GR-Ευρωπαϊκή αλληλεγγύη σε περιπτώσεις καταστροφών

Το ακόλουθο άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 11 Μαΐου 2011.

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΚΑΙ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ
Ευρωπαϊκή αλληλεγγύη σε περιπτώσεις καταστροφών
γράφει ο Παναγιώτης Αλεβαντής*

Με τον Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης οργανώνεται η παροχή βοήθειας για την αντιμετώπιση καταστροφών ενώ το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλληλεγγύης χρηματοδοτεί το έργο της αποκατάστασης.

Με αφορμή τον εορτασμό της Ημέρας της Ευρώπης στις 9 Μαΐου συνεχίζουμε την απαρίθμηση των μέτρων που έχει λάβει η Ευρωπαϊκή Ένωση στον τομέα της προστασίας των πολιτών από ατυχήματα και καταστροφές. Όταν ένα κράτος εντός ή και εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης πληγεί από μια μεγάλη καταστροφή, την οποία δεν μπορεί να αντιμετωπίσει με δικές του δυνάμεις, μπορεί να ζητήσει βοήθεια από τα κράτη μέλη της Ένωσης μέσω του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας που δημιουργήθηκε το 2001. Ο Μηχανισμός περιλαμβάνει ένα κέντρο παρακολούθησης και πληροφοριών, ένα κοινό σύστημα επικοινωνιών και πληροφόρησης εκτάκτου ανάγκης και ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης, υποστήριξης και συντονισμού. Προβλέπεται επίσης η υποστήριξη της μεταφοράς ομάδων εμπειρογνωμόνων για την εκτίμηση της απαιτούμενης βοήθειας, εξειδικευμένων ομάδων διάσωσης και παροχής βοήθειας με τον απαραίτητο κάθε φορά εξοπλισμό τους, καθώς και των υλικών μέσων υποστήριξης των πληγέντων από συνεισφορές των κρατών μελών.

Ο λογότυπος της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Προστασίας

Κατά την πρώτη δεκαετία λειτουργίας του, ο Μηχανισμός έχει συμβάλλει στην αντιμετώπιση δεκάδων καταστροφών σε ολόκληρο τον κόσμο, όπως για παράδειγμα τους σεισμούς στην Κίνα, την Αϊτή και το Πακιστάν, τις δασικές πυρκαγιές στις χώρες της Μεσογείου (συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας), τις πλημμύρες σε παραδουνάβιες χώρες, στο Πακιστάν και αλλού, τα τσουνάμι στον Ινδικό Ωκεανό και στην Ιαπωνία. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα στο πλαίσιο του μηχανισμού περιλαμβάνει ανταλλαγές εμπειρογνωμόνων, θεωρητικά μαθήματα για τους συντονιστές των πολυεθνικών ομάδων επέμβασης αλλά και ασκήσεις όπως η άσκηση «Ποσειδών» για την αντιμετώπιση παλιρροϊκού κύματος λόγω σεισμού και πλημμυρών που βρίσκεται στο στάδιο της οργάνωσης από την Περιφέρεια Κρήτης και προγραμματίζεται για το φθινόπωρο στην Κρήτη με τη συμμετοχή του Ιδρύματος Τεχνολογίας & Έρευνας (ΙΤΕ), της Περιφέρειας και άλλων φορέων. Τα ΧΝ έχουν αναφερθεί κατ’ επανάληψη στην προετοιμασία της άσκησης αυτής.

Σύσκεψη του Κέντρου Παρακολούθησης και Πληροφοριών με την αρμόδια επίτροπο κ. Κρισταλίνα Γεωργίεβα

Κινητό νοσοκομείο της ιταλικής πολιτικής προστασίας που διατίθεται σε περιπτώσεις καταστροφών εντός και εκτός της Ένωσης

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει επίσης δημιουργήσει από το 2002 ένα Ταμείο Αλληλεγγύης, το οποίο με προϋπολογισμό 1 δισεκατομμύριο ευρώ το χρόνο είναι έτοιμο να συμβάλλει στην αποκατάσταση των ζημιών που έχουν προκληθεί από μείζονα καταστροφή στα κράτη μέλη. Το Ταμείο χορηγεί οικονομική βοήθεια σε περίπτωση μεγάλης φυσικής καταστροφής όταν οι συνολικές ζημιές ξεπερνούν τα 3 δισεκ. ευρώ ή το 0,6% του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος της πληγείσας χώρας. Κατ' εξαίρεση, το Ταμείο παρεμβαίνει και σε περίπτωση έκτακτης καταστροφής σε μια περιφέρεια όταν η καταστροφή αυτή επηρεάζει την πλειοψηφία του πληθυσμού της και έχει σοβαρές και μακροχρόνιες επιπτώσεις στην οικονομική της σταθερότητα και τις συνθήκες διαβίωσης των πολιτών. Το Ταμείο συμπληρώνει τις δημόσιες δαπάνες που καταβάλλουν τα πληγέντα κράτη μέλη για την άμεση αποκατάσταση της λειτουργίας υποδομών και εξοπλισμού στους τομείς της ενέργειας, της ύδρευσης, της αποχέτευσης, των τηλεπικοινωνιών, των μεταφορών, της υγείας και της εκπαίδευσης. Χρηματοδοτεί επίσης τις δαπάνες παροχής προσωρινής στέγασης και υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης καθώς και την άμεση διασφάλιση των υποδομών πρόληψης και τη λήψη μέτρων για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Μπορεί να συμβάλλει στην χρηματοδότηση του καθαρισμού των περιοχών που επλήγησαν από την καταστροφή, συμπεριλαμβανομένων φυσικών περιοχών (όπως για παράδειγμα οι περιοχές Natura). Όμως το Ταμείο δεν σχεδιάστηκε για να καλύπτει όλες τις δαπάνες που συνεπάγεται μια φυσική καταστροφή - περιορίζεται βασικά στη χρηματοδότηση μη ασφαλίσιμων ζημιών και δεν αποζημιώνει τις προσωπικές απώλειες. Εξάλλου μακροπρόθεσμα μέτρα αποκατάστασης, οικονομικής ανασυγκρότησης και πρόληψης μπορούν να χρηματοδοτηθούν από άλλα μέσα, όπως τα Διαρθρωτικά Ταμεία και το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης.

Η αφίσα της 9ης Μαΐου 2011 αφιερωμένη στα ανθρώπινα δικαιώματα στην Ευρώπη

Όπως γράψαμε και την περασμένη εβδομάδα, η δράση της Ένωσης στον τομέα της προστασίας του πολίτη από ατυχήματα και καταστροφές είναι πολυσχιδής και πολυδιάστατη και αξίζει να την γνωρίζει κανείς με την ευκαιρία του εορτασμού της Ημέρας της Ευρώπης στις 9 Μαΐου. Η οποία φέτος ήταν αφιερωμένη στα δικαιώματα των ευρωπαίων πολιτών όπως απορρέουν από τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πολλά άρθρα του οποίου σχετίζονται άμεσα με την προστασία από ατυχήματα και καταστροφές. Είναι τα άρθρα που προβλέπουν το δικαίωμα στη ζωή, το δικαίωμα στην ακεραιότητα του ατόμου, το δικαίωμα στην ασφάλεια, την ενσωμάτωση ατόμων με αναπηρίες και το δικαίωμα στην ιατρική περίθαλψη.

* Φυσικός, υπάλληλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι απόψεις είναι προσωπικές και δεν εκφράζουν κατ’ ανάγκη την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.