες για την ανάπτυξη του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών που προβλέπει δύο επίπεδα – το εκτεταμένο και το κεντρικό δίκτυο. Στο εκτεταμένο δίκτυο περιλαμβάνονται και δύο οδικοί άξονες της Κρήτης – ο Βόρειος και ο Νότιος. Πρώτη προτεραιότητα για την ανάπτυξη των οδικών υποδομών αποτελεί η βελτίωση και προαγωγή της οδικής ασφάλειας.
Μάλιστα, αυτό πρέπει να γίνει με βάση συγκεκριμένη οδηγία του 2008 σχετικά με τη διαχείριση της ασφάλειας των οδικών υποδομών. Η εν λόγω οδηγία προβλέπει τον ορισμό ελεγκτών οδικής ασφάλειας, την συστηματική εκτίμηση των επιπτώσεων οδικής ασφάλειας και την αξιολόγηση από πλευράς οδικής ασφάλειας του υπό κατασκευή αλλά και του λειτουργούντος οδικού δικτύου.
Καταλαβαίνουμε τη σημασία που αποδίδει η πολιτεία στο ζήτημα αυτό όταν η εκπαίδευση των ελεγκτών άρχισε μόλις στις αρχές του 2019 … Ενώ το οργανόγραμμα του Υπουργείου Μεταφορών δεν αναφέρει την υπηρεσία που συστάθηκε το 2011 στο πλαίσιο της μεταφοράς της οδηγίας στο εθνικό δίκαιο. Πάντως, σύμφωνα με την αναθεωρημένη το 2019 οδηγία, προβλέπεται η υποβολή έκθεσης για την ασφάλεια όλου του οδικού δικτύου μέχρι τον Οκτώβριο του 2025.
Οδηγοί. Η άδεια οδήγησης (δίπλωμα) χορηγείται με βάση σχετική οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που εκδόθηκε το 2006. Προβλέπονται τα κριτήρια των εξετάσεων, οι ιατρικές εξετάσεις και τα προσόντα των εξεταστών. Επιπλέον, για τους επαγγελματίες οδηγούς υπάρχει κανονισμός για το χρόνο οδήγησης, τα διαλείμματα και τις περιόδους ανάπαυσης. Ο έλεγχος γίνεται με τους ταχογράφους που διαθέτουν υποχρεωτικά τα επαγγελματικά οχήματα (φορτηγά και λεωφορεία).
Θα πρέπει να υπογραμμίσουμε εδώ ότι ο καλός οδηγός σέβεται πάντοτε τα σήματα του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, γνωρίσει τις δυνατότητες του οχήματός του και φροντίζει να αντισταθμίσει τις ελλείψεις του οδικού δικτύου οδηγώντας προσεκτικά. Ο καλός οδηγός σέβεται πάνω απ’ όλα τους νόμους της Φυσικής.
Και τι λένε αυτοί οι απαραβίαστοι νόμοι; Η υπερβολική ταχύτητα σε μια στροφή θα σε πετάξει από το δρόμο λόγω της φυγόκεντρου δύναμης. Αν τρέχεις με 90 χιλιόμετρα την ώρα αντί για 70 (διαφορά περίπου 30%) η σύγκρουση θα απελευθερώσει 65% περισσότερη ενέργεια. Κάτι που θα κάνει τη διαφορά μεταξύ ζωής και θανάτου! Ιδίως αν δεν φοράς ζώνη ή κράνος …
Προτάσεις για συλλογική δράση. Για την αντιμετώπιση της οδήγησης υπό την επήρεια αλκοόλ οι καταστηματάρχες που δεν θέλουν να χάνουν πελάτες λόγω τροχαίων μπορούν να αποφασίσουν να ζητούν τα κλειδιά από τους οδηγούς πριν αρχίσει η οινοποσία. Και να τα επιστρέφουν μόνο αν ο οδηγός περάσει με επιτυχία ένα αλκοτέστ. Οι παρέες μπορούν να ορίζουν έναν νηφάλιο οδηγό που δεν θα πιεί και θα οδηγήσει την παρέα με ασφάλεια στα σπίτια τους.
Κάποιοι εθελοντές νέοι οδηγοί μπορούν, με την χορηγία αντιπροσωπείας αυτοκινήτων ή και ασφαλιστή να αναλάβουν να οδηγήσουν στα σπίτια τους κάποιες παρέες που έχουν πιεί. Τέλος, κάποιοι εθελοντές μπορούν με την βοήθεια του Δήμου ή της Περιφέρειας να αναλάβουν τον καθαρισμό των πινακίδων του ΚΟΚ από γκράφιτι και αυτοκόλλητα – ακολουθώντας την σχετική τεχνογνωσία που έχει αναπτύξει το Ινστιτούτο Οδικής Ασφάλειας «Πάνος Μυλωνάς».
Τέλος, θα πρέπει οι σύλλογοι οδικής ασφάλειας να δραστηριοποιηθούν για να εκπαιδεύσουν τα παιδιά σε βασικές αρχές της οδικής ασφάλειας έτσι ώστε τα παιδιά να επισημαίνουν στους γονείς τις επικίνδυνες συμπεριφορές. Γιατί τα παιδιά, όπως έδειξε σχετική έρευνα αντιλαμβάνονται πολύ καλά τα συχνά θανατηφόρα «ατοπήματα» των γονέων (βλ. ΧΝ 14/1/2020).
