(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 29 Απριλίου 2014 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-150)
Χρονομηχανή κατά γεροντικής άνοιας. Ένας οίκος ευγηρίας στην Αγγλία δημιούργησε ένα δωμάτιο με επίπλωση και διακόσμηση της δεκαετίας του 1950 για να βοηθήσει τους ασθενείς με γεροντική άνοια και Αλζχάιμερ. Στο δωμάτιο, που είναι διακοσμημένο με παλιά έπιπλα εποχής υπάρχουν ένα γραμμόφωνο, μια μηχανική γραφομηχανή, μερικές ασπρόμαυρες φωτογραφίες, ένα τηλέφωνο από βακελίτη, μια παλιά ηλεκτρική σκούπα, μια ραπτομηχανή, ένα παλιό ρολόι τοίχου, φωτογραφίες από παλιά αυτοκίνητα και ένα παλιό ραδιόφωνο. Όλα αυτά βοηθούν τους τροφίμους να ηρεμούν γιατί τους μεταφέρουν στον παλιό καλό καιρό επαναφέροντας όμορφες αναμνήσεις.
Η χρήση του δωματίου είχε ως αποτέλεσμα να μειωθεί σημαντικά η χρήση αντιψυχωτικών φαρμάκων για τους συγκεκριμένους ασθενείς. Στο «δωμάτιο των αναμνήσεων» οι ασθενείς αντλούν ευκολότερα μνήμες κι έτσι αντιμετωπίζουν ευκολότερα τη σύγχυση που νοιώθουν λόγω της πάθησής τους. Τα αντικείμενα τους βοηθούν να θυμηθούν τις ευχάριστες στιγμές που έζησαν όταν μεγάλωναν τα παιδιά τους, να βρουν ένα αντικείμενο συζήτησης και εντέλει να δραστηριοποιηθούν περισσότερο. Το δωμάτιο επιπλώθηκε με αντικείμενα που αγοράστηκαν από παλαιοπωλεία αλλά και με δωρεές. Αποτελεί ενιαίο τμήμα της περίθαλψης που παρέχει η εθελοντική οργάνωση (Τάγμα του Αγίου Ιωάννη) στο γηροκομείο του Μάλμπορω. Παλιά, όταν κάποιος τρόφιμος ήταν ανήσυχος και δεν μπορούσε να κοιμηθεί, το προσωπικό του έδινε ένα χάπι και τον έβαζε στο κρεβάτι του. Τώρα, τον πηγαίνουν στο «δωμάτιο των αναμνήσεων» και του πιάνουν κουβέντα για τη ζωή του, κάτι που τον ηρεμεί μέσα σε λίγη ώρα … Ένας σύγχρονος τρόπος μείωσης της φαρμακευτικής δαπάνης στο πλαίσιο μιας περίθαλψης με ανθρώπινο πρόσωπο.
Μαραθώνιος προετοιμασίας στην αντιμετώπιση καταστροφών. Στις 30 Απριλίου, η αμερικανική ομοσπονδιακή υπηρεσία διαχείρισης έκτακτων αναγκών (FEMA) οργανώνει τον πρώτο μαραθώνιο προετοιμασίας πολιτών, οργανισμών και κοινοτήτων εναντίον των καταστροφών (Προετοιμαθώνιος ή PrepareAthon),. Έχουν επιλεγεί τέσσερεις απειλές: ανεμοστρόβιλοι, ανεξέλεγκτες δασικές πυρκαγιές, πλημμύρες και τυφώνες και οι συμμετέχοντες καλούνται να οργανώσουν ασκήσεις, ομαδικές συζητήσεις και τοπικές ενημερωτικές εκστρατείες. Η δράση υποστηρίζεται από τον ίδιο τον Πρόεδρο των ΗΠΑ που κάλεσε όλες τις ομοσπονδιακές υπηρεσίες να συνεργαστούν με τους ενδιαφερόμενους οργανισμούς και πολίτες για να ενισχυθεί η εθνική ετοιμότητα αντιμετώπισης καταστροφών και να τονωθεί η ανθεκτικότητα σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.
Στόχος του μαραθωνίου είναι να αυξηθεί ο αριθμός των πολιτών οι οποίοι κατανοούν το είδος των καταστροφών που ενδέχεται να πλήξουν τις κοινότητές τους και οι οποίοι γνωρίζουν τι πρέπει να κάνουν για να είναι ασφαλείς και να ελαχιστοποιήσουν τις ζημιές. Πολίτες που μπορούν να δραστηριοποιηθούν για να ενισχύσουν την ετοιμότητά τους και οι οποίοι είναι έτοιμοι να συμβάλλουν στον σχεδιασμό της ανθεκτικότητας της κοινότητάς τους.
Η FEMA παρέχει κεντρική υποστήριξη στις ατομικές και ομαδικές πρωτοβουλίες των πολιτών με τη διάθεση οπτικοακουστικού ενημερωτικού υλικού για την διοργάνωση τοπικών εκστρατειών και τον σχεδιασμό σχετικών δράσεων και ασκήσεων. Προσφέρει επίσης εργαλεία για διαδικτυακές συζητήσεις με στόχο την ανταλλαγή απόψεων από άτομα που εμπλέκονται στο σχεδιασμό της αντιμετώπισης καταστροφών με άτομα που θέλουν να συμβάλλουν στην καλύτερη προετοιμασία της τοπικής τους κοινότητας ή της οικογένειάς τους. Γιατί η αντιμετώπιση των καταστροφών εξαρτάται κυρίως από την πρόληψη και την προετοιμασία σε τοπικό επίπεδο.
Σύστημα εκπαίδευσης για την αντιμετώπιση καταστροφών. Γνώρισα το σύστημα Emergotrain όταν υπηρετούσα στη Μονάδα Πολιτικής Προστασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το σύστημα αναπτύχθηκε από τον Στεν Λίνκουεστ καθηγητή της τραυματολογίας στο σουηδικό πανεπιστήμιο του Λίνκοπινγκ. Πρόκειται για ένα σύστημα προσομοίωσης που χρησιμοποιείται για την εκπαίδευση του ιατρικού προσωπικού στην αντιμετώπιση καταστροφών χωρίς να χρειάζονται ακριβές σκηνοθεσίες και ηθοποιοί για να παραστήσουν τα θύματα. Το σύστημα αποτελείται από μαγνητικές φιγούρες οι οποίες αναπαριστούν θύματα, ιατρικό προσωπικό και πόρους (ασθενοφόρα, ελικόπτερα, κινητά και πραγματικά νοσοκομεία κλπ.). Με βάση ένα σενάριο συγκεκριμένης καταστροφής οι ασκούμενοι χρησιμοποιούν τις φιγούρες πάνω σε άσπρους πίνακες για εξασκηθούν στην ετοιμότητα και την αντιμετώπιση μεγάλων περιστατικών και καταστροφών.
Το σύστημα απαιτεί μερικούς χώρους εξοπλισμένους με άσπρους μεταλλικούς πίνακες, με εσωτερικά τηλέφωνα και ρολόγια τοίχου. Οι χώροι αντιστοιχούν στον τόπο της καταστροφής, στον χώρο διαχωρισμού των θυμάτων και στα τμήματα περίθαλψης (τμήμα επειγόντων, ακτινολογικό, τράπεζα αίματος, χειρουργεία, μονάδες εντατικής θεραπείας και τμήματα των νοσοκομείων όπου θα διακομιστούν τελικά οι ασθενείς). Κάθε φιγούρα θύματος αναφέρει στην μπροστινή πλευρά τα κύρια χαρακτηριστικά του θύματος όπως τα αντιλαμβάνεται κάποιος με την πρώτη ματιά (φύλλο, ηλικία, όρθιος ή ξαπλωμένος, εξωτερική εμφάνιση) ενώ στην πίσω πλευρά υπάρχουν περισσότερες λεπτομέρειες για την ιατρική του κατάσταση (αναπνοή, καρδιακός ρυθμός, αρτηριακή πίεση κλπ.).
Σε κάθε φιγούρα προστίθενται σε πραγματικό χρόνο οι διάφορες ιατρικές επεμβάσεις (μετάγγιση αίματος, χορηγηθέντα φάρμακα, επεμβάσεις κλπ.) αλλά και οι διακομιδές προς τα τμήματα επειγόντων ή τα άλλα τμήματα περίθαλψης. Πρόσφατα, το σύστημα εμπλουτίστηκε και με τη δυνατότητα παροχής ψυχοκοινωνικής περίθαλψης με αντίστοιχες φιγούρες θυμάτων, νοσηλευτών και χώρων υποδοχής.
Το σύστημα αποτελεί έναν εξαιρετικά οικονομικό, αποδοτικό και αποτελεσματικό τρόπο εκπαίδευσης και προετοιμασίας για την αντιμετώπιση μεγάλων καταστροφών. Διατίθεται έναντι πληρωμής από το κέντρο διδασκαλίας και έρευνας σε θέματα ιατρικής καταστροφών και τραυματολογίας του πανεπιστημίου του Λίνκοπινγκ στη Σουηδία ενώ κέντρα εκπαιδευτών εκτός από τη Σουηδία υπάρχουν στην Ολλανδία, την Ιταλία, την Βρετανία, την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία, την Ιαπωνία, και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
