Πως ανακυκλώνουν τα σκουπίδια οι Βέλγοι πολίτες

Η ανακύκλωση απαιτεί χρόνο και προσοχή στη λεπτομέρεια με έπαθλο ένα καλύτερο περιβάλλον και σημαντική εξοικονόμηση πόρων
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 25 Απριλίου 2017 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-285)

Έφυγα από το Βέλγιο στο τέλος του 2013. Έκτοτε το επισκέφτηκα συχνά αλλά πάντα για λίγες μέρες, βιαστικός για δουλειές, συναντήσεις, συσκέψεις. Φέτος όμως που ήλθα ως συνταξιούχος, παρατήρησα κάποιες αλλαγές στο σύστημα συλλογής και ανακύκλωσης των σκουπιδιών.

Ήδη από την εποχή που ζούσαμε εδώ, το Βέλγιο είχε προχωρήσει στην οργάνωση της ανακύκλωσης με συντονισμένο και ολοκληρωμένο τρόπο. Θα πρέπει να τονίσουμε κατ’ αρχάς ότι οι πολίτες δεν πληρώνουν τέλη για την αποκομιδή των απορριμμάτων! Κατ’ αρχάς όλοι οι ιδιοκτήτες ακινήτων πληρώνουν φόρο ακίνητης περιουσίας τα έσοδα από τον οποίο διατίθενται στις αντίστοιχες περιφερειακές και τοπικές αυτοδιοικήσεις. Επιπλέον, οι δήμοι μπορούν να θεσπίσουν δημοτικό φόρο εισοδήματος για όλους τους φορολογούμενους κατοίκους, ο οποίος εισπράττεται μαζί με τον κανονικό φόρο εισοδήματος.

Ένα σημαντικό μέρος της αποκομιδής των απορριμμάτων αυτοχρηματοδοτείται! Πράγματι, όλα τα σκουπίδια πρέπει να τοποθετούνται σε συγκεκριμένες σακούλες οι οποίες πωλούνται στα πολυκαταστήματα που λειτουργούν στον κάθε δήμο και δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν παρά μόνο στον συγκεκριμένο δήμο. Υπάρχουν μάλιστα διαφορετικές σακούλες για τα διάφορα είδη σκουπιδιών.

Εδώ θα περιγράψουμε αυτά που ισχύουν σε ένα από τα προάστια των Βρυξελλών, στον δήμο του Overijse (Όβερεϊζ) που ανήκει διοικητικά στη Φλάνδρα. Ο ετήσιος δημοτικός φόρος εισοδήματος είναι 7% και οι πολίτες οφείλουν να ξεχωρίζουν τα σκουπίδια τους χρησιμοποιώντας τις εξής σακούλες.

Μπλε σακούλες. Οι 20 μπλε σακούλες κοστίζουν 2,40 ευρώ. Σε αυτές μπαίνουν τα πλαστικά μπουκάλια, τα μεταλλικά κονσερβοκούτια και οι χάρτινες συσκευασίες από γάλατα και χυμούς. Αν κάποιος βάλει στη μπλε σακούλα κουτιά από γιαούρτι, μαργαρίνη ή άλλες πλαστικές συσκευασίες και σακούλες, οι εργάτες καθαριότητας απλώς δεν την συλλέγουν. Τοποθετούν επάνω ένα κόκκινο προειδοποιητικό αυτοκόλλητο και αν το πρόβλημα δεν έχει διορθωθεί την επόμενη εβδομάδα, πέφτει πρόστιμο 100 ευρώ. Σε περίπτωση που υπάρχουν και επικίνδυνα απόβλητα, ή αν τα σκουπίδια εγκαταλειφθούν σε μη προβλεπόμενο σημείο, το πρόστιμο μπορεί να φτάσει και τα 500 ευρώ.

Χάρτινες καφέ σακούλες. Οι 10 σακούλες κοστίζουν 5 ευρώ. Εκεί βάζουμε όλα τα βιοδιασπώμενα απόβλητα όπως φλούδες από φρούτα και λαχανικά, χόρτα από τον κήπο, φύλλα κλπ. Δεν βάζουμε κόκκαλα, κρέας ή ψάρια ούτε άλλου είδους απόβλητα που διαχωρίζονται. Τα μεγάλα κλαδιά από δένδρα συλλέγονται χωριστά – μετά από τηλεφώνημα στο δήμο.

Κίτρινες σακούλες. Οι 10 μικρές κίτρινες σακούλες κοστίζουν 10 ευρώ. Εκεί βάζουμε όλα τα σκουπίδια που δεν έχουμε ξεχωρίσει σε άλλες σακούλες. Φυσικά εκεί δεν βάζουμε χημικά, κλαδιά ή αιχμηρά αντικείμενα όπως γυαλιά και καρφιά ούτε φυσικά και ψόφια ζώα. Οι κίτρινες σακούλες είναι οι κλασσικές σακούλες σκουπιδιών και όποιος δεν κάνει διαλογή και καλή διαχείριση των απορριμμάτων του αλλά τα βάζει όλα μαζί σε κίτρινες σακούλες, απλώς πληρώνει παραπάνω.

Πρόγραμμα αποκομιδής. Το Δεκέμβριο κάθε χρόνου όλοι οι κάτοικοι λαμβάνουν στο γραμματοκιβώτιό τους το πρόγραμμα αποκομιδής για όλη την επόμενη χρονιά. Τα οχήματα αποκομιδής περνούν από κάθε δρόμο μία φορά την εβδομάδα και οι κάτοικοι μπορούν να βγάλουν τις έγχρωμες σακούλες ανάλογα με το είδος που συλλέγεται κάθε φορά. Την εβδομάδα 24 έως 28 Απριλίου για παράδειγμα θα συλλεχθούν οι κίτρινες, οι μπλε και οι χάρτινες καφέ σακούλες.

Άλλες προγραμματισμένες αποκομιδές. Μια φορά το μήνα συλλέγονται χαρτιά και χαρτόνια μέσα σε χαρτόκουτα. Δεν συλλέγονται τα λερωμένα χαρτιά (π.χ. λαδωμένα, χαρτιά τουαλέτας), οι ταπετσαρίες, τα χαρτιά που είναι πλαστικοποιημένα ή που περιέχουν αλουμίνιο, ούτε οι χαρτοσακούλες. Δυο φορές το χρόνο συλλέγονται ρούχα και κάθε είδους υφάσματα (εκτός από στρώματα, ηλεκτρικές κουβέρτες, χαλιά ή μαξιλάρια).

Η μεγάλη αλλαγή που διαπίστωσα τελευταία ήταν ότι έχει προστεθεί τώρα και η ροζ-μωβ σακούλα. Οι 10 ροζ-μωβ σακούλες κοστίζουν 2,50 ευρώ. Εκεί βάζουμε κουτιά από γιαούρτι, μαργαρίνη ή άλλες πλαστικές συσκευασίες και σακούλες που δεν μπορούν να μπουν στην μπλε σακούλα. Επίσης, τα πλαστικά από τις μικρές συσκευασίες από φέτες τυρί, ζαμπόν, τις πλαστικές συσκευασίες από ψωμί, μπισκότα, καραμέλες κλπ.

Τις ροζ-μωβ σακούλες όμως δεν τις συλλέγουν τα οχήματα αποκομιδής αλλά οι κάτοικοι οφείλουν να τις παραδώσουν στο δημοτικό κέντρο διαλογής απορριμμάτων. Εκεί, πρέπει να παραδίδουν οι πολίτες τηγανόλαδα και λάδια αυτοκινήτων, χρησιμοποιημένα ελαστικά, μεταχειρισμένα έπιπλα ή ογκώδη αντικείμενα, μπάζα από οικοδομικές εργασίες, μεταλλικά αντικείμενα, ηλεκτρικές συσκευές και άλλα ογκώδη ή επικίνδυνα απορρίμματα.

Παράλληλα, σε πολλά σημεία του δήμου υπάρχουν κάδοι συλλογής λευκού και σκούρου γυαλιού καθώς και κουτιά για τη συλλογή μεταχειρισμένων ειδών ένδυσης. Υπάρχουν επίσης σημεία συλλογής μπαταριών αλλά και άχρηστων λαμπτήρων φθορισμού με υδράργυρο. Και σε αυτές τις περιπτώσεις ο πολίτης πρέπει να αυτενεργήσει και να μεταφέρει τα ιδιαίτερα αυτά απορρίμματα στα κατάλληλα σημεία συλλογής.

Οι Βέλγοι είναι πολύ συνειδητοποιημένοι ως προς τα σκουπίδια και προσπαθούν να εφαρμόσουν της ανακύκλωση με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Υπάρχουν πάντα ασυνείδητοι που μπορεί να πετάξουν κάποια σακούλα με σκουπίδια όπου τους βολεύει, αλλά όποιος τους αντιληφθεί θα τους κυνηγήσει και θα καλέσει την αστυνομία …

Αντίθετα, στην Ελλάδα έχουμε ως λαός ένα σημαντικό πρόβλημα με τα σκουπίδια. Θέλουμε τα σπίτια μας καθαρά αλλά αδιαφορούμε για την καθαριότητα των κοινόχρηστων χώρων. Πετάμε σκουπίδια στο δρόμο, στις αυλές των σχολείων, στα πάρκα, στα δάση, στις παραλίες. Όλη η Ελλάδα ένας απέραντος σκουπιδότοπος. «Έχετε μια υπέροχη χώρα», μου έλεγε η βελγίδα οικογενειακή μας γιατρός πριν από δύο χρόνια επιστρέφοντας από τις ελληνικές της διακοπές. «Αλλά γιατί την έχετε γεμίσει σκουπίδια;». Το περιβάλλον είναι πολυτιμότατος πόρος για την επιβίωσή μας και πρέπει να το παραδώσουμε στα παιδιά μας και τα εγγόνια μας σε όσο το δυνατόν καλύτερη κατάσταση.

Σε επόμενο άρθρο θα περιγράψουμε τη λειτουργία του δημοτικού κέντρου διαλογής απορριμμάτων.