Η προστασία στα σχολεία I

Το ακόλουθο άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 9 Ιανουαρίου 2013.

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΚΑΙ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ
Η προστασία στα σχολεία I
γράφει ο Παναγιώτης Αλεβαντής*

Οι σχολικές κοινότητες αντιμετωπίζουν ιδιαίτερες απειλές αλλά αποτελούν και ιδανικούς χώρους για την ανάπτυξη μιας μακροπρόθεσμης κουλτούρας πρόληψης

Στα σχολεία τα παιδιά μας περνούν αρκετές ώρες της ημέρας για να αποκτήσουν περισσότερα εφόδια ώστε να αντιμετωπίσουν την ζωή. Γραφή, ανάγνωση, μαθηματικά, φυσική, χημεία, λογοτεχνία, έκθεση, γεωγραφία, ιστορία, θρησκευτικά και πολλά άλλα. Τα σχολεία όμως αντιμετωπίζουν και ιδιαίτερους κινδύνους αφού οι μαθητές, ιδίως οι μικροί, αποτελούν μια από τις πλέον ευάλωτες ομάδες σε ατυχήματα και καταστροφές. Όπως έχουμε ξαναγράψει, οι τραυματισμοί αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου παιδιών, εφήβων και νέων. Από τη σχετική ανάλυση προκύπτει ότι στα νήπια (ηλικίες 1 έως 4 έτη) πρωτοστατούν τα τροχαία (ένας στους τέσσερεις θανατηφόρους τραυματισμούς), οι πνιγμοί (ένας στους πέντε) και οι πυρκαγιές (ένας στους δέκα θανατηφόρους τραυματισμούς). Στους νέους (ηλικίες 15-24) πρωτοστατούν πάλι τα τροχαία (σε αυτά οφείλεται ένας στους δύο θανατηφόρους τραυματισμούς) και ακολουθούν οι αυτοκτονίες (ένας στους πέντε).

Παράλληλα, όπως μας πληροφορεί το φυλλάδιο «Μαθαίνοντας για την πρόληψη καταστροφών» της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, τα παιδιά, ιδιαίτερα τα βρέφη και εκείνα με κινητικές δυσκολίες, αποτελούν μία από τις πλέον ευπαθείς ομάδες όταν πρόκειται για φυσικές ή ανθρωπογενείς. Επειδή πολλές καταστροφές συμβαίνουν όταν τα παιδιά βρίσκονται στο σχολείο, αποτελεί καθήκον των εθνικών και τοπικών αρχών, των εθνικών και διεθνών κοινοτήτων, των θεσμών, των οικογενειών και των σχολείων, να τους παρέχουν επαρκή προστασία. Γιατί τα παιδιά του σήμερα είναι τα νιάτα του αύριο και οι ενήλικες του μέλλοντος.

Έτσι, κάθε δράση που αποσκοπεί στην πρόληψη ατυχημάτων και καταστροφών στο σχολικό περιβάλλον πρέπει να έχει διπλό στόχο: την ενίσχυση της προστασίας των παιδιών από ατυχήματα και καταστροφές και την εκπαίδευσή τους στις τεχνικές πρόληψης προκειμένου να μπορούν να προφυλαχτούν όταν θα βρίσκονται εκτός σχολείου αλλά και όταν μεγαλώσουν και ως πολίτες αποκτήσουν οικογένεια, εργασία και γίνουν ενεργά μέλη της τοπικής τους κοινωνίας.

Για την εκπαίδευση των παιδιών στην πρόληψη και στην απόκτηση συνηθειών που θα μειώσουν την έκθεσή τους σε κινδύνους που μπορεί να απειλήσουν τη ζωή και την υγεία τους οι δάσκαλοι και οι καθηγητές έχουν στην διάθεσή τους τα προγράμματα Αγωγής Υγείας. Τα προγράμματα αυτά μπορούν να καλύψουν πλήθος θεμάτων από τη σκοπιά πολλών γνωστικών αντικειμένων και καλύπτουν την π.χ. αποφυγή της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών (ναρκωτικά, αλκοόλ, τσιγάρο), τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, τα φαινόμενα ρατσισμού, βίας και ξενοφοβίας, τον εθελοντισμό (πρώτες βοήθειες και εθελοντική εργασία), τα καρδιαγγειακά νοσήματα, την πρόληψη και αντιμετώπιση έκτακτων καταστάσεων όπως σεισμών, πλημμυρών, πυρκαγιών, ναυαγίων κ.α. την ανάπτυξη δεξιοτήτων για την αντιμετώπιση της μόλυνσης του περιβάλλοντος, τρομοκρατικών ενεργειών, του άγχους, του φόβου κλπ.

Ένα πολύ ωραίο παράδειγμα του πως λειτουργεί η Αγωγή Υγείας είναι το αντικαπνιστικό τραγουδάκι για μικρούς και μεγάλους σε στίχους και μουσική Ορέστη Ντάντου που τραγούδησαν τα παιδιά του 5ου Δημοτικού Σχολείου Ηρακλείου στις 6 Δεκεμβρίου 2012 στο πλαίσιο του 3ου Πανελλήνιου Συνεδρίου για τον Έλεγχο του Καπνίσματος «Μαθαίνω να Μην Καπνίζω», το οποίο διοργάνωσε το Υπουργείο Παιδείας (μπορείτε να το ακούσετε όλο στο ιστολόγιο της κ. Ευαγγελίας Σιαφαρίκα, υπεύθυνης Αγωγής Υγείας της Διεύθυνσης Π.Ε. Β΄ Αθήνας απ’ όπου αντέγραψα τους πρώτους στίχους - agwgi-ygeias.blogspot.gr).

Το μόνο που μπορώ να θυμηθώ για τον παππού μου,
το πρώτο πράγμα που 'ρχεται αυτόματα στο νου μου,
η μόνη εικόνα που ποτέ απ' τον παππού μου είχα:
τη μπόχα απ' τα τσιγάρα του και τον ξερό του βήχα.

Η μάνα μου του φώναζε: «Σταμάτα να καπνίζεις!»,
αφού το είπε κι ο γιατρός κι αφού κι εσύ γνωρίζεις
μα εκείνος δεν την άκουγε και κάπνιζε με λύσσα
και ’γίναν τα πνευμόνια του πιο μαύρα κι απ' την πίσσα.

Έτσι λοιπόν κατέληξε μες στο νοσοκομείο.
Μαζεύτηκε όλο το χωριό για το στερνό αντίο.
Οι νοσοκόμες βρήκανε κάτω από τον νιπτήρα
οχτώ πακέτα άφιλτρα και έναν αναπτήρα.

ΜΑΓΚΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΥΠΑΚΟΥΣ, ΜΑΓΚΙΑ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΔΙΑΦΕΡΕΙΣ 
ΝΑ ΜΗΝ ΕΧΕΙΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΚΑΙ ΝΑ ΜΗΝ ΥΠΟΦΕΡΕΙΣ 
ΝΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣΑΙ ΤΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΝΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΕΙΣ 
ΜΗ ΛΑΧΑΝΙΑΖΕΙΣ ΣΤΑ ΣΚΑΛΙΑ, Ν' ΑΝΤΕΧΕΙΣ ΝΑ Τ' ΑΝΕΒΕΙΣ. 

Ο μάγκας του σχολείου μου καπνίζει σαν φουγάρο. 
Στην τσέπη το πακέτο του, στο χέρι το τσιγάρο. 
Μου λέει: «Μήπως θες κι εσύ;», του λέω: «Δε θα πάρω»
«δε θέλω να 'μαι δίπλα σου όταν θα δεις το χάρο». 

Νομίζει ότι είναι δυνατός, συνέχεια φωνάζει 
μα έπειτα από δυο λεπτά στο μπάσκετ λαχανιάζει 
και ψάχνει κάπου απόμερα να κάτσει να καπνίσει. 
Mακάρι να βρεθεί κανείς να πάει να τον βοηθήσει. 

Νομίζει ότι είναι άγριος, νομίζει ότι είναι ωραίος 
μα τα κορίτσια μια φορά του το 'πανε ευθέως 
πως πρέπει να 'ναι σιωπηλός γιατί όποτε μιλάει 
απ' το πολύ το κάπνισμα το στόμα του βρωμάει.

Όμως στο θέμα αυτό θα επανέλθουμε.

* Φυσικός, υπάλληλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι απόψεις είναι προσωπικές και δεν εκφράζουν κατ’ ανάγκη την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. http://alevantis.blogspot.com