Καλές και κακές ειδήσεις

Για την καταναγκαστική εργασία, τα φύκια, το τεχνητό αίμα και την κλιματική αλλαγή
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 6 Δεκεμβρίου 2022 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-476)

Θα ξεκινήσω απαριθμώντας μερικές καλές ειδήσεις που δυστυχώς περνούν απαρατήρητες μέσα στον ορυμαγδό από ειδήσεις για κακουργήματα, θανατηφόρους πολέμους, απειλές πολέμων για πλουτοπαραγωγικούς πόρους, αυξήσεις τιμών και προβλέψεις για επερχόμενες ελλείψεις.

Εργασιακά κάτεργα. Πολλά από τα φτηνά καταναλωτικά ευρωπαϊκά ή (κυρίως) εισαγόμενα προϊόντα, παράγονται σε άθλιες συνθήκες καταναγκαστικής εργασίας σε τρίτες χώρες (π.χ. Ινδία, Κίνα Πακιστάν), μερικές φορές ακόμη και από πολιτικούς κρατούμενους. Σήμερα, εκτιμάται ότι 27,6 εκατομμύρια άνθρωποι απασχολούνται παγκοσμίως υπό συνθήκες καταναγκαστικής εργασίας, σε πολλούς κλάδους.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με πρόταση κανονισμού για την απαγόρευση των προϊόντων καταναγκαστικής εργασίας, την οποία κατέθεσε στα μέσα Σεπτεμβρίου, στοχεύει στην αντιμετώπιση του φαινομένου στην ενωσιακή αγορά. Όταν εγκριθεί (μετά από διαβουλεύσεις με το Ευρωκοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο) ο κανονισμός θα καλύπτει όλα τα προϊόντα, χωρίς να στοχεύει συγκεκριμένες εταιρείες ή κλάδους παραγωγής.

Η υλοποίηση της νέας νομοθεσίας θα εξαρτηθεί βέβαια και από τη στενή συνεργασία με παγκόσμιους εταίρους. Τα κράτη μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να αποσύρουν από την ευρωπαϊκή αγορά προϊόντα καταναγκαστικής εργασίας, κατόπιν έρευνας. Παράλληλα, οι τελωνειακές αρχές της ΕΕ θα εντοπίζουν και θα σταματούν τα προϊόντα καταναγκαστικής εργασίας στα ευρωπαϊκά σύνορα.

 

Καλλιεργήστε φύκια. Στα μέσα Νοεμβρίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε ένα πρόγραμμα 23 δράσεων για να ενισχύσει τον τομέα των φυκιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στους στόχους των δράσεων περιλαμβάνονται η βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, η αύξηση της κοινωνικής ευαισθητοποίησης και αποδοχής των φυκιών και των προϊόντων με βάση τα φύκια από τους καταναλωτές, καθώς και η κάλυψη των κενών στους τομείς της γνώσης, της έρευνας και της τεχνολογίας.

Οι δράσεις αφορούν την ανάπτυξη νέας εργαλειοθήκης για τους καλλιεργητές φυκιών, η πρόβλεψη της διευκόλυνσης του εντοπισμού βέλτιστων τοποθεσιών για καλλιέργεια θαλάσσιων μακροφυκών καθώς και η προσθήκη της καλλιέργειας θαλάσσιων μακροφυκών στα θαλάσσια χωροταξικά σχέδια. Προβλέπεται επίσης η ανάπτυξη, προτύπων για τα συστατικά και τους επιμολυντές των φυκιών, καθώς και για τα βιοκαύσιμα από φύκια.

Παράλληλα, θα αξιολογηθεί το δυναμικό της αγοράς, η αποδοτικότητα και η ασφάλεια των υλικών με βάση τα φύκια όταν χρησιμοποιούνται σε προϊόντα λίπανσης. Θα εξετασθεί επίσης η αγορά των φυκιών και θα προταθούν μηχανισμοί τόνωσης της αγοράς και στήριξης της μεταφοράς τεχνολογίας από την έρευνα στην αγορά. Θα χρηματοδοτηθούν πιλοτικά έργα για τον επαγγελματικό αναπροσανατολισμό και τη στήριξη καινοτόμων ΜΜΕ και έργων στον τομέα των φυκιών.

Θα εξετασθούν οι ευκαιρίες μετριασμού της κλιματικής αλλαγής μέσω των θαλάσσιων μακροφυκών, καθώς και ο ρόλος τους ως καταβοθρών γαλάζιου άνθρακα. Παράλληλα, προβλέπεται η στήριξη, της ανάπτυξης νέων και βελτιωμένων μεθόδων παραγωγής και συστημάτων καλλιέργειας και επεξεργασίας φυκιών. Τέλος, θα υποστηριχτούν δράσεις ευαισθητοποίησης και ανάλυσης της διαθεσιμότητας δεδομένων σχετικά με τα φύκια. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να ενημερώνονται σχετικά συμμετέχοντας στο φόρουμ EU4Algae.

Τεχνητό αίμα. Ερευνητές από τα πανεπιστήμια του Μπρίστολ, του Κέμπριτζ και της υπηρεσίας αιμοδοσίας του βρετανικού ΕΣΥ ξεκίνησαν κλινικές δοκιμές μετάγγισης τεχνητού αίματος, το οποίο ελπίζεται να είναι αποτελεσματικότερο από το κανονικό μεταγγιζόμενο αίμα. Με βάση τις σχετικές έρευνες, που έχουν ξεκινήσει από το 2009, το τεχνητό αίμα παράγεται από κανονικό αίμα τα ερυθρά αιμοσφαίρια του οποίου πολλαπλασιάζονται με τη βοήθεια ευέλικτων βλαστοκυττάρων.

Στο παρόν στάδιο των ερευνών στόχος είναι να εξετασθεί αν τα τεχνητά παραγόμενα ερυθρά αιμοσφαίρια μπορούν να επιβιώσουν στο σώμα τον ίδιο χρόνο με τα κανονικά. Αν διαρκούν περισσότερο θα είναι δυνατόν, σε ασθενείς που χρειάζονται συχνές μεταγγίσεις, αυτές να πραγματοποιούνται αραιότερα (ανά 6 εβδομάδες σε σύγκριση με 2-3 εβδομάδες σήμερα) με αποτέλεσμα να συσσωρεύεται λιγότερος σίδηρος στο αίμα. Προς τον σκοπό αυτό τα τεχνητά παραγόμενα ερυθρά αιμοσφαίρια επισημαίνονται με ακίνδυνη ραδιενεργό ουσία. Πρόκειται για ένα σημαντικό στάδιο στην πορεία για την παραγωγή τεχνητού αίματος. Οι ερευνητές προβλέπουν ότι η εισαγωγή νέων θεραπειών με βάση τεχνητό αίμα θα απαιτήσει από 5 έως 15 έτη ερευνών. Μέχρι τότε θα απαιτείται πάντα η συμβολή των εθελοντών αιμοδοτών …

Προ δύο κακών … «Όταν βρίσκεστε “προ δύο κακών” το αρχαίο ρητό προβλέπει “το μη χείρον βέλτιστον”. Δηλαδή με κάποιον τρόπο θεωρεί ότι έχετε καθήκον να επιλέξετε το λιγότερο κακό αφού είναι ανεύθυνο να αρνηθείτε την επιλογή. Ωστόσο, η αδυναμία του επιχειρήματος ήταν πάντα ότι όσοι επιλέγουν το “μη χείρον” λησμονούν πολύ γρήγορα ότι σε κάθε περίπτωση επέλεξαν κάτι κακό».

Αυτή η αποστροφή της πολιτικής φιλοσόφου Άννας Άρεντ σε ένα κείμενο που έγραψε το 1964 με τίτλο «Προσωπική ευθύνη υπό καθεστώς δικτατορίας», μου υπενθύμισε τις συζητήσεις που γίνονται για ορισμένα από τα μέτρα που προτείνονται για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Και συγκεκριμένα για τη χρήση φυσικού αερίου (λιγότερο ρυπογόνου από άλλα ορυκτά καύσιμα), αλλά και πυρηνικής ενέργειας …

Να σημειωθεί ότι η τελευταία έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) αναφέρει ότι «τα κατεστημένα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα οργάνωσαν και χρηματοδότησαν εκστρατείες παραπληροφόρησης και αντίθεσης όσον αφορά την κλιματική αλλαγή» και ότι η «ρητορική και η παραπληροφόρηση σχετικά με την κλιματική αλλαγή και η σκόπιμη υπονόμευση της επιστήμης» που προέκυψαν «συνέβαλαν στην παρανόηση της επιστημονικής ομοφωνίας, στη δημιουργία αβεβαιότητας, άγνοιας κινδύνου, στην υποβάθμιση του επείγοντος και στην εναντίωση».

Κι όλα αυτά μου θύμισαν μια τουρκική παροιμία που αλίευσα στο διαδίκτυο: «Το δάσος συρρικνωνόταν αλλά τα δέντρα συνέχιζαν να ψηφίζουν το τσεκούρι, γιατί το τσεκούρι ήταν έξυπνο και είχε πείσει τα δέντρα πως επειδή το στειλιάρι του ήταν από ξύλο, ήταν κι αυτό ένα από αυτά».