(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 9 Ιουνίου 2015 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-203)
Πατάτες ήθελε να τηγανίσει. Έριξε το λάδι στο τηγάνι κι άναψε το μάτι. Εκείνη τη στιγμή κτύπησε το τηλέφωνο. Ήταν μια καλή φίλη. «Χαθήκαμε!». «Έχω πέσει με τις δουλειές». «Κι εμείς είχαμε αρρώστιες! Νοσοκομεία και τρεξίματα». «Για πες μου. Τίποτα σοβαρό ελπίζω!». «Όχι. Να μια μικροεπέμβαση …» Λίγα λεπτά αργότερα, το τηλεφώνημα διακόπηκε απότομα. Το σπίτι είχε αρχίσει να γεμίζει καπνούς. Όρμησε στην κουζίνα αλλά ήταν αργά. Το τηγάνι είχε λαμπαδιάσει και τώρα καιγόταν τα ντουλάπια πάνω από την ηλεκτρική κουζίνα. Η θερμοκρασία ανυπόφορη. Ο καπνός της έκαιγε τα πνευμόνια. Ευτυχώς, βγήκε εγκαίρως έξω και τηλεφώνησε στο 199 της Πυροσβεστικής.
Όταν ήλθαν οι πυροσβέστες η φωτιά είχε μεταδοθεί στο σαλόνι. Ο πυκνός καπνός από τα πλαστικά, τα έπιπλα, τις κουρτίνες γεμάτος καρκινογόνες διοξίνες γέμιζε τώρα όλο το σπίτι. Το νερό που έριξαν οι πυροσβέστες κατέστρεψε ό,τι είχε απομείνει … Ολική καταστροφή! Ευτυχώς, το σπίτι ήταν ασφαλισμένο επειδή δεν είχε ξεπληρωθεί ακόμη το στεγαστικό δάνειο … «Κάτι είναι κι αυτό μέσα στην ατυχία μας!» σκέφτηκε …
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Πυροσβεστικού Σώματος στην Κρήτη το 2014 σημειώθηκαν 809 αστικές πυρκαγιές από τις οποίες οι 198 στο νομό Χανίων. Γενικά, οι περισσότερες αστικές πυρκαγιές ξεσπούν το Σαββατοκύριακο και από τις 12 το μεσημέρι έως τις 9 το βράδυ. Με βάση τα στατιστικά ολόκληρης της χώρας για το 2014, η Πυροσβεστική επεμβαίνει κατά μέσον όρο 41 φορές την ημέρα, έχει σώσει 42 ζωές και περιουσία αξίας 816 εκατομμυρίων ευρώ.
Έχουμε γράψει και παλιότερα για τις πυρκαγιές που ξεσπούν στα σπίτια αλλά είναι χρήσιμο να επαναλάβουμε μερικά πράγματα που θα πρέπει να γνωρίζουμε όλοι.
Πρόληψη. Η φωτιά είναι στην πραγματικότητα μια χημική αντίδραση. Το υλικό που καίγεται και το οποίο τις περισσότερες φορές αποτελείται από άτομα άνθρακα, αντιδρά με το οξυγόνο του αέρα για να παραχθεί διοξείδιο του άνθρακα, νερό και κάποιες επιβλαβείς χημικές ουσίες – συνήθως διοξίνες. Για να υπάρξει φωτιά, εκτός από την καύσιμη ύλη και το οξυγόνο πρέπει να υπάρξει και κάποιο έναυσμα. Αυτό ανεβάζει τη θερμοκρασία της καύσιμης ύλης και επιτρέπει την έναρξη της καύσης. Πρόκειται για το περίφημο «τρίγωνο της φωτιάς» - καύσιμο, οξειδωτικό, έναυσμα.
Το λάδι στο τηγάνι θα αρπάξει όταν ζεσταθεί τόσο πολύ ώστε να ανάψουν οι ατμοί. Μην αφήνετε λοιπόν ποτέ το τηγάνι για το τηλέφωνο, για το επεισόδιο στην τηλεόραση, για τη γειτόνισσα που φωνάζει, για τους επισκέπτες που φλυαρούν. Μην ξεχάσετε την κατσαρόλα με το φαΐ πάνω στο αναμμένο μάτι. Γενικά, μην αφήνετε χωρίς επιτήρηση καμία ηλεκτρική συσκευή στο σπίτι – ιδίως τις παλιότερες. Πλυντήρια πιάτων και ρούχων, στεγνωτήρια, ηλεκτρικές ψηστιέρες, μπάρμπεκιου με αέριο, θερμαντικά σώματα, κλιματιστικά.
Ακόμη μην υπερφορτώνετε τις πρίζες συνδέοντας πολλές συσκευές. Οι γραμμές του ηλεκτρικού ρεύματος ζεσταίνονται όταν υπερφορτωθούν και το πλαστικό από τις ίδιες τις πρίζες και τα καλώδια μπορεί να αναφλεγεί και να μεταδώσει τη φωτιά στα γύρω εύφλεκτα αντικείμενα.
Και φυσικά αν χτίζετε ή ανακαινίζετε σπίτι ή διαμέρισμα φροντίστε να χρησιμοποιήσετε άκαυστα υλικά για τις επενδύσεις, πόρτες που αντέχουν στις υψηλές θερμοκρασίες, άκαυστα ή βραδύκαυστα μονωτικά ή ακόμη και πυρίμαχες βαφές. Στοιχίζουν περισσότερο αλλά μπορεί να κάνουν τη διαφορά μεταξύ ζωής και θανάτου όταν κάποια απροσεξία οδηγεί στην καταστροφή …
Επέμβαση. Τι κάνουμε αν αντιληφθούμε τα πρώτα στάδια μιας φωτιάς; Αν τα πράγματα δεν έχουν προχωρήσει τόσο που να έχουμε καπνούς και υψηλές θερμοκρασίες θα πρέπει να ενεργήσουμε ώστε να σπάσουμε το τρίγωνο της φωτιάς. Κλείστε αμέσως το μάτι της κουζίνας για να μην ζεσταίνεται το λάδι. Προσοχή! ΜΗΝ ρίξετε ΠΟΤΕ νερό πάνω στο τηγάνι. Το νερό θα εξατμιστεί και θα συμπαρασύρει το αναμμένο λάδι στα ύψη με αποτέλεσμα δεκαπλάσια φλόγα και τεράστιες ζημιές – εγκαύματα και μετάδοση της πυρκαγιάς.
Αν έχετε πρόχειρο ένα καπάκι, σκεπάστε το τηγάνι αμέσως, προσέχοντας να μην καείτε. Στην ανάγκη χρησιμοποιείστε μια βρεγμένη (αλλά στυμμένη) πετσέτα για να σκεπάσετε το τηγάνι προστατεύοντας πρόσωπο και χέρια για να μην καείτε. Στο εμπόριο υπάρχουν ειδικές κουβέρτες πυρόσβεσης που μπορείτε να έχετε στην κουζίνα σας για κάθε ενδεχόμενο. Φυσικά, δεν αντικαθιστούν την επαγρύπνηση …
Αν η πυρκαγιά οφείλεται σε βραχυκύκλωμα ή αφορά ηλεκτρική συσκευή κλείστε αμέσως τον γενικό διακόπτη. ΜΗΝ ρίξετε ΠΟΤΕ νερό γιατί κινδυνεύετε από ηλεκτροπληξία. Σε κάθε περίπτωση, ιδίως για να προφυλαχτείτε από πυρκαγιές που μπορεί να ξεκινήσουν απροειδοποίητα τη νύχτα χρήσιμο είναι να υπάρχουν στο σπίτι ανιχνευτές καπνού. Στοιχίζουν ελάχιστα και μόλις αντιληφθούν τον ελάχιστο καπνό με τη σειρήνα τους ξεσηκώνουν τον κόσμο σώζοντας ζωές. Σε πολλές χώρες μάλιστα η εγκατάστασή τους είναι υποχρεωτική.
Χρήσιμοι μπορούν να αποδειχτούν και οι φορητοί πυροσβεστήρες. Αρκεί να γνωρίζετε πώς να τους χρησιμοποιήσετε και να τους έχετε συντηρήσει κατάλληλα πριν από την ημερομηνία λήξης τους. Με τους πυροσβεστήρες διοξειδίου του άνθρακα μπορούμε να σβήσουμε μικρές φωτιές ηλεκτρικών συσκευών όπως υπολογιστών. Οι πυροσβεστήρες σκόνης κάνουν για όλες σχεδόν τις φωτιές αλλά η σκόνη μπορεί να καταστρέψει υπολογιστές, κινητά και άλλες ηλεκτρονικές συσκευές επειδή καταστρέφει τα κυκλώματα. Οι πυροσβεστήρες αφρού είναι επίσης χρήσιμοι για πυρκαγιές με υγρά όπως το πετρέλαιο. Το νερό χρησιμοποιείται μόνο για χαρτιά, ξύλα, και υφάσματα.
Πάντως, αν δεν μπορέσετε να επέμβετε στα πρώτα 2-3 λεπτά μην προσπαθήσετε άλλο. Απομακρυνθείτε και καλέστε την πυροσβεστική στο 199. Η ζωή και η υγεία σας αξίζει πολύ περισσότερο από την περιουσία σας …
Αποκατάσταση. Όπως ανέφερα και στην αρχή, για τα σπίτια που έχουν αγοραστεί με ενυπόθηκο δάνειο είναι υποχρεωτική η ασφάλιση. Γενικά πάντως, στο πλαίσιο της πρόληψης είναι εξαιρετικά χρήσιμη μια ασφάλεια πυρός που να συνδυάζεται ενδεχομένως και με ασφάλεια κατά των ζημιών που προέρχονται και από διάφορα φυσικά φαινόμενα (πλημμύρες, σεισμοί, καταιγίδες).
Όμως με την πρόληψη, την επαγρύπνηση και την ετοιμότητα είναι σίγουρο πως δεν θα πιάσουν πότε φωτιά τα μπατζάκια σας …
