Περί δημόσιας υγείας στα Χανιά

Τι κάνει για τους πολίτες η Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 4 Απριλίου 2017 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-282)

Η υγεία αποτελεί την ύψιστη προτεραιότητα όλων μας! Θα ευχηθούμε «Με υγεία!» σε γιορτές και επετείους. Θα τσουγκρίσουμε τα ποτήρια μας αναφωνώντας «Στην υγειά μας!». Και συχνά θα φιλοσοφήσουμε αναφέροντας ότι «Αν υπάρχει υγεία, όλα τα άλλα διορθώνονται!». Η καλή μας υγεία εξαρτάται πρωτίστως από τις καλές συνήθειες που μας βοηθούν να μην αρρωσταίνουμε. Από τους γιατρούς και τα νοσοκομεία που θα μας περιθάλψουν όταν προσβληθούμε από ασθένειες ή αντιμετωπίσουμε κάποιο ατύχημα. Αλλά και από τις γενικές συνθήκες υγιεινής που επικρατούν στο περιβάλλον μας.

Αρμόδια για την εξασφάλιση της δημόσιας υγείας είναι κατ' αρχάς η περιφερειακή αυτοδιοίκηση. Για να καταλάβω καλύτερα το ρόλο της, ζήτησα μερικές διευκρινήσεις από τον κ. Δημήτρη Νικολακάκη, Διευθυντή της Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας στην Περιφερειακή Ενότητα Χανίων.

Ο έλεγχος και η πρόληψη των μεταδοτικών νοσημάτων εξασφαλίζεται από το τμήμα Φαρμάκων και Φαρμακείων. Κατ' αρχάς διενεργεί εμβολιασμούς και χορηγεί προληπτική αγωγή σε ταξιδιώτες που επισκέπτονται χώρες του εξωτερικού, όπου ενδημούν μεταδοτικά νοσήματα. Παράλληλα, όταν εντοπιστεί μεταδοτικό νόσημα σε μαθητή (μηνιγγίτιδα, φυματίωση κλπ.) ή σε ενήλικα, η υπηρεσία παρεμβαίνει άμεσα, λαμβάνοντας προληπτικά μέτρα, με στόχο να περιοριστεί η διασπορά του νοσήματος και να προστατευθεί ο μαθητικός πληθυσμός ή και το οικογενειακό, εργασιακό και φιλικό περιβάλλοντος του ασθενούς.

Παράλληλα οργανώνει και διενεργεί (συχνά σε συνεργασία και με άλλες υπηρεσίες, λόγω έλλειψης πόρων), μαζικούς εμβολιασμούς σε δημοτικά σχολεία και προσυμπτωματικό έλεγχο για φυματίωση. Μάλιστα, η εν λόγω δράση καλύπτει από φέτος και τα νηπιαγωγεία (ιδιωτικά και δημόσια), όλου του Νομού.

Επίσης, η υπηρεσία διαθέτει κινητή οδοντιατρική μονάδα με την οποία ελέγχει τους μαθητές των δημοτικών σχολείων καθώς και κινητή μονάδα μαστογραφίας για τον περιοδικό προληπτικό έλεγχο μαστού και στο Νομό Χανίων. Τέλος, αδειοδοτεί και παρακολουθεί ιατρικά τα εκδιδόμενα με αμοιβή πρόσωπα και το υπηρετικό τους προσωπικό, διασφαλίζοντας την ατομική τους αλλά και την δημόσια υγεία.

Άλλη σημαντική αρμοδιότητα αφορά τους ελέγχους στις επιχειρήσεις υγειονομικού ενδιαφέροντος. Αυτοί διενεργούνται από το τμήμα Περιβαλλοντικής Υγιεινής και Υγειονομικού Ελέγχου και τα σχετικά στατιστικά στοιχεία υποβάλλονται σε ετήσια βάση στο Υπουργείο Υγείας και στην Περιφέρεια Κρήτης. Παράλληλα, η υπηρεσία προχωρεί στην έκδοση τοπικών υγειονομικών διατάξεων, εφαρμόζει προγράμματα προστασίας της Δημόσιας Υγείας και υγιεινής περιβάλλοντος, και διενεργεί ελέγχους σε επιχειρήσεις και φορείς παροχής υπηρεσιών.

Οι έλεγχοι επικεντρώνονται κυρίως στην τήρηση των κανόνων ορθής υγιεινής πρακτικής, η έλλειψη των οποίων επηρεάζει δυσμενώς και πολλές φορές με επικινδυνότητα τη φύση και τους οργανοληπτικούς χαρακτήρες των τροφίμων. Διενεργούνται επίσης έλεγχοι για την τήρηση της νομοθεσίας απαγόρευσης του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους. Με βάση την ετήσια έκθεση πεπραγμένων της υπηρεσίας, το 2016 διενεργήθηκαν συνολικά 979 έλεγχοι σε καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος και επιβλήθηκαν 50 κυρώσεις.

Μέχρι το 2014, με εξαίρεση τη νομοθεσία για την απαγόρευση του καπνίσματος, σε περιπτώσεις παραβάσεων των υγειονομικών διατάξεων προβλεπόταν η άσκηση ποινικής δίωξης. Η έκβαση των υποθέσεων δεν ήταν πάντα γνωστή αφού η υπηρεσία δεν λάμβανε κλήση για συμμετοχή στην ακροαματική διαδικασία. Μετά το 2014, ο νόμος 4235 προβλέπει και χρηματικά πρόστιμα, οι στατιστικές των οποίων υποβάλλονται στο Υπουργείο Υγείας, στον Ε.Φ.Ε.Τ και στην Περιφέρεια Κρήτης.

Για περιπτώσεις παράβασης της νομοθεσίας περί δημόσιας υγείας, συμπεριλαμβανομένων και των παραβάσεων της νομοθεσίας για την απαγόρευση του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους, οι πολίτες μπορούν να κάνουν ακόμη και ανώνυμες καταγγελίες - τηλεφωνικά (28213-44220), με τηλεομοιοτυπία (28213-44219) ή με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο nikolakakis@crete.gov.gr. Ο κ. Νικολακάκης μας διαβεβαιώνει ότι η υπηρεσία «ελέγχει όλες ανεξαιρέτως τις καταγγελίες, για να διαπιστώσει εάν είναι βάσιμες» και σε αυτή την περίπτωση ακολουθούνται οι νόμιμες διαδικασίες ή και η επιβολή κυρώσεων, εάν απαιτείται. Μάλιστα, σε δημόσιο σχόλιο του στο Facebook παρακαλεί θερμά τους πολίτες να κοινοποιούν τις καταγγελίες τους στην υπηρεσία. «Δεν είναι δυνατόν, με ελάχιστο προσωπικό, να ελέγξουμε 'ταυτόχρονα' 10.000 καταστήματα!» αναφέρει.

Προληπτικοί έλεγχοι διενεργούνται με δειγματοληψίες στο πλαίσιο της παρακολούθησης της ποιότητας του θαλασσινού νερού σε ακτές κολύμβησης αλλά και σε πισίνες. Ελέγχεται επίσης η ποιότητα του πόσιμου νερού αλλά και των εμφιαλωμένων νερών καθώς και διάφορες ανθυγιεινές εστίες. Η υπηρεσία εφαρμόζει πρόγραμμα καταπολέμησης κουνουπιών καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Επίσης, οργανώνει κατά καιρούς θεματικές ημερίδες και συνέδρια (για την καταπολέμηση κουνουπιών, τη νόσο των Λεγεωνάριων κλπ.).

Σε άλλο επίπεδο η υπηρεσία χορηγεί άδειες λειτουργίας σε ιδιωτικές παιδικές εξοχές και στέγες υποστηριζόμενης διαβίωσης, χορηγεί δελτία μετακίνησης ΑμεΑ και άδειες άσκησης επαγγέλματος σε κοινωνικούς λειτουργούς. Χορηγεί επίσης τρόφιμα σε άπορες οικογένειες και γενικότερα δραστηριοποιείται στον τομέα της κοινωνικής αλληλεγγύης.

Παράλληλα, συμμετέχει στη διαδικασία αδειοδότησης αθλητικών συναντήσεων και ιδιωτικών γυμναστηρίων και στη διαδικασία εποπτείας αθλητικών σωματείων, πολιτιστικών συλλόγων και σχολών ναυαγοσωστικής. Έτσι, το 2016 ο τομέας αθλητισμού συμμετείχε ενεργά στη διοργάνωση 37 κορυφαίων αθλητικών εκδηλώσεων διεθνούς, πανελλαδικής και παγκρήτιας εμβέλειας. Τέλος, ο τομέας πολιτισμού συμμετείχε σε 67 εκδηλώσεις και πολυθεματικές ή πολυήμερες δράσεις πολιτιστικών φορέων του Νομού.

Όταν λοιπόν ευχόμαστε στους φίλους και τους συγγενείς «Πάνω απ' όλα η υγεία» και πριν αναφέρουμε επιτιμητικά σε μια συζήτηση «Έλα μωρέ, και τι κάνει το κράτος;» ας θυμηθούμε με ευγνωμοσύνη τις προσπάθειες της υπηρεσίας του κ. Νικολακάκη για τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας και ας συμβάλλουμε κι εμείς, ο καθένας με τον τρόπο του, στην βελτίωσή της …