21 Δεκεμβρίου 2010

GR-Τι έμαθα στην Τρομάρισσα!

Λίγες μέρες πριν φύγω από την Κρήτη συμμετείχα σε μια πεζοπορία που οργάνωσε το παράρτημα Χανίων του Ελληνικού Ορειβατικού Συνδέσμου στη διαδρομή Ζούρβα – Τρομάρισσα – Βούλισμα. Η διαδρομή απαιτεί σημαντική προσπάθεια και αρκετά κιλά ιδρώτα αλλά όταν φτάνεις στην Τρομάρισσα με το ωραίο νερό, τα πλατάνια, τη θέα και την ατμόσφαιρα του βουνού τα ξεχνάς όλα και απολαμβάνεις.

Από συζητήσεις έμαθα πως στην Τρομάρισσα υπογράφτηκε το 1944 η ομώνυμη συμφωνία μεταξύ αριστερού ΕΑΜ και δεξιάς ΕΟΚ που αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα του συγκρητισμού. Παρεκάλεσα τον καλό φίλο Μανώλη Μανούσακα, που γράφει κάθε εβδομάδα μια σελίδα ιστορικού περιεχομένου στην εφημερίδα «Χανιώτικα Νέα» να με διαφωτίσει και τον ευχαριστώ που βρήκε όλα τα σχετικά κείμενα . Με βάση λοιπόν τη συμφωνία της Τρομάρισσας, που χαρακτηρίζεται και ως ο «Λίβανος της Κρήτης» η Κρήτη δεν γνώρισε εμφύλιο πόλεμο αφού στόχος αυτής της συμφωνίας, αλλά και των υπόλοιπων συμφωνιών που υπογράφτηκαν μεταξύ δεξιών και αριστερών στην Κρήτη (Συμφωνία του Θερίσου του 1943 και η τοπικού χαρακτήρα Συμφωνία του Αποκόρωνα του 1945) ήταν «η αποφυγή του αιματοκυλίσματος», η χρησιμοποίηση των όπλων «εναντίον μόνον και μόνον των Γερμανών» και η συγκρότηση «ενιαίου εθνικού στρατού». Πρωτεργάτες της συμφωνίας της Τρομάρισσας ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης και ο Μήτσος Βλαντάς, ο οποίος όμως δεν υπέγραψε την συμφωνία γιατί επέμενε να υπογράψει ως εκπρόσωπος της ΠΕΕΑ, της γνωστής κυβέρνησης του βουνού, την οποία όμως δεν ανεγνώριζαν οι δεξιοί της ΕΟΚ.
Τί σ' ενδιαφέρουν όλα αυτά θα μου πείτε. Λοιπόν ο γιός του Μήτσου Βλαντά είναι ο καλός συνάδελφος και συνδικαλιστής Γιώργος Βλαντάς με τον οποίο είχαμε συνεργαστεί αρκετές φορές στο παρελθόν (έκδοση της εφημεριδούλας της ένωσης γονέων του Ευρωπαϊκού Σχολείου Βρυξελλών ΙΙΙ, έκδοση της επιθεώρησης Graspe με άρθρα προβληματισμού για το μέλλον της ευρωπαϊκής δημόσιας υπηρεσίας). Ο Γιώργος, που ως παιδί γνώρισε την ξενιτιά των χαμένων του εμφυλίου (Ρουμανία, Γαλλία) μου είχε εκμυστηρευτεί κάποτε ότι τις πανεπιστημιακές του σπουδές τις είχε κάνει με υποτροφία που πλήρωνε κάποιος εύπορος από την Κρήτη, χωρίς να μου δώσει παραπάνω λεπτομέρειες. Ο συγκρητισμός σε όλο του το μεγαλείο!

Διαβάζοντας τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα, με τις εκρήξεις βίας και μίσους σκέφτηκα την Τρομάρισσα και πόσο θα 'πρεπε να εμπνευστούμε από τα διδάγματά της. Πιστεύω ότι ο κρητικός Κωστής Χατζηδάκης που τραυματίστηκε από διαδηλωτές έδειξε το δρόμο. «Δεν αισθάνομαι κανένα μίσος για όσους μου επιτέθηκαν χθες. Ωστόσο, όλοι είναι ανάγκη να κατανοήσουμε ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να προχωρήσει μπροστά με το μίσος και με τη βία. Αντίθετα, πρέπει να δώσουμε τον καλύτερό μας εαυτό για να ξεπεράσουμε αυτή τη μεγάλη κρίση» δήλωσε σεμνά, κάτι που δείχνει ότι εμφορείται από το πνεύμα του συγκρητισμού της Τρομάρισσας. Ας ευχηθούμε να βρει πολλούς μιμητές.

Με στοιχεία από το βιβλίο του Λευτέρη Ηλιάκη «Η αντίσταση στο Ν. Χανίων» (Χανιά, 2003) και από το άρθρο του Μιχ. Μποτωνάκη «Δύο ιστορικά κείμενα».

20 Νοεμβρίου 2010

GR-Δεν έχουμε …

Το λέγαμε σαν ανέκδοτο όταν είμαστε παιδιά. Τι σημαίνει ΔΕΗ; Δεν Έχουμε Ηλεκτρικό! Και ΟΤΕ; Ούτε Τηλέφωνο Έχουμε!!! Στο Σταυρό του Ακρωτηρίου Χανίων, όπου πέρασα τις διακοπές μου, το παλιό ανέκδοτο γίνεται πραγματικότητα. Οι διακοπές ρεύματος συχνές. Το τηλέφωνο βέβαια δουλεύει αλλά η πρόσβαση στο διαδίκτυο είναι δυνατή μόνο με το επιλεγόμενο δίκτυο στα 56 kbps. Το ADSL ακριβό και μόνο στις χαμηλές ταχύτητες.

Όμως παρατήρησα πως δεν έχουμε και μερικά άλλα πράγματα που παλιά τα θεωρούσαμε αυτονόητα.

Δεν έχουμε Ώρα Ελλάδος. Παλιά στο ραδιόφωνο ακούγαμε τους εκφωνητές να αναγγέλλουν «Ώρα Ελλάδος 18». Σήμερα ακούμε «Η Εθνική Ασφαλιστική σας ενημερώνει, η ώρα είναι 18».

Δεν έχουμε εθνική ραδιοφωνία. Τουλάχιστον εδώ στα Χανιά. Κάθε λίγο και λιγάκι, ενώ ακούς ας πούμε τη ΝΕΤ, το Δεύτερο ή το Τρίτο πρόγραμμα, ξαφνικά ακούγονται παράσιτα επί ώρες ή και ημέρες. Σε κάποιες εκπομπές άκουσα ακροατές να παραπονούνται με τηλεφωνήματα ή SMS. Κάτι ελέχθη για βλάβες στους πομπούς. Αλλά το πρόβλημα συνεχίζει να εμφανίζεται.

Δεν έχουμε σεβασμό στους νόμους γενικά, και στον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας ειδικότερα. Παραβιάσεις του υποχρεωτικού STOP, προσπεράσεις σε σημεία της Εθνικής οδού Χανίων-Ρεθύμνης όπου ρητά απαγορεύεται η προσπέραση (καβαλώντας την αχνή διπλή γραμμή και με ορατότητα μηδέν), παραβίαση του κόκκινου σε διάβαση πεζών με διερχόμενους πεζούς και φυσικά ομιλία στο κινητό ανά πάσα στιγμή … Τέλος, δεν έχουμε διαγραμμίσεις σε πολλές Εθνικές (αλλά και περιφερειακές) οδούς: στα περισσότερα σημεία οι διαχωριστικές γραμμές αλλά και οι διαγραμμίσεις στις διασταυρώσεις έχουν ξεθωριάσει τελείως.

Δεν έχουμε πατριωτισμό, παρά τις εθνικιστικές μας κορώνες. Η καλύτερη απόδειξη, είναι οι χιλιάδες κουρελιασμένες σημαίες που ανεμίζουν ανά την Ελλάδα. Ακόμη και σε δημόσια κτήρια … Επτά μέρες σε εκδρομή στα Ιωνικά παράλια της Τουρκίας δεν είδα ούτε μία σχισμένη ή ξεφτισμένη τουρκική σημαία. Ούτε μία!

Τελικά, νομίζω πως το μεγαλύτερο κακό που μας έκανε η απριλιανή χούντα και η μεταπολίτευση είναι να αφαιρέσει κάποια chip από την συλλογική μας συνείδηση και να μας κάνει να χάσουμε την τσίπα! Κι αυτή την έλλειψη δεν ξέρω ποιος μπορεί να την αναπληρώσει …

16 Νοεμβρίου 2010

GR-Ομίχλη

Γκρίζα θολούρα και υγρή,
όλα τα κρύβεις γύρω,
τα όμορφα, τα άσχημα,
τα φώτα, τα σκοτάδια.

Αόματους μας έκανες,
κι όλοι αποζητάμε,
τον φωτοδότη Απόλλωνα
τους ίσκιους ν' αποδιώξει.

Η πλάση να φανερωθεί
πολύχρωμη τριγύρω,
μα κι οι καρδιές να νοιώσουνε
ζέστη, χαρά, ζωντάνια,
και τα δεσμά να σπάσουνε
τυφλούς που μας κρατάνε ...

Με αφορμή τη σημερινή ομίχλη που σκεπάζει τις Βρυξέλλες ...

14 Οκτωβρίου 2010

GR-Περιφερειακά τση Κρήτης ...

Έπρεπε να γίνω 56 χρονών για να πάω στην πρώτη μου προεκλογική συγκέντρωση! Όμως, ο Σταύρος Αρναουτάκης, υποψήφιος περιφερειάρχης για την Κρήτη, για τον οποίο είχα γράψει και παλαιότερα, αξίζει όλη μου την υποστήριξη. Άνθρωπος χαμηλών τόνων, άνθρωπος των έργων και όχι του πολύ μπλα-μπλα, με πρώτη προτεραιότητα την Κρήτη, είναι ιδανικός για τη θέση του περιφερειάρχη. Το 2008 είχαμε οργανώσει με το Σταύρο και τη Νομαρχία Ηρακλείου μιαν ημερίδα με θέμα «Η προστασία του πολίτη από τα ατυχήματα και τις καταστροφές: μια ευκαιρία για ανάπτυξη». Πολλές από τις ιδέες που διατυπώθηκαν τότε πιστεύω ότι θα υλοποιηθούν στο μέλλον από τον Σταύρο, επειδή αφορούν το καλό του τόπου και των ανθρώπων του. Καλή επιτυχία Σταύρο!

Αυτή την εβδομάδα, χάρη στον φίλο μου Βαγγέλη Κακατσάκη, επισκέφθηκα τρεις αξιολογότατους οργανισμούς στα Χανιά. Πρώτα, το Μουσείο Τυπογραφίας της Εφημερίδας «Χανιώτικα Νέα» που φιλοξενεί ένα πιστό αντίγραφο του τυπογραφείου του Γουτεμβέργιου καθώς και μηχανές, οι οποίες σηματοδοτούν όλη την ιστορία της τυπογραφίας. Μαζί με σπάνιες εκδόσεις και μια βιβλιοθήκη με βιβλία για την Κρήτη, αποτελεί ένα στολίδι για τον τόπο. Προσωπικά με ξαναπήγε στις εποχές που ο θείος Αριστός με ξεναγούσε στα πιεστήρια της Cumhuriyet στην Πόλη και του Βήματος στην Αθήνα. Στην εποχή που πήγαινα τους καταλόγους του εστιατορίου «Ο Κήπος» προς εκτύπωση σε κάποιο υπόγειο τυπογραφείο στην οδό Πειραιώς. Και φυσικά στα χρόνια της Πάπυρος-Larousse-Britannica και της φωτοστοιχειοθεσίας. Το Μουσείο είναι ανοικτό μετά από συνεννόηση και οργανώνει εκπαιδευτικές επισκέψεις για σχολεία.

Στη συνέχεια επισκεφθήκαμε τις εγκαταστάσεις στις οποίες στεγάζεται το Ινστιτούτο Περιφερειακού Τύπου στον Αποκόρωνα, που όπως και το Μουσείο Τυπογραφίας είναι δημιούργημα του Γιάννη Γαρεδάκη, εκδότη της εφημερίδας «Χανιώτικα Νέα». Με δωμάτια για φιλοξενία επισκεπτών, βιβλιοθήκη, αίθουσα υπολογιστών, εστιατόριο, αίθουσα εκδηλώσεων και (κυρίως) απόλυτη ησυχία και υπέροχη θέα, το Ινστιτούτο αποτελεί ένα χώρο έμπνευσης, περισυλλογής, μάθησης, σχεδιασμού και έχει ήδη φιλοξενήσει στο λίγο χρόνο που λειτουργεί αξιόλογες εκδηλώσεις.

Καταλήξαμε στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος» που στεγάζεται σε αναπαλαιωμένο ιστορικό κτήριο κοντά στην παλαιά οικία του μεγάλου ανδρός, στην οποία λειτουργεί και συναφές Μουσείο. Με πλούσιο εκδοτικό έργο, βιβλιοθήκη, αρχειοστάσιο και εξοπλισμένη αίθουσα εκδηλώσεων το Ίδρυμα έχει σημαδέψει την πνευματική ζωή των Χανίων αλλά και της υπόλοιπης Ελλάδας με την προβολή και τη μελέτη του έργου του Ελευθέριου Βενιζέλου και γενικότερα της εποχής του. Ο ακούραστος Νίκος Παπαδάκης, γενικός διευθυντής του ιδρύματος, μετά από μια δεκαετία ανάπτυξης καλείται τώρα να αντιμετωπίσει την πρόκληση των περικοπών στη χρηματοδότηση.

Η επιστροφή μου στις Βρυξέλλες θα γίνει σίγουρα με ανεβασμένο ηθικό και αισιοδοξία για το μέλλον.

28 Σεπτεμβρίου 2010

GR-Έλληνες, Τούρκοι, Αλβανοί

Είδα προχτές δυο ταινίες. Πρώτα την ταινία «Ακαδημία Πλάτωνος» του Φίλιππου Τσίτου με τον Αντώνη Καφετζόπουλο, τον Anastas Kozdine και την Τιτίκα Σαριγκούλη. Μια εικόνα πολλών ελλήνων που περνούν μια έντονη κρίση ταυτότητας όταν έρχονται σε επαφή με ξένους. Με τους αλβανούς και τους κινέζους που δουλεύουν όπως δούλευαν κάποτε οι έλληνες μετανάστες. Των ελλήνων οι οποίοι έρχονται αντιμέτωποι με ένα παρελθόν που πολλοί δεν είναι έτοιμοι να αποδεχτούν και γι’ αυτό και πυροβολούν τον ταχυδρόμο. Των ελλήνων που έχουν ποδοσφαιροποιήσει τον Ελληνισμό, αραχτοί με τον φραπέ, σε μια πόλη που δεν μπορεί να αναπνεύσει.

Στη συνέχεια είδα την τουρκική ταινία «Πληγές του Φθινοπώρου» (Güz Sancisi) μια περιγραφή των Σεπτεμβριανών, του πογκρόμ που υπέστησαν οι έλληνες της Κωνσταντινούπολης το Σεπτέμβριο του 1955. Οι τούρκοι φαίνεται πως δεν φοβούνται πια να κοιτάξουν στον καθρέπτη και να αποδεχτούν τις σκοτεινές πλευρές της ιστορίας τους. Βέβαια δεν λείπουν τα στερεότυπα (π.χ. η ελληνίδα παρουσιάζεται ως πόρνη) τα οποία έχουν περιγραφεί διεξοδικά στο βιβλίο του Ηρακλή Μήλλα «Εικόνες Ελλήνων και Τούρκων». Αλλά η περιγραφή των γεγονότων ακολουθεί την ιστορική αλήθεια (βλ. για παράδειγμα το βιβλίο του Σπύρου Βρυώνη «Ο μηχανισμός της καταστροφής») χωρίς αδικαιολόγητες υπερβολές. Ο ρόλος του πανίσχυρου παρακράτους γίνεται εμφανής. Ακόμη και οι σκηνές των τούρκων που προστάτευσαν ελληνικά σπίτια είναι πέρα για πέρα αληθινές όπως μαρτυρεί και η οικογένεια της μητέρας μου που έζησε τα γεγονότα από πρώτο χέρι.

Είχα αναλύσει παλιότερα την τουρκική ταινία για τον Καραγκιόζη. Η οποία καταρρίπτει θεαματικά τις θεωρίες του παντουρκισμού αποδεχόμενη την αληθινή ιστορική πορεία των τούρκων. Η οποία διακωμωδεί την διαδικασία εξισλαμισμού των χριστιανικών πληθυσμών αλλά και τη διαδικασία διαφθοράς του κράτους. Πιστεύω ότι η Τουρκία βρίσκεται σε φάση πολιτιστικής ανόδου (δες και τα τελευταία στοιχεία για τα πανεπιστήμιά της όπως παρουσιάζονται στο ιστολόγιο του καθηγητή Θέμη Λαζαρίδη) ενώ εμείς αραχτοί με τον φραπέ μας βουλιάζουμε σε μια άνευ προηγουμένου νεοελληνική βαρβαρότητα θεωρώντας πως για όλα φταίνε οι ξένοι …

05 Αυγούστου 2010

Δυό καλοί φίλοι χαροπαλεύουν ...

Το τραγικό ατύχημα στο Ρέθυμνο, με την πτώση ιδιωτικού ελικοπτέρου που καθάριζε τους πυλώνες της ΔΕΗ, χτύπησε βαριά δυό καλούς μου φίλους.

Ο Νίκος ήταν μωρό όταν σπούδαζα στην Πάτρα. Πάμπολες φορές τον κοίμησα στα γόνατά μου. Γνώριζα καλά τον πατέρα του το Σπύρο που κι αυτός έφυγε νωρίς χτυπημένος από την «επάρατο» (ο αδελφός του έγινε αργότερα μπατζανάκης μου). Ο Νίκος, ήταν η προσωποποίηση του «ζειν επικινδύνως». Από μικρός του άρεσαν τα ελικόπτερα, πρώτα τα μοντέλα. Οδηγός επιδεξιότατος (όπως κι ο πατέρας του που ως στρατιώτης πήγαινε τη φασολάδα στο βουνό χωρίς να τη χύσει). Ελπίζω και εύχομαι να επιζήσει ...

Ο Μάρκος ήταν κι αυτός οικογενειακός φίλος. Γνώριζα τον παππού του, τον Κίμωνα, μαθηματικό, μακρονησιώτη, με ατελειωτο χιούμορ και κεφι για ζωή. Τους γονείς του, τ' αδέλφια του, τους θείους και θείες, τα ξαδέλφια του. Ο ίδιος γλυκύτατος, προθυμότατος, συνεσταλμένος. Να τρέξει να βοηθήσει όπου και όπως μπορούσε. Ακόμη δεν μπορώ να το πιστέψω ότι χτυπήθηκε και χαροπαλεύει.

Όσα φέρνει η ώρα δεν τα φέρνει ο χρόνος. Καθώς με πιάνει ψυχοπλάκωμα, το μόνο που εύχομαι είναι να ζήσουν κι οι δυό ... και να τους δω ξανά γελαστούς και χαρούμενους όπως πρώτα!

25 Ιουλίου 2010

GR-Η χαμένη επιστήμη του χρήματος

Τελείωσα την ανάγνωση ενός πολύ ενδιαφέροντος βιβλίου που μου έστειλε ένας παλιός γνωστός από την Αμερική. Το βιβλίο έχει τίτλο «The lost science of money» (Η χαμένη επιστήμη του χρήματος). Ο συγγραφέας Stephen Zarlenga είναι διευθυντής του American Monetary Institute, από τις ιστοσελίδες του οποίου μπορεί κάποιος να παραγγείλει και το βιβλίο.

Ξεκινώντας από τον ορισμό του νομίσματος από τον Αριστοτέλη (Ηθικά Νικομάχεια, 1133), το βιβλίο περιέχει μια ιστορία του νομίσματος ανά τους αιώνες και εξηγεί σειρά ιστορικών γεγονότων από χρηματοπιστωτική πλευρά. Γιατί π.χ. οι εμπορικές ανταλλαγές με τις Ινδίες βρισκόταν στο επίκεντρο της παγκόσμιας ιστορίας για τόσους αιώνες (γιατί στην Ευρώπη η αντιστοιχία χρυσού/αργύρου ήταν 1 προς 9 έως 16 ενώ στις Ινδίες η αντιστοιχία ήταν 6 ή 7 προς 1 !!!). Πού εφευρέθηκαν τα κόλπα των χρηματιστών που οδήγησαν στην σημερινή κρίση; (στο χρηματιστήριο του Αμστερνταμ τον 15ο αιώνα). Ποιό είναι το καθεστώς της Federal Reserve, της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ (είναι ιδιωτική όπως και η Τράπεζα της Αγγλίας μέχρι το 1948 που κρατικοποιήθηκε).

Το συμπέρασμα του συναρπαστικού αυτού βιβλίου με δυό λογια είναι ότι όσο οι (ιδιωτικές) τράπεζες θα έχουν το δικαίωμα να δημιουργούν χρήμα δανείζοντας πολύ περισσότερα λεφτά από αυτά που έχουν στη διάθεσή τους θα χρειαζόμαστε μηχανισμούς, μνημόνια και ΔΝΤ. Αν θέλουμε να ελευθερωθούμε από την υποδούλωσή μας στο τραπεζικό κατεστημένο, θα πρέπει να το μεταρρυθμίσουμε επειγόντως και σε βάθος και να το θέσουμε υπό τον έλεγχο του κράτους (ιδίως στις ΗΠΑ), μόνου αρμόδιου να διαχειρίζεται την έκδοση και κυκλοφορία του χρήματος. Ευτυχώς, στην Ευρώπη η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν είναι ιδιωτική. Και ευτυχώς τα μέτρα που πήρε πρόσφατα η αμερικανική κυβέρνηση (και τα σχετικά μέτρα που έχει προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή) φαίνεται πως πηγαίνουν προς την σωστή κατεύθυνση.

Αν παρόλα αυτά βαριέστε να διαβάσετε τις 700 σελίδες του βιβλίου δείτε το έργο The International. Ή τη σειρά των βίντεο «Το χρήμα ως χρέος» (Money as debt) με ελληνικούς υπότιτλους από το youtube.

22 Ιουλίου 2010

GR-Ελληναράς

Τρεις μπογιατζήδες, ένας Αλβανός, ένας Γερμανός και ένας Έλληνας πέθαναν και πάνε στον Παράδεισο.
Ο Άγιος Πέτρος τους άνοιξε την Πόρτα «Καλώς τα παιδιά! Επιτέλους ήρθαν και τρεις χρήσιμοι άνθρωποι. Ρε παιδιά θέλω να βάψω την Πόρτα του Παράδεισου για πες μου,» λέει του Αλβανού «πόσα θέλεις για να την βάψεις ;»
«600 ευρω» λέει ο Αλβανός.
«600; Πως τα λογάριασες;»
«Να, 200 το μεροκάματο, 200 οι φόροι και 200 τα υλικά.»
«Εσύ» λέει του Γερμανού «πόσα θέλεις;»
«900 ευρω. 300 το μεροκάματο, 300 η εφορία και 300 τα υλικά», λέει ο Γερμανός.
«Κι εσύ;» λέει του Έλληνα «πόσα θέλεις;»
«3000 ευρω Άγιε Πέτρο!»
«3000 τρελός είσαι! Πως τα λογάριασες;» εξανίσταται ο Άγιος.
«Άγιε Πέτρο έλα πιο κοντά να μην μας ακούν» λέει ο Ελληναράς.
Ο Άγιος Πέτρος πήγε κοντά του και ο Έλληνας του ψιθυρίζει: «Άκουσε να δεις. 1000 για σένα μπαξίσι, 1000 για μένα να επιβλέπω, 400 τον Γερμανό για να το βουλώσει και 600 στον Αλβανό για να βάψει την Πόρτα!»

Ανέκδοτο που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο και που μου το θύμισε προχτές κάποιος στον καφέ.

22 Ιουνίου 2010

GR-Διακοπές …

Σήμερα ήλθε το νερό – που αρχίζει να σπανίζει – και πότισα τις ελιές. Τα πουλιά έχουν ξεσαλώσει, τα τζιτζίκια πιο ντροπαλά λόγω αέρα και σχετικής ψύχρας είναι αραιότερα. Ακόμη και τα τσιμπήματα από κουνούπια εξαφανίζονται με το μελισσόχορτο του Κορρέ.

Πίνω καφέ και ακούω δίκτυο ελληνικής ραδιοφωνίας. Με ωραία τραγούδια, χωρίς «χρώματα, κόλλες, στεγανωτικά», χωρίς τη «σκληρή Ρίτα», χωρίς συνεταιριστική, χωρίς τις σπαστικές διαφημίσεις που συναγωνίζονται σε ρηχότητα τις ειδήσεις – ο πρωθυ, ο ένας κι ο άλλος αρχηγός, η μια και η άλλη εξεταστική …

Ξαναδιάβασα τη βιογραφία του Βίκτορα Ουγκώ από τον Max Gallo. Ένα συνεχές ποίημα για τον γίγαντα πλην σεξομανή ποιητή και πρώτο πραγματικό Ευρωπαίο. Η Κατερίνα μαζεύει ρίγανη. Πάω με το ποδήλατο να πάρω τα Χανιώτικα Νέα να διαβάσω τις ιστορίες του Βαγγέλη Κακατσάκη και τις μαντινάδες που του στέλνουν. Μπάνιο το σούρουπο στο Σταυρό, στην άμμο που χόρεψε το χορό του Ζορμπά ο Άντονυ Κουίν.

Ως ευτυχία ορίζεται η κατάσταση κατά την οποία …

12 Ιουνίου 2010

GR-Χιλιάδες ανεμογεννήτριες!

Ταξιδεύοντας στους αυτοκινητόδρομους από το Βέλγιο μέχρι την Κρήτη, ακούς κάθε είδους μουσική, συζητάς με την γυναίκα σου, θαυμάζεις το τοπίο, προσπερνάς νταλίκες κάθε εθνικότητας και τα τροχόσπιτα των Ολλανδών. Που και που θαυμάζεις και τις ανεμογεννήτριες και θυμάσαι παλαιότερες αντιπαραθέσεις με κάποιους που θεωρούν τις μεγάλες ανεμογεννήτριες επικίνδυνες και σχεδόν καταστροφικές για το φυσικό τοπίο.

Όμως, δίπλα από τους αυτοκινητόδρομους βλέπει κανείς και πυλώνες μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος υψηλής τάσης. Παρόλο που κι αυτοί θεωρούνται επιβλαβείς για την υγεία λόγω των έντονων ηλεκτρομαγνητικών πεδίων που δημιουργούνται γύρω από τα καλώδια μεταφοράς, υπάρχουν ήδη εγκατεστημένοι, κυρίως σε ακατοίκητες περιοχές και γενικά έχουν γίνει ευρύτερα αποδεκτοί ως αναγκαίο κακό.

Και γιατί να μην φανταστούμε έναν πυλώνα που να στηρίζει τα καλώδια μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος ενώ ταυτόχρονα θα αποτελεί και τη βάση μιας μικρής ισχύος ανεμογεννήτριας ή/και φωτοβολταϊκών πλαισίων; Δεν ξέρω αν υπάρχει κάποιο σχετικό σχέδιο ή ευρεσιτεχνία. Με χαρά όμως θα έδινα 5.000 € στο νικητή ενός διαγωνισμού που θα διοργάνωναν οι φορείς παραγωγής ή/και μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας για την καλύτερη μελέτη ενός τέτοιου πυλώνα με τη δέσμευση να τον χρησιμοποιήσουν ευρύτερα, αντικαθιστώντας σταδιακά τους υφιστάμενους πυλώνες και εξασφαλίζοντας μεγαλύτερο μερίδιο παραγόμενης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές που δεν παράγουν διοξείδιο του άνθρακα.

GR-Σύντομο ανέκδοτο: «Ελληνικοί αυτοκινητόδρομοι»

Ωραία η νέα Εγνατία. Καλή χάραξη, σήραγγες εφάμιλλες των Ελβετικών, εντυπωσιακές κοιλαδογέφυρες. Είδα μάλιστα ότι κτίστηκε και ο πρώτος σταθμός διοδίων. Αλλά ένα έργο βαλκανικών διαστάσεων δίνει ακόμη την εικόνα καλού επαρχιακού δρόμου ταχείας κυκλοφορίας.

  • Βγαίνοντας από το λιμάνι της Ηγουμενίτσας η ταμπέλα σε οδηγεί στα Ιωάννινα και την Πρέβεζα. Μα ο δρόμος φτιάχτηκε για να συνδέσει το Ιόνιο με την Θεσσαλονίκη και την Κωνσταντινούπολη. Πρέπει να φτάσει κανείς στη Βέροια για να δει ένδειξη Θεσσαλονίκη. Για την Πόλη ούτε λέξη. Το αντιλήφτηκα όταν κάποιοι απεγνωσμένοι Τούρκοι και Βούλγαροι με σταμάτησαν για να με ρωτήσουν αν πήγαιναν καλά για Θεσσαλονίκη …
  • Από την Ηγουμενίτσα μέχρι τα πρόθυρα της Θεσσαλονίκης μια μόνο άθλια καντίνα σε τροχόσπιτο, χωρίς τουαλέτες, χωρίς τρεχούμενο νερό, χωρίς Σταθμούς Εξυπηρέτησης Αυτοκινητιστών. Εκτός από τις σήραγγες, τα τηλέφωνα έκτακτης ανάγκης μάλλον σπανίζουν. Ευτυχώς δεν χρειαστήκαμε βοήθεια αλλά αμφιβάλλω αν θα είχαμε σήμα στα κινητά μας για να επικοινωνήσουμε με τα τηλέφωνα έκτακτης ανάγκης (π.χ. το 112).
  • Τέλος, παρόλο που η σήμανση ήταν πολύ καλή, ιδίως στις περιοχές όπου εκτελούνταν έργα, ο αυτοκινητόδρομος δεν διαθέτει μια μοναδική ραδιοφωνική συχνότητα που να αναγράφεται περιοδικά σε ενημερωτικές πινακίδες και να παρέχει περιοδική πληροφόρηση για τα ενδεχόμενα προβλήματα και την κατάσταση λειτουργίας του αυτοκινητόδρομου …


Τα παραπάνω βέβαια ωχριούν μπροστά στην κατάσταση της Εθνικής Οδού Θεσσαλονίκης-Αθηνών. Υποτίθεται ότι η χρέωση των διοδίων γίνεται με βάση την διανυθείσα απόσταση στον αυτοκινητόδρομο. Όμως υπάρχουν διόδια ακόμη και για τμήματα που χαρακτηρίζονται σαφώς (επίσημο σήμα) ως μη αυτοκινητόδρομοι. Και πως θα μπορούσαν να είναι αφού πάνω απ΄’ όλα δεν έχουν διαχωριστική νησίδα. Ας αφήσουμε την έλλειψη σήμανσης αλλά και διευκολύνσεων όπως αναφέρθηκε παραπάνω (Σ.Ε.Α., τηλέφωνα έκτακτης ανάγκης, ραδιοφωνική κάλυψη). Στο σταθμό διοδίων Πυργετού, πριν από τα Τέμπη, αρνήθηκα να πληρώσω διόδια και περιμένω να μου στείλουν τον λογαριασμό στις Βρυξέλλες για να τον διαβιβάσω στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέροντας όλα τα παραπάνω σε συνδυασμό με την παραβίαση της σχετικής νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ύστερα, όλοι αυτοί οι σταθμοί διοδίων στον κύριο άξονα του δρόμου μου φαίνονται παράλογοι και άχρηστοι. Αντίθετα, δεν υπάρχουν σταθμοί στις παράπλευρες εισόδους και εξόδους. Στην Γαλλία και στην Ιταλία, για παράδειγμα, όταν εισέρχεσαι στον αυτοκινητόδρομο παίρνεις μια κάρτα την οποία βάζεις σε ένα μηχάνημα στον σταθμό εξόδου, το οποίο υπολογίζει το ποσό που πρέπει να καταβάλεις. Και, πρόσθετη ευκολία, μπορείς να πληρώσεις με πιστωτική κάρτα, κάτι που δεν ισχύει, εξ όσων γνωρίζω στους ελληνικούς κατ’ ευφημισμό αυτοκινητόδρομους. Ακόμη πιο ορθολογικό και οικονομικό σύστημα ισχύει στην Ελβετία, όπου πληρώνεις την βινιέτα στα σύνορα μια φορά για όλο το χρόνο.

Οι ελληνικοί αυτοκινητόδρομοι έχουν καταντήσει σαν τους πάλαι ποτέ αλβανούς τουρίστες: σύντομα (αλλά και κακόγουστα και επικίνδυνα) ανέκδοτα.

GR-Οι ψιθυριστές γαυριούν

Στα σενάρια των στρατιωτικών ασκήσεων επί χάρτου στις οποίες συμμετείχα όταν υπηρετούσα στο Γενικό Επιτελείο Στρατού, διάβαζα συχνά την έκφραση «Οι εφημερίδες των ερυθρών (αυτοί ήταν οι υποτιθέμενοι εχθροί) γαυριούν … με σενάρια κατά των κυανών (αυτοί ήμασταν εμείς, οι υποτιθέμενοι καλοί)». Δεν ξέρω αλλά κατεβαίνοντας στην Ελλάδα μου ήλθε στο νου αυτή η έκφραση όταν διάβασα και άκουσα τα τελευταία σενάρια για το μέλλον.

Μια άλλη έκφραση, της απριλιανής χούντας αυτή, που μου ήλθε αυθόρμητα στο νου ήταν «οι ψιθυριστές» οι οποίοι «διαδίδοντες ψιθύρους» επιχειρούσαν να υποσκάψουν το «εθνικό φρόνημα και την ενότητα του έθνους», όπως έλεγε η τότε προπαγάνδα.

  • Θα γυρίσουμε σύντομα στη δραχμή, ο πρώτος ψίθυρος. Κατά τη γνώμη μου μεγαλύτερη πιθανότητα έχει να αδειάσει η Μεσόγειος παρά να γυρίσουμε στη δραχμή. Οι συνθήκες για τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Νομισματικού Συστήματος δεν έχουν βέβαια χαραχτεί πάνω στην πέτρα, αλλά η επιστροφή στη δραχμή θα σήμαινε την διάλυση της Νομισματικής Ένωσης και την διάλυση της Ευρώπης κάτι που είναι δυνατόν μεν, πολύ απίθανο δε.
  • Θα χρεοκοπήσουν οι τράπεζες και οι καταθέτες θα χάσουν τα λεφτά τους. Πολύ καλός ψίθυρος κι αυτός, με στόχο να επιταχυνθεί η κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας και κατά συνέπεια και του ευρώ με τη μαζική μεταφορά χρημάτων στο εξωτερικό, κατά προτίμηση εκτός ευρωζώνης. Διαβάζοντας πρόσφατο άρθρο στο προσωπικό ιστολόγιο του ανταποκριτή του Economist στις Βρυξέλλες, ίσως κάποιοι να κατανοήσουν από πού προέρχονται οι ψίθυροι αυτοί και τι στόχο έχουν.
  • Περιμένουμε μεγάλο σεισμό γιατί βγήκαν τα βατράχια στους δρόμους στη Βόρεια Ελλάδα και γιατί το προβλέπουν Ρώσοι και Τούρκοι σεισμολόγοι, ο τρίτος ψίθυρος (αλήθεια το ΒΑΝ που είναι αυτή τη φορά;). Οι βιολόγοι βέβαια είπαν ότι πρόκειται για φυσικό φαινόμενο που παρατηρείται κάθε χρόνο, αλλά οι ψίθυροι, ψίθυροι.
  • Οι οικολόγοι απελευθερώνουν φίδια και αγριογούρουνα στον Πάρνωνα, ο τοπικός ψίθυρος που άκουσα στον Τυρό, Κυνουρίας. Τι φίδια παιδιά; Κόμπρες, ανακόντες ή κροταλίες; ρώτησα. Ο ψιθυριστής δεν ήξερε. Όσο για τα αγριογούρουνα πάλι αγνοούσε αν επρόκειτο για μελλοντικά θηράματα ή όχι. Ωραίος ψίθυρος σε περιοχές που ψηφίζουν πάντα δικομματικά και μια πρόοδος των Οικολόγων-Πράσινων θα άλλαζε τις ισορροπίες.
Οι ψιθυριστές γαυριούν. Όσοι ξέρουν ανάγνωση κατανοούν τις πηγές των ψιθύρων και τους στόχους των ψιθυριστών και παραμένουν ψύχραιμοι στη μέση της καταιγίδας της παραπληροφόρησης.

«Κι είσαι σίγουρος ότι δεν θα γίνει σεισμός;» θα ρωτήσει κάποιος. «Μακροπρόθεσμα, είμαι σίγουρος πως θα γίνει.» θα απαντήσω. Αυτό τουλάχιστον λένε οι στατιστικές. Γι’ αυτό και φρόντισα να ενισχύσω αντισεισμικά το σπίτι μου, έτσι ώστε να κοιμάμαι σίγουρος, ό,τι κι αν συμβεί … Πόσοι από τους ψιθυριστές μπορούν να πουν το ίδιο;

10 Μαΐου 2010

GR-Που πήγαν τα λεφτά;

Αληθινή ιστορία, που μου διηγήθηκαν πρόσφατα.

Μια γνωστή με κάλεσε για καφέ σε φιλικό της σπίτι. Όλα ωραία, η παρέα, τα γλυκά, ο καφές. Και το σπίτι γεμάτο κεντήματα και πλεκτά, όλα ένα κι ένα.
- Μα πότε βρίσκεις τον χρόνο να τα κάνεις όλα αυτά; ρώτησα την οικοδέσποινα.
- Α ξέρεις, δουλεύω σε ένα νοσοκομείο καθαρίστρια. Αλλά επειδή έχουμε διοριστεί πολλές, έχουμε συμφωνήσει μεταξύ μας, για να μην μπλεκόμαστε η μια στα πόδια της άλλης, να δουλεύουμε περιοδικά, κάθε λίγες μέρες. Όμως, πρέπει να δίνουμε το παρόν κάθε μέρα, κι έτσι βρίσκω ένα άδειο δωμάτιο, μιαν αποθήκη ή ακόμη και μια τουαλέτα και πλέκω ή κεντάω.


Δίπλα στις (εκ προμελέτης) off-shore και τα κότερα, οι χιλιάδες (συχνά χωρίς επίγνωση) «μικροαπατεώνες».

08 Μαΐου 2010

GR-Don’t cry for me Argentina …

Πυκνώνουν τα δημοσιεύματα που αναπαράγουν ένα άρθρο-συνέντευξη του Mark Weisbrot το οποίο προβλέπει τα πάνδεινα για την Ελλάδα. Αν και δεν βρήκα το άρθρο στα αγγλικά, σε άλλα άρθρα του ίδιου συγγραφέα διατυπώνονται ισχυρές αντιθέσεις στην πολιτική του ΔΝΤ και της ΕΕ στις περιπτώσεις των Βαλτικών Χωρών και της Ελλάδας και προβάλλεται θετικά το παράδειγμα της Αργεντινής που δεν ακολούθησε τις υποδείξεις του ΔΝΤ και βγήκε από την κατάρρευση (ή ορθότερα ενδόρρηξη - implosion) σχετικά γρήγορα.

Η περίπτωση της Αργεντινής έχει σίγουρα απασχολήσει τους οικονομολόγους, αλλά εδώ θα ήθελα να αναφερθώ στις απόψεις του Patrick Lagadec, ειδικού στην πρόληψη και τη διαχείριση κρίσεων σε χαοτικά και αχαρτογράφητα περιβάλλοντα στα οποία δεν εφαρμόζονται πλέον τα συμβατικά αναλυτικά εργαλεία συλλογιστικής και διαχείρισης. Το 2003 εξέδωσε (μαζί με την επικοινωνιολόγο Laura Bertone από την Αργεντινή) ένα προφητικό βιβλιαράκι με τίτλο «Ταξίδι στην καρδιά μιας ενδόρρηξης: τι μας διδάσκει η Αργεντινή» (Voyage au coeur d’une implosion; Ce que l’Argentine nous apprend). Τον Δεκέμβριο του 2008 είχα αναφερθεί και πάλι στον Lagadec, αναφέροντας ότι «Στην Ελλάδα, όσοι τόλμησαν να μιλήσουν για υπουργούς κοινής αποδοχής, για κυβερνήσεις εθνικής ενότητας/συνεργασίας έφαγαν φτύσιμο στο όνομα μιας μυθικής «αυτοδυναμίας» που σε απλά ελληνικά μεταφράζεται σε δημοκρατική δικτατορία, και με βάση όλα τα δεδομένα οδηγεί σε αυτό που έζησε η Αργεντινή τον Δεκέμβριο του 2001 - την κατάρρευση».

Μεταφράζω από το παραπάνω βιβλίο του Lagadec, που αναφέρεται σε μιαν αποστολή στην Αργεντινή, μερικά από τα συμπεράσματα. Αν μερικές διαπιστώσεις, διατυπωμένες την άνοιξη του 2003 σας θυμίζουν πρόσφατες καταστάσεις μην ανακηρύξετε τον συντάκτη σύγχρονο προφήτη. Τα φαινόμενα που ζούμε είναι απόρροια γνωστών πια διαδικασιών και η σωτηρία ή η τελική καταστροφή εξαρτάται αποκλειστικά και μόνο απο εμάς.

Όταν οι κοινωνίες βρίσκονται στο επίκεντρο του κυκλώνα που προκαλούν οι μεγάλες μεταμορφώσεις, με την πληθώρα των εκπληκτικών «νέων δεδομένων», οι συνηθισμένες διαδικασίες, οι συμβάσεις αναφοράς παύουν να λειτουργούν. Τα θεσμικά όργανα που δεν μπορούν να επικοινωνήσουν με τις «βάρβαρες» νέες πραγματικότητες, οι οποίες ξεφεύγουν από την εικόνα που έχουν για τον κόσμο, που δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα καθημερινά τους εργαλεία, βρίσκονται σε κατάσταση αδυναμίας και σύγχυσης. Οι πολίτες κατακλύζονται από δυσπιστία. Οι μηχανισμοί της διάσπασης ενεργοποιούνται. Το σύνθημα «Ποτέ πια!» αντικαθίσταται από το σύνθημα «Να φύγουν όλοι!»

Συχνά προσπαθούμε να πείσουμε τους εαυτούς μας ότι το υπέρτατο εργαλείο για την αντιμετώπιση των σημερινών ρήξεων είναι η «επικοινωνία» την οποία ανακαλύψαμε στις κρίσεις της δεκαετίας του 1980 και επισημοποιήσαμε στις κρίσεις της δεκαετίας του 1990. Όμως αυτό το σημαντικό εργαλείο - με απλά λόγια να μην κρύβουμε αυτά που γνωρίζουμε – αποδεικνύεται ανεπαρκές. Το πρόβλημα δεν είναι πια να ενημερώσουμε αλλά να έχουμε κάτι να πούμε και να εφαρμόσουμε τρόπους διακυβέρνησης που να έχουν κάποιο νόημα. Όταν τίθεται σε αμφισβήτηση το «κοινωνικό συμβόλαιο», το πρόβλημα δεν είναι να δίνουμε ανά πάσα στιγμή απαντήσεις που δεν λένε τίποτα, αλλά να αποδεχτούμε να συζητήσουμε τα θέματα που επιβάλλεται να συζητηθούν. Δεν είναι επείγον να ασχολούμεθα με το περιτύλιγμα αλλά να αναδιοργανώσουμε τις επιθυμίες μας, τα σχέδια μας και τους τρόπους δράσης μας.

Αυτό προϋποθέτει μια περίοδο σιωπής, αυτοεξέτασης, ακρόασης, ανάληψης πρωτοβουλιών εκτός των συμβατικών μας πλαισίων, με ανάληψη ρίσκου και σε αχαρτογράφητα μονοπάτια. Προϋποθέτει ατομική και συλλογική ευθύνη, που θα μας επιτρέψει να κατασκευάσουμε ένα νόημα, κάποιες προοπτικές, κάποια άμεση πρόοδο. Προϋποθέτει την κατασκευή γεφυρών όταν όλα πιέζουν προς την διάσπαση και την απομόνωση σε όλο και πιο απόμακρες και ευάλωτες νησίδες.

Το πιο δύσκολο είναι να ανεχτεί κανείς την αναποφασιστικότητα. Κατά τις περιόδους των μεγάλων αλλαγών οι βεβαιότητες υπονομεύονται, οι μη συζητηθείσες προφανείς καταστάσεις μετατρέπονται σε εύθρυπτες και διαβλητές υποθέσεις, οι διαδικασίες αποσταθεροποιούνται, τα εργαλεία εκτροχιάζονται. Τα σταθερά σημεία εξαφανίζονται, οι δεσμοί διαλύονται. Κι ενώ οι αιμορραγίες μεγαλώνουν, οι απαιτήσεις επιδεινώνονται, ο χρόνος επιταχύνεται, τα χάσματα διευρύνονται.

Το άτομο, συνηθισμένο σε σταθερά και αδιαμφισβήτητα πλαίσια, σε προκαθορισμένες ισορροπίες (τρόπος ζωής, ανέσεις) απαιτεί άμεση επιστροφή στις συνηθισμένες συνθήκες αλλά και ριζικά νέες απαντήσεις στο ύψος των προκλήσεων που παρατηρεί (και τις οποίες οι υπεύθυνοι δεν τολμούν να αναφέρουν φοβούμενοι ότι θα επιταχύνουν τον «πανικό»).

Τα θεσμικά όργανα, σαν δυσκίνητα βαπόρια δεν είναι φτιαγμένα για πολύ βαθιά νερά. Κάθε προοπτική αλλαγής πορείας, κανόνων, αναφορών τα μπλοκάρει τελείως.

Μερικές προσωπικές μαρτυρίες. Όταν πρότεινα την έννοια του μείζονος τεχνολογικού κινδύνου, ξεσηκώθηκε κατακραυγή. «Για τους βιομήχανους είστε ο διάβολος!» μου είπε το 1982 στην τηλεόραση ο στρατηγός Féraugε, σύμβουλος των γαλλικών ανθρακωρυχείων. Όταν με κάλεσε το ΝΑΤΟ να μιλήσω σε υψηλούς αξιωματούχους στην Οτάβα του Καναδά το 1989 σχετικά με τους νέους κινδύνους και τα πολιτικά σχέδια αντιμετώπισης κρίσεων, ο στρατηγός που μου έδωσε τον λόγο μου είπε εμπιστευτικά «Κυρίως, μην τους φοβίσετε!». Όταν τον Ιούνιο του 2001 κλήθηκα να μιλήσω για τις νέες μορφές των κρίσεων στους νομάρχες της νοτιοανατολικής Γαλλίας, ένας ανώτερος στρατιωτικός με διέκοψε λέγοντας «Προσωπικά είμαι αισιόδοξος, όλα είναι υπό έλεγχο» αλλά αργότερα, στο κοκτέιλ, ο ίδιος μου είπε στ’ αυτί «Έχετε δίκιο, αλλά δεν μπορούμε να λέμε τέτοια πράγματα στους νομάρχες!» Και όταν προετοίμαζα την αποστολή στην Αργεντινή αφού πολλοί με ενημέρωσαν ότι «Μα το πρόβλημα της Αργεντινής έχει ήδη ρυθμιστεί σε τεχνικό επίπεδο!» με συμβούλεψαν «Αν παρόλα αυτά επιμένεις να πας, τουλάχιστον μη μιλήσεις. Όχι μόνο δεν θα σε βοηθήσει κανείς αλλά και θα σε εμποδίσουν!».

Πρέπει να καταλάβουμε αυτές τις αντιδράσεις. Όλη η εκπαίδευση, όλη η διαδικασία επιλογής εστιάζονται στην ικανότητα αντιμετώπισης συμβατικών καταστάσεων με βάση κωδικοποιημένες λογικές και στην άποψη ότι κάθε αμφισβήτηση εκτός των προκαθορισμένων πλαισίων θεωρείται αντιεπιστημονική και ανεύθυνη. Ταυτόχρονα, πολυάριθμα παραδείγματα από τις καθημερινές προσωπικές εμπειρίες του καθενός δείχνουν ότι κάθε παράβαση αυτού του πλαισίου πληρώνεται αμέσως και πολύ ακριβά … στις εσωτερικές μάχες εξουσίας της διοίκησης, αποδεικνύουν ότι τα καθιερωμένα συστήματα είναι ανίκανα να προβλέψουν και να αντιμετωπίσουν τις καταστάσεις ρήξης.

Οι αυθόρμητες απαντήσεις αποδεικνύονται συνεπώς εξαιρετικά αρνητικές: απόρριψη κάθε αμφισβήτησης, επαναβεβαίωση των φυσικών αρετών όλων των συνηθισμένων μηχανισμών και εργαλείων, εσωτερική αναδίπλωση των θεσμικών οργάνων. Αλλά η εσωστρέφεια δεν αποτελεί λύση: αν δεν υπάρχουν απτά αποτελέσματα, αν το προγενέστερο αποδεικνύεται εύθραυστο, αν το συναφές περιβάλλον δεν μπορεί πια να προσδιοριστεί, το στρατηγικό έλλειμμα αποκαλύπτεται πλήρως.

Και τη στιγμή που αυτές οι γραμμές άμυνας αποδεικνύονται «χάρτινες», ο σπασμός επιδεινώνεται: ενδόμυχη απόρριψη κάθε λογικής ανάλυσης, μια όλο και βαθύτερη διάλυση, δράσεις όλο και πιο πολύ αναιτιολόγητες και αλλοπρόσαλλες, υιοθέτηση πεπαλαιωμένων οραμάτων και πρακτικών. Η πιο αυθόρμητη αντίδραση είναι η υποχώρηση: «Ο σώζων εαυτόν, σωθήτω!» Αλλά γρήγορα αποκαλύπτεται ότι αυτό δεν αποτελεί λύση σε έναν κόσμο όπου από κάθε μεριά αντιμετωπίζουμε την ίδια λογική της ρήξης.

Δεν έχουμε πια χρόνο να χάσουμε για να αποφύγουμε αυτές τις περιπλοκές που έχουν ενσωματωθεί στην ίδια την υφή των οργανωτικών μας δομών. Γιατί θα αντιμετωπίσουμε όλο και πιο βίαια αυτά τα μη συμβατικά περιβάλλοντα που συνοδεύουν αναγκαστικά τις μεγάλες σύγχρονες αλλαγές και σχετίζονται άμεσα με το κίνημα της παγκοσμιοποίησης σε όλες τις πτυχές της συλλογικής μας ζωής – και σε κάθε μορφή του περιβάλλοντος μας, φυσικό, βιολογικό, τεχνολογικό, κοινωνικοοικονομικό, πολιτιστικό, πνευματικό.

Χρειάζεται πολλή ενέργεια για να τεθεί σε γήινη τροχιά ένας δορυφόρος και το ίδιο ισχύει κι εδώ αν θέλουμε να αποκολληθούμε από τις έλξεις της συνήθειας. Οι καταστάσεις ρήξης απαιτούν βίαιους αποχωρισμούς και θεμελιώδεις συλλογικές ανασυστάσεις. Αν πρέπει να χρησιμοποιηθούν βίαιες λέξεις για να λειτουργήσουν οι ρήξεις, για να κινητοποιηθούμε ενεργά σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, μπορούμε να μιλήσουμε για κάποιου είδους θετικό «επαναστατικό» κίνημα ενάντια στην πορεία προς το χάος, κόντρα στο πεπρωμένο της αποτυχίας.

Πρέπει να βιαστούμε, πριν την ζωτική μας ενέργεια την αποδυναμώσουν αποσταθεροποιητικά κτυπήματα όπως μια 11η Σεπτεμβρίου, μια Enron με πολλά συρτάρια, ένας χρηματοπιστωτικός κυκλώνας ή μια καταστροφή στον τομέα της δημόσιας υγείας. Για παράδειγμα, που είναι τα πολυκλαδικά διδάγματα, πέρα από τον τομέα της ιατρικής που προέκυψαν από την παγκόσμια αντιμετώπιση του σοβαρού οξέος αναπνευστικού συνδρόμου (SARS); Όπως συνέβη με την παρούσα αποστολή στην Αργεντινή, οι προσπάθειές μας για μιαν απόφαση σχετικά με το SARS έπεσαν στο κενό: «Το SARS; Μα έχει αντιμετωπιστεί!»

Πρέπει να εργαστούμε, όπως έχει ήδη αρχίσει να γίνεται στον τομέα των μεγάλων εγκαταστάσεων κρίσιμης σημασίας. Αλλά δεν πρέπει να αγνοήσουμε και τις προσπάθειες από τη βάση: τον κοινωνικό μας ιστό. Ο ανθρώπινος κοινωνικός ιστός δεν μπορεί σήμερα να επιβιώσει χωρίς την συνεπή λειτουργία αυτών των μεγάλων εγκαταστάσεων υποδομής. Αλλά είδαμε επίσης καθαρά στην περίπτωση της Αργεντινής, ότι αυτές οι μεγάλες εγκαταστάσεις ζωτικής σημασίας δεν μπορούν να λειτουργήσουν ως τροφοδότες αν ο κοινωνικός ιστός έχει υποβαθμιστεί σοβαρά.

Η αποστολή μας στην Αργεντινή έδειξε τα όρια των μεγάλων οργανισμών όταν αντιμετωπίζουν αταξία μεγέθους άγνωστου σε σχέση με τις «βιολογικές» τους απαιτήσεις. Απέδειξε επίσης την ανάγκη αποκατάστασης του ιστού, της ζωτικής ενέργειας, της συλλογικής εμπιστοσύνης, που επιτρέπουν να δρομολογηθούν στέρεα θεμελιωμένα έργα και πρωτοβουλίες, που με τη σειρά τους θα αποτελέσουν τα στηρίγματα για την αντιμετώπιση των ιστορικών προκλήσεων. Πρέπει να αναληφθούν δράσεις εξαιρετικά περιορισμένες, που ίσως φανούν γελοίες ή και αφελείς. Αλλά αυτές οι δράσεις θα αποτελέσουν το λίπασμα πάνω στο οποίο θα αναπτυχθούν οι νέες ρίζες. Οι δράσεις αυτές πρέπει να συνδυαστούν έτσι ώστε οι ομάδες των ανεξάρτητων δράσεων να συγκλίνουν και να αποδώσουν τις επιθυμητές μεταβολές.

Τα μεγάλα θεσμικά όργανα πρέπει να κινητοποιηθούν στο πλαίσιο μιας τέτοιας προοπτικής για αληλοσυμπλήρωση των προσπαθειών. Από αυτές εξαρτάται η ταχύτατη θέσπιση των μηχανισμών που θα εξασφαλίσουν την ανάσχεση της κρίσιμης αιμορραγίας, τη στήριξη της ανασυγκρότησης, με τρόπους που δεν θα καταπνίγουν τα ευαίσθητα σημάδια νέας ζωής.

Οι διαδικασίες που ξεκίνησαν στο Μπουένος Άιρες τον Απρίλιο του 2003 φιλοδοξούσαν απλώς να φωτίσουν αυτό το πολύ δύσκολο πεδίο και να δρομολογήσουν μερικές περιορισμένες αλλά σημαντικές δράσεις. Πραγματοποιήσαμε σε βάθος συζητήσεις με διανοούμενους στο ίδρυμα Μπόρχες, σημαντικές αναλύσεις με τις ένοπλες δυνάμεις, συνεργασίες με βιομηχάνους, δημόσιες αρχές, πανεπιστημιακούς και σπουδαστές στο Κέντρο Μελετών των Ρυθμιστικών Δραστηριοτήτων στον τομέα της Ενέργειας (CEARE), συναντήσεις τρίτου τύπου με καλλιτέχνες. Δυστυχώς, απουσίαζαν από αυτήν την εικόνα οι μεγάλες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, που θα μπορούσαν να συμμετέχουν στην προσπάθεια αυτή, αντί να οχυρωθούν πίσω από μια λογική χρηματοπιστωτικών και τακτικών ελιγμών – και μεταγενέστερα πίσω από προειδοποιήσεις νομικού χαρακτήρα. Θα μπορούσαν χωρίς αμφιβολία, και παρά τους περιορισμούς που δεν πρέπει να υποτιμούμε, να διαδραματίσουν έναν ρόλο σε τελείως διαφορετική διάσταση, με μακροπρόθεσμες στρατηγικές επιπτώσεις άλλης εμβέλειας. Όλες οι προηγούμενες εργασίες μας αποδεικνύουν εδώ σε πιο σημείο οι ρηξικέλευθες πρωτοβουλίες από ανθρώπους με γνώση και όραμα μπορούν να οδηγήσουν σε εξαιρετικές επιτυχίες από πλευράς ανακτημένης εμπιστοσύνης και ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου. Αυτό που αποτελεί την εξαίρεση στον τομέα των εξαιρετικών πρωτοβουλιών, στο Παρίσι, στις Βρυξέλλες η ακόμη και στο Λονδίνο, πρέπει να αποτελέσει απαίτηση της κεντρικής διακυβέρνησης.

Οι ρήξεις είναι εδώ και καθημερινά γίνονται όλο και πιο πιεστικές. Μαζί με τα θεσμικά όργανα, η κοινωνία των πολιτών πρέπει να έχει το θάρρος να απορρίψει την συνθηκολόγηση μπροστά στα γεγονότα ή την εγκατάλειψη στην καθημερινότητα και να επινοήσει τακτικές επιβίωσης αντίστοιχες των μεγάλων πιθανών σεισμών και κυρίως να καταστρώσει στρατηγικές ανασυγκρότησης.

04 Μαΐου 2010

GR-Για την Ακρόπολη ...

Εις απάντηση όσων ανέβασαν τα πανώ στην Ακρόπολη (έστω κι αν απεχώρησαν μετά την παρεμβαση του εισαγγελέα),


ένα απόσπασμα ομιλίας του αείμνηστου Δημήτρη Λιαντίνη




Περισσότερα για τον Λιαντίνη στο http://www.liantinis.org/


Υ.Γ. 7 Μαΐου. Δεν μπορώ να αντισταθώ στον πειρασμό να δημοσιεύσω και το υπέροχο σκίτσο του Kipper Williams από την Guardian, που μου έστειλε ένας φίλος σήμερα.

26 Μαρτίου 2010

EN-Philosophy über alles


For more serious analyses of recent events pertaining to the European Economic and Monetary Union i.e. the €uro, please refer to the Coulisses de Bruxelles blog (in French) or the Charlemagne's notebook blog (in English).

22 Μαρτίου 2010

GR-Αντίο στη Χρυσηΐδα ...

Πριν από λίγες μέρες αποχαιρετήσαμε τη Χρυσηΐδα Σπαχή στο Α' Νεκροταφείο της Αθήνας. Μια δυναμική κοπέλλα 33 χρονών, γεμάτη ζωή έφυγε ξαφνικά εξαιτίας μιας πνευμονικής εμβολής που τη χτύπησε σε ώρα δουλειάς. Λαμπρή Πολιτικός-Μηχανικός, που εργαζόταν στην εταιρεία Atkins για την οργανωτική επιτροπή των Ολυμπαικών Αγώνων του Λονδίνου το 2012. Ως υπεύθυνη έργου για την πιλοτική διαχείριση του Διάδρομου της Διαδρομής 38, θα έπερνε την εβδομάδα που έφυγε το βραβείο για την βελτίωση των δρομολογίων των λεωφορείων στο Λονδίνο (από το έργο έχει προκύψει βελτίωση κατά 28% στους χρόνους διαδρομής των λεωφορείων και 30% στον γενικό χρόνο διαδρομής με οιοδήποτε μεταφορικό μέσο).

Γνωρίζαμε την Χρυσηΐδα επειδή η αδελφή της η Ελισσάβετ ήταν συμμαθήτρια της μεγάλης μας κόρης. Τα νέα της εμβολής μας άφησαν εμβρόντητους όπως και όλους τους γνωστούς και φίλους. Η οικογένειά της αποφάσισε να ενώσει τις δυνάμεις της με την κοινωφελή οργάνωση «Πάνος – Βοήθεια στα παιδιά» (ή Panos4Life), που είχε δημιουργηθεί το 2004 στη μνήμη του Πάνου Βαρδάκα, συμμαθητή της Χρυσηΐδας, ενός ταλαντούχου νέου που έφυγε αφού πάλεψε θαρραλέα με τον καρκίνο. Μετά την ανεπάντεχη απώλεια της Χρυσηΐδας μελετάται να μετονομαστεί η οργάνωση σε «Πάνος&Χρυσηΐδα -Βοήθεια στα παιδιά» (ή Panos&Cressida4Life).

Αντίο Χρυσηίδα! Θα μείνεις για πάντα στις καρδιές μας.

Γνωμικά - Παροιμίες