ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΚΑΙ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ
Νηφάλιου οδηγού έπαινος!
γράφει ο Παναγιώτης Αλεβαντής*
Μερικά διδάγματα από πρόσφατη ημερίδα στην 115 ΠΜ του Συλλόγου για την Πρόληψη των Τροχαίων Ατυχημάτων στα Χανιά (ΠΡΟ.ΤΑ)
Χαροκαμένες μάνες που έχασαν τα παλικάρια τους αλλά μετέτρεψαν τον πόνο τους σε προσπάθεια ενημέρωσης των «πλησίον» για να μην γνωρίσουν παρόμοιο πόνο. Οι κυρίες Θεοδοσία Γαβριλάκη και Βάσω Δανέλη-Μυλωνά, πρόεδρος του Ινστιτούτου Οδικής Ασφάλειας Πάνος Μυλωνάς, μίλησαν για τα τροχαία που προκαλούν οικογενειακά δράματα και συνθλίβουν οικογένειες οι οποίες πρέπει να φροντίσουν ανάπηρους αδελφούς ή γονείς. Που στοιχίζουν πολύτιμους πόρους σε περίοδο κρίσης όταν τα ασφαλιστικά ταμεία δεν είναι σε θέση να καλύψουν τις ανάγκες νοσηλείας και επανένταξης. Για τα τροχαία που πρέπει να αντιμετωπιστούν με βάση τα πορίσματα της επιστήμης αλλά και την ουσιαστική δέσμευση της πολιτείας. Ο Αντώνης Τσαπατάκης και ο Γεώργιος Σκορδίλης, επιζήσαντες από τροχαία εξήγησαν πως επανεντάχθηκαν στην κανονική ζωή αντιμετωπίζοντας κατάματα τη μόνιμη αναπηρία τους. Όμως, μια ερώτηση που κρύβει πικρία μαζί και πόνο, θα είναι πάντα σε όλα τα χείλη. Γιατί;
Η απάντηση βέβαια δεν είναι πολύπλοκη. Έχει να κάνει πάνω απ’ όλα με τον υπεύθυνο οδηγό. Τον οδηγό που δεν πιάνει τιμόνι όταν έχει πιεί αλλά φροντίζει να έχει ορίσει έναν Νηφάλιο Οδηγό της Παρέας που δεν θα πιεί για να οδηγήσει τους φίλους με ασφάλεια στο σπίτι. Τον οδηγό που δεν μιλά στο κινητό όταν οδηγεί και δεν πιάνει τιμόνι αν είναι κουρασμένος ή νυστάζει. Τον οδηγό που φροντίζει να έχει συντηρήσει σωστά το αυτοκίνητό του, ιδίως τα φρένα, τα λάστιχα και τα φώτα. Που βάζει τη ζώνη ασφαλείας αν οδηγεί αυτοκίνητο και το κράνος αν οδηγεί μοτοσικλέτα. Που τοποθετεί τα παιδιά σε ειδικά, καλά στερεωμένα καθίσματα και οδηγεί προσέχοντας το δρόμο και προσαρμόζοντας την ταχύτητά του έτσι ώστε να διατηρεί πάντα τον έλεγχο τους αυτοκινήτου του.
Όμως ο ψυχολόγος ανθυποσμηναγός Φίλιππος Τεντολούρης, παρουσίασε και μιαν άλλη πλευρά του νηφάλιου οδηγού. Τον οδηγό που αντιμετωπίζει με επιτυχία το στρες από τις δύσκολες συνθήκες οδήγησης όπως τα μποτιλιαρίσματα, τις απότομες αλλαγές λωρίδας ή τις επικίνδυνες προσπεράσεις από άλλους οδηγούς, τα κορναρίσματα, τις φωνές, κλπ. Και τον οδηγό που δεν επηρεάζεται από το χρόνιο, διάχυτο άγχος από το οποίο μπορεί να υποφέρει λόγω της πίεσης στην εργασία ή στην οικογένειά του, λόγω της κρίσης ή κάποιας αρρώστιας, λόγω μιας ερωτικής απογοήτευσης ή της επαγγελματικής του εξουθένωσης (burn out). Τον οδηγό που δεν επηρεάζεται αρνητικά, δεν χάνει την ψυχραιμία του και διατηρεί τα αντανακλαστικά, την προσοχή και την εγρήγορση του.
Πως καταλαβαίνουμε ότι το στρες επηρεάζει την οδήγησή μας; Όταν οδηγούμε επιθετικά ιδίως όταν γλιτώνουμε παρά τρίχα μια σύγκρουση. Όταν έχουμε εκνευριστεί και αρχίζουμε να φωνάζουμε και να βρίζουμε. Όταν επιδιώκουμε, ιδίως ως νέοι οδηγοί να βρούμε μια συναισθηματική διέξοδο επιδιώκοντας κάποια δυνατή συγκίνηση π.χ. κάνοντας κόντρες με αυτοκίνητα ή μοτοσικλέτες. Αλλά η οδήγηση μας κινδυνεύει και όταν βιαζόμαστε, γιατί αργούμε σε κάποια συνάντηση, ή όταν οδηγούμε για πολύ ώρα χωρίς να κάνουμε διακοπή για ξεκούραση. Ακόμη οι καινούργιοι οδηγοί νοιώθουν στρες επειδή δεν έχουν ακόμη αναπτύξει την αυτοπεποίθησή τους στο τιμόνι και κατά κάποιο τρόπο φοβούνται όταν οδηγούνε …
Μερικές πρακτικές συμβουλές από τον ψυχολόγο κ. Τεντολούρη. Προσπαθήστε να καθαρίσετε το μυαλό σας πριν από την οδήγηση από προβλήματα και έγνοιες. Μην οδηγείτε εξαντλημένοι ή θυμωμένοι. Να έχετε υπόψη ότι απρόβλεπτοι κίνδυνοι μπορεί να ανακύψουν ανά πάσα στιγμή. Η οδήγηση απαιτεί επαγρύπνηση και εγρήγορση. Προβλέψτε και αποδεχθείτε τα πράγματα που σας ενοχλούν στο δρόμο. Προσπαθήστε να δικαιολογήσετε το ατόπημα ενός οδηγού αντί να νευριάσετε μαζί του - όλοι έχουμε κάνει λάθη ή είχαμε μια δύσκολη μέρα (π.χ. ο βιαστικός οδηγός ίσως να είναι γιατρός που πάει σε ένα επείγον περιστατικό, ο απρόσεχτος οδηγός ίσως να έχει ένα σοβαρό οικογενειακό πρόβλημα). Κατά τη διάρκεια μεγάλων ταξιδιών κάντε τακτικά διαλείμματα για ξεκούραση. Οδηγείστε άνετα, χορτάτοι, με σωστά ρυθμισμένο κάθισμα και κλιματισμό, με χαλαρή γραβάτα και ευχάριστη μουσική στο αυτοκίνητο.
Αν πάσχετε από αγοραφοβία αποφύγετε την οδήγηση σε αυτοκινητόδρομους ή σε συνθήκες έντονης κυκλοφορίας. Αν αισθανθείτε ζαλάδα ή ναυτία επιβραδύνετε, πιάστε την ακριανή λωρίδα και βγείτε από την κοντινότερη έξοδο. Μη γελοιοποιείτε ούτε να φωνάζετε στους άλλους. Γενικά μην χαλάτε τη διάθεσή σας – αυτό μπορεί να έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία σας.
Αν μπλέξετε σε μποτιλιάρισμα προσπαθήστε να εκμεταλλευτείτε παραγωγικά το χαμένο χρόνο. Με ενδοσκόπηση, συζήτηση με το συνοδηγό ή με αυτοδιάλογο για ένα θέμα που σας απασχολεί. Ξεκινήστε νωρίτερα για τη δουλειά σας. Αν βιαστείτε και αγχωθείτε θα κερδίσετε το πολύ 5 λεπτά. Εξετάστε το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσετε και εναλλακτικά μέσα μεταφοράς. Μελετήστε καλά τη διαδρομή σας πριν ξεκινήσετε και αφιερώσετε αρκετό χρόνο ώστε να φτάσετε στον προορισμό σας με ασφαλή ταχύτητα. Αν αισθανθείτε ένταση, πάρτε βαθιές ανάσες και σκεφτείτε τοπία ή πράγματα που σας ευχαριστούν. Εφαρμόστε τεχνικές χαλάρωσης.
Αν εμπλακείτε σε επεισόδιο με κάποιον άλλο οδηγό, μην υπερτιμήσετε τη συναισθηματική του ωριμότητα και την ικανότητα του να ελέγξει τις αντιδράσεις του. Αποφύγετε να κοιτάξετε στα μάτια τους επιθετικούς οδηγούς, μην ανταποδίδετε βρισιές ή χειρονομίες – απλώς αγνοήστε τους. Μην κάνετε υποθέσεις όσον αφορά την πρόθεση του μπροστινού που σας καθυστερεί ή εκείνου που πετάχτηκε απότομα μπροστά σας. Τηρείστε απόσταση ασφαλείας από τον μπροστινό σας. Δε χρειάζεται να επιταχύνετε ώστε να συναντήσετε πιο γρήγορα την ουρά στο φανάρι. Μην δίνετε υπερβολικές διαστάσεις στις διάφορες μικροενοχλήσεις που προκύπτουν από τις συνθήκες της κυκλοφορίας. Προσέξτε ποιον θα επιλέξετε ως συνοδηγό (αν έχει τάση να μιλά πολύ, να υποδεικνύει συνεχώς το δρομολόγιο, αν έχει διαφορετικές προτιμήσεις στη μουσική, κλπ.).
Γενικά, αφού δεν μπορούμε να ελέγξουμε το στρεσογόνο περιβάλλον του δρόμου, ας αλλάξουμε την οπτική και τη στάση μας απέναντί του. Η νηφαλιότητα θα μας επιτρέψει να γίνουμε καλύτεροι οδηγοί και να προστατέψουμε την ζωή, τη σωματική μας ακεραιότητα και την ψυχική μας υγεία. Και ίσως να επηρεάσουμε θετικά και τους γύρω μας …
* Φυσικός, υπάλληλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι απόψεις είναι προσωπικές και δεν εκφράζουν κατ’ ανάγκη την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. http://alevantis.blogspot.com
