Περί της προστασίας της ζωής

Αν η προστασία της ζωής είναι το παν η πολιτεία θα πρέπει να ασχοληθεί πλέον σοβαρά με τα τροχαία και το κάπνισμα
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 12 Μαΐου 2020 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-421)

«Τα μέτρα που επιβάλλαμε είναι οδυνηρά, αλλά το παν είναι η προστασία της ζωής των ανθρώπων» υπογράμμισε ο πρωθυπουργός σε συνέντευξή του στο τηλεοπτικό δίκτυο CNN την 1η Απριλίου 2020. Ωραία λόγια που στην περίπτωση της πανδημίας του κορωνοϊού εφαρμόστηκαν με επιτυχία. Κάνοντας την Ελλάδα παράδειγμα διεθνώς και διορθώνοντας την εικόνα της, από χρεοκοπημένη και υπό κηδεμονία χώρα σε χώρα που μπορεί να διοικηθεί σωστά.

Όμως η παραπάνω δήλωση του πρωθυπουργού και η επιτυχής εφαρμογή της στην περίπτωση της μεγάλης αυτής κρίσης, δημιουργεί μεγάλες προσδοκίες στους εχέφρονες Έλληνες πολίτες και μια ιερή υποχρέωση της κυβέρνησης. Να την εφαρμόσει με την ίδια αποφασιστικότητα και σε άλλους τομείς της δημόσιας υγείας στους οποίους η χώρα μας έχει δραματικά άσχημες επιδόσεις.

Τροχαία. Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια ο αριθμός των θανάτων από τροχαία έχει μειωθεί σημαντικά, η χώρα μας βρίσκεται πολύ πάνω από το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά τους θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκων. Για το 2018. ο αριθμός αυτός ήταν 64 θάνατοι ανά εκατομμύριο έναντι του μέσου όρου της ΕΕ που ήταν 49. Το 2019 ο αριθμός αυτός για την Κρήτη ήταν 94. Επιπλέον, οι μισοί σχεδόν νεκροί και σοβαρά τραυματίες είναι νέοι.

Τα τελευταία χρόνια οι ποινές που προβλέπει ο Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας έχουν γίνει αυστηρότερες. Αλλά αυτό δεν αρκεί για την δραστική μείωση της μάστιγας των τροχαίων. Στο τέλος της δεκαετίας του 1990 η Σουηδία έθεσε ως μακροπρόθεσμο στόχο το «Όραμα μηδέν» (Vision Zero) για τον μηδενισμό των θανάτων και των σοβαρών τραυματισμών από τα τροχαία.

Έτσι το 2018, η Σουηδία είχε 32 θανάτους ανά εκατομμύριο! Ακόμη καλύτερες επιδόσεις είχαν οι χώρες που την μιμήθηκαν - η Βρετανία 28, η Δανία και η Ιρλανδία 30. Αν έγινε τέτοια αναστάτωση για τον κορωνοϊό με τους 150 νεκρούς (14 νεκροί ανά εκατομμύριο), τι πρέπει να γίνει για τα τροχαία; Είναι προφανές ότι αν προτεραιότητα της πολιτείας είναι η προστασία της ζωής, απαιτείται εδώ και τώρα να εφαρμοστεί ένα φιλόδοξο εθνικό σχέδιο για τα τροχαία.

Κάπνισμα. Έχουμε επισημάνει από αυτήν εδώ τη στήλη τα θετικά σημεία αλλά και τις ελλείψεις της πρόσφατης επικαιροποίησης της αντικαπνιστικής νομοθεσίας (ΧΝ 26/11/2019). Ωστόσο, με οδυνηρή έκπληξη διαπιστώσαμε τη δημόσια υποστήριξη γνωστής καπνοβιομηχανίας από τον Υπουργό Υγείας και τον πρώην Πρόεδρο της Δημοκρατίας σε δημόσια εκδήλωση για την προώθηση νέων καπνικών προϊόντων.

Επιπλέον, κατά παράβαση της Σύμβασης-Πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τον έλεγχο του καπνού, ο Υπουργός Υγείας δέχτηκε πρόσφατα και δωρεά από την εν λόγω καπνοβιομηχανία, κάτι που χαρακτηρίστηκε ως «αισχρό διαφημιστικό κόλπο» από διεθνή μέσα ενημέρωσης.

Σύμφωνα με παλαιότερες ανακοινώσεις της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας το κάπνισμα στην Ελλάδα προκαλεί 15.000 θανάτους ετησίως. Αυτό μεταφράζεται σε 1.399 θανάτους ανά εκατομμύριο. Δηλαδή, 100 φορές περισσότερους από όσους ο κορωνοϊός! Παράλληλα, η χώρα μας βρίσκεται στην πρώτη θέση της κατανάλωσης καπνικών προϊόντων στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αν πράγματι η κυβέρνηση σκοπεύει να κάνει το παν για την «προστασία της ζωής των ανθρώπων» θα έπρεπε να απαγορεύσει πλήρως την κυκλοφορία των καπνικών προϊόντων. Ή τουλάχιστον να αυξήσει σημαντικά την τιμή πώλησής τους, όπως έχει συμβεί στις χώρες που αποφάσισαν να περιορίσουν δραστικά την κατανάλωση τους.

Φυσικά, η καπνοβιομηχανία θα αντιδράσει ισχυριζόμενη ότι αυτό θα μειώσει την απασχόληση αφού θα περιοριστεί η οικονομική της δραστηριότητα. Όμως όπως γράψαμε και παλαιότερα (ΧΝ 6/8/2019), σύμφωνα με παλαιότερη μελέτη του ΙΟΒΕ το σύνολο των θέσεων εργασίας στον κλάδο των καπνικών προϊόντων είχε υπολογιστεί το 2016 σε 28.563 άτομα (17.801 στην καπνοβιομηχανία και 10.762 στο χονδρικό και λιανικό εμπόριο). Επιπλέον, η φορολογία των καπνικών προϊόντων αποφέρει στη δημόσιο περίπου 2-3 δισ. ευρώ ετησίως.

Ας συγκριθούν τα παραπάνω με την επιβάρυνση της εθνικής οικονομίας από τα μέτρα που ελήφθησαν για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού και τα οποία θα προκαλέσουν ύφεση 9,7% και σημαντική αύξηση της ανεργίας. Για μιάν απειλή της δημόσιας υγείας 100 φορές μικρότερη από την απειλή του καπνίσματος … Τα συμπεράσματα από τις συγκρίσεις είναι δυστυχώς προφανή …

Άλλες απειλές. Κάθε χρόνο θρηνούμε στην Κρήτη νεκρούς και τραυματίες από τους άσκοπους πυροβολισμούς. Η πάταξη της παράνομης οπλοφορίας και οπλοχρησίας, θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο σοβαρού προβληματισμού με τελικό αποτέλεσμα ένα ολοκληρωμένο περιφερειακό πρόγραμμα αφοπλισμού. Όπως έχουμε γράψει και στο παρελθόν (ΧΝ 25/6/2019) οι μπαλωθιές δεν είναι με κανέναν τρόπο κρητικό έθιμο, ακόμη λιγότερο δείγμα λεβεντιάς … Και κάποτε θα πρέπει να το καταλάβουμε όλοι.

Τέλος, άλλη μια πληγή που συχνά βρίσκεται στη ρίζα των τροχαίων αλλά και των άσκοπων πυροβολισμών είναι η κατανάλωση αλκοόλ από παιδιά και εφήβους. Δυστυχώς, πρόκειται για μια συνήθεια που συχνά ξεκινά από το οικογενειακό περιβάλλον το οποίο θεωρεί την κατανάλωση οινοπνευματωδών ως σημείο ενηλικίωσης και ανδρισμού. Και καταλήγει στα επείγοντα των νοσοκομείων όπου μεταφέρονται οι ανήλικοι σε αιθυλικό κώμα …

Σε παλαιότερη συνομιλία μου με ανθρώπους που βρίσκονται καθημερινά αντιμέτωποι με το πρόβλημα, έμαθα ότι τα κέντρα που επιτρέπουν την κατανάλωση αλκοόλ από παιδιά και εφήβους είναι γνωστά αλλά «απροσπέλαστα». Παράλληλα, η αμέλεια των γονέων συμβάλει στην επέκταση του φαινομένου σε σχολικές γιορτές και εκδρομές. Η εντατικοποίηση των ελέγχων από γονείς, δασκάλους και από τα όργανα της τάξης είναι επιβεβλημένη και στον τομέα αυτό.

Λοιπόν, τι σκοπεύει να κάνει η πολιτεία για τα παραπάνω; Μήπως ο πρωθυπουργός ανέφερε πως «το παν είναι η προστασία της ζωής των ανθρώπων» εν τη ρύμη του λόγου ή ως ένα μάλλον λαϊκίστικο πυροτέχνημα εντυπωσιασμού; Η διαχείριση της κρίσης με βάση την παραπάνω αρχή έβαλε ξανά την Ελλάδα στον χάρτη των σοβαρών κρατών και έδειξε ότι η πολιτεία την εννοούσε. Θα είναι κρίμα να αποδειχτεί ένα φτηνιάρικο, πολιτικάντικο σύνθημα … και κανένας εχέφρων πολίτης αυτής της χώρας δεν θα μπορούσε να δεχτεί κάτι τέτοιο!