Σκέψεις μπροστά στην κάλπη

Την Κυριακή 6 Μαΐου, έχουμε τη δυνατότητα να ψηφίσουμε ένα από τα εξής 29 κόμματα:
1) Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα - ΠΑ.ΣΟ.Κ (Ευ. Βενιζέλος)
2) Νέα Δημοκρατία (Αντ. Σαμαράς)
3) Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (Αλ. Παπαρήγα)
4) ΣΥΡΙΖΑ Ενωτικό Κοινωνικό Μέτωπο (Αλ. Τσίπρας)
5) Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός - ΛΑ.Ο.Σ. (Γ. Καρατζαφέρης)
6) Δημοκρατική Συμμαχία (Ντόρα Μπακογιάννη)
7) Κοινωνική Συμφωνία (Λούκα Κατσέλη)
8) Ανεξάρτητοι Έλληνες (Πάνος Καμμένος)
9) Δημοκρατική Αριστερά (Φώτης Κουβέλης)
10) Δράση - Φιλελεύθερη Συμμαχία (συνασπισμός κομμάτων - Στ. Μάνος και Γ. Βαλλιανάτος)
11) Οικολόγοι Πράσινοι
12) Ένωση Κεντρώων (Βασ. Λεβέντης)
13) Κόμμα Φιλελευθέρων (Κ. Καλλιγιάννης)
14) Λαϊκός Σύνδεσμος - Χρυσή Αυγή (Ν. Μιχαλολιάκος)
15) Δημοσθένης Βεργής - Έλληνες Οικολόγοι (Δ. Βεργής)*
16) ΟΧΙ - Συνασπισμός Δημοκρατική Αναγέννηση & Ενιαίο Παλλαϊκό Μέτωπο (Στ. Παπαθεμελής)
17) Κίνημα Δεν Πληρώνω (Βασ. Παπαδόπουλος)
18) Κ.Ε.Α.Ν.- Κίνημα Εθνικής Αντίστασης (Ιπποκράτης Σαββούρας)*
19) Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (Μαρξιστικό-Λενινιστικό) - Μ.Λ. ΚΚΕ - Εκλογική Συν/σία
20) Αντικαπιταλιστική Αριστερή Συνεργασία για την Ανατροπή (ΑΝΤ.ΑΡ.ΣΥ.Α.)
21) Οργάνωση Κομμουνιστών Διεθνιστών Ελλάδος - Ο.Κ.Δ.Ε.
22) Εργατικό Επαναστατικό Κόμμα - ΕΕΚ Τροτσκιστές (Σαμπετάι Μάτσας)
23) ΟΑΚΚΕ - Οργάνωση για την Ανασυγκρότηση του ΚΚΕ
24) Σύνδεσμος Εθνικής Ενότητας (Ν. Αλικάκος)
25) Κοινωνία Πολιτική Παράταξη συνεχιστών Καποδίστρια (Μιχ. Ηλιάδης)
26) Κόμμα Πειρατών Ελλάδας (Ι. Παναγόπουλος)
27) Δημιουργία Ξανά (Γλαύκος Τζήμερος)
28) Παναθηναϊκό Κίνημα - ΠΑΝ.ΚΙ. (Γ. Μπέτσικας)*
29) Αξιοπρέπεια Συνδυασμός ανεξάρτητων υποψηφίων (Παν. Θεοδωρόπουλος)*
* τα κόμματα με αστερίσκο δεν διαθέτουν ιστοσελίδες στο διαδίκτυο.

Σε προηγούμενη σχετική ανάρτηση ανέφερα τα εξής κριτήρια που θα οδηγήσουν την ψήφο μου, ήτοι, 1) Αξιοπιστία, 2) Φιλονομία, 3) Προτάσεις, 4) Ομαδικότητα και 5) Δημοσιότητα. Με βάση το κριτήριο Δημοσιότητα θεωρώ ότι δεν αξίζει να ασχοληθεί κανείς με τα κόμματα που δεν μπήκαν καν στον κόπο να κοινοποιήσουν τις θέσεις τους μέσα από μια επίσημη ιστοσελίδα. Χρήσιμη σχετικά είναι και η ιστοσελίδα της Πρωτοβουλίας για τα Μικρά Κόμματα. Έτσι οι δυνατές επιλογές μειώνονται σε 25.

Επισκεπτόμενος τις ιστοσελίδες των αντίστοιχων κομμάτων και μελετώντας τις διακηρύξεις τους για τις εκλογές, καθώς και τις προτάσεις τους (εάν υπάρχουν) αποκλείω τα εξής αριστερά κόμματα με βάση το κριτήριο της Φιλονομίας και των Προτάσεων: Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας, Οργάνωση Κομμουνιστών Διεθνιστών Ελλάδος - Ο.Κ.Δ.Ε., Εργατικό Επαναστατικό Κόμμα - ΕΕΚ Τροτσκιστές, Αντικαπιταλιστική Αριστερή Συνεργασία για την Ανατροπή (ΑΝΤ.ΑΡ.ΣΥ.Α.), ΟΧΙ - Συνασπισμός Δημοκρατική Αναγέννηση & Ενιαίο Παλλαϊκό Μέτωπο, Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (Μαρξιστικό-Λενινιστικό) - Μ.Λ. ΚΚΕ, Κίνημα Δεν Πληρώνω, ΟΑΚΚΕ - Οργάνωση για την Ανασυγκρότηση του ΚΚΕ. Μερικά από τα κόμματα αυτά μου θυμίζουν τις ατέρμονες συνελεύσεις των φοιτητικών μου χρόνων όταν χρησιμοποιούσαμε την έκφραση «μεγάλη θολούρα!». Μερικά καλούν ευθέως το λαό σε επανάσταση, αλλά και τα υπόλοιπα έχουν αποδείξει με τις πράξεις τους ότι αντιστρατεύονται την έννομη τάξη. Με βάση τα ίδια κριτήρια αποκλείω και τα εξής δεξιά κόμματα: Λαϊκός Σύνδεσμος - Χρυσή Αυγή, Σύνδεσμος Εθνικής Ενότητας, Κοινωνία Πολιτική Παράταξη συνεχιστών Καποδίστρια. Οι θέσεις τους, εάν υιοθετηθούν θα οδηγήσουν την χώρα μας σε τεράστιες περιπέτειες.

Το Κόμμα Πειρατών Ελλάδας έχει ουσιαστικά θέσεις που περιστρέφονται γύρω από την απελευθέρωση της χρήσης του διαδικτύου, την προστασία των προσωπικών δεδομένων, τη διαφάνεια, τη χρήση ελεύθερου λογισμικού και την κατάργηση των δικαιωμάτων πνευματιής ιδιοκτησίας. Το Κόμμα Φιλελευθέρων και η Ένωση Κεντρώων έχουν πολύ γενικόλογες θέσεις και δεν έχουν αναπτύξει κάποια δυναμική στις κατ' επανάληψη εμφανίσεις τους σε προηγούμενες εκλογικές διαδικασίες. Και αυτά τα κόμματα αποκλείονται με βάση τα κριτήρια Αξιοπιστία και Προτάσεις.

Το κριτήριο της Αξιοπιστίας με οδηγεί να αποκλείσω και τα παραδοσιακά λεγόμενα κόμματα μαζί με τις παραφυάδες τους, δηλαδή τα κόμματα που συγκροτήθηκαν από στελέχη των παραδοσιακών κομμάτων για διάφορους λόγους πολιτικής συγκυρίας. Αναφέρομαι στο ΠΑΣΟΚ, τη Νέα Δημοκρατία, τον ΣΥΡΙΖΑ Ενωτικό Κοινωνικό Μέτωπο, τον Λαϊκό Ορθόδοξο Συναγερμό - ΛΑ.Ο.Σ, και τις παραφυάδες Ανεξάρτητοι Έλληνες (Καμμένος), Δημοκρατική Συμμαχία (Μπακογιάννη), Κοινωνική Συμφωνία (Κατσέλη) και Δημοκρατική Αριστερά (Κουβέλης). Μερικές από τις θέσεις των κομμάτων αυτών είναι ίσως ορθές, αλλά οι ηγεσίες και μεγάλο μέρος των υποψηφίων δεν μου εμπνέουν καμία εμπιστοσύνη, τουλάχιστον με βάση την μέχρι σήμερα πολιτεία τους. Άσε που μερικές από τις προτάσεις είναι είτε ανεδαφικές και ανεφάρμοστες είτε αντίθετες με το δίκαιο της ΕΕ. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και αξιόλογοι υποψήφιοι, που στο παρελθόν είχαν κερδίσει την συμπάθεια και την υποστήριξή μου. Όμως σήμερα ο τόνος δίνεται από τις αντίστοιχες ηγεσίες και αυτές, με βάση τις μέχρι σήμερα πράξεις τους δεν μου εμπνέουν εμπιστοσύνη.


Ποιά κόμματα απομένουν; Η Δράση του Στέφανου Μάνου, οι Οικολόγοι Πράσινοι και η Δημιουργία Ξανά του Θάνου Τζήμερου. Η Δράση έχει γενικά σωστές θέσεις, αλλά κι εδώ η παρουσία του κ. Μάνου δρα στην περίπτωσή μου ανασταλτικά. Η μόνη φορά που είχα γίνει μέλος σε κόμμα, ήταν όταν συντάχθηκα με τους Φιλελεύθερους (Ταύρους) που είχε ιδρύσει ο κ. Μάνος το 1999. Είχα μάλιστα μιλήσει και σε μια ημερίδα του κόμματος σχετικά με το περιβάλλον. Αποχώρησα το 2000 όταν ο κ. Μάνος συνεργάστηκε με τη Νέα Δημοκρατία. Η μετέπειτα συνεργασία του με το ΠΑΣΟΚ το 2004 δεν βελτίωσε τα πράγματα από πλευράς Αξιοπιστίας. Η συνεργασία με την Φιλελεύθερη Συμμαχία με τις συχνά ακραίες νεοφιλελεύθερες θέσεις (στις οποίες έχω ασκήσει και δημόσια κριτική) δεν με ενθουσιάζει καθόλου.

Οι Οικολόγοι Πράσινοι είχαν κερδίσει την ψήφο μου στις τελευταίες Ευρωεκλογές γιατί ανταποκρινόταν στα περισσότερα κριτήρια που είχα βάλει τότε. Σε αυτές τις εκλογές ωστόσο, η Δημιουργία Ξανά κερδίζει τη συμπάθειά μου λόγω κυρίως του Θάνου Τζήμερου και των υπόλοιπων στελεχών, μερικούς από τους οποίους είχα την ευκαιρία να γνωρίσω στις Βρυξέλλες και στα Χανιά. Πετυχημένοι επαγγελματικά, αποφάσισαν να αναμιχθούν στα κοινά επειδή διαπίστωσαν ότι το κομματικό κράτος που εγκαθίδρυσαν τα δύο μεγάλα κόμματα, με την συνενοχή και την συνεργασία των υπόλοιπων έχει αυξηθεί τόσο που να νεκρώνει κάθε παραγωγική και καινοτόμο πρωτοβουλία και στην ουσία ευθύνεται για τη χρεωκοπία της χώρας. Θεωρώ ότι υπερτερούν στην Αξιοπιστία και στη Φιλονομία, αλλά θα μπορούσαν να είχαν πληρέστερες Προτάσεις (π.χ. στο θέμα της Υγείας). Το γεγονός ότι δεν συνεργάστηκαν προεκλογικά με τη Δράση (Μάνος) και τη Δημοκρατική Συμμαχία (Μπακογιάννη) δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι έχουν πρόβλημα στην Ομαδικότητα οι ίδιοι, ενώ στη Δημοσιότητα θεωρώ ότι πρωτοπορούν αξιοποιώντας στο έπακρο τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Ηγέτες και καταστροφές

Διδάγματα από την διοικητική επιστήμη για τα χαρακτηριστικά των ηγετών που αντιμετωπίζουν με επιτυχία καταστροφές και κρίσεις ή ακόμη καλύτερα τις προλαβαίνουν …
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 1 Μαΐου 2012 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-063.

Γράφαμε πριν από έναν περίπου μήνα (ΧΝ 21/3/2012) ότι οι κρίσεις που νομίζαμε ότι είναι εξαιρετικά και σπάνια φαινόμενα έχουν πλέον γίνει ενδημικές. Έτσι, οι ηγεσίες που καλούνται να διαχειριστούν κράτη, κόμματα, μεγάλες ή μικρές επιχειρήσεις, διεθνείς οργανισμούς, ακόμη και οικογένειες, βρίσκονται αντιμέτωπες με νέες προκλήσεις και δυσκολίες. Γι' αυτό και πρέπει να διαθέτουν ιδιαίτερες ικανότητες και χαρακτηριστικά προκειμένου να επηρεάσουν θετικά τις εξελίξεις, να αντιμετωπίσουν με επιτυχία τις προκλήσεις και να βελτιώσουν τις συνθήκες ζωής των συμπολιτών, των συνεργατών ή των υφισταμένων τους.



Σύμφωνα με τις εργασίες του Elliott Jaques, εφευρέτη των ενοποιημένων οργανισμών (requisite organisations), μια ιδιότητα που χαρακτηρίζει διαχρονικά τους πετυχημένους ηγέτες είναι η ικανότητά τους να διαχειρίζονται την πολυπλοκότητα. Αν έπαιζαν σκάκι θα λέγαμε ότι προβλέπουν αρκετές κινήσεις μπροστά. Στην καθημερινότητα, η δυνατότητα ενός ηγέτη να διαχειρίζεται την πολυπλοκότητα μεταφράζεται στην ικανότητά του να διαμορφώνει ένα όραμα για τον οργανισμό του οποίου προΐσταται, το οποίο στη συνέχεια να μεταφράζει σε πράξεις, προβλέποντας ταυτόχρονα και τις μελλοντικές επιπτώσεις των συγκεκριμένων πράξεων σε βάθος χρόνου. Αντίθετα, ο ηγέτης που δεν κατανοεί τις διαχρονικές επιπτώσεις των αποφάσεών του υποχρεώνεται συχνά να τις αλλάξει, με αποτέλεσμα να αποσταθεροποιεί τους συνεργάτες του, να προκαλεί ανασφάλεια και να δημιουργεί ή να επιτείνει τις συνθήκες που ευνοούν τις σύγχρονες ενδημικές κρίσεις. Η πολιτική και οι αποφάσεις του Ελευθέριου Βενιζέλου, λόγου χάριν, μεγάλωσαν την Ελλάδα με τους Βαλκανικούς Πολέμους στις αρχές του 20ου αιώνα. Αντίθετα, η απόφαση για τους Ολυμπιακούς αγώνες του 2004 αύξησε το δημόσιο χρέος και συνέτεινε στην σημερινή κρίση.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό γνώρισμα των πετυχημένων ηγετών είναι η υψηλή συναισθηματική τους νοημοσύνη. Πρόκειται για την ικανότητα που έχει κάποιος να προσδιορίζει, να αξιολογεί και να ελέγχει τα συναισθήματα τα δικά του, των άλλων και των ομάδων. Πρόκειται για την ικανότητα του ηγέτη που ακούει και να μαθαίνει από τους άλλους. Του ηγέτη που λειτουργεί με διαφάνεια και που αναπτύσσει τις σχέσεις του με όλους - υφιστάμενους αλλά και ομότιμους. Του ηγέτη που θεωρεί τους διοικούμενους ως συνεργάτες, οι οποίοι πρέπει να εκφράσουν ελεύθερα τις απόψεις τους. Και το κυριότερο, πρόκειται για ικανότητα του ηγέτη που επικοινωνεί με το περιβάλλον και με τα πραγματικά προβλήματα. Όμως, υπάρχει και μια άλλη πλευρά. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι όλοι οι μεγάλοι ρήτορες έχουν εξαιρετικά αναπτυγμένη συναισθηματική νοημοσύνη αφού μπορούν να επηρεάζουν τα συναισθήματα του πλήθους και να κάνουν τον κόσμο να κλαίει, να γελά ή να εξεγείρεται με τα λεγόμενά τους. Δυστυχώς, ο ρήτορας που επηρεάζει το πλήθος προς κατευθύνσεις που οδηγούν σε καταστροφές χαρακτηρίζεται ως δημαγωγός και συχνά οδηγεί τη χώρα, την εταιρεία, την οργάνωση της οποίας προΐσταται σε αδιέξοδα, σε καταστροφές, σε απρόβλεπτες κρίσεις και καταστάσεις. Από τον Κλέωνα και τον Αλκιβιάδη μέχρι τον Χίτλερ και τον Μακάρθυ, τα οικοσυστήματα της πολιτικής, της θρησκείας και των πάσης φύσεως ιδεολογιών βρίθουν από τέτοια «είδη» που συχνά έχουν οδηγήσει ακόμη και τους οπαδούς τους σε πολέμους, κακουχίες, ακόμη και στο θάνατο.

Τέλος, οι πραγματικά πετυχημένοι ηγέτες διαθέτουν την ικανότητα να διαχειρίζονται την απόλυτη εξουσία χωρίς να χάνουν την ηθική τους ακεραιότητα. Πράγματι, όπως έλεγε ο Πιτ ο πρεσβύτερος, πρωθυπουργός της Βρετανίας τον 18ο αιώνα, «Η απόλυτη εξουσία τείνει να διαφθείρει το νου όσων την κατέχουν». Έτσι, οι περισσότεροι ηγέτες, όταν συναισθανθούν ότι έχουν την απόλυτη εξουσία που προσφέρει η επιτυχία, τείνουν να υποκύψουν στο λεγόμενο «σύνδρομο της Βηρσαβεέ». Αναπτύσσουν δηλαδή συμπεριφορές σαν κι εκείνη που οδήγησε το βιβλικό βασιλιά Δαβίδ, για να αποκτήσει την όμορφη Βηρσαβεέ, την οποία είδε να λούζεται στην ταράτσα του σπιτιού της, να διατάξει το φόνο του συζύγου της, του Ουρία (Β' Σαμουήλ ια'). Σύμφωνα με δυο αμερικάνους ερευνητές, η επιτυχία συχνά οδηγεί τον ηγέτη σε μια υπερφίαλη αυταρέσκεια με αποτέλεσμα να μην επικεντρώνεται πλέον στα καθήκοντα του. Παράλληλα, έχοντας φτάσει στο απόγειο της δόξας του, αποκτά πλήρη και προνομιούχο πρόσβαση σε πληροφορίες, ανθρώπους και αντικείμενα, αλλά και πλήρη έλεγχο των πόρων του οργανισμού που διοικεί. Τέλος, η επιτυχία οδηγεί συχνά τον ηγέτη στην εσφαλμένη εντύπωση ότι μπορεί να ελέγξει ή καλύτερα να χειραγωγήσει το αποτέλεσμα οιασδήποτε διαδικασίας, ακόμη και να συγκαλύψει παράνομες ή αξιόποινες πράξεις. Τα παραδείγματα, ακόμη και από την πρόσφατη επικαιρότητα δεν λείπουν …

Πώς μπορεί να βελτιωθεί το επίπεδο των ηγετών μας έτσι ώστε να αποφεύγουν να μας οδηγούν σε καταστροφές και κρίσεις; Από μια πρόσφατη μελέτη, του διεθνούς δικτύου ALNAP για τα χαρακτηριστικά και τις προκλήσεις της ηγεσίας διεθνών ανθρωπιστικών αποστολών προκύπτει ότι οι ηγέτες αναπτύσσονται όταν τους δίδεται η ευκαιρία να αυτενεργήσουν και οι ίδιοι επιθυμούν να αναλάβουν ευθύνες με σαφείς στόχους ενώ είναι ταυτόχρονα έτοιμοι να καινοτομήσουν και να αναλάβουν ρίσκα. Αυτό επιτυγχάνεται καλύτερα όταν οι ηγέτες έχουν την υποστήριξη των προϊσταμένων τους αλλά και των φορέων οι οποίοι τους πλαισιώνουν γενικότερα. Οι πολύπλοκες διαδικασίες τις οποίες συχνά επιβάλλουν γραφειοκράτες που απεχθάνονται τα ρίσκα, καταπνίγουν την ανάπτυξη αποτελεσματικών ηγετών, ικανών να προλάβουν και να αντιμετωπίσουν ανθρωπιστικές καταστροφές και κρίσεις. Βέβαια, οι πραγματικοί ηγέτες μπορούν να αναπτυχθούν ακόμη και στα «άνυδρα» περιβάλλοντα της γραφειοκρατίας, εκμεταλλευόμενοι τις αδυναμίες και τις αντιφάσεις του συστήματος για να πετύχουν αποτελέσματα. Αλλά αυτό απαιτεί επιπλέον ενέργεια που θα μπορούσε να διοχετευθεί σε πιο χρήσιμες ασχολίες …

* Φυσικός, υπάλληλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι απόψεις είναι προσωπικές και δεν εκφράζουν κατ’ ανάγκη την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. http://alevantis.blogspot.com