Είναι στο χέρι μας …

Δύο κακές συνήθειες που προκαλούν βάσανα και πόνο και που είναι στο χέρι μας να προλάβουμε …
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 5 Φεβρουαρίου 2019 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-363)

Υπάρχουν βάσανα και πόνος στον κόσμο. Αρρώστιες, ατυχήματα, προσβολές, εκμετάλλευση. Όλοι απαιτούμε μια καλύτερη ζωή με λιγότερη δυστυχία. Όμως τι κάνουμε για να το πετύχουμε; Συχνά, οι επιλογές που κάνουμε εμείς οι ίδιοι, μας φέρνουν δάκρυα, πόνο, δυστυχία. Μερικοί μετανιώνουμε, άλλοι ρίχνουν το φταίξιμο στους άλλους. Άλλοι φιλοσοφούν μαζί με τον ποιητή:
- Φταίει το ζαβό το ριζικό μας!
- Φταίει ο Θεός που μας μισεί!
- Φταίει το κεφάλι το κακό μας!
- Φταίει πρώτ’ απ’ όλα το κρασί!
Ποιος φταίει; ποιος φταίει; Κανένα στόμα δεν το ’βρε και δεν το ’πε ακόμα.

Ωστόσο, είναι κυριολεκτικά στο χέρι μας να προλάβουμε το θάνατο και την αναπηρία σε πάρα πολλές περιπτώσεις.

Κάπνισμα. Μπήκα προχτές σε ένα ταξί. Ο περίπου 35ντάρης οδηγός κάπνιζε. Ευτυχώς, το έσβησε αμέσως μόλις του το ζήτησα. Πιάσαμε συζήτηση. Ο ίδιος αναγνώρισε ότι η υγεία του δεν είναι καλή και ότι δεν έχει δυνάμεις. Είπε ότι θέλει να κόψει το κάπνισμα και ότι στο παρελθόν προσπάθησε κατ’ επανάληψη αλλά χωρίς επιτυχία. Ανέφερα την προσπάθεια του συλλόγου Ακαπνίστας και μερικές πληροφορίες για τις επιπτώσεις του καπνίσματος.

Τον τρόπο που συμβάλλει στις καρδιοπάθειες (το μονοξείδιο του άνθρακα εξαναγκάζει την καρδιά να ζορίζεται περισσότερο). Και ότι οι όγκοι στον πνεύμονα ανιχνεύονται όταν έχουν πλέον φτάσει σε μέγεθος ενός εκατοστόμετρου (κάτι που ίσως να έχει απαιτήσει ακόμη και 10 χρόνια από τη στιγμή της καρκινογένεσης).

Κι επειδή ήταν και γονιός μίλησα και για το παθητικό κάπνισμα και τις βλάβες που προκαλεί στους μη καπνιστές. Αλλά και για το τριτογενές κάπνισμα από τον καπνό που κολλάει στα μαλλιά, στα ρούχα, στο δέρμα των καπνιστών. Αλλά και στα έπιπλα στους τοίχους και το πάτωμα από το κάπνισμα σε εσωτερικούς χώρους – κάτι που επηρεάζει άμεσα τα μικρά παιδιά τα οποία βάζουν τα πάντα στο στόμα.

Όπως και τα κατοικίδια (σκυλάκια, γατάκια, πουλάκια, ψαράκια) που ζουν σε σπίτια καπνιστών και έχουν διπλάσιες πιθανότητες να πεθάνουν από καρκίνους και αναπνευστικά προβλήματα. Του σύστησα να απευθυνθεί σε έναν πνευμονολόγο ή σε ένα από τα δημόσια ιατρεία διακοπής καπνίσματος, τον επικαιροποιημένο κατάλογο των οποίων ανάρτησε πρόσφατα το Υπουργείο Υγείας στην ιστοσελίδα του.

Το κάπνισμα είναι η κυριότερη αιτία θανάτου και αναπηρίας από καρδιαγγειακά, εγκεφαλικά, καρκίνους και παθήσεις του αναπνευστικού. Και είναι στο χέρι του καπνιστή να αποφασίσει να το κόψει. Δεν είναι εύκολο αφού η νικοτίνη που περιέχει, είναι η τρίτη εξαρτησιογόνος ουσία μετά την ηρωίνη και τα ην κοκαΐνη. Γι’ αυτό ο καπνιστής χρειάζεται εξειδικευμένη ιατρική βοήθεια όπως όλοι οι ναρκομανείς …

Οινοπνευματώδη. Ο αλκοολισμός είναι επίσης μια εξάρτηση που καταστρέφει ζωές, οικογένειες, σχέσεις. Αλλά ο συνδυασμός οινοπνευματωδών και οδήγησης μπορεί να αποδειχτεί θανατηφόρος. Η κατανάλωση αλκοόλ μειώνει τη δυνατότητα συγκέντρωσης του οδηγού και αυξάνει την αίσθηση υπνηλίας. Επηρεάζει τα αντανακλαστικά του οδηγού και αυξάνει τον χρόνο αντίδρασής του.

Επιπλέον, μειώνει την ικανότητα εκτίμησης των κινδύνων και την κρίση του οδηγού. Ο οποίος δεν αντιλαμβάνεται ότι οδηγεί με μεγάλη ταχύτητα και δεν μπορεί να εκτιμήσει την απόστασή του από άλλα οχήματα, ανθρώπους ή αντικείμενα. Ο μεθυσμένος νοιώθει μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και αυτό τον ωθεί να πάρει περισσότερα ρίσκα. Και φυσικά όλοι γνωρίζουν ότι το αλκοόλ επηρεάζει την ισορροπία του μεθυσμένου.

Σε αντίθεση με το κάπνισμα σε δημόσιους χώρους για το οποίο η νομοθεσία δεν εφαρμόζεται όπως προβλέπεται, η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ τιμωρείται με βαριές ποινές. Επιπλέον ο οδηγός που προκαλεί ατύχημα ενώ είναι μεθυσμένος δεν καλύπτεται από την ασφάλεια και πρέπει να πληρώσει όλα τα έξοδα μόνος του, αν φυσικά έχει επιζήσει …

Όμως, ενώ το κάπνισμα σκοτώνει με αργό και ύπουλο τρόπο, όπως εξάλλου και ο χρόνιος αλκοολισμός, ο συνδυασμός αλκοόλ και οδήγησης είναι σίγουρο ότι σκοτώνει και δημιουργεί χρόνιες αναπηρίες. Μια καλή συνήθεια που σώζει ζωές και προλαμβάνει αναπηρίες είναι να μην οδηγούμε όταν έχουμε πιεί πάνω από δύο ποτηράκια. Είναι στο χέρι μας να πάρουμε ταξί ή να ορίσουμε εκ των προτέρων έναν οδηγό της παρέας που δεν θα πιεί για να μας οδηγήσει σώους και ασφαλείς στα σπίτια μας.

Ας αναλογιστούμε όλα τα παραπάνω όταν ευχόμαστε «Πρώτα απ’ όλα με υγεία» ή όταν τσουγκρίζουμε τα ποτήρια μας με την ευχή «Στην υγειά μας». Την ευθύνη για την υγεία και τη ζωή μας την έχουμε κατά το μεγαλύτερο μέρος εμείς οι ίδιοι. Και η προστασία τους εξαρτάται από τις καλές μας συνήθειες …