Το ακόλουθο άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 30 Μαρτίου 2011
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΚΑΙ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ
Καταστροφές, κρίσεις και μέσα ενημέρωσης
γράφει ο Παναγιώτης Αλεβαντής*
Ο ρόλος της τηλεόρασης, του ραδιοφώνου και των εφημερίδων στην διαχείριση μιας έκτακτης ανάγκης ή μιας καταστροφής είναι τόσο σημαντικός που σε πολλές χώρες η συνεργασία τους με τις αρχές έχει θεσμοθετηθεί επίσημα.
Τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας φέρνουν τις εικόνες από τα ατυχήματα και τις καταστροφές στο σαλόνι μας, σε σχεδόν πραγματικό χρόνο. Στο πλαίσιο τον υποδείξεων προς τους πολίτες για την αντιμετώπιση των καταστροφών περιλαμβάνεται πάντα και η φράση: «Μείνετε συντονισμένοι με έναν τηλεοπτικό ή ραδιοφωνικό σταθμό για περισσότερες πληροφορίες και οδηγίες». Φυσικά, εξίσου σημαντικός είναι ο ρόλος των ΜΜΕ και πριν το ατύχημα ή την καταστροφή για την εκπαίδευση και την ενημέρωση των πολιτών.
Εξίσου σημαντικός είναι και ο ρόλος των Μέσων, ιδίως του ραδιοφώνου, για την καθημερινή ενημέρωση, π.χ. σε περιπτώσεις τροχαίων ατυχημάτων και διαταραχής της οδικής κυκλοφορίας. Τα περισσότερα σύγχρονα ραδιόφωνα αυτοκινήτων διαθέτουν RDS δηλαδή Σύστημα Μετάδοσης Δεδομένων από Ραδιοφώνου. Το σύστημα αυτό επιτρέπει σε κατάλληλα εξοπλισμένους ραδιοφωνικούς σταθμούς να ενημερώνουν τους ακροατές για τις συνθήκες της οδικής κυκλοφορίας διακόπτοντας, αν χρειαστεί, το δίσκο που παίζει, δυναμώνοντας την ένταση του ραδιοφώνου ή και αλλάζοντας συχνότητα. Ανάλογες δυνατότητες παρέχει και η ψηφιακή τηλεόραση αλλά και τα επερχόμενα ευρυζωνικά δίκτυα τηλεπικοινωνιών. Μάλιστα, οι κυβερνήσεις, που χορηγούν τις άδειες λειτουργίας των δικτύων και υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών έχουν τη δυνατότητα, βάσει της οδηγίας 2002/20/ΕΚ για την αδειοδότηση, να καθορίζουν τους όρους χρήσης των δικτύων από τις δημόσιες αρχές για την προειδοποίηση του κοινού σχετικά με επικείμενες απειλές και για περιορισμό των συνεπειών από μείζονες καταστροφές. Έτσι γίνεται δυνατή η δημιουργία ενός πραγματικού συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης του πληθυσμού για πλημμύρες, παλιρροϊκά κύματα, χημικά ή ραδιενεργά νέφη και επερχόμενα ακραία καιρικά φαινόμενα.
Ωστόσο, η έγκαιρη προειδοποίηση θα αποδειχτεί ανεπαρκής αν δεν έχει προηγηθεί ενημέρωση του πληθυσμού για το τι πρέπει να κάνει σε κάθε περίπτωση. Στην πραγματικότητα δύο είναι οι συμπεριφορές που μπορεί να υιοθετήσει κάθε φορά το κοινό. Είτε συγκέντρωση σε κλειστό χώρο και φράξιμο των κουφωμάτων για την αποφυγή επιμόλυνσης. Είτε εκκένωση των κτηρίων και συγκέντρωση σε προκαθορισμένους χώρους. Όπως γράψαμε και σε προηγούμενο άρθρο, η εκπαίδευση των μαθητών και η διεξαγωγή ελεγχόμενων περιοδικών ασκήσεων εξασφαλίζουν την υιοθέτηση της ορθής συμπεριφοράς σε κάθε περίπτωση.
Πόσα από αυτά έχουν εφαρμοστεί και στην Κρήτη; Συσκέψεις γίνονται και ανακοινώνονται στον τύπο. Σχέδια καταστρώνονται και ασκήσεις των αρμόδιων υπηρεσιών διοργανώνονται. Ωστόσο, η ικανότητα των αρχών να αντιμετωπίσουν τα ατυχήματα, τις έκτακτες ανάγκες και τις καταστροφές κρίνεται πάντα κατόπιν εορτής. Ναι, η λέξη-κλειδί εδώ είναι η λέξη «κρίνεται». Σύμφωνα με τον Patrick Lagadec, καθηγητή στην Ecole Polytechnique στο Παρίσι, κρίση είναι μια έκτακτη ανάγκη, ένα μείζον περιστατικό ή μια καταστροφή κατά τη διάρκεια της οποίας οι αρμόδιοι για την αντιμετώπιση βρίσκονται ξαφνικά στο επίκεντρο δημόσιας αμφισβήτησης που προέρχεται τόσο από το εξωτερικό (π.χ. τον τύπο) όσο και από το εσωτερικό των οργανισμών των οποίων προΐστανται. Από την πλευρά τους τα Μέσα δεν αποτυπώνουν πάντα, σωστά και έγκυρα την πραγματικότητα, ιδίως κάτω από την πίεση δραματικών γεγονότων. Γι’ αυτό ο έλεγχος, η διασταύρωση της εγκυρότητας των πληροφοριών, η συνεκτίμηση των ενδεχομένως δραματικών επιπτώσεων μιας πληροφορίας πρέπει να γίνουν «δεύτερη φύση» για τις αρχές αλλά και για τους δημοσιογράφους. Κάτι που μόνο με ειλικρινή συνεργασία πριν από την κρίση μπορεί να επιτευχθεί.
* Φυσικός, υπάλληλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι απόψεις είναι προσωπικές και δεν εκφράζουν κατ’ ανάγκη την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΚΑΙ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ
Καταστροφές, κρίσεις και μέσα ενημέρωσης
γράφει ο Παναγιώτης Αλεβαντής*
Ο ρόλος της τηλεόρασης, του ραδιοφώνου και των εφημερίδων στην διαχείριση μιας έκτακτης ανάγκης ή μιας καταστροφής είναι τόσο σημαντικός που σε πολλές χώρες η συνεργασία τους με τις αρχές έχει θεσμοθετηθεί επίσημα.
Τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας φέρνουν τις εικόνες από τα ατυχήματα και τις καταστροφές στο σαλόνι μας, σε σχεδόν πραγματικό χρόνο. Στο πλαίσιο τον υποδείξεων προς τους πολίτες για την αντιμετώπιση των καταστροφών περιλαμβάνεται πάντα και η φράση: «Μείνετε συντονισμένοι με έναν τηλεοπτικό ή ραδιοφωνικό σταθμό για περισσότερες πληροφορίες και οδηγίες». Φυσικά, εξίσου σημαντικός είναι ο ρόλος των ΜΜΕ και πριν το ατύχημα ή την καταστροφή για την εκπαίδευση και την ενημέρωση των πολιτών.
 |
| Το σήμα του συστήματος RDS για τα ραδιόφωνα |
Στην αρχή της ενασχόλησής μου με την προστασία των πολιτών είχα την ευκαιρία να συμμετάσχω σε ένα σεμινάριο των Βελγικών αρχών για την αναθεώρηση των σχεδίων έκτακτης ανάγκης της ευρύτερης περιοχής των Βρυξελλών. Ως πρώην μέλος της Ένωσης Συντακτών Περιοδικού Τύπου εντυπωσιάστηκα όταν οι δημοσιογράφοι έλαβαν ισότιμα το λόγο με τους πυροσβέστες, τους γιατρούς, τους αστυνομικούς, τους στρατιωτικούς, τους δικαστικούς, τους εκπροσώπους του Ερυθρού Σταυρού και άλλων μη κυβερνητικών οργανώσεων. Εξέφρασαν τους προβληματισμούς τους και διατύπωσαν τα αιτήματά τους όσον αφορά την αντιμετώπιση των απειλών που αποτελούσαν αντικείμενο του σχεδιασμού. Η συνεργασία των δημοσιογράφων με τις αρχές, στο πλαίσιο περιοδικών ασκήσεων και ενημερώσεων, εξασφαλίζει την ανάπτυξη πνεύματος εμπιστοσύνης και αλληλοκατανόησης, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι υποβαθμίζεται η ανεξαρτησία και ο ρόλος του τύπου.
 |
| Σειρήνες έκτακτης ανάγκης |
 |
| Ραδιόφωνο και φακός με ηλιακή ενέργεια για έκτακτες ανάγκες |
Πόσα από αυτά έχουν εφαρμοστεί και στην Κρήτη; Συσκέψεις γίνονται και ανακοινώνονται στον τύπο. Σχέδια καταστρώνονται και ασκήσεις των αρμόδιων υπηρεσιών διοργανώνονται. Ωστόσο, η ικανότητα των αρχών να αντιμετωπίσουν τα ατυχήματα, τις έκτακτες ανάγκες και τις καταστροφές κρίνεται πάντα κατόπιν εορτής. Ναι, η λέξη-κλειδί εδώ είναι η λέξη «κρίνεται». Σύμφωνα με τον Patrick Lagadec, καθηγητή στην Ecole Polytechnique στο Παρίσι, κρίση είναι μια έκτακτη ανάγκη, ένα μείζον περιστατικό ή μια καταστροφή κατά τη διάρκεια της οποίας οι αρμόδιοι για την αντιμετώπιση βρίσκονται ξαφνικά στο επίκεντρο δημόσιας αμφισβήτησης που προέρχεται τόσο από το εξωτερικό (π.χ. τον τύπο) όσο και από το εσωτερικό των οργανισμών των οποίων προΐστανται. Από την πλευρά τους τα Μέσα δεν αποτυπώνουν πάντα, σωστά και έγκυρα την πραγματικότητα, ιδίως κάτω από την πίεση δραματικών γεγονότων. Γι’ αυτό ο έλεγχος, η διασταύρωση της εγκυρότητας των πληροφοριών, η συνεκτίμηση των ενδεχομένως δραματικών επιπτώσεων μιας πληροφορίας πρέπει να γίνουν «δεύτερη φύση» για τις αρχές αλλά και για τους δημοσιογράφους. Κάτι που μόνο με ειλικρινή συνεργασία πριν από την κρίση μπορεί να επιτευχθεί.
* Φυσικός, υπάλληλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι απόψεις είναι προσωπικές και δεν εκφράζουν κατ’ ανάγκη την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου