Διακοπή ρεύματος και ηλεκτροπληξία

Μερικές χρήσιμες συμβουλές περί ηλεκτροπληξίας αλλά και για την περίπτωση που φτάσουμε σπίτι μετά από νεροποντή και δεν έχουμε ηλεκτρικό ρεύμα
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 21 Νοεμβρίου 2017 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-309)

Την αφορμή για το σημερινό άρθρο την πήρα από μια ανάρτηση του φίλου μου Στέλιου Κεσσανίδη στο Facebook. Ο Στέλιος είναι τεχνολόγος - ηλεκτρονικός μηχανικός και εκπαιδευτικός και τον γνωρίζω από την εποχή που ήμασταν Πρόσκοποι.

Διακοπή ρεύματος μετά από βροχή. Μετά από μια έντονη βροχόπτωση είναι πιθανόν να παρουσιαστεί διακοπή ρεύματος. Πριν ζητήσουμε εξωτερική βοήθεια μπορούμε να ελέγξουμε κάποια πράγματα μόνοι μας και ενδεχομένως να μπορέσουμε να αποκαταστήσουμε την τροφοδοσία με ηλεκτρικό ρεύμα. Κι επειδή οι διακοπές ρεύματος μπορεί να σημειωθούν και βράδυ, καλόν είναι να έχουμε κάπου πρόχειρο ένα φακό, κατά προτίμηση επαναφορτιζόμενο με την κίνηση. Μπορούμε επίσης να χρησιμοποιήσουμε το φακό που πιθανότατα διαθέτει το κινητό μας τηλέφωνο.

Κατ’ αρχάς πηγαίνουμε στον γενικό πίνακα και ελέγχουμε τις κεντρικές προστασίες της εγκατάστασης. Δηλαδή τον γενικό και το ρελέ διαφυγής/ηλεκτροπληξίας (κόκκινα βέλη στην φωτογραφία).

Πρώτο βήμα. Αν οι κεντρικές προστασίες δεν έχουν πέσει, και η λυχνία ένδειξης ηλεκτρικού ρεύματος του γενικού πίνακα δεν φωτίζεται τότε, εάν και τα γειτονικά σπίτια δεν έχουν ρεύμα, πρόκειται για βλάβη του δικτύου. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει να καλέσουμε τη ΔΕΗ να επιδιορθώσει τη βλάβη (για τα Χανιά καλούμε το 1050 από σταθερό ΟΤΕ ή το 28210-86125).

Δεύτερο βήμα. Αν έχει πέσει κάποια από τις κεντρικές προστασίες, το πρόβλημα ίσως να οφείλεται σε κάποια διαρροή ρεύματος. Κι αυτό επειδή η βροχή έχει περάσει μέσα στους τοίχους ή σε κάποια εξωτερική πρίζα. Αυτό μπορεί να συμβεί ιδίως σε μονοκατοικίες ή παλιά σπίτια εκτεθειμένα στη βροχή. Αν λοιπόν έχει πέσει κάποια από τις κεντρικές προστασίες επιχειρούμε να τις ανεβάσουμε. Αν ανέβουν (και μείνουν ανεβασμένες) έχει καλώς, μάλλον υπήρχε κάποιο προσωρινό πρόβλημα που έχει ξεπεραστεί.

Τρίτο βήμα. Τι γίνεται όμως αν συνεχίσει να πέφτει ο γενικός διακόπτης; Τότε το πρόβλημα είναι σοβαρό και πρέπει να φωνάξουμε ηλεκτρολόγο! Αντίθετα, αν ο γενικός παραμένει και πέφτει μόνο το ρελέ διαφυγής/ηλεκτροπληξίας ίσως να μπορούμε να κάνουμε κάτι μόνοι μας. Αφήνουμε το ρελέ διαφυγής κατεβασμένο και κατεβάζουμε όλους τους διακόπτες του πίνακα. Κάθε ένας από αυτούς τροφοδοτεί ένα τμήμα (κύκλωμα) της εγκατάστασης (κάποιες λάμπες, κάποιες πρίζες, την κουζίνα, το ψυγείο, το πλυντήριο, κλιματιστικά, κλπ.). Κανονικά, για κάθε κύκλωμα θα πρέπει να υπάρχει και η σχετική ένδειξη πάνω στον πίνακα.

Τέταρτο βήμα. Με κατεβασμένους όλους τους επάνω διακόπτες, σηκώνουμε το ρελέ διαφυγής. Αν πέσει, μάλλον δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι – πρέπει να καλέσουμε ηλεκτρολόγο. Αν όμως το ρελέ διαφυγής παραμείνει ανεβασμένο τότε ανεβάζουμε προσεκτικά έναν-έναν και τους επάνω διακόπτες (μπλε βέλη στη φωτογραφία). Αν ανεβάζοντας κάποιον από αυτούς πέσει πάλι το ρελέ, έχουμε εντοπίσει το μέρος του σπιτιού με τη διαρροή. Κάνουμε μια ακόμα δοκιμή και αν πέσει, τον αφήνουμε κατεβασμένο και συνεχίζουμε με τους άλλους διακόπτες.

Έτσι, μπορούμε να εντοπίσουμε τα συγκεκριμένα κυκλώματα που έχουν το πρόβλημα. Θα τα αφήσουμε απομονωμένα και θα φωνάξουμε τον ηλεκτρολόγο ενώ θα περιμένουμε να στεγνώσει η περιοχή όπου σημειώνεται η διαρροή! Αλλά με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να συνεχίσουμε να έχουμε ρεύμα στο υπόλοιπο σπίτι.

Φυσικά, δεν ακουμπάμε πρίζες ούτε επιχειρούμε να «επισκευάσουμε» τη βλάβη μόνοι μας. Σε κάθε περίπτωση που ξεπερνά τα παραπάνω θα πρέπει να απευθυνθούμε σε πιστοποιημένο ηλεκτρολόγο. Γενικά, πάντως ας είμαστε επιφυλακτικοί αν δεν έχουμε ασχοληθεί ποτέ με τα ηλεκτρικά του σπιτιού. Όπως, έγραψε κάτω από την ανάρτηση του Στέλιου ένας σχολιαστής, ο ηλεκτρολόγος και επίσης Πρόσκοπος, Ευτύχιος Αστανάστας από τη Βέροια, «Με το ρεύμα δεν παίζουμε, δεν μυρίζει, δεν φαίνεται, δεν κάνει διακρίσεις. Άρα , οι μαγκιές ας μείνουν στην άκρη και να μην το παίζει μάστορας ο καθένας».

Ηλεκτροπληξίες από αμέλεια. Γενικά θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι η συνύπαρξη ηλεκτρικού ρεύματος και υγρασίας μπορεί να αποβεί θανατηφόρα. Γι’ αυτό δεν χρησιμοποιούμε ηλεκτρικά εργαλεία ή συσκευές σε υγρό περιβάλλον ή αν δεν είναι γειωμένα και με καλή μόνωση. Δεν χρησιμοποιούμε ηλεκτρικό καλοριφέρ στο μπάνιο, σίδερο ή τοστιέρα δίπλα στο νεροχύτη και δεν φορτίζουμε το κινητό μας δίπλα στο ντους …

Επίσης, επειδή το ανθρώπινο σώμα είναι καλός αγωγός του ηλεκτρισμού, κάθε φορά που θα χρησιμοποιήσουμε ηλεκτρικές συσκευές (π.χ. σίδερο σιδερώματος, σεσουάρ μαλλιών, μίξερ κουζίνας) πρέπει απαραίτητα να μην είμαστε ξυπόλυτοι, ούτε με βρεγμένα πόδια. Αυτό ισχύει ιδίως για τις κυρίες – ποτέ πιστολάκι στο μπάνιο, ξυπόλυτες και με βρεγμένα πόδια! Και φοράμε πάντα πλαστικά παπούτσια που μας εξασφαλίζουν καλή μόνωση.

Φυσικά, δεν πρέπει να ερχόμαστε σε επαφή με εναέρια ή γυμνά ηλεκτροφόρα καλώδια ιδίως όταν αυτά έχουν πέσει στο έδαφος λόγω καταιγίδας ή σεισμού. Ούτε όταν κάνουμε κάποιες εργασίες πάνω σε μεταλλική σκάλα ή στην ταράτσα όταν διορθώνουμε κάποια κεραία. Τέλος, αποφεύγουμε το πέταγμα αετού κοντά σε ηλεκτροφόρα καλώδια, ιδίως τις ημέρες με αυξημένη υγρασία.

Αποφεύγουμε επίσης να υπερφορτώνουμε τις πρίζες με πολλές συσκευές, ιδίως όσες καταναλώνουν πολύ ρεύμα. Υπάρχει κίνδυνος υπερθέρμανσης και πρόσκλησης πυρκαγιάς. Όταν βγάζουμε μια συσκευή από την πρίζα δεν την τραβάμε από το καλώδιο αλλά τραβούμε το φις. Απαραίτητος είναι και ο περιοδικός έλεγχος των ηλεκτρικών μας συσκευών για φθορές στα καλώδια ή για σωστή συντήρηση.

Με την ευκαιρία να μην ξεχάσουμε να βγάλουμε από την πρίζα τα φωτάκια του χριστουγεννιάτικου δένδρου – αποτελούν συχνά αιτία πυρκαγιάς, όπως βέβαια και τα ξεχασμένα κεριά …

Τέλος, σε παλιότερες ηλεκτρικές εγκαταστάσεις δεν παρεμβαίνουμε στις ασφάλειες και φροντίζουμε να τις εκσυγχρονίσουμε εγκαθιστώντας ρελέ διαφυγής/ηλεκτροπληξίας. Τα ρελέ αυτά διακόπτουν την παροχή του ρεύματος προς το σπίτι μόλις ανιχνεύσουν έστω και μικρή διαρροή του προς της γη λόγω πιθανού βραχυκυκλώματος ή ηλεκτροπληξίας.

Ας μην ξεχνούμε ότι η πρόληψη και η επιφυλακτικότητα σώζουν ζωές!