Ας ελπίσουμε ότι σε αυτή την προεκλογική περίοδο θα γίνουν κάποιες συζητήσεις και για μερικά σημαντικά προβλήματα της καθημερινότητας ..
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 6 Ιουνίου 2023 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-482)
Στις εκλογές της 21ης Μαΐου διαλέξαμε διακυβέρνηση με στόχο το μέλλον και όχι την επιστροφή σε μια διακυβέρνηση, την ουσία και το στυλ της οποίας είχαμε ήδη απαρνηθεί οριστικά το καλοκαίρι του 2019. Επιπλέον, στις εκλογές αποδείχτηκε, δυστυχώς πέραν πάσης αμφιβολίας, ότι το ελληνικό πολιτικό σύστημα δεν είναι ώριμο για κυβερνήσεις συνεργασίας στη βάση προγραμματικών συμφωνιών. Δηλαδή, δεν μπορεί να λειτουργήσει προς όφελος του τόπου με εκλογικό σύστημα απλής αναλογικής. Ίσως, γι’ αυτό να μην έγινε καμιά ουσιαστική συζήτηση για τα καυτά θέματα που αφορούν, εκτός από την καθημερινότητα των πολιτών, και το τι μας επιφυλάσσει το μέλλον.
Ανάλυση κινδύνων. Στην πρώτη του δημόσια παρέμβαση, ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός Ιωάννης Σαρμάς έδωσε οδηγίες στους υπουργούς να εντοπίσουν τους «κινδύνους που απειλούν τις δραστηριότητες, την οικονομική ζωή, οτιδήποτε αφορά τις δράσεις, τις αρμοδιότητές» στους τομείς ευθύνης τους. Και υπογράμμισε ότι εκτός από τον εντοπισμό «χρειάζεται και ένα σύστημα αποτροπής ή μετριασμού των κινδύνων και επιπλέον η παρακολούθηση της σωστής εφαρμογής του …».
Να υπενθυμίσω ότι από αυτήν εδώ τη στήλη έχουμε κατ’ επανάληψη αναφερθεί σε παρόμοια μεθοδολογία για την αντιμετώπιση των κινδύνων που απειλούν την υγεία και τη ζωή των πολιτών. Σίγουρα, την τελευταία τετραετία έχουν γίνει σημαντικά βήματα στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής και της ενίσχυσης της εθνικής άμυνας, στην αντιμετώπιση της πανδημίας (ιδίως στην πρώτη φάση), της ενεργειακής κρίσης και της ακρίβειας (με ενίσχυση ιδίως των πλέον ευάλωτων). Όμως, παρόλο που ο τομέας της Υγείας θεωρείται πλέον (μελλοντική) προτεραιότητα, πολλά ζητήματα εξακολουθούν να παραμένουν προβληματικά.
Αναλύοντας τους παράγοντες κινδύνου διαπιστώνουμε ότι οι κυριότερες αιτίες θανάτου στην Ελλάδα για το 2020, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, είναι τα νοσήματα του κυκλοφορικού (ή καρδιαγγειακά) οι νεοπλασίες (καρκίνοι) και τα νοσήματα του αναπνευστικού. Με βάση τη μεθοδολογία που χρησιμοποιήσαμε και πέρυσι (βλ. ΧΝ 1/3/2022), στο κάπνισμα και στις διατροφικές συνήθειες οφείλεται το 80% (35.438) των θανάτων από καρδιαγγειακές παθήσεις και τα δύο τρίτα (67%) των ετήσιων θανάτων από νεοπλασίες (20.655). Δηλαδή, αυτοί οι θάνατοι οφείλονται σε παράγοντες που μπορούμε να ελέγξουμε πλήρως στην καθημερινότητά μας!
Όσον αφορά το κάπνισμα η ΕΛΣΤΑΤ εφαρμόζει μέθοδο «Greek statistics» αφού στην πρόσφατη έκθεση για την κατάσταση της Υγείας αναφέρει ότι μόνο «το 24,8% του πληθυσμού ηλικίας 16 ετών και άνω καπνίζει καθημερινά». Δυστυχώς, αυτό δεν ισχύει αφού η Ελλάδα εξακολουθεί να είναι πρωταθλήτρια στην Ευρωπαϊκή Ένωση στο κάπνισμα με 41% του πληθυσμού να καπνίζει, κάτι που επιβεβαίωσε πρόσφατα και υψηλόβαθμο στέλεχος της καπνοβιομηχανίας (βλ. ΧΝ 4/4/2023).
Παράλληλα, συνεχίζεται κανονικά η προώθηση καπνικών προϊόντων καθώς και προϊόντων «μειωμένου κινδύνου» κατά παράβαση των συστάσεων της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας. Για να μη μιλήσουμε για την έλλειψη ελέγχων στα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος που ντουμανιάζουν από τους καπνούς των καπνικών προϊόντων (π.χ. ναργιλέδων, ατμιστών κλπ.).
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 6 Ιουνίου 2023 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-482)
Στις εκλογές της 21ης Μαΐου διαλέξαμε διακυβέρνηση με στόχο το μέλλον και όχι την επιστροφή σε μια διακυβέρνηση, την ουσία και το στυλ της οποίας είχαμε ήδη απαρνηθεί οριστικά το καλοκαίρι του 2019. Επιπλέον, στις εκλογές αποδείχτηκε, δυστυχώς πέραν πάσης αμφιβολίας, ότι το ελληνικό πολιτικό σύστημα δεν είναι ώριμο για κυβερνήσεις συνεργασίας στη βάση προγραμματικών συμφωνιών. Δηλαδή, δεν μπορεί να λειτουργήσει προς όφελος του τόπου με εκλογικό σύστημα απλής αναλογικής. Ίσως, γι’ αυτό να μην έγινε καμιά ουσιαστική συζήτηση για τα καυτά θέματα που αφορούν, εκτός από την καθημερινότητα των πολιτών, και το τι μας επιφυλάσσει το μέλλον.
Ανάλυση κινδύνων. Στην πρώτη του δημόσια παρέμβαση, ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός Ιωάννης Σαρμάς έδωσε οδηγίες στους υπουργούς να εντοπίσουν τους «κινδύνους που απειλούν τις δραστηριότητες, την οικονομική ζωή, οτιδήποτε αφορά τις δράσεις, τις αρμοδιότητές» στους τομείς ευθύνης τους. Και υπογράμμισε ότι εκτός από τον εντοπισμό «χρειάζεται και ένα σύστημα αποτροπής ή μετριασμού των κινδύνων και επιπλέον η παρακολούθηση της σωστής εφαρμογής του …».
Να υπενθυμίσω ότι από αυτήν εδώ τη στήλη έχουμε κατ’ επανάληψη αναφερθεί σε παρόμοια μεθοδολογία για την αντιμετώπιση των κινδύνων που απειλούν την υγεία και τη ζωή των πολιτών. Σίγουρα, την τελευταία τετραετία έχουν γίνει σημαντικά βήματα στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής και της ενίσχυσης της εθνικής άμυνας, στην αντιμετώπιση της πανδημίας (ιδίως στην πρώτη φάση), της ενεργειακής κρίσης και της ακρίβειας (με ενίσχυση ιδίως των πλέον ευάλωτων). Όμως, παρόλο που ο τομέας της Υγείας θεωρείται πλέον (μελλοντική) προτεραιότητα, πολλά ζητήματα εξακολουθούν να παραμένουν προβληματικά.
Αναλύοντας τους παράγοντες κινδύνου διαπιστώνουμε ότι οι κυριότερες αιτίες θανάτου στην Ελλάδα για το 2020, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, είναι τα νοσήματα του κυκλοφορικού (ή καρδιαγγειακά) οι νεοπλασίες (καρκίνοι) και τα νοσήματα του αναπνευστικού. Με βάση τη μεθοδολογία που χρησιμοποιήσαμε και πέρυσι (βλ. ΧΝ 1/3/2022), στο κάπνισμα και στις διατροφικές συνήθειες οφείλεται το 80% (35.438) των θανάτων από καρδιαγγειακές παθήσεις και τα δύο τρίτα (67%) των ετήσιων θανάτων από νεοπλασίες (20.655). Δηλαδή, αυτοί οι θάνατοι οφείλονται σε παράγοντες που μπορούμε να ελέγξουμε πλήρως στην καθημερινότητά μας!
Όσον αφορά το κάπνισμα η ΕΛΣΤΑΤ εφαρμόζει μέθοδο «Greek statistics» αφού στην πρόσφατη έκθεση για την κατάσταση της Υγείας αναφέρει ότι μόνο «το 24,8% του πληθυσμού ηλικίας 16 ετών και άνω καπνίζει καθημερινά». Δυστυχώς, αυτό δεν ισχύει αφού η Ελλάδα εξακολουθεί να είναι πρωταθλήτρια στην Ευρωπαϊκή Ένωση στο κάπνισμα με 41% του πληθυσμού να καπνίζει, κάτι που επιβεβαίωσε πρόσφατα και υψηλόβαθμο στέλεχος της καπνοβιομηχανίας (βλ. ΧΝ 4/4/2023).
Παράλληλα, συνεχίζεται κανονικά η προώθηση καπνικών προϊόντων καθώς και προϊόντων «μειωμένου κινδύνου» κατά παράβαση των συστάσεων της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας. Για να μη μιλήσουμε για την έλλειψη ελέγχων στα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος που ντουμανιάζουν από τους καπνούς των καπνικών προϊόντων (π.χ. ναργιλέδων, ατμιστών κλπ.).
Τα προβλήματα του 112. Το 112 είναι κατ’ αρχάς ο ενιαίος ευρωπαϊκός αριθμός επειγόντων. Το καλούν οι πολίτες για να λάβουν έγκαιρη βοήθεια σε περίπτωση που απειλείται ζωή ή περιουσία. Πολλές ευρωπαϊκές χώρες το έχουν καθιερώσει και ως τον μοναδικό εθνικό αριθμό πρόσβασης σε ασθενοφόρα, πυροσβεστική, αστυνομία και λιμενικό, καταργώντας σταδιακά τους επιμέρους αριθμούς κλήσης των αντίστοιχων υπηρεσιών. Στην Ελλάδα, η ενοποίηση αυτή καθυστερεί, παρόλο που προβλεπόταν στον αρχικό σχεδιασμό. Με αποτέλεσμα σπατάλη ανθρώπινων και οικονομικών πόρων.
Επιπλέον, ενώ γίνεται πολλή κουβέντα για αξιολόγηση εκπαιδευτικών και άλλων δημοσίων υπαλλήλων, η αξιολόγηση των υπηρεσιών που προσφέρουν οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης μένει στα αζήτητα. Δεν αξιολογούνται η ποιότητα επικοινωνίας με τους χειριστές του τηλεφωνικού κέντρου, ο εντοπισμός του καλούντος, ο μέγιστος χρόνος άφιξης στο σημείο του περιστατικού, η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, κλπ. Η μεθοδολογία υπάρχει και έχει αναπτυχθεί από την ένωση καταναλωτών της Πορτογαλίας DECO από το 2004.
Παράλληλα, το «αντίστροφο 112», δηλαδή το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για επερχόμενη ή εξελισσόμενη καταστροφή, φαίνεται να λειτουργεί καλά από την ενεργοποίησή του το 2019. Σίγουρα σώζει ζωές, αλλά αυτό φαίνεται να αποτελεί μια καλή «δικαιολογία» για την έλλειψη ουσιαστικού σχεδιασμού της πρόληψης αλλά και της κινητοποίησης πολιτών και αυτοδιοίκησης σε τοπικό επίπεδο. Ο συστημικός εξορθολογισμός απαιτεί μια καλή ανάλυση των κινδύνων με βάση όχι μόνο το παρελθόν αλλά κυρίως το μέλλον.
Κλιματική αλλαγή. Στην Ισπανία η ελαιοπαραγωγή αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα λόγω της ξηρασίας ενώ έχουν ήδη αρχίσει και οι καταστροφές από τις δασικές πυρκαγιές. Η Ιταλία μετά την ξηρασία πλήττεται τις τελευταίες εβδομάδες από καταστροφικές πλημμύρες. Πιο μακριά, το Πακιστάν κινδυνεύει από λειψυδρία και από καύσωνες με θερμοκρασίες που αγγίζουν τους 50°C. Αντίστοιχα φαινόμενα παρατηρούνται όλο και περισσότερο σε κάθε γωνιά του πλανήτη και κανείς πλέον δεν αμφιβάλλει πως η κλιματική αλλαγή είναι πια εδώ.
Οι αρμόδιοι επιστήμονες σημαίνουν συνεχώς συναγερμό για τον επερχόμενο Αρμαγεδδώνα αλλά το ελληνικό κράτος σχεδιάζει την εξόρυξη υδρογονανθράκων και φυσικού αερίου από τις θαλάσσιες περιοχές δυτικά της Κρήτης. Βέβαια, έχουν ξεκινήσει και κάποια προγράμματα επιδότησης ιδιωτών για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στις στέγες.
Προσωπικά, παιδεύομαι από τις αρχές του μήνα για να συνδεθώ και να υποβάλω τη σχετική αίτηση επιδότησης στην πλατφόρμα που έχει δημιουργήσει ο ΔΕΔΔΗΕ. Δυστυχώς, το σύστημα έχει σοβαρά προβλήματα και πολλοί χρήστες αδυνατούν να υποβάλλουν αιτήσεις. Και να σου τα τηλέφωνα (μόνο πρωί-πρωί γιατί το τηλεφωνικό κέντρο δεν δέχεται άλλες κλήσεις μετά τις 10). Και να σου τα ηλεκτρονικά μηνύματα που «διαβιβάζονται αρμοδίως» χωρίς ποτέ να απαντώνται … (Σ.Σ. Αφού εξάντλησα τα αιτήματα προς την ιεραρχία του ΔΕΔΔΗΕ, χρειάστηκε η επέμβαση του γραφείου του Διευθύνοντος Συμβούλου κ. Αναστάσιου ΜΑΝΟΥ του ΔΕΔΔΗΕ για να λυθεί τελικά το πρόβλημα, το οποίο οφειλόταν σε ασυμβατότητα του παλαιού με το νέο σύστημα καταχώρησης των Συμβάσεων Σύνδεσης).
Συμπέρασμα. Τα παραπάνω είναι ένα μικρό μόνο μέρος από τα σοβαρότατα πραγματικά προβλήματα που θα πρέπει να αντιμετωπίσει η επόμενη κυβέρνηση. Χρειάζονται ολόκληροι τόμοι για να αναφερθούν και μερικά άλλα όπως η μη-ολοκλήρωση του Κτηματολογίου, η καθυστέρηση στον εκσυγχρονισμό της δικαιοσύνης και η διαρκώς αναβαλλόμενη έκδοση των νέων ταυτοτήτων.
Επιπλέον, ενώ γίνεται πολλή κουβέντα για αξιολόγηση εκπαιδευτικών και άλλων δημοσίων υπαλλήλων, η αξιολόγηση των υπηρεσιών που προσφέρουν οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης μένει στα αζήτητα. Δεν αξιολογούνται η ποιότητα επικοινωνίας με τους χειριστές του τηλεφωνικού κέντρου, ο εντοπισμός του καλούντος, ο μέγιστος χρόνος άφιξης στο σημείο του περιστατικού, η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, κλπ. Η μεθοδολογία υπάρχει και έχει αναπτυχθεί από την ένωση καταναλωτών της Πορτογαλίας DECO από το 2004.
Παράλληλα, το «αντίστροφο 112», δηλαδή το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για επερχόμενη ή εξελισσόμενη καταστροφή, φαίνεται να λειτουργεί καλά από την ενεργοποίησή του το 2019. Σίγουρα σώζει ζωές, αλλά αυτό φαίνεται να αποτελεί μια καλή «δικαιολογία» για την έλλειψη ουσιαστικού σχεδιασμού της πρόληψης αλλά και της κινητοποίησης πολιτών και αυτοδιοίκησης σε τοπικό επίπεδο. Ο συστημικός εξορθολογισμός απαιτεί μια καλή ανάλυση των κινδύνων με βάση όχι μόνο το παρελθόν αλλά κυρίως το μέλλον.
Κλιματική αλλαγή. Στην Ισπανία η ελαιοπαραγωγή αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα λόγω της ξηρασίας ενώ έχουν ήδη αρχίσει και οι καταστροφές από τις δασικές πυρκαγιές. Η Ιταλία μετά την ξηρασία πλήττεται τις τελευταίες εβδομάδες από καταστροφικές πλημμύρες. Πιο μακριά, το Πακιστάν κινδυνεύει από λειψυδρία και από καύσωνες με θερμοκρασίες που αγγίζουν τους 50°C. Αντίστοιχα φαινόμενα παρατηρούνται όλο και περισσότερο σε κάθε γωνιά του πλανήτη και κανείς πλέον δεν αμφιβάλλει πως η κλιματική αλλαγή είναι πια εδώ.
Οι αρμόδιοι επιστήμονες σημαίνουν συνεχώς συναγερμό για τον επερχόμενο Αρμαγεδδώνα αλλά το ελληνικό κράτος σχεδιάζει την εξόρυξη υδρογονανθράκων και φυσικού αερίου από τις θαλάσσιες περιοχές δυτικά της Κρήτης. Βέβαια, έχουν ξεκινήσει και κάποια προγράμματα επιδότησης ιδιωτών για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στις στέγες.
Προσωπικά, παιδεύομαι από τις αρχές του μήνα για να συνδεθώ και να υποβάλω τη σχετική αίτηση επιδότησης στην πλατφόρμα που έχει δημιουργήσει ο ΔΕΔΔΗΕ. Δυστυχώς, το σύστημα έχει σοβαρά προβλήματα και πολλοί χρήστες αδυνατούν να υποβάλλουν αιτήσεις. Και να σου τα τηλέφωνα (μόνο πρωί-πρωί γιατί το τηλεφωνικό κέντρο δεν δέχεται άλλες κλήσεις μετά τις 10). Και να σου τα ηλεκτρονικά μηνύματα που «διαβιβάζονται αρμοδίως» χωρίς ποτέ να απαντώνται … (Σ.Σ. Αφού εξάντλησα τα αιτήματα προς την ιεραρχία του ΔΕΔΔΗΕ, χρειάστηκε η επέμβαση του γραφείου του Διευθύνοντος Συμβούλου κ. Αναστάσιου ΜΑΝΟΥ του ΔΕΔΔΗΕ για να λυθεί τελικά το πρόβλημα, το οποίο οφειλόταν σε ασυμβατότητα του παλαιού με το νέο σύστημα καταχώρησης των Συμβάσεων Σύνδεσης).
Συμπέρασμα. Τα παραπάνω είναι ένα μικρό μόνο μέρος από τα σοβαρότατα πραγματικά προβλήματα που θα πρέπει να αντιμετωπίσει η επόμενη κυβέρνηση. Χρειάζονται ολόκληροι τόμοι για να αναφερθούν και μερικά άλλα όπως η μη-ολοκλήρωση του Κτηματολογίου, η καθυστέρηση στον εκσυγχρονισμό της δικαιοσύνης και η διαρκώς αναβαλλόμενη έκδοση των νέων ταυτοτήτων.
Ο συνεταιρισμός κράτους και καπνοβιομηχανίας
Το Μάρτιο του 2019 η τότε υπουργός Προστασίας του Πολίτη κ. Γεροβασίλη, υπέγραψε μια συμφωνία για την υλοποίηση δωρεάς 20 οχημάτων στο Πυροσβεστικό Σώμα από την Ελληνική Ομάδα Διάσωσης με την υποστήριξη – χρηματοδότηση της εταιρείας Παπαστράτος. Η ΕΟΔ έπαιξε έτσι τον ενδιάμεσο σε μια συναλλαγή η οποία ήταν κατ’ αρχήν παράνομη με βάση τη Συμφωνία-Πλαίσιο της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας για τον έλεγχο του καπνού (Νόμος 3420/2005) και τις σχετικές κατευθυντήριες οδηγίες που έχει εγκρίνει η διάσκεψη των Συμβαλλόμενων Μερών.
Οι εν λόγω οδηγίες προβλέπουν ότι τα μέρη θα απαγορέψουν τις δωρεές από τις καπνοβιομηχανίες προς οιαδήποτε οντότητα για «λόγους κοινωνικής ευθύνης», επειδή αυτό συνιστά μορφή χορηγίας. Η δημοσιότητα που παρέχεται σε «κοινωνικά υπεύθυνες» επιχειρηματικές πρακτικές της καπνοβιομηχανίας πρέπει να απαγορευθεί επειδή αποτελεί διαφήμιση και προώθηση.
Να υπενθυμίσουμε ότι το Μάρτιο του 2020, η δωρεά 50 αναπνευστήρων από την Παπαστράτος στο Υπουργείο Υγείας εν μέσω πανδημίας COVID, κατακρίθηκε διεθνώς ως σκάνδαλο. Ωστόσο, αυτό δεν εμπόδισε τον Ιούνιο του 2020 σε μεγάλη τελετή στο Αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος τον πρωθυπουργό κ. Μητσοτάκη να παραλάβει τα 20 οχήματα, ευχαριστώντας δημόσια την εταιρεία Παπαστράτος.
Λίγους μήνες νωρίτερα το Νοέμβριο του 2019 η ΕΟΔ, με χρηματοδότηση ενός εκατομμυρίου ευρώ για την εξυπηρέτηση, είχε αρχίσει να υλοποιεί ένα πρόγραμμα 25 σεμιναρίων ανά την Ελλάδα με σκοπό την «ευαισθητοποίηση και ενεργοποίηση των πολιτών στον τομέα της πρόληψης, προκειμένου να μειωθούν στο μέτρο του δυνατού οι ανθρωπογενείς καταστροφές». Αλήθεια, πόσοι πολίτες πεθαίνουν από το κάπνισμα και πόσοι από ανθρωπογενείς καταστροφές;;;
Αυτή η στενή σχέση καπνοβιομηχανίας-κράτους έχει και μια ενδιαφέρουσα οικονομική πτυχή, αφού κάθε χρόνο τα δημόσια ταμεία γεμίζουν με τη φορολογία επί των καπνικών προϊόντων. Έτσι, το 2022 το κράτος εισέπραξε 3,01 δις € από ΦΠΑ και Ειδικούς Φόρους Κατανάλωσης για καπνό και ηλεκτρονικά τσιγάρα. Τα αντίστοιχα ποσά για το 2021 και το 2020 ήταν 2,79 δις και 2,73 δις αντίστοιχα.
Οι εν λόγω οδηγίες προβλέπουν ότι τα μέρη θα απαγορέψουν τις δωρεές από τις καπνοβιομηχανίες προς οιαδήποτε οντότητα για «λόγους κοινωνικής ευθύνης», επειδή αυτό συνιστά μορφή χορηγίας. Η δημοσιότητα που παρέχεται σε «κοινωνικά υπεύθυνες» επιχειρηματικές πρακτικές της καπνοβιομηχανίας πρέπει να απαγορευθεί επειδή αποτελεί διαφήμιση και προώθηση.
Να υπενθυμίσουμε ότι το Μάρτιο του 2020, η δωρεά 50 αναπνευστήρων από την Παπαστράτος στο Υπουργείο Υγείας εν μέσω πανδημίας COVID, κατακρίθηκε διεθνώς ως σκάνδαλο. Ωστόσο, αυτό δεν εμπόδισε τον Ιούνιο του 2020 σε μεγάλη τελετή στο Αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος τον πρωθυπουργό κ. Μητσοτάκη να παραλάβει τα 20 οχήματα, ευχαριστώντας δημόσια την εταιρεία Παπαστράτος.
Λίγους μήνες νωρίτερα το Νοέμβριο του 2019 η ΕΟΔ, με χρηματοδότηση ενός εκατομμυρίου ευρώ για την εξυπηρέτηση, είχε αρχίσει να υλοποιεί ένα πρόγραμμα 25 σεμιναρίων ανά την Ελλάδα με σκοπό την «ευαισθητοποίηση και ενεργοποίηση των πολιτών στον τομέα της πρόληψης, προκειμένου να μειωθούν στο μέτρο του δυνατού οι ανθρωπογενείς καταστροφές». Αλήθεια, πόσοι πολίτες πεθαίνουν από το κάπνισμα και πόσοι από ανθρωπογενείς καταστροφές;;;
Αυτή η στενή σχέση καπνοβιομηχανίας-κράτους έχει και μια ενδιαφέρουσα οικονομική πτυχή, αφού κάθε χρόνο τα δημόσια ταμεία γεμίζουν με τη φορολογία επί των καπνικών προϊόντων. Έτσι, το 2022 το κράτος εισέπραξε 3,01 δις € από ΦΠΑ και Ειδικούς Φόρους Κατανάλωσης για καπνό και ηλεκτρονικά τσιγάρα. Τα αντίστοιχα ποσά για το 2021 και το 2020 ήταν 2,79 δις και 2,73 δις αντίστοιχα.