06 Μαρτίου 2024

Βρυξελλιώτικη καθημερινότητα

Εγκληματικότητα, σκουπίδια αλλά και δομές πληροφόρησης και επαγγελματικής επέμβασης για άτομα με ψυχολογικά προβλήματα
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 6 Μαρτίου 2024 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-492)


Είχα καιρό να επισκεφτώ τις Βρυξέλλες. Η πόλη έχει αποκτήσει έναν σαφώς πολυπολιτισμικό χαρακτήρα, και στο δρόμο συναντάς όλες σχεδόν τις φυλές της γης, ακούς πολλές γλώσσες και παρατηρείς κάθε είδους συμπεριφορές. Οι ζητιάνοι και οι άστεγοι έχουν πολλαπλασιαστεί όπως επίσης και οι χρήστες ναρκωτικών – ιδίως του κρακ της πιο εθιστικής μορφής της κοκαΐνης.

Τελευταία, η πόλη έχει συγκλονιστεί από μερικά επεισόδια ανταλλαγής πυροβολισμών μεταξύ αντίπαλων συμμοριών με αντικείμενο το εμπόριο ναρκωτικών. Υπήρξαν τραυματισμοί χωρίς ευτυχώς θανάτους, αλλά το θέμα προβληματίζει γενικά τους κατοίκους. Ακούστηκε επίσης η φήμη πως οι υπεύθυνοι των Ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων, που είναι εγκατεστημένα στις Βρυξέλλες, απείλησαν πως θα εισηγηθούν τη μεταφορά των υπηρεσιών σε άλλη ευρωπαϊκή πόλη, αν δεν αντιμετωπιστεί ριζικά το πρόβλημα της ασφάλειας.

Σκουπίδια. Πριν από λίγες μέρες ο Ανδρέας Δρυμιώτης δημοσίευσε στην Καθημερινή ένα άρθρο με τίτλο «Ο χαρακτήρας των Ελλήνων». Αναφερόταν, μεταξύ άλλων, και σε μια μεγάλη ντροπή σχετικά με «τα σκουπίδια που βλέπει κανείς στην άκρη των δρόμων». Αναδημοσίευσα το άρθρο στο Facebook και ένας φίλος από τις Βρυξέλλες μου έκανε ένα σχόλιο όπου μεταξύ άλλων έγραφε ότι σε κεντρικό δρόμο στο προάστιο «Overijse … το πρωί 09H30, από αυτοκίνητο 80.000 €, … εκτοξεύθηκαν μπουκάλια, σακουλάκια και ποτηράκια καφέ από μητέρα και παιδάκι. Δεν είναι μόνο στην Ελλάδα το κακό αλλά το κακό είναι ότι η παιδεία έχει πρόβλημα παντού».

Πράγματι, σε περιοχές που έχουν σιγά-σιγά αποκτήσει πολυπολιτισμικό χαρακτήρα, και όπου η αστυνόμευση είναι πιο χαλαρή, παρατηρούνται τέτοια φαινόμενα (π.χ. σκουπίδια, αποτσίγαρα). Μάλιστα, σε πρόσφατη συνέντευξη του, ο σοσιαλιστής Δήμαρχος των Βρυξελλών ανέφερε ότι κάποιοι δήμαρχοι που πρόσκεινται στην ακροδεξιά παραμελούν σκόπιμα την αστυνόμευση στην περιοχή τους, προκειμένου να κατηγορηθεί η ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Κι αυτό, ενόψει και των επικείμενων εθνικών εκλογών, οι οποίες θα διεξαχθούν τον Ιούνιο, μαζί με τις ευρωεκλογές.

Ενημερωτικές αφίσες. Κυκλοφορώντας στο Μετρό παρατήρησα κάποιες διαφημίσεις για οργανισμούς που παρέχουν βοήθεια σε ανθρώπους που αντιμετωπίζουν προβλήματα. Οι ιστοσελίδες inforhomes.be ενημερώνουν του ηλικιωμένους για τις δυνατότητες που έχουν όταν πια δεν μπορούν να αυτοεξυπηρετηθούν. Γηροκομεία, διαμερίσματα με παροχή υπηρεσιών, βοήθεια στο σπίτι, συστέγαση άλλους ηλικιωμένους ή και με νεαρή οικογένεια με παιδιά. Αλλά και πληροφορίες για τρόπους αντιμετώπισης περιστατικών κακομεταχείρισης ηλικιωμένων.

Οι ιστοσελίδες arrete.be (σταμάτα) προβάλλουν μια ενημερωτική εκστρατεία που απευθύνεται σε νέους και νέες με στόχο να τους ευαισθητοποιήσουν και να τους βοηθήσουν σε περίπτωση βιασμού. Μια σειρά από παραστατικά βίντεο, ένας δωρεάν αριθμός για κλήση σε περίπτωση επείγουσας ανάγκης, δυνατότητα διαδικτυακής συνομιλίας (chat) και μια σειρά συμβουλών ώστε να αποφευχθεί κάποιος ενδεχόμενος βιασμός.

Η εκστρατεία χρηματοδοτείται από την γαλλόφωνη περιφέρεια Βαλλονίας-Βρυξελλών και την γαλλόφωνη κοινότητα των Βρυξελλών. Αντίστοιχη υποστήριξη παρέχει και η οργάνωση μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα SOSViol (SOSβιασμός) που χρηματοδοτείται από την περιφέρεια αλλά και από την υπηρεσία εύρεσης εργασίας Actiris.

Οι ιστοσελίδες depistage.be (ιατρικές εξετάσεις) είναι αφιερωμένες στα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ). Περιγράφονται τα συμπτώματα, οι τρόποι μετάδοσης και προφύλαξης, οι συνέπειες σε περίπτωση αμέλειας, καθώς και οι θεραπείες. Παρέχονται πληροφορίες για τα κέντρα εξετάσεων και τους φορείς που παρέχουν υποστήριξη. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία από την οργάνωση μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα o-yes.be που έχει δημιουργηθεί από νέους για τους νέους.

Η ίδια οργάνωση έχει ξεκινήσει και άλλες πρωτοβουλίες, όπως: α) το κανάλι Moules Frites (Μύδια Τηγανιτές πατάτες) αφιερωμένο στην ευεξία και την σεξουαλικότητα, β) τις ιστοσελίδες moncontraceptif.be (το αντισυλληπτικό μου) για όλα τα μέσα αντισύλληψης, και γ) τις ιστοσελίδες gotogyneco.be (πήγαινε γυναικολόγο) για τις ομοφυλόφιλες, οι οποίες σύμφωνα με τις στατιστικές, βρίσκονται εκτεθειμένες περισσότερο από τις ετεροφυλόφιλες σε κινδύνους που συνδέονται με ΣΜΝ, καρδιαγγειακά, καρκίνους, προβλήματα ψυχικής υγείας και εξαρτήσεις.

Η οργάνωση télé-accueil (τηλε-υποδοχή) λειτουργεί με τη βοήθεια περισσότερων από 300 εκπαιδευμένων εθελοντών μια υπηρεσία τηλεφωνικής υποστήριξης 24 ώρες το 24ώρο, 7 ημέρες την εβδομάδα για όποιον ή όποια θέλει να μιλήσει σε κάποιον σε μια στιγμή δυσκολίας. Καλύπτει εκτός από τις Βρυξέλλες και άλλες 5 πόλεις στη γαλλόφωνη Βαλλονία και διεκπεραιώνει πάνω από 350 κλήσεις ημερησίως.

Τέλος, στην κοινότητα του Etterbeek που έμενα, μου έκανε εντύπωση μια αφίσα που διαφήμιζε την υπηρεσία διαμεσολάβησης για την επίλυση των διενέξεων και των διαπροσωπικών διαφορών μεταξύ των πολιτών. Με προφανή στόχο τον περιορισμό των δικαστικών υποθέσεων δευτερεύουσας σημασίας.

Εκπαίδευση αστυνομικών. Τα τελευταία χρόνια στο Βέλγιο έχουν σημειωθεί ορισμένα επεισόδια όπου οι αστυνομικοί αντιμετώπισαν άτομα με ψυχολογικά προβλήματα σε κρίση, χρησιμοποιώντας τα υπηρεσιακά τους περίστροφα … με τραγικά αποτελέσματα. Με πρωτοβουλία του Δημάρχου Βρυξελλών και σε συνεργασία με τις ψυχιατρικές υπηρεσίες τριών μεγάλων νοσοκομείων, οργανώθηκε πρόσφατα μια ημερήσια πιλοτική εκπαίδευση των αστυνομικών πρώτης γραμμής σε τρόπους αντιμετώπισης τέτοιων περιστατικών.

Χρησιμοποιήθηκαν μεθοδολογίες από καναδικές και βρετανικές υπηρεσίες ψυχιατρικών επειγόντων και συμφωνήθηκε ένα πρωτόκολλο συνεργασίας αστυνομίας – κινητών ψυχιατρικών μονάδων με στόχο την έγκαιρη (τηλεφωνική ή και επιτόπια) υποστήριξη της αστυνομίας από τις εν λόγω κινητές μονάδες. Η δράση βρίσκεται σε εξέλιξη και θα αξιολογείται σε μηνιαία βάση …

06 Φεβρουαρίου 2024

Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου …

Μετά το Χρηστικό Λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας, η Ακαδημία Αθηνών οφείλει να δημιουργήσει υποδομή και για την συνδιαμόρφωση σωστής Ελληνικής επιστημονικής και τεχνολογικής ορολογίας
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 6 Φεβρουαρίου 2024 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-491)


Με βάση τον πληθυσμό που τα μιλάει παγκοσμίως, τα Ελληνικά είναι μια μικρή γλώσσα. Με βάση το ιστορικό της βάθος και την επιρροή που έχει ασκήσει σε άλλες γλώσσες είναι βέβαια μια από τις αρχαιότερες και σπουδαιότερες γλώσσες της ανθρωπότητας. Στις μέρες μας έχει ένα επιπλέον προνόμιο. Είναι και μια από τις 24 επίσημες γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Αυτό σημαίνει ότι τα ευρωενωσιακά νομοθετικά κείμενα μεταφράζονται υποχρεωτικά και στα Ελληνικά. Και είτε ισχύουν αυτόματα στην Ελλάδα (π.χ. κανονισμοί, αποφάσεις), είτε πρέπει να ενσωματωθούν στην ελληνική έννομη τάξη με ξεχωριστό νόμο (π.χ. οδηγίες). Δηλαδή επηρεάζουν απ’ ευθείας την καθημερινότητά μας.

Το αποτέλεσμα είναι πολλοί πρωτότυποι επιστημονικοί και τεχνικοί όροι να μεταφράζονται αρχικά από τις Μεταφραστικές Υπηρεσίες των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στη συνέχεια να περνούν υποχρεωτικά στην ελληνική νομοθεσία και νομολογία. «Τη γλώσσα δεν την καθορίζουν πλέον οι λογοτέχνες και οι φιλόλογοι, αλλά οι επιστήμονες, οι μηχανικοί και οι νομικοί» μας είχε πει ο ομότιμος καθηγητής και ακαδημαϊκός Χριστόφορος Χαραλαμπάκης το 2014, όταν προετοιμάζαμε το Συνέδριο «Το μέλλον των γλωσσικών επαγγελμάτων».

Ενίσχυση της υποδομής για την Ελληνική Μετάφραση. Εκείνη την εποχή, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε αποφασίσει να μειώσει τον αριθμό των μεταφραστών της, χρησιμοποιώντας περισσότερους εξωτερικούς μεταφραστές (freelance). Γι’ αυτό το ελληνικό μεταφραστικό τμήμα αποφάσισε κατ’ αρχάς να προσλάβει περισσότερους μεταφραστές με εμπειρία σε επιστημονικούς, τεχνολογικούς, νομικούς και οικονομικούς τομείς. Και παράλληλα να δημιουργήσει μια υποδομή ορολογίας στην οποία να συμμετέχουν επιστήμονες και τεχνικοί από φορείς σε Ελλάδα και Κύπρο.

Για την υλοποίηση αυτών των αποφάσεων, τις οποίες εν πολλοίς είχα εισηγηθεί προσωπικά, μου ανέθεσαν τη διεύθυνση του Γραφείου Αθηνών της Γενικής Διεύθυνσης Μετάφρασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπου υπηρέτησα από το 2014 ως το τέλος του 2016. Ολοκλήρωσα έτσι τον κύκλο που είχε αρχίσει το 1986 όταν, ως υπεύθυνος έργου για την εισαγωγή των ελληνικών στη βάση νομικών δεδομένων CELEX (σημερινή Eur-Lex) συνέβαλα στην εισαγωγή των ελληνικών στα συστήματα πληροφορικής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Ο πρώτος στόχος επιτεύχθηκε με ευρεία διαφήμιση του σχετικού διαγωνισμού για μεταφραστές στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε περιοδικά επιστημονικών, νομικών και τεχνικών φορέων. Με πολύ καλό αποτέλεσμα, αφού αρκετοί διαγωνιζόμενοι από αυτούς τους κλάδους πέτυχαν στον διαγωνισμό και ήδη από το 2015 υπηρετούν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ο δεύτερος στόχος απαίτησε περισσότερη προσπάθεια.

Το Ελληνικό Δίκτυο Ορολογίας. Ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2014 – με την ενεργό συμμετοχή και υποστήριξη του καλού φίλου και συναδέλφου φυσικού Κώστα Βαλεοντή – ο οποίος από το 2006 είναι πρόεδρος και ψυχή της Ελληνικής Εταιρείας Ορολογίας (ΕΛΕΤΟ) – και κατέληξε τον Απρίλιο του 2015 όταν, σε μια ημερίδα που έγινε (συμβολικά) στην Ακαδημία Αθηνών, ανακοινώθηκε η «Ίδρυση Δικτύου ορολογίας για την ελληνική γλώσσα και μετάφραση».

Στο επίκεντρο του Ελληνικού Δικτύου Ορολογίας (ΕΔΟ) ήταν η Υπηρεσία Επείγουσας Απόδοσης Όρων. Ήταν μια ηλεκτρονική πλατφόρμα στην οποία είχαν δημιουργηθεί διαδικτυακές ομάδες συζήτησης (βικιομάδες) για επιμέρους θεματικούς τομείς: Οικονομικά, Τεχνολογία, Χημεία, Φυσικοί πόροι και Δίκαιο. Σε αυτές συμμετείχαν εκτός από μεταφραστές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εμπειρογνώμονες από Πανεπιστήμια, επιστημονικούς φορείς, καθώς και μεμονωμένοι μεταφραστές από Ελλάδα και Κύπρο.

Στα 9 χρόνια που λειτούργησε το ΕΔΟ όλοι οι παραπάνω συνεργάστηκαν μέσω των βικιομάδων για τη διαμόρφωση εκατοντάδων ελληνικών όρων που εντάχθηκαν στα επίσημα έγγραφα της ΕΕ. Και τροφοδότησαν τη διοργανική βάση ορολογίας ΙΑΤΕ, τη μόνη δημόσια, πολύγλωσση βάση δεδομένων παγκοσμίως, η οποία περιλαμβάνει σήμερα την απόδοση στα Ελληνικά 430.562 όρων.

Δυστυχώς, στο τέλος του 2023 το ΕΔΟ έπαψε να λειτουργεί για καθαρά γραφειοκρατικούς και νομικίστικους λόγους, η ανάλυση των οποίων δεν είναι του παρόντος. Βέβαια, οι Έλληνες μεταφραστές θα συνεχίσουν να μεταφράζουν όσο καλύτερα μπορούν τα ευρωενωσιακά κείμενα, αλλά χωρίς καθόλου ή με ελάχιστη θεσμική υποστήριξη από Έλληνες και Κυπρίους εμπειρογνώμονες. Κι αυτό, τη στιγμή που οι συνάδελφοι τους άλλων γλωσσών μπορούν να στηριχτούν σε εθνικούς φορείς (π.χ. Γαλλική Ακαδημία) ή σε δημόσιες διοικήσεις (π.χ. Σκανδιναβικές χώρες, Πολωνία) για ορολογική υποστήριξη. Σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις υπάρχουν και εθνικές νομοθεσίες που υποχρεώνουν π.χ. τα αρμόδια Υπουργεία, να απαντήσουν στις ορολογικές ερωτήσεις που υποβάλλουν οι μεταφραστές της Ένωσης.

Θα υπάρξει μέλλον; Προσωπικά είμαι ευτυχής που το ΕΔΟ λειτούργησε αυτά τα 9 χρόνια, από τα οποία τα 7 χωρίς εμένα. Διαβάζοντας το προτεινόμενο νομοσχέδιο για την οργάνωση της Ακαδημίας Αθηνών θεωρώ ότι ήλθε η ώρα να αναλάβει αυτός ο θεσμός όχι μόνο τη μελέτη της γλωσσικής μας παράδοσης αλλά και την υποστήριξη της δημιουργίας σωστής και κοινά αποδεκτής επιστημονικής και τεχνολογικής ορολογίας. Με τη σύνταξη και, κυρίως, με τη διαδικτυακή διάθεση του Χρηστικού Λεξικού της Νεοελληνικής Γλώσσας η Ακαδημία απέδειξε πως, όταν θέλει μπορεί να κάνει τη διαφορά.

Η σύντομη ιστορία του ΕΔΟ απέδειξε ότι η συνεργατική διαμόρφωση ορολογίας είναι εφικτή με τη χρήση ψηφιακών εργαλείων. Φυσικά, το υπόδειγμα του ΕΔΟ θα πρέπει να βελτιωθεί σε δύο τομείς. Η γραφειοκρατικοί κανόνες για τη συμμετοχή στον διάλογο θα πρέπει να απλοποιηθούν (το σύστημα του ΕΔΟ ήταν ιδιαίτερα πολύπλοκο και αυστηρό για λόγους ασφαλείας των συστημάτων στα οποία λειτουργούσε, με αποτέλεσμα να αποθαρρύνεται η συμμετοχή). Παράλληλα, θα πρέπει να ενισχυθεί η διαφάνεια έτσι ώστε να δοθεί η δυνατότητα συμμετοχής σε περισσότερους εμπειρογνώμονες για συγκεκριμένους τομείς ή και όρους.

Στην προσπάθεια διαμόρφωσης του μετα-ΕΔΟ είμαι σίγουρος ότι θα συμβάλλουν όλοι όσοι συμμετείχαν ενεργά και στο ΕΔΟ. Ας αναφέρω ενδεικτικά την ΕΛΕΤΟ, την Τράπεζα της Ελλάδος, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, μέλη από ορισμένες Τεχνικές Επιτροπές του ΕΛΟΤ, και φυσικά τους Έλληνες ορολόγους των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και είμαι σίγουρος πως ο φίλος, ομότιμος καθηγητής και ακαδημαϊκός Χριστόφορος Χαραλαμπάκης θα κάνει τα αδύνατα δυνατά για να δώσει σάρκα και οστά σε αυτήν την «έγνοια για τη γλώσσα» μας …

09 Ιανουαρίου 2024

Μήπως είναι πια αργά για δάκρυα …

Τα σημεία των καιρών δείχνουν πως οι συνήθειας μας και τα οργανωμένα συμφέροντα, μας οδηγούν σε αφανισμό
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 9 Ιανουαρίου 2024 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-490)


Μερικά σημάδια δεν κρύβονται. Υψηλές και έντονες βροχοπτώσεις με αποτέλεσμα μεγάλες πλημμύρες και κατολισθήσεις. Υδροστρόβιλοι και ανεμοστρόβιλοι ακόμη και σε περιοχές όπου τα φαινόμενα αυτά ήταν άγνωστα. Αλλά και λιγότερες βροχές και χιόνια με αποτέλεσμα ξηρασίες και μείωση των αποθεμάτων νερού με αποτέλεσμα απειλή λειψυδρίας.

Τέτοια εποχή τα Λευκά Όρη ήταν ήδη χιονισμένα από το Νοέμβριο και έμεναν έτσι λευκά μέχρι Μάιο-Ιούνιο. Στις παραλίες της Κρήτης σύχναζαν μόνο οι παραδοσιακοί χειμερινοί κολυμβητές … Αντίθετα, στη Βόρεια Ευρώπη έχουμε έντονες χιονοπτώσεις και δριμύτατα κύματα ψύχους με θερμοκρασίες πολλές δεκάδες βαθμούς κάτω από το μηδέν …

Παράλληλα σε συζητήσεις ακούς καινούργιες ειδήσεις. «Δεν βρίσκουμε πια ασκολύμπρους» παραπονιέται ο ένας. «Λίγα και μικρά τα ραδίκια φέτος» διαπιστώνει ο άλλος. «Πολλά πορτοκάλια είναι μικρότερα και μερικά είναι τελείως τζούφια» διαμαρτύρεται ένα τρίτος. Ας αφήσουμε πια το Κρητικό λάδι, στην παραγωγή του οποίου παρατηρείται μείωση από άνω των 50% έως και μέχρι 85-90%. Φαινόμενο που είναι παγκόσμιο και που συνεπάγεται σημαντική άνοδο στην τιμή διάθεσής του ελαιόλαδου στους καταναλωτές.

Οι αφανισμοί ειδών. Η ηλικία του πλανήτη μας είναι περίπου 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια και οι επιστήμονες εκτιμούν ότι η ζωή εμφανίστηκε εδώ πριν από περίπου 3,5 δισεκατομμύρια χρόνια. Όπως περιγράφει πολύ γλαφυρά το πρόσφατο ντοκιμαντέρ «Η ζωή στον πλανήτη μας», μέσα σε αυτή την περίοδο έχουν σημειωθεί πέντε (5) μεγάλοι αφανισμοί ειδών του ζωικού και φυτικού βασιλείου. Οι τέσσερεις προήλθαν από φυσικές διεργασίες που προκάλεσαν είτε υπερβολική αύξηση (υπερθέρμανση) είτε υπερβολική μείωση (παγετώνες) της θερμοκρασίας του πλανήτη.

Ο πέμπτος, που οδήγησε στον αφανισμό των δεινόσαυρων, οφειλόταν στην πτώση ενός μετεωρίτη διαμέτρου περίπου 10 χιλιομέτρων. Αυτός προκάλεσε φαινόμενα που αντιστοιχούσαν στην ταυτόχρονη πυροδότηση μερικών εκατομμυρίων ατομικών βομβών (θανατηφόρο ωστικό κύμα, πυρκαγιές, συνθήκες «πυρηνικού χειμώνα» από σύννεφα σκόνης). Έγινε πριν από 66 εκατομμύρια χρόνια και έκανε δυνατή την επικράτηση των πουλιών (πτερωτοί δεινόσαυροι) και των θηλαστικών, στα οποία ανήκει και ο άνθρωπος.

Ο έκτος αφανισμός. Τα σημάδια που αναφέραμε στην αρχή δείχνουν ότι έχουμε μπει για τα καλά στην εποχή του έκτου αφανισμού. Η οποία τροφοδοτείται από ανθρωπογενείς διαδικασίες που επιταχύνουν τον ρυθμό απώλειας της βιοποικιλότητας δηλαδή της ταχύτητας αφανισμού των ειδών. Σήμερα, τα είδη αφανίζονται με ρυθμό 100 έως 1.000 φορές μεγαλύτερο σε σχέση με τον ρυθμό αφανισμού τους χωρίς τις επεμβάσεις του ανθρώπου. Με αυτό τον ρυθμό, οι επιστήμονες εκτιμούν ότι μέχρι το 2100 θα έχουν αφανιστεί τα μισά από όλα τα είδη που ζουν σήμερα στη Γη.

Οι κύριες αιτίες είναι η καταστροφή των φυσικών οικότοπων (π.χ. υπερ-τουριστική φρενίτιδα), η εισαγωγή χωροκατακτητικών ειδών (π.χ. λαγοκέφαλοι), η υπερεκμετάλλευση έμβιων πόρων (π.χ. υπεραλίευση, καταστροφή δασών) καθώς και η ρύπανση και η ανεξέλεγκτη χρήση φυτοφαρμάκων. Ο ρυθμός υπερθέρμανσης του πλανήτη λόγω της κλιματικής αλλαγής – υπερθέρμανση που οφείλεται στην υπερπαραγωγή αερίων του θερμοκηπίου λόγω κυρίως της καύσης ορυκτών καυσίμων – ξεπερνά πλέον την προσαρμοστική ικανότητα των ειδών.

Σήμερα, οι ωκεανοί θερμαίνονται 10 έως 100 φορές ταχύτερα σε σχέση με την τελευταία περίοδο που αυτό συνέβη πριν 252 εκατομμύρια χρόνια. Τότε είχε αφανιστεί τουλάχιστον το 80% των θαλάσσιων ασπόνδυλων ειδών και περίπου το 70% των χερσαίων σπονδυλωτών ειδών που ζούσαν πριν αρχίσει ο αφανισμός.

Υπάρχει σωτηρία; Εδώ και καιρό οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και προτρέπουν τις πολιτικές αρχές, τον ιδιωτικό τομέα και τους μεμονωμένους πολίτες να δραστηριοποιηθούν για να προστατεύσουν την εναπομένουσα βιοποικιλότητα στον πλανήτη. Έχουν υπογραφεί διεθνείς συνθήκες και διοργανώνονται περιοδικές συναντήσεις των συμβαλλόμενων μερών (COP) για να συντονίσουν τα μέτρα μείωσης του ρυθμού της αύξησης της θερμοκρασίας. Δηλαδή της παραγωγής αερίων του θερμοκηπίου. Δηλαδή, βασικά της παραγωγής και χρήσης ορυκτών καυσίμων.

Δυστυχώς, παρά τις επίσημες κρατικές δεσμεύσεις η μέση θερμοκρασία του πλανήτη όχι μόνο δεν μειώνεται αλλά διαρκώς αυξάνεται. Επιπλέον, στις περιοδικές συναντήσεις των συμβαλλόμενων μερών δραστηριοποιούνται έντονα και οι μεγάλες εταιρείες παραγωγής ορυκτών καυσίμων. Τελευταία, μάλιστα, σε αυτές προεδρεύουν και εκπρόσωποί τους! Κι ας διακηρύσσει ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ κ. António Guterres ότι «Δεν μπορούμε να σώσουμε έναν πλανήτη που καίγεται με μια μάνικα από ορυκτά καύσιμα ...».

Παράλληλα, παρά κάποιες φιλότιμες προσπάθειες διάδοσης της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για θέρμανση (με αντλίες θερμότητας) και μετακίνηση (με ηλεκτρικά οχήματα), το κόστος είναι ακόμη αρκετά υψηλό παρά τις όποιες κρατικές επιδοτήσεις. Επίσης, αέρια θερμοκηπίου δεν παράγονται μόνο από τη χρήση ορυκτών καυσίμων για ηλεκτροπαραγωγή και μεταφορές αλλά και για τη θέρμανση των κατοικιών. Αέρια θερμοκηπίου παράγουν επίσης και οι εγκαταστάσεις εκτροφής βοοειδών (κυρίως μεθάνιο), καθώς και διάφορες βιομηχανίες (π.χ. τσιμεντοβιομηχανία).

Για να αντιμετωπιστεί η κατάσταση αυτή χρειάζονται ριζικά μέτρα. Όμως ποιος πολιτικός θα τολμήσει να τα πάρει; Ποιος θα προκαλέσει αναστάτωση στην οικονομία απαγορεύοντας τις μεταφορές που χρησιμοποιούν πετρελαιοειδή ή φυσικό αέριο (π.χ. αυτοκίνητα, φορτηγά, αεροπλάνα, πλοία). Ποιος θα απαγορεύσει την παραγωγή αυτών των μεταφορικών μέσων αλλά και τη μαζική παραγωγή κρέατος; Ποιος θα απαγορεύσει την εξόρυξη και χρήση ορυκτών καυσίμων;

Ο κινέζικος ξιφίας (Psephurus gladius) ένα από τα 7 είδη που αφανίστηκαν το 2022 δεν γνώριζε ότι θα αφανιζόταν. Σήμερα, το 2024 μ.Χ., ο σοφός άνθρωπος (Homo sapiens) γνωρίζει τι τον περιμένει και τι θα έπρεπε να έχει κάνει για να αποφύγει τον αφανισμό. Αλλά αδυνατεί να δράσει γιατί δεσμεύεται από κοινωνικούς και οικονομικούς λόγους. Το αποτέλεσμα θα είναι να εξαφανιστεί, όπως τα εκατομμύρια είδη που εξαφανίστηκαν από αυτόν το πλανήτη από τότε που εμφανίστηκε εδώ η ζωή. Κι επειδή η ζωή δεν σταματά, τη θέση του θα πάρουν άλλα είδη, λιγότερο σοφά που η απουσία του ανθρώπου θα τους δώσει την ευκαιρία να εξελιχτούν …

Όποιος δεν πιστεύει την επιστήμη ας διαβάσει το ιη’ κεφάλαιο της Αποκάλυψης του Ιωάννη.

29 Δεκεμβρίου 2023

FR-Chameaux et doubles contraintes

En 2024, nous serons invités à voter aux élections du Parlement européen, tandis que l'année continue d’être l'Année européenne des compétences. Parallèlement, l’ONU a proclamé 2024 comme l’Année internationale des camélidés, la famille qui comprend (différents types de) chameaux, des lamas et des alpagas. Ils sont essentiels aux moyens d’existence de millions de ménages dans plus de 90 pays. Ils concourent à la sécurité alimentaire, à la nutrition et à la croissance économique et ont une grande importance sur le plan culturel pour de nombreuses populations dans le monde.

Notre époque est caractérisée par de nombreuses guerres et conflits idéologiques entre des extrêmes. Par conséquent, peut-être devrions-nous sérieusement envisager de suivre individuellement et collectivement, lorsque cela est possible, la voie du milieu, le chemin des chameaux... Bien sûr, dans la plupart des cas, nous sommes confrontés à des «doubles contraintes», c'est-à-dire à des situations dans lesquelles, quoi qu'une personne fasse, il/elle «ne peut pas gagner». Sans oublier la plus grande catastrophe en cours de notre époque, la crise climatique, dans laquelle nos choix individuels et collectifs intemporels nous ont piégés.

Je souhaite à tous une Bonne année 2024, Heureuse et Prospère, pleine de Bonne Santé, Prudence, Tranquillité, des Bons Sentiments et une Solidarité pratique envers le «prochain», sachant que tout cela dépend dans une large mesure de nos propres choix et habitudes.

28 Δεκεμβρίου 2023

EN-Camels and double binds

In 2024 we will be invited to vote in the European Parliament Elections, while the year will continue to be the European Year of Skills. At the same time, the UN has declared 2024 as the International Year of the Camelids, the animal family that includes (various species of) camels, llamas and alpacas. They are key to the livelihoods of millions of households across over 90 countries. They contribute to food security, nutrition and economic growth, as well as holding a strong cultural significance for communities across the world.

Our era is characterized by numerous wars and ideological conflicts between extremes. Therefore, perhaps we should seriously consider following individually and collectively, where possible, the middle road, the camel's path... Of course, in most cases we face "double binds", i.e. situations in which no matter what a person does, (s)he "can't win". Without forgetting the biggest ongoing disaster of our time, the climate crisis, in which our perpetual individual and collective choices have trapped us.

I wish everyone a Happy and Prosperous 2024 with Health, Prudence, Peace of mind, Nice Feelings and Practical Solidarity towards the "neighbour", realizing that all this depends to a large extent on our own choices and habits.

Καμήλες και αδιέξοδα διλήμματα

Το 2024 θα κληθούμε να ψηφίσουμε στις Εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ενώ η χρονιά θα συνεχίσει να είναι και Ευρωπαϊκό Έτος Δεξιοτήτων. Παράλληλα, το 2024 έχει ανακηρυχτεί από τον ΟΗΕ ως Παγκόσμιο Έτος Καμηλιδών, την οικογένεια που περιλαμβάνει τις (διαφόρων ειδών) καμήλες, τα λάμα και τα αλπακά. Πρόκειται για ζώα ζωτικής σημασίας για την καθημερινή ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων σε πάνω από 90 χώρες. Συμβάλουν στην ασφάλεια των τροφίμων, στη διατροφή και στην οικονομική ανάπτυξη ενώ ταυτόχρονα έχουν και σημαντική πολιτιστική σημασία για πολλές κοινότητες παγκοσμίως.

Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από πολυάριθμες πολεμικές και ιδεολογικές συγκρούσεις των άκρων. Γι’ αυτό, ίσως θα πρέπει να σκεφτούμε σοβαρά να ακολουθούμε ατομικά αλλά και συλλογικά, όπου αυτό είναι δυνατόν, τον μεσαίο δρόμο, τον δρόμο της καμήλας … Βέβαια, στις περισσότερες περιπτώσεις αντιμετωπίζουμε «αδιέξοδα διλήμματα» (double bind), δηλαδή καταστάσεις στις οποίες ό,τι κι αν κάνει κάποιος «δεν μπορεί να νικήσει». Χωρίς να ξεχνάμε και τη μεγαλύτερη εξελισσόμενη καταστροφή της εποχής μας, την κλιματική κρίση, στην οποία μας έχουν παγιδεύσει οι διαχρονικές ατομικές και συλλογικές μας επιλογές.

Εύχομαι σε όλες και όλους Καλό και Ευτυχισμένο το 2024 με Υγεία, Σωφροσύνη, Ηρεμία, Όμορφα Αισθήματα και Έμπρακτη Αλληλεγγύη προς τον «πλησίον», συνειδητοποιώντας πως όλα αυτά εξαρτώνται εν πολλοίς από τις δικές μας επιλογές και συνήθειες.

05 Δεκεμβρίου 2023

Πού μας οδηγούν οι επιλογές μας;

Μερικές σκέψεις για προσωπικές και συλλογικές επιλογές που ενισχύουν τις πιθανότητες να υποστούμε ένα ατύχημα ή μια καταστροφή ….
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 5 Δεκεμβρίου 2023 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-488)


Τελευταίο άρθρο του 2023 σήμερα. Εύχομαι Καλές και Χαρούμενες Γιορτές σε όλες και όλους! Ας προσέξουμε να μην πιάσουμε ποτέ τιμόνι αν έχουμε καταναλώσει οινοπνευματώδη. Να φοράμε πάντα ζώνη και κράνος. Να οδηγούμε συνετά, χωρίς να ξεπερνούμε τα όρια ταχύτητας. Και τέλος, να προσέχουμε τα λαμπάκια στο χριστουγεννιάτικο δέντρο, τα κεριά και τις κουζίνες αφού συχνά αποτελούν αιτίες πυρκαγιάς.

Οδηγική συμπεριφορά. Σε ένα άρθρο σχετικά με τα τροχαία ατυχήματα στις ΗΠΑ διάβασα πως στους οδηγούς 65 ετών και πάνω, παρατηρείται για την περίοδο 2020-2021 αύξηση των θανατηφόρων δυστυχημάτων κατά 15% ενώ για τους νέους οδηγούς (ηλικίας 0-24 ετών) η αύξηση ήταν μόνο 10%. Αντίθετα, στην Ελλάδα και για την ίδια περίοδο η αύξηση για τους άνω των 65 ετών ήταν 8,5% ενώ για τους νεότερους (0-25 ετών) η αύξηση ήταν 12,9%.

Ευτυχώς, η ισχύουσα ενωσιακή νομοθεσία για τις άδειες οδήγησης προβλέπει για τους οδηγούς άνω των 65 ετών τακτικές ιατρικές εξετάσεις ανά τριετία ενώ για τους άνω των 80 ετών οι εξετάσεις αυτές είναι περισσότερες. Δυστυχώς, όμως, φαίνεται πως υπάρχουν αρκετοί ηλικιωμένοι αλλά και ανήλικοι που οδηγούν χωρίς δίπλωμα ιδίως εκτός αστικών κέντρων …

Εδώ να αναφέρω το παράδειγμα ενός οικογενειακού φίλου, που δε ζει πια, ο οποίος μόλις γιόρτασε τα 70 του, πήγε και παρέδωσε το επαγγελματικό δίπλωμά του και δεν ξαναοδήγησε. Ήταν από νέος επαγγελματίας οδηγός (τον είχε γνωρίσει προπολεμικά ο πατέρας μου όταν στην Αθήνα κυκλοφορούσαν πολύ λίγα αυτοκίνητα) και είχε γυρίσει όλη την Ευρώπη με τα τουριστικά λεωφορεία που αγόρασε στη συνέχεια.

Κάπου εκεί στη δεκαετία του 1980 μόλις συμπλήρωσε τα 70 (έζησε μέχρι τα 90 του με πλήρη διαύγεια), δήλωσε ότι επειδή ήξερε τους κινδύνους για την ηλικία του, προτιμούσε να μετακινείται με τα πόδια, με ταξί ή να ζητά από τους γιούς του να τον εξυπηρετήσουν ... Ίσως μια τέτοια απόφαση να μοιάζει πολύ δραστική αλλά υπάρχουν κάποια σημάδια που ίσως να πείσουν μερικούς ότι ήλθε η στιγμή να αφήσουν οριστικά το τιμόνι.

Αν ανησυχούν συνεχώς οι φίλοι, οι συγγενείς και οι γνωστοί σας, ιδίως αν δεν θέλουν να μπουν στο αυτοκίνητο όταν οδηγείτε. Αν γίνεστε αντικείμενο παραπόνων από άλλους οδηγούς, αν λαμβάνετε συχνά κλήσεις ή τέλος αν συμμετέχετε συχνά σε ατυχήματα. Αν χάνεστε ακόμη και σε γνωστούς δρόμους ή αν κινείστε συνεχώς είτε πολύ αργά είτε πολύ γρήγορα. Προσωπικά δεν έχω ακόμη εμφανίσει τέτοια συμπτώματα, αλλά επειδή σε λίγους μήνες θα συμπληρώσω κι εγώ τα 70, σκέπτομαι να εξετάσω σοβαρά το ενδεχόμενο να ακολουθήσω κι εγώ το παράδειγμα του παραπάνω οικογενειακού μου φίλου.

Διδάγματα από καταστροφές. Μια θεμελιώδης διαδικασία βελτίωσης του σχεδιασμού και της αντιμετώπισης καταστροφών είναι και η ανάλυση των διαδικασιών και των αποτελεσμάτων μετά από κάθε καταστροφή. Από την ανάλυση αυτή προκύπτουν σημαντικά «διδάγματα» τα οποία χρησιμεύουν για να βελτιωθούν οι διαδικασίες διαχείρισης των καταστροφών καθώς και η εκπαίδευση των υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης προκειμένου να μην επαναλάβουν τα ίδια λάθη στο μέλλον.

Μετά το μεγάλο χημικό ατύχημα στο Σεβέζο της Βόρειας Ιταλίας το 1976, και τη θέσπιση το 1982 της πρώτης οδηγίας Σεβέζο, συστάθηκε στο Κοινό Κέντρο Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το Γραφείο Κινδύνων Μεγάλων Ατυχημάτων (MAHB). Η αποστολή του είναι να αποτελεί αποθετήριο γνώσης προς υποστήριξη της πρόληψης και ετοιμότητας για την αντιμετώπιση χημικών ατυχημάτων στην ΕΕ και παγκοσμίως. Στηρίζεται στο ηλεκτρονικό Σύστημα Αναφοράς Μεγάλων Ατυχημάτων (eMARS) από το οποίο παράγονται τα σχετικά Δελτία Διδαγμάτων.

Όταν υπηρετούσα στη Μονάδα Πολιτικής Προστασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είχαμε ξεκινήσει, σε συνεργασία με το Κοινό Κέντρο Ερευνών της Επιτροπής (στο Ispra της Ιταλίας), ένα πανευρωπαϊκό πρόγραμμα συλλογής «διδαγμάτων» (lessons learnt) για φυσικές και περιβαλλοντικές καταστροφές, το πρόγραμμα NEDIES (Natural and Environmental Disaster Information Exchange System = Σύστημα Ανταλλαγής Πληροφοριών για Φυσικές και Περιβαλλοντικές Καταστροφές).

Δυστυχώς, στη νομοθεσία που διέπει το ελληνικό σύστημα πολιτικής προστασίας δεν έχουν προβλεφθεί παρόμοιες διαδικασίες εξαγωγής διδαγμάτων από τις μεγάλες τεχνολογικές και φυσικές καταστροφές. Τώρα, μια ομάδα επιστημόνων ξεκίνησε μια έρευνα ακόμη και για «καταστροφές που δεν έγιναν» για να καταλήξει σε συμπεράσματα τα οποία να μπορούν να χρησιμεύσουν γενικότερα.

Ένα παράδειγμα είναι το Μπαγκλαντές. Το 1970 ο κυκλώνας Βόλα σκότωσε πάνω από 500.000 ανθρώπους. Το 2020 ο κυκλώνας Αμφάν σκότωσε μόλις 26 ενώ το 2022 ο κυκλώνας Σιτρανγκ σκότωσε 35. Η δραματική αυτή μείωση των θυμάτων επιτεύχθηκε μέσω βελτιώσεων στους τομείς της πρόγνωσης, της έγκαιρης προειδοποίησης και της εκκένωσης. Ταυτόχρονα όμως έγιναν και έργα για να μειωθεί η τρωτότητα του πληθυσμού (το 1970 υπήρχαν 42 καταφύγια ενώ το 2020 λειτουργούσαν 12.000 καταφύγια). Και ενισχύθηκε η ανθεκτικότητα του πληθυσμού με τη μαζική συμμετοχή του σε προγράμματα επιμόρφωσης.

Άλλο παράδειγμα είναι μια πυρκαγιά στο Κόλντ Σπρίνγκς του Κολοράντο το 2016 που απαίτησε την εκκένωση 2.000 ατόμων και έκαψε πάνω από 2.000 στέμματα δάσους, καθώς και 8 σπίτια. Ωστόσο, άλλα 8 σπίτια μέσα στο δάσος δεν έπαθαν σχεδόν καμία ζημιά. Κι αυτό γιατί είχαν ακολουθήσει τις συμβουλές ενός τοπικού προγράμματος πρόληψης χρησιμοποιώντας υλικά ανθεκτικά στη φωτιά, καθαρίζοντας τα ξερόχορτα και αποθηκεύοντας την ξυλεία για το τζάκι μακριά από το σπίτι. Συμβουλές που περιλαμβάνονται και στις σχετικές οδηγίες της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας.

Συμπέρασμα. Όσο δεν διδασκόμαστε από τα λάθη του παρελθόντος, τόσο θα τα επαναλαμβάνουμε στο μέλλον. Μήπως τελικά δεν φταίνε οι απειλές (σεισμοί, πλημμύρες, πυρκαγιές κλπ.) αλλά οι (ατομικές και συλλογικές) επιλογές μας να μην λαμβάνουμε τα κατάλληλα μέτρα μείωσης της τρωτότητάς μας και ενίσχυσης της ανθεκτικότητάς μας; Ας τα σκεφτούμε λίγο καθώς τελειώνει κι αυτή η χρονιά …

07 Νοεμβρίου 2023

Τί μυρίζει στο Σταυρό

Στο Σταυρό Ακρωτηρίου αναπνέουμε εδώ και ένα μήνα αέρα μολυσμένο με διοξίνες χωρίς καμία ενημέρωση ούτε μέτρα προστασίας από τις αρμόδιες αρχές …
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 7 Νοεμβρίου 2023 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-487)


Εδώ και ένα μήνα ο Σταυρός στο Ακρωτήρι κατακλύζεται, κυρίως τις νυχτερινές και πρώτες πρωινές ώρες, από μια αφόρητη δυσοσμία που θυμίζει καμένο πλαστικό. Πολλοί κάτοικοι αλλά και επισκέπτες διαμαρτύρονται, όπως ανέφερε και στην εφημερίδα μας ο πρόεδρος της τοπικής κοινότητας Κουνουπιδιανών κ. Μανώλης Τσιτωνάκης (βλ. Χ.Ν. 26/10/2023). Η δυσοσμία συνεχιζόταν κάθε πρωί μέχρι και το Σάββατο 4 Νοεμβρίου, αν και εξαφανιζόταν μετά την ανατολή του ηλίου τις ημέρες που επικρατούσαν δυνατοί άνεμοι.

Η αιτία. Στις 3 Οκτωβρίου ξέσπασε πυρκαγιά σε χώρο επεξεργασίας και ταφής αποβλήτων από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις (ΑΕΚΚ) που διαχειρίζεται η εταιρεία διαχείρισης Επικινδύνων και μη Επικινδύνων αποβλήτων MAREPROTEC. Ο χώρος της πυρκαγιάς είναι ένα παλαιό λατομείο που βρίσκεται 1.800 μέτρα από το Δημοτικό Σχολείο Χωραφακίων και πολύ κοντά στις παιδικές κατασκηνώσεις Τσικιμπούμ και Άγιος Παύλος (απέχουν 600 και 410 μέτρα αντίστοιχα – ευτυχώς δεν λειτουργούν αυτή την εποχή).

Ο αρχικός έλεγχος της πυρκαγιάς επιτεύχθηκε τρεις μέρες αργότερα, στις 6 Οκτωβρίου, και απαίτησε αρκετές εκατοντάδες κυβικά μέτρα νερού. Ωστόσο, από την πυρκαγιά συνέχισαν να εκλύονται αναθυμιάσεις και γι’ αυτό η Πυροσβεστική συνέστησε να καλυφθεί ο χώρος με χώμα. Όταν επισκέφτηκα το χώρο το πρωί της περασμένης Τρίτης 31 Οκτωβρίου, η διαδικασία της επιχωμάτωσης ήταν σε εξέλιξη χωρίς να έχει επιτευχθεί η ολοκληρωτική αναστολή της έκλυσης των αναθυμιάσεων, οι οποίες επιτόπου ήταν ιδιαίτερα έντονες.

Την υπόθεση έχει αναλάβει το Ανακριτικό Τμήμα της Πυροσβεστικής Χανίων, το οποίο όταν την ολοκληρώσει θα τη διαβιβάσει στην Εισαγγελία Χανίων. Παράλληλα, από επικοινωνία μου με τη Διεύθυνση Περιβάλλοντος της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων έμαθα ότι η εγκατάσταση έχει λάβει όλες τις προβλεπόμενες από το νόμο άδειες και ότι ελέγχθηκε το περασμένο καλοκαίρι χωρίς να προκύψει κάποιο πρόβλημα.

Ωστόσο, μέχρι την περασμένη Τετάρτη 1η Νοεμβρίου η ΠΕ Χανίων δεν είχε ενημερωθεί από την Πυροσβεστική για την πυρκαγιά. Δεν είναι αστείο – η μεν ΠΕ Χανίων ισχυρίστηκε ότι υποχρέωση ενημέρωσης έχει η Πυροσβεστική, ενώ η Πυροσβεστική από τη μεριά της περιμένει έγγραφο από την ΠΕ Χανίων !!! Και φυσικά κανείς δεν ενδιαφέρθηκε να ενημερώσει υπεύθυνα τους κατοίκους για τα μέτρα προφύλαξης και για τον χρόνο επίλυσης του προβλήματος. Φαίνεται πως εδώ δεν χρειάζεται το 112 !!!

Υπάρχει κίνδυνος; Σύμφωνα με τον κ. Τσιτωνάκη, η δυσοσμία οφείλεται στο κάψιμο πλαστικών. Σύμφωνα με τους υπεύθυνους της εταιρείας, η φωτιά έκαψε (και καίει) μόνο ξύλα. Σε κάθε περίπτωση, οι καπνοί από την καύση τέτοιων υλικών (ιδίως πλαστικών) περιέχουν διοξίνες. Στα Χ.Ν. της περασμένης Τετάρτης 1ης Νοεμβρίου ο Χημικός και τέως Υπεύθυνος Αγοράς Τροφίμων Αναστάσιος Τριποδιανάκης έγραψε ότι «οι διοξίνες είναι οργανικές ενώσεις ύποπτες για καρκινογενέσεις, ιδιαίτερα τοξικές για τον άνθρωπο, … (και είναι) ανθεκτικές στη βιολογική αποικοδόμηση».

Άραγε επικάθησαν διοξίνες από τον καπνό της πυρκαγιάς και τις διαρκείς, επί ένα μήνα, αναθυμιάσεις στα κηπευτικά που καλλιεργούνται στην περιοχή του Ακρωτηρίου; Στα χόρτα που καταναλώνουν τα αιγοπρόβατα και τα πουλερικά που βόσκουν στα λιβάδια και τους λόφους του Ακρωτηρίου; Πόσο μολυσμένο αέρα ανάπνευσαν οι κάτοικοι και τί επιπλοκές παρουσιάστηκαν στην υγεία των πιο ευάλωτων όπως βρέφη, παιδιά, ασθματικοί κλπ.;

Κι αυτό γιατί, όπως γράφει ο κ. Τριποδιανάκης «οι διοξίνες είναι λιποδιαλυτές ουσίες, που … αποθηκεύονται στον λιπώδη ιστό των ζώων, όπως των θηλαστικών, των πουλερικών, αλλά και των ψαριών, οστρακοειδών. Ο άνθρωπος λαμβάνει τη μεγαλύτερη ποσότητα διοξινών από την τροφή του, … καταναλώνοντας ζωικά προϊόντα (γάλα, κρέας, τυροκομικά) που προέρχονται από ζώα που έχουν τραφεί µε ζωοτροφές που περιέχουν διοξίνες». Και φυσικά με την «εισπνοή προϊόντων καύσης».

Ερωτήματα. Τα ερωτήματα που καλείται να απαντήσει η εισαγγελική έρευνα είναι πολλά. Κατά τη γνώμη μου θα πρέπει να διερευνηθεί διεξοδικά το είδος των υλικών που κάηκαν (και καίγονται). Κατά πόσο έχουν επηρεαστεί οι καλλιέργειες τουλάχιστον στον Σταυρό; Θα πρέπει να ζητηθεί η συνδρομή της Διεύθυνσης Αγροτικής Ανάπτυξης & Κτηνιατρικής. Πόσα περιστατικά επιβάρυνσης της υγείας λόγω εισπνοής των αναθυμιάσεων διαπιστώθηκαν τον τελευταίο μήνα; Θα πρέπει να συνδράμει και η Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας.

Και φυσικά, τίθεται και ένα ακόμη ερώτημα, επειδή ακούγεται ότι σχεδιάζονται μεγάλες τουριστικές επενδύσεις σε μικρή απόσταση από την υπόψη εγκατάσταση διαχείρισης Επικινδύνων και μη Επικινδύνων αποβλήτων. Τί θα συμβεί αν ένα παρόμοιο περιστατικό σημειωθεί εν μέσω τουριστικής περιόδου, όταν τα ξενοδοχεία και τα υπόλοιπα καταλύματα στην περιοχή είναι πλήρη; Γι’ αυτό δεν θα πρέπει να μείνει αδιάφορη και η Διεύθυνση Τουρισμού.

Στις συζητήσεις που είχα με πολλούς από τους αρμόδιους επανήλθε αρκετές φορές και το επιχείρημα ότι αν είχε βρέξει, η φωτιά θα είχε σβήσει αφού το νερό θα είχε διαποτίσει την καιόμενη μάζα και θα είχε φτάσει σε όλες τις υπόγειες εστίες … Μου θύμισε το παλιό ποδοσφαιρικό σύνθημα «Μια βροχή μας/σας σώζει».

Συμπερασματικά, νομίζω ότι εκτός από τις αρμόδιες υπηρεσίες θα πρέπει να κινητοποιηθούν και οι ευαισθητοποιημένοι κάτοικοι του Σταυρού και – γιατί όχι – και του υπόλοιπου Ακρωτηρίου. Μια καταγγελία και στην Εισαγγελία δεν φαίνεται καθόλου περιττή …

Γνωμικά - Παροιμίες