Το ακόλουθο άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα την 1η Μαρτίου 2011
Είναι κακό στην άμμο να χτίζεις παλάτια …
γράφει ο Παναγιώτης Αλεβαντής*
Ο σεισμός στη Νέα Ζηλανδία ξανάφερε στην επικαιρότητα την σεισμική απειλή, που επικρέμεται συνεχώς, σαν Δαμόκλεια σπάθη, πάνω και από τον ελλαδικό χώρο. Παρόλο που ο σεισμός δεν είναι ζήτημα της καθημερινότητας, η προετοιμασία για την αντιμετώπισή του πρέπει να μας απασχολεί σοβαρά και συνεχώς. Επειδή, εκτός από τα θύματα, ο σεισμός προκαλεί και τεράστιες οικονομικές ζημιές. Και το κυριότερο, σε αντίθεση με τις φυσικές καταστροφές που οφείλονται στα έντονα καιρικά φαινόμενα όπως οι πλημμύρες και οι καύσωνες, ο σεισμός δεν μπορεί να προβλεφθεί βραχυπρόθεσμα αλλά κτυπά απροειδοποίητα.
Μπορούμε όμως να είμαστε προετοιμασμένοι. Η μελέτη των παλαιότερων σεισμών μας επιτρέπει να προβλέψουμε σε ποιες περιοχές υπάρχει πιθανότητα να συμβεί σεισμός μέσα στα επόμενα χρόνια. Η μελέτη του εδάφους μας αποκαλύπτει τις περιοχές όπου οι κατασκευές κινδυνεύουν λιγότερο. Και λαμβάνοντας υπόψη τις δυνάμεις που αναπτύσσονται κατά την διάρκεια των μικρότερων σεισμών, οι οποίοι σημειώνονται σχεδόν χωρίς διακοπή, μας βοηθά να σχεδιάσουμε τις οικοδομές έτσι που να αντέχουν ακόμη και στους μεγάλους σεισμούς.
Έτσι, όταν μιλούμε για πρόληψη των σεισμών εννοούμε στην ουσία ότι λαμβάνουμε όλα τα απαραίτητα μέτρα για να περιορίσουμε τις δυσμενείς επιπτώσεις του φαινομένου. Η πρόληψη αρχίζει με τη σωστή μελέτη της οικοδομής από έμπειρο μηχανικό με βάση τον ισχύοντα οικοδομικό κανονισμό. Στη φάση της κατασκευής πρέπει να χρησιμοποιηθούν όλα τα προβλεπόμενα υλικά (σίδερα, μπετόν) και κυρίως να μην γίνουν αλλαγές χωρίς την ρητή έγκριση του μηχανικού. Στην ημερίδα που είχε συνδιοργανώσει το καλοκαίρι του 2008 η Νομαρχία Ηρακλείου με τον τότε ευρωβουλευτή και νυν περιφερειάρχη Κρήτης Σταύρο Αρναουτάκη, ο Σταύρος Αναγνωστόπουλος, καθηγητής της Αντισεισμικής Μηχανικής στο Πανεπιστήμιο Πατρών, είχε παρουσιάσει, μεταξύ άλλων, την φωτογραφία δύο κτηρίων από το σεισμό της Καλαμάτας το 1986. Με σχέδια ακριβώς όμοια, κτισμένα από τον ίδιο εργολάβο, το ένα δεν έπαθε τίποτα ενώ το άλλο, στο οποίο είχαν γίνει κάποιες αλλαγές χωρίς την έγκριση του μηχανικού, στην κυριολεξία διαλύθηκε! Το συμπέρασμα είναι ότι «δεν σκοτώνουν οι σεισμοί αλλά οι μη ασφαλείς κατασκευές»! Γι’ αυτό, οι ειδικοί συμβουλεύουν όσους μένουν σε σπίτια που χτίστηκαν πριν από το 1985, (όταν άρχισε να ισχύει ένας σύγχρονος αντισεισμικός κανονισμός) ιδιαίτερα όσους μένουν σε πολυώροφα κτίσματα με πυλωτή, να ζητήσουν από ένα έμπειρο ιδιώτη μηχανικό να κάνει προσεισμικό έλεγχο και ενδεχομένως να προτείνει κάποια μέτρα ενίσχυσης. Ο Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (http://www.oasp.gr/) παρέχει επαρκείς οδηγίες και έχει ένα παρόμοιο πρόγραμμα για τα δημόσια κτήρια.
Τι πρέπει να κάνουμε σε περίπτωση σεισμού; Στις ιστοσελίδες του ΟΑΣΠ υπάρχει άφθονο εκπαιδευτικό και ενημερωτικό υλικό για μαθητές, εκπαιδευτικούς και εθελοντές. Στο διαδίκτυο θα βρείτε κι ένα τραγούδι που έχουν βγάλει τα Ημισκούμπρια (Σεισμός, σεισμός, γίνεται χαμός!) το οποίο περιλαμβάνει συνοπτικά όλες τις σχετικές οδηγίες. Μετά την οξεία φάση του σεισμού, κατά την οποία απλώς προφυλασσόμαστε (π.χ. κάτω από ένα τραπέζι ή ένα θρανίο) στο χώρο στον οποίο βρισκόμαστε, βγαίνουμε από τα σπίτια και κατευθυνόμαστε σε προκαθορισμένους χώρους συγκέντρωσης. Σε μια βόλτα μου στα Χανιά είδα πως η Νομαρχία είχε αναρτήσει πίνακες με τους χώρους συγκέντρωσης σε περίπτωση σεισμού για κάθε οικοδομικό τετράγωνο. Δυστυχώς, οι πίνακες αυτοί έχουν γεμίσει αυτοκόλλητα για κάθε είδους προϊόντα, υπηρεσίες και εκδηλώσεις και αν ο μη γένοιτο γίνει κάποιος σεισμός θα αποδειχτούν τελείως άχρηστοι. Ελπίζω κάποια εθελοντική οργάνωση να αναλάβει να τους καθαρίσει και να ζητήσει από τις αρχές να τους επιδιορθώσουν αν χρειάζεται.
Η σημασία της εκπαίδευσης είναι και σε αυτή την περίπτωση καθοριστική. Με τα ενημερωτικά προγράμματα του ΟΑΣΠ για τα σχολεία, γενιές ολόκληρες από μαθητές έχουν μάθει τι πρέπει να κάνουν σε περίπτωση σεισμού. Σε πολλούς πρόσφατους σεισμούς χάρη στη δουλειά που έγινε «πριχού έρθουσι τα πράματα», παρατηρήθηκε ότι οι μικροί καθοδηγούν τους μεγάλους … Μακάρι και οι μεγάλοι να φροντίσουν λίγο περισσότερο την πρόληψη για να προστατευθούμε όλοι περισσότερο. Και για να αποφευχθεί κάθε παρεξήγηση να διευκρινίσω ότι ούτε ο υπογραφόμενος, ούτε και κανένας άλλος γνωρίζει πότε και που θα γίνει ο επόμενος σεισμός!
* Φυσικός, υπάλληλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι απόψεις είναι προσωπικές και δεν εκφράζουν κατ’ ανάγκη την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Είναι κακό στην άμμο να χτίζεις παλάτια …
γράφει ο Παναγιώτης Αλεβαντής*
Ο σεισμός στη Νέα Ζηλανδία ξανάφερε στην επικαιρότητα την σεισμική απειλή, που επικρέμεται συνεχώς, σαν Δαμόκλεια σπάθη, πάνω και από τον ελλαδικό χώρο. Παρόλο που ο σεισμός δεν είναι ζήτημα της καθημερινότητας, η προετοιμασία για την αντιμετώπισή του πρέπει να μας απασχολεί σοβαρά και συνεχώς. Επειδή, εκτός από τα θύματα, ο σεισμός προκαλεί και τεράστιες οικονομικές ζημιές. Και το κυριότερο, σε αντίθεση με τις φυσικές καταστροφές που οφείλονται στα έντονα καιρικά φαινόμενα όπως οι πλημμύρες και οι καύσωνες, ο σεισμός δεν μπορεί να προβλεφθεί βραχυπρόθεσμα αλλά κτυπά απροειδοποίητα.
Μπορούμε όμως να είμαστε προετοιμασμένοι. Η μελέτη των παλαιότερων σεισμών μας επιτρέπει να προβλέψουμε σε ποιες περιοχές υπάρχει πιθανότητα να συμβεί σεισμός μέσα στα επόμενα χρόνια. Η μελέτη του εδάφους μας αποκαλύπτει τις περιοχές όπου οι κατασκευές κινδυνεύουν λιγότερο. Και λαμβάνοντας υπόψη τις δυνάμεις που αναπτύσσονται κατά την διάρκεια των μικρότερων σεισμών, οι οποίοι σημειώνονται σχεδόν χωρίς διακοπή, μας βοηθά να σχεδιάσουμε τις οικοδομές έτσι που να αντέχουν ακόμη και στους μεγάλους σεισμούς.
Έτσι, όταν μιλούμε για πρόληψη των σεισμών εννοούμε στην ουσία ότι λαμβάνουμε όλα τα απαραίτητα μέτρα για να περιορίσουμε τις δυσμενείς επιπτώσεις του φαινομένου. Η πρόληψη αρχίζει με τη σωστή μελέτη της οικοδομής από έμπειρο μηχανικό με βάση τον ισχύοντα οικοδομικό κανονισμό. Στη φάση της κατασκευής πρέπει να χρησιμοποιηθούν όλα τα προβλεπόμενα υλικά (σίδερα, μπετόν) και κυρίως να μην γίνουν αλλαγές χωρίς την ρητή έγκριση του μηχανικού. Στην ημερίδα που είχε συνδιοργανώσει το καλοκαίρι του 2008 η Νομαρχία Ηρακλείου με τον τότε ευρωβουλευτή και νυν περιφερειάρχη Κρήτης Σταύρο Αρναουτάκη, ο Σταύρος Αναγνωστόπουλος, καθηγητής της Αντισεισμικής Μηχανικής στο Πανεπιστήμιο Πατρών, είχε παρουσιάσει, μεταξύ άλλων, την φωτογραφία δύο κτηρίων από το σεισμό της Καλαμάτας το 1986. Με σχέδια ακριβώς όμοια, κτισμένα από τον ίδιο εργολάβο, το ένα δεν έπαθε τίποτα ενώ το άλλο, στο οποίο είχαν γίνει κάποιες αλλαγές χωρίς την έγκριση του μηχανικού, στην κυριολεξία διαλύθηκε! Το συμπέρασμα είναι ότι «δεν σκοτώνουν οι σεισμοί αλλά οι μη ασφαλείς κατασκευές»! Γι’ αυτό, οι ειδικοί συμβουλεύουν όσους μένουν σε σπίτια που χτίστηκαν πριν από το 1985, (όταν άρχισε να ισχύει ένας σύγχρονος αντισεισμικός κανονισμός) ιδιαίτερα όσους μένουν σε πολυώροφα κτίσματα με πυλωτή, να ζητήσουν από ένα έμπειρο ιδιώτη μηχανικό να κάνει προσεισμικό έλεγχο και ενδεχομένως να προτείνει κάποια μέτρα ενίσχυσης. Ο Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (http://www.oasp.gr/) παρέχει επαρκείς οδηγίες και έχει ένα παρόμοιο πρόγραμμα για τα δημόσια κτήρια.
Τι πρέπει να κάνουμε σε περίπτωση σεισμού; Στις ιστοσελίδες του ΟΑΣΠ υπάρχει άφθονο εκπαιδευτικό και ενημερωτικό υλικό για μαθητές, εκπαιδευτικούς και εθελοντές. Στο διαδίκτυο θα βρείτε κι ένα τραγούδι που έχουν βγάλει τα Ημισκούμπρια (Σεισμός, σεισμός, γίνεται χαμός!) το οποίο περιλαμβάνει συνοπτικά όλες τις σχετικές οδηγίες. Μετά την οξεία φάση του σεισμού, κατά την οποία απλώς προφυλασσόμαστε (π.χ. κάτω από ένα τραπέζι ή ένα θρανίο) στο χώρο στον οποίο βρισκόμαστε, βγαίνουμε από τα σπίτια και κατευθυνόμαστε σε προκαθορισμένους χώρους συγκέντρωσης. Σε μια βόλτα μου στα Χανιά είδα πως η Νομαρχία είχε αναρτήσει πίνακες με τους χώρους συγκέντρωσης σε περίπτωση σεισμού για κάθε οικοδομικό τετράγωνο. Δυστυχώς, οι πίνακες αυτοί έχουν γεμίσει αυτοκόλλητα για κάθε είδους προϊόντα, υπηρεσίες και εκδηλώσεις και αν ο μη γένοιτο γίνει κάποιος σεισμός θα αποδειχτούν τελείως άχρηστοι. Ελπίζω κάποια εθελοντική οργάνωση να αναλάβει να τους καθαρίσει και να ζητήσει από τις αρχές να τους επιδιορθώσουν αν χρειάζεται.
Η σημασία της εκπαίδευσης είναι και σε αυτή την περίπτωση καθοριστική. Με τα ενημερωτικά προγράμματα του ΟΑΣΠ για τα σχολεία, γενιές ολόκληρες από μαθητές έχουν μάθει τι πρέπει να κάνουν σε περίπτωση σεισμού. Σε πολλούς πρόσφατους σεισμούς χάρη στη δουλειά που έγινε «πριχού έρθουσι τα πράματα», παρατηρήθηκε ότι οι μικροί καθοδηγούν τους μεγάλους … Μακάρι και οι μεγάλοι να φροντίσουν λίγο περισσότερο την πρόληψη για να προστατευθούμε όλοι περισσότερο. Και για να αποφευχθεί κάθε παρεξήγηση να διευκρινίσω ότι ούτε ο υπογραφόμενος, ούτε και κανένας άλλος γνωρίζει πότε και που θα γίνει ο επόμενος σεισμός!
* Φυσικός, υπάλληλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι απόψεις είναι προσωπικές και δεν εκφράζουν κατ’ ανάγκη την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου