Για την ασφαλή οδήγηση μοτοσικλέτας

Το ακόλουθο άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 26 Ιουνίου 2013.

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΚΑΙ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ
Για την ασφαλή οδήγηση μοτοσικλέτας
γράφει ο Παναγιώτης Αλεβαντής*

Η ανάλυση του Βελγικού Ινστιτούτου οδικής Ασφάλειας για τις αιτίες σοβαρών και θανατηφόρων ατυχημάτων με μοτοσικλέτες που μπορεί να φανεί χρήσιμη και στα καθ' ημάς …

Στα Χ.Ν. της 20ης Φεβρουαρίου γράφαμε για τη μήνυση που είχε καταθέσει η Βελγική Ομοσπονδία των Θυμωμένων Μοτοσικλετιστών για την υποβάθμιση του οδοστρώματος στην βελγική περιφέρεια της Βαλονίας. Η Ομοσπονδία υποστήριζε ότι το 10% των θανατηφόρων τροχαίων με τη συμμετοχή μοτοσικλετιστών οφειλόταν στην κακή κατάσταση του οδοστρώματος και ανέφερε ότι προσπαθεί εδώ και οκτώ χρόνια να πείσει το αρμόδιο υπουργείο να λάβει μέτρα.

Πριν από λίγες μέρες, το Βελγικό Ινστιτούτο Οδικής Ασφάλειας (IBSR ή ΒΙΟΑ) ανακοίνωσε τα αποτελέσματα μιας μελέτης που επιβεβαιώνει κατά κάποιο τρόπο τις θέσεις της Ομοσπονδίας αλλά αποδεικνύει επίσης και την μεγάλη ευθύνη των ίδιων των μοτοσικλετιστών. Συγκεκριμένα, το ΒΙΟΑ ανέλυσε 200 δικαστικούς φακέλους σοβαρών ή θανατηφόρων ατυχημάτων στα οποία συμμετείχαν μοτοσικλετιστές, με στόχο να προσδιοριστούν τα αίτια πρόκλησης ή επιδείνωσης παρόμοιων ατυχημάτων. Απώτερος σκοπός ήταν να διατυπωθούν προτάσεις για σχετικές δράσεις πρόληψης δεδομένου ότι οι μοτοσικλετιστές αποτελούν ευπαθή ομάδα αφού έχουν 12 φορές μεγαλύτερες πιθανότητες συμμετοχής σε ατύχημα σε σχέση με τον μέσο οδηγό μηχανοκίνητου οχήματος. Βέβαια, πριν αναφέρω τα στατιστικά πορίσματα της μελέτης, θα πρέπει να σημειώσω ότι στο Βέλγιο, όπου ζω και εργάζομαι τα τελευταία 29 χρόνια, δεν έχω συναντήσει ΟΥΤΕ ΕΝΑΝ μοτοσικλετιστή χωρίς κράνος. Οι περισσότεροι φορούν επίσης και ολόσωμες προστατευτικές στολές που τους προφυλάσσουν από κτυπήματα σε περίπτωση πτώσης.

Τύποι ατυχημάτων και κυριότερες αιτίες. Από τα 200 ατυχήματα που αναλύθηκαν, τα μισά ήταν θανατηφόρα και τα μισά πολύ σοβαρά. Το 56% προκλήθηκε από τον μοτοσικλετιστή και το 41% από άλλον οδηγό, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αυτός που προκάλεσε το ατύχημα ήταν και ο (αποκλειστικός) υπεύθυνος από νομική άποψη. Απλώς προκάλεσε αλλαγή της κυκλοφορίας τέτοια που να προκληθεί το ατύχημα. Σε ποσοστό 3% των περιπτώσεων το ατύχημα προκλήθηκε από εξωτερική αιτία (π.χ. πρόβλημα στο οδόστρωμα).

Σε 35% των ατυχημάτων εμπλεκόταν μόνον ο μοτοσικλετιστής χωρίς τη συμμετοχή άλλων οδηγών. Το 90% αυτών των ατυχημάτων προκλήθηκε μάλιστα από τον ίδιο τον μοτοσικλετιστή κυρίως λόγω απώλειας του ελέγχου ή ανατροπής κατά το φρενάρισμα (80%). Περισσότερα από τα μισά (58%) τέτοια ατυχήματα συνέβησαν σε στροφές. Σε 65% των ατυχημάτων ο μοτοσικλετιστής συγκρούστηκε με άλλο όχημα (από αυτά 42% συνέβησαν σε διασταύρωση και 17% σε έξοδο οχημάτων). Σε 54% των περιπτώσεων οι άλλοι οδηγοί δεν αντιλήφθησαν εγκαίρως ή και καθόλου τον μοτοσικλετιστή (στο 10% των περιπτώσεων αυτών είχαν υποτιμήσει την ταχύτητα του μοτοσικλετιστή).

Τυπικές καταστάσεις. Ποσοστό 86% των ατυχημάτων που αναλύθηκαν εντάχθηκε σε μια τις πέντε τυπικές καταστάσεις που προσδιορίστηκαν στο πλαίσιο της μελέτης. Το 32% των ατυχημάτων σημειώθηκε όταν ο μοτοσικλετιστής έχασε τον έλεγχο - σε δύσκολους δρόμους συχνά σε κλειστές στροφές. Όμως εκτός από τον δρόμο οι κύριες αιτίες των ατυχημάτων αυτής της κατηγορίας ήταν η υπερβολική ταχύτητα, η μέθη και η έλλειψη εμπειρίας. Το 30% των ατυχημάτων σημειώθηκε όταν ο άλλος οδηγός δεν αντιλήφθηκε τον μοτοσικλετιστή επειδή έστριβε αριστερά ή επειδή εισήλθε στο αντίθετο ρεύμα. Η κύρια αιτία ήταν η απροσεξία του άλλου οδηγού με επιβαρυντικό παράγοντα την υπερβολική ταχύτητα του μοτοσικλετιστή. Τρίτη κατάσταση στην οποία οφειλόταν το 13% των αναλυθέντων ατυχημάτων ήταν εκείνη κατά την οποία ο μοτοσικλετιστής δεν ήταν επαρκώς ορατός όταν προσπερνούσε κανονικά τον άλλο οδηγό ή μια σειρά οχημάτων με αποτέλεσμα ο άλλος οδηγός να μην τον περιμένει στα αριστερά του και να του κόψει το δρόμο στρίβοντας ή προσπερνώντας. Ποσοστό 6% των ατυχημάτων οφειλόταν στην αντικανονική προσπέραση του μοτοσικλετιστή - που επιχείρησε να προσπεράσει σε άσχημη στιγμή, σε άσχημο σημείο ή με λανθασμένο τρόπο. Τέλος, 7% των ατυχημάτων οφειλόταν στο γεγονός ότι ο άλλος οδηγός βρισκόταν στην λωρίδα του μοτοσικλετιστή (π.χ. λόγω απώλειας ελέγχου, έλλειψης προσοχής ή προσπέρασης χωρίς ορατότητα).

Που, πότε και από ποιους. Τα περισσότερα ατυχήματα σημειώθηκαν εκτός αστικών περιοχών (65%) και σε διαδρομές χωρίς διασταυρώσεις (70%). Επίσης, τα περισσότερα ατυχήματα (62%) συνέβησαν από τον Απρίλιο έως τον Ιούλιο και κατά τη διάρκεια της εβδομάδας (64%) και τα τρία τέταρτα (78%) την ημέρα (τα 44% από τις 2 έως τις 7 το απόγευμα). Όμως τα ατυχήματα στα οποία ενεπλάκη ένας μόνο μοτοσικλετιστής, σημειώθηκαν σε ποσοστό 63% τη νύχτα, από τις 7 το βράδυ έως τις 6 το πρωί. Οι περισσότεροι μοτοσικλετιστές (98%) ήταν άνδρες ενώ η μέση ηλικία εκείνων που ενεπλάκησαν σε σοβαρά και θανατηφόρα ατυχήματα ήταν 40 έτη. Τέλος, οι μοτοσικλετιστές που είχαν πάρει το δίπλωμα το πολύ πριν ένα χρόνο συμμετείχαν σε πολύ μεγάλο ποσοστό στα σοβαρά και θανατηφόρα ατυχήματα.

Παραβάσεις και υποδομή. Ένας στους τρεις μοτοσικλετιστές είχε αναπτύξει υπερβολική ταχύτητα γεγονός που ενέχει τρεις κινδύνους: απώλεια ελέγχου της μοτοσικλέτας, αδυναμία φρεναρίσματος και μη αντίληψη του μοτοσικλετιστή από τους άλλους οδηγούς. Ένας στους πέντε μοτοσικλετιστές ήταν μεθυσμένος με αποτέλεσμα να χάσει τον έλεγχο της μοτοσικλέτας ενώ 17% των μοτοσικλετιστών δεν είχε δίπλωμα οδήγησης. Όσον αφορά την υποδομή, το κακό οδόστρωμα αποτελούσε δευτερεύουσα αιτία αφού σε αυτό οφείλονταν λιγότερα από 10% των ατυχημάτων. Σε άλλα προβλήματα όμως (κακή σήμανση, κακός φωτισμός ή κακή διαμόρφωση της κυκλοφορίας) οφειλόταν το 10% των ατυχημάτων. Τέλος, το ένα τρίτο των μοτοσικλετιστών που συμμετείχε σε θανατηφόρο ατύχημα είχε προσκρούσει σε δένδρο, κολώνα ή τοίχο.

Προτάσεις. Κατ' αρχάς οι μοτοσικλετιστές πρέπει να εκπαιδευτούν στην αμυντική οδήγηση και στον καλύτερο έλεγχο της μοτοσικλέτας. Οι ενημερωτικές εκστρατείες για την οδική συμπεριφορά, ιδίως την μείωση της υπερβολικής ταχύτητας, των μοτοσικλετιστών αλλά και την προσοχή που πρέπει να καταβάλουν οι άλλοι οδηγοί. Έλεγχοι ταχύτητας, διπλώματος και αλκοτέστ ιδίως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Τέλος, οι μοτοσικλετιστές πρέπει να φέρουν εξοπλισμό (ιδίως κράνος) που να τους καθιστά πιο ορατούς μέσα στην κυκλοφορία ενώ ταυτόχρονα πρέπει να ενισχυθεί και ο φωτισμός στους δρόμους.

Τα παραπάνω, με ιδιαίτερη αναφορά στο κράνος, στο οποίο φαίνεται πως έχουν αλλεργία οι έλληνες μοτοσικλετιστές μπορούν να αποδειχτούν ιδιαίτερα χρήσιμα και εις τα καθ' ημάς …

* Φυσικός, υπάλληλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι απόψεις είναι προσωπικές και δεν εκφράζουν κατ’ ανάγκη την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. http://alevantis.blogspot.com