Ζητείται εμπειρία

«Νέος δ’ έμπειρος ουκ έστιν, πλήθος γαρ χρόνου ποιεί την εμπειρίαν», έλεγε ο Αριστοτέλης. Δηλαδή ο νέος δεν είναι έμπειρος γιατί χρειάζεται πολύ χρόνος για να αποκτήσει κανείς εμπειρία
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 3 Ιουνίου 2014 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-154)

Μιλούσα με ένα φίλο με ιδιωτική εταιρεία κατασκευής προϊόντων λογισμικού. Η συζήτηση ήρθε μεταξύ άλλων και στο πρόβλημα της ανεργίας των νέων, που κατά γενική ομολογία αποτελεί σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα με μακροπρόθεσμες επιπτώσεις. Ο φίλος μου διηγήθηκε μερικές αληθινές ιστορίες που δείχνουν κάποιες από τις αιτίες του προβλήματος.

Ζητούσα μια γραμματέα, μου είπε, που να ξέρει αγγλικά και να μπορεί να χειριστεί MS Word για την επεξεργασία κειμένων. Πολυάριθμοι οι υποψήφιοι και υποψήφιες με σωστά βιογραφικά. Διπλώματα στα αγγλικά. Γνώσεις υπολογιστών και επεξεργασίας κειμένων. Την ώρα της συνέντευξης όμως η εικόνα ήταν διαφορετική. Ξέρεις αγγλικά; Ξέρω, έχω και δίπλωμα. Δεν σε ρωτώ αν έχεις πτυχία αλλά αν ξέρεις. Μάλιστα ξέρω. Ωραία, διάβασε μου αυτή την επιστολή και πες μου τι λέει. Κόμπιασμα από τον υποψήφιο. Μα δεν καταλαβαίνω! Απόρριψη. Δάκρυα …

Άλλος υποψήφιος. Ξέρεις, πολλές φορές μου τηλεφωνούν από το εξωτερικό. Θα πρέπει να απαντήσεις στα αγγλικά, να πεις ότι δεν είμαι διαθέσιμος προς στιγμήν και να σημειώσεις τα στοιχεία αυτού που καλεί. Μα δεν ήξερα ότι θέλατε και προφορικά … Απόρριψη. Τρίτος υποψήφιος. Ξέρεις να χειρίζεσαι MS Word; Μάθαμε στο σχολείο. Δεν σε ρωτώ αν το διδάχτηκες αλλά αν ξέρεις! Ξέρω. Πάμε λίγο στον υπολογιστή. Δακτυλογράφησέ μου αυτό το κείμενο. Αργή δακτυλογράφηση με δύο δάκτυλα … Τώρα κάνε μου τη δεύτερη παράγραφο μπλε. Μα αυτό δεν το έχουμε μάθει! Βάλε στο τέλος της παραγράφου μια υποσημείωση. Αυτό δεν το ξέρω! Απόρριψη. Κλάματα.

Ελπίζω να καταλαβαίνουμε όλοι το ηθικό δίδαγμα της ιστορίας. Πρωταρχική σημασία στην αγορά εργασίας δεν έχουν τα διπλώματα αλλά οι πραγματικές γνώσεις. Κι αυτές δεν αποκτώνται μόνο με την θεωρητική κατάρτιση αλλά και με πολλή πρακτική εξάσκηση. «Σ' αυτόν τον τόπο, όπου είμαστε όλοι, τόσο τραγικά αυτοδίδακτοι,...» έγραψε κάποτε ο Γιώργος Σεφέρης. Από την εμπειρία μου στο Βέλγιο μπορώ να πω ότι αυτό δεν ισχύει μόνο στην Ελλάδα αλλά για σε όλο τον κόσμο. Δεν θα μάθεις μια ξένη γλώσσα αν δεν την μιλήσεις με κάποιον που δεν ξέρει τη δική σου. Δεν θα μπορέσεις να χρησιμοποιήσεις σωστά ένα λογισμικό αν δεν περάσεις ώρες και ώρες μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή, μαθαίνοντας από τα λάθη σου, συμβουλευόμενος τη «Βοήθεια» και ρωτώντας κάποιους εμπειρότερους χρήστες.

Όμως ο φίλος μου ανέφερε κι άλλες ιστορίες. Σχετικά με τις επιχειρήσεις και την παράλογη νομοθεσία που ισχύει, για παράδειγμα, όταν θέλεις να κλείσεις μια επιχείρηση που δεν πάει καλά. Ή να αποχωρήσεις από κάποια επιχείρηση στην οποία δεν θέλεις να είσαι πια συνέταιρος. Για την γραφειοκρατία και τα έξοδα που απαιτούνται. Μα, θα ρωτήσετε, αν δεν πάει καλά η επιχείρηση πού θα βρεθούν τα χρήματα για να εξοφληθεί η εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία;

Πρόσφατα διαβάσαμε για την ειδική νομοθετική ρύθμιση που έγινε για τα Ναυπηγεία Σύρου. Σύμφωνα με ειδική τροπολογία που ψηφίστηκε από τη Βουλή, στην επιχείρηση θα παρέχεται ασφαλιστική ενημερότητα κατά παρέκκλιση της νομοθεσίας. Υπό την προϋπόθεση της μηνιαίας καταβολής δόσεων έναντι της υφιστάμενης σήμερα ασφαλιστικής οφειλής. Και υπό την προϋπόθεση ότι εφεξής θα εξοφλούνται οι τρέχουσες ασφαλιστικές εισφορές.

Πολλοί θεώρησαν την παραπάνω ρύθμιση ως σκανδαλώδη. Ο επιχειρηματίας φίλος μου θεώρησε ότι κάτι ανάλογο θα έπρεπε να ισχύει για όλες τις επιχειρήσεις που αποδεδειγμένα αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες και δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. Αλλά και για όσες επιχειρήσεις κλείνουν χωρίς να έχουν εκκαθαριστεί. Με αποτέλεσμα να φαίνονται ότι οφείλουν τεράστια ποσά στο δημόσιο (που λόγω των προστίμων και των τόκων αυξάνονται δυσανάλογα), ποσά, τα οποία μάλλον δεν θα εισπραχθούν ποτέ.

Ποιοι εισηγούνται τη νομοθεσία που ισχύει για τις επιχειρήσεις; Ποιοι σχεδιάζουν και αποφασίζουν την φορολογική πολιτική; Ποιοι και με ποια κριτήρια καλούνται να εφαρμόσουν τη νομοθεσία στις εφορίες, στα ασφαλιστικά ταμεία, στις αποκεντρωμένες διοικήσεις; Έχουν κάποιαν εμπειρία από επιχειρήσεις; Από τον κόσμο της αγοράς; Από το ρίγος στην ραχοκοκαλιά του επιχειρηματία που διαπιστώνει ότι ενώ είχε προγραμματίσει την χρηματοροή του για τους επόμενους μήνες, η εφορία του ζητά ξαφνικά κάποια υπέρογκα ποσά εκτός προγράμματος;

Είναι προφανές ότι κάποιοι έχουν αναλάβει κάποιες θέσεις μεγάλης ή μικρής ευθύνης χωρίς να έχουν την απαιτούμενη πρακτική εμπειρία. Όπως και η επίδοξη γραμματέας που δηλώνει ότι ξέρει αγγλικά αλλά δεν καταλαβαίνει τι λέει μια επιστολή στα αγγλικά ή δεν μπορεί να αρθρώσει λέξη στο τηλέφωνο για να απαντήσει σε έναν αγγλόφωνο συνομιλητή. Και ούτε κάνουν κάποια προσπάθεια να μάθουν. Ή έστω να καταγράψουν επιστημονικά τις απόψεις και τις εμπειρίες όσων επηρεάζονται από τις σχετικές αποφάσεις.

Κι αυτό δεν ισχύει μόνο για τους εγχώριους μαθητευόμενους μάγους. Πρόσφατα, ακόμη και υψηλόβαθμα στελέχη διεθνών οργανισμών που εισηγήθηκαν ή ενέκριναν τα προγράμματα λιτότητας για τις χώρες που επλήγησαν από την χρηματοπιστωτική κρίση ομολόγησαν ότι οι συνταγές που εφαρμόστηκαν ήταν μάλλον υπέρ του δέοντος δραστικές και δημιούργησαν μεγαλύτερη ύφεση από όση αναμενόταν. Αλλά και οι ηγέτες της Ευρώπης ομολόγησαν, μετά τις πρόσφατες Ευρωεκλογές, ότι η Ευρώπη χρειάζεται άμεσα μέτρα για την καταπολέμηση μιας σειράς προβλημάτων όπως η ανεργία και η ύφεση. Προβλήματα, για πολλά από τα οποία φέρουν και αυτοί ένα μέρος της ευθύνης.

Και πως θα αποκτήσουν εμπειρία, οι νέοι και οι νέες; Εξασκούμενοι στις γλώσσες με τους τουρίστες ή πηγαίνοντας στο εξωτερικό για να φυλάξουν παιδάκια σε οικογένειες (fille au pair). Ακούγοντας ξένα ραδιόφωνα. Εξασκούμενοι στον υπολογιστή. Αναλαμβάνοντας ευθύνες σε εθελοντικές οργανώσεις. Προσφέροντας εθελοντική εργασία σε οργανισμούς και επιχειρήσεις. Και αποφεύγοντας τις καφετέριες και τα μπαράκια. εκτός αν πρόκειται να εργαστούν εκεί ...
Η Ελλάδα θέλει βέβαια ανθρώπους με γνώσεις και πτυχία. Αλλά πάνω απ' όλα θέλει ανθρώπους που έχουν πρακτική εμπειρία. Θέλει ανθρώπους της δουλειάς!