Προφύλαξη από διαδικτυακές απάτες

Μερικές είναι αστείες αλλά άλλες, όταν γίνουν πιστευτές, μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή, την υγεία ή και την περιουσία μας …
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 18 Οκτωβρίου 2016 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-264)

Έχουμε γράψει και στο παρελθόν ότι ο εικονικός κόσμος του διαδικτύου αποτελεί απεικόνιση του πραγματικού μας κόσμου. Στον πραγματικό κόσμο υπάρχουν μέρη που τα επισκέπτεσαι για την ομορφιά ή τη χρησιμότητά τους. Ένα πάρκο, ένα νοσοκομείο, ένα θέατρο. Αλλά υπάρχουν και μέρη που τα αποφεύγεις επειδή είναι επικίνδυνα. Όπως τις παράνομες χαρτοπαικτικές λέσχες. Τα μέρη που συχνάζουν άγρια ζώα. Τις περιοχές όπου κυκλοφορούν επικίνδυνα μικρόβια.

Αντίστοιχα, το διαδίκτυο περιλαμβάνει πολυάριθμες χρήσιμες τοποθεσίες. Ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες, βιντεοσκοπημένες ομιλίες, φωτογραφίες από εξωτικά μέρη, τραγούδια και κινηματογραφικές ταινίες, εφημερίδες, ιστολόγια και χώρους συζητήσεων. Όμως περιλαμβάνει και ύποπτες γειτονιές, όπως τοποθεσίες με κακόβουλα λογισμικά που ενδέχεται να καταστρέψουν υπολογιστές ή έξυπνα κινητά. Ή ακόμη να υποκλέψουν στοιχεία τραπεζικών λογαριασμών, ή και διαδικτυακές ταυτότητες χρηστών με στόχο να αποσπάσουν χρήματα ή να εξαπατήσουν διαδικτυακούς φίλους.

Οι προσεκτικοί χρήστες του διαδικτύου φροντίζουν να αποφεύγουν τις επικίνδυνες αυτές τοποθεσίες και να έχουν πάντα επικαιροποιημένα τα λογισμικά προστασίας του υπολογιστή τους από τα κακόβουλα λογισμικά. Φροντίζουν να μην ανοίγουν ύποπτα μηνύματα, ακόμη κι αν προέρχονται από καλούς φίλους. Τέλος, φροντίζουν να κάνουν περιοδικά αντίγραφα ασφαλείας των δεδομένων τους ώστε να μην τα χάσουν σε περίπτωση βλάβης του συστήματός τους.

Υπάρχουν όμως στο διαδίκτυο και κάποιου άλλου είδους κίνδυνοι που έχουν να κάνουν με την διάδοση ψευδών και κακόβουλων ειδήσεων. Υπάρχουν μάλιστα διαδικτυακοί τόποι και ιστολόγια που ειδικεύονται σε τέτοιου είδους απάτες, τις οποίες αξιόπιστοι αλλά ανυποψίαστοι και ευκολόπιστοι χρήστες διαδίδουν περαιτέρω, πολλαπλασιάζοντας τα θύματα. Μερικές μάλιστα από αυτές τις ανυπόστατες ιστορίες προϋπήρχαν, αλλά με το διαδίκτυο η διάδοσή τους έγινε ευκολότερη, περιβάλλοντας τες με έναν μανδύα «αξιοπιστίας».

Στο παρελθόν έχουμε αναφερθεί κατ' επανάληψη σε διάφορες τέτοιες απάτες, μερικές από τις οποίες μάλιστα έχουν αποκτήσει ένθερμους οπαδούς. Εκτός από τις ιστορίες με τους εξωγήινους, το διαδίκτυο κατακλύζεται από τους «αεροψεκασμούς», τις μυστικές εγκαταστάσεις που προκαλούν σεισμούς, τον Μπιλ Γκέιτς που μοιράζει λεφτά και χιλιάδες άλλες ανοησίες. Οι περισσότερες είναι ακίνδυνες και στους περισσότερους προκαλούν γέλιο. Μερικές, όπως η ιστορία του αεροπλανοφόρου που απαιτούσε την αλλαγή πορείας ενός φάρου, έχουν γίνει ανέκδοτα.

Μερικές ανυπόστατες ιστορίες όμως, μπορούν, αν γίνουν πιστευτές, να θέσουν σε κίνδυνο ζωές και περιουσίες. εξάπτοντας ξενοφοβικά και ρατσιστικά μίση και πάθη. Οι αντισημιτικές ιστορίες που διακινούνται από φασιστικές ομάδες συντηρούν σε ορισμένους αδικαιολόγητα αισθήματα μίσους κατά των Εβραίων που συχνά εκδηλώνονται με επιθέσεις σε συναγωγές και βεβηλώσεις νεκροταφείων. Παράλληλα, οι ψευδείς ειδήσεις για βιαιοπραγίες κατά μουσουλμάνων στις χώρες της Δύσης προκαλούν συχνά αντιδράσεις στις μουσουλμανικές χώρες και ωθούν παραπλανημένους πιστούς στους κόλπους ακραίων τρομοκρατικών οργανώσεων.

Μια άλλη κατηγορία ψευδών ειδήσεων που στις μέρες μας γνωρίζει ιδιαίτερη άνθηση στο διαδίκτυο αφορά θέματα υγείας. «Καταπληκτικές» δίαιτες, που όμως συχνά καταστρέφουν ζωτικά όργανα, όπως νεφρά και συκώτι. «Θαυματουργές» θεραπείες ακόμη και ανίατων ασθενειών με μαντζούνια, φυλακτά και θεϊκές παρεμβάσεις αγίων. Και τέλος, ιστορίες για ανίατες ασθένειες όπως αυτισμό ή καρκίνο που προκαλούν τα εμβόλια. Με αποτέλεσμα πολλοί γονείς να μην εμβολιάζουν τα παιδιά τους, θέτοντας έτσι σε κίνδυνο τα ίδια αλλά και τον υπόλοιπο πληθυσμό.

Χρειάζονται άραγε τα εμβόλια; Οπωσδήποτε, αφού με αυτά εξαλείφθηκε μια θανατηφόρα ασθένεια, η ευλογιά. Και περιορίστηκαν άλλες επικίνδυνες ασθένειες όπως η ερυθρά, η πολιομυελίτιδα, η ιλαρά, οι μαγουλάδες, η ανεμοβλογιά και ο τύφος, ασθένειες που ήταν πολύ συνηθισμένες μόλις πριν από 100 χρόνια.

Το ετήσιο εμβόλιο κατά της γρίπης αποτελεί την πρώτη και κυριότερη γραμμή άμυνας κατά του μικροβίου που συχνά προκαλεί επιδημίες. Συνιστάται για διαβητικούς και όσους πάσχουν από πνευμονοπάθειες, καρδιοπάθειες και χρόνιες νεφροπάθειες. Επίσης σε έγκυες και σε άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά ηλικίας κάτω των 6 μηνών. Τέλος σε κλειστούς πληθυσμούς (εσωτερικοί σπουδαστές, τρόφιμοι ιδρυμάτων κλπ.) και οπωσδήποτε στο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και τους λοιπούς εργαζόμενους σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας.

Όταν ο εμβολιασμός καλύπτει τα περισσότερα μέλη ενός πληθυσμού, εξασφαλίζει συλλογική ανοσία και καθιστά πολύ πιο δύσκολη την εξάπλωση μιας επιδημίας. Σήμερα, στο στόχαστρο της εξάλειψης μέσω συστηματικού εμβολιασμού βρίσκεται η πολιομυελίτιδα, η εμφάνιση της οποίας έχει περιοριστεί μόνο σε τρεις χώρες (Αφγανιστάν, Νιγηρία και Πακιστάν).

Σε όσες περιπτώσεις κάποιες κοινωνίες διέκοψαν τους εμβολιασμούς, παρατηρήθηκε άμεση αύξηση των κρουσμάτων και των θανάτων. Αυτό συνέβη με μια επιδημία ευλογιάς στη Στοκχόλμη το 1873. Και με την αύξηση, το 1999 των κρουσμάτων ιλαράς στην Ολλανδία, την Βρετανία και την Ιρλανδία. Αλλά και φέτος στη Ρουμανία όπου σημειώθηκαν 675 κρούσματα και τρία νεκρά παιδιά!

Η μείωση των εμβολιασμών κατά της ιλαράς στις παραπάνω χώρες, οφειλόταν σε μια απάτη για την υποτιθέμενη εμφάνιση αυτισμού σε παιδιά που είχαν εμβολιαστεί με το εμβόλιο MMR (ιλαράς-μαγουλάδων-ερυθράς). Η ιστορία ξεκίνησε το 1998 από έρευνα με φαλκιδευμένα επιστημονικά στοιχεία, η οποία τελικά αποσύρθηκε μερικώς το 2004 και πλήρως το 2010. Από τον συντάκτη της αφαιρέθηκε η άδεια άσκησης του ιατρικού επαγγέλματος. Η απάτη αποκαλύφθηκε μετά από εκτεταμένες επιδημιολογικές μελέτες σε Βρετανία και ΗΠΑ αλλά και ενδελεχείς δημοσιογραφικές έρευνες.

Φυσικά, τα εμβόλια, όπως όλα τα φάρμακα, είναι δυνατόν να προκαλέσουν παρενέργειες, ιδίως σε άτομα που εμφανίζουν κάποια συγκεκριμένα συμπτώματα ή πάσχουν από αλλεργίες ή κάποιες γενετικές προδιαθέσεις. Γι' αυτό ο εμβολιασμός πρέπει να γίνεται από γιατρό και να υπάρχει πάντα ιατρική παρακολούθηση σε περίπτωση ύποπτων συμπτωμάτων.

Όποιος δεν θέλει να πέφτει θύμα και να αναμεταδίδει απάτες κάθε είδους, μπορεί να ελέγχει τις παράξενες ειδήσεις στην ιστοσελίδα http://ellinikahoaxes.gr. Γιατί η καλύτερη άμυνα είναι πάντα η τεκμηριωμένη γνώση …