Περί στρατιωτικής θητείας

Τι έμαθα στο στρατό και πως αυτά που έμαθα με βοήθησαν στην επαγγελματική μου σταδιοδρομία
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 22 Σεπτεμβρίου 2020 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-437)

Άκουσα ότι εξετάζεται το ενδεχόμενο να αυξηθεί η διάρκεια της στρατιωτικής θητείας στον Στρατό Ξηράς από 9 σε 12 μήνες καθώς και να γίνει υποχρεωτική η στράτευση στα 18. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες επιφυλάξεις για το δεύτερο σκέλος αφού ο στρατός χρειάζεται και ειδικότητες που απαιτούν πανεπιστημιακή εκπαίδευση (γιατρούς, μηχανικούς κλπ.). Επιπλέον αναφέρθηκε ότι θα γίνει προσπάθεια οι στρατιώτες να έχουν τη δυνατότητα να αποκτούν επαγγελματικές δεξιότητες κατά τη διάρκεια της θητείας τους.

Δεν πρόκειται να πάρω θέση υπέρ ή κατά της αύξησης της διάρκειας της θητείας ούτε για την στράτευση στα 18. Θα σας μεταφέρω απλώς μερικές από τις εμπειρίες μου κατά την δική μου θητεία, η οποία είχε διάρκεια 27 μήνες και 10 μέρες (ήταν 28 μήνες αλλά από την «σειρά» μου και μετά άρχισε να μειώνεται).

Οι πρώτοι μήνες. Κατατάχτηκα στο 6^ο Σύνταγμα Πεζικού στην Κόρινθο. Εκεί πήγαιναν τότε (1977) όλοι οι πτυχιούχοι Ανωτάτων Σχολών όταν διέκοπταν την αναβολή τους. Παρουσιάστηκα από τους πρώτους και μόλις ολοκληρώθηκαν οι διαδικασίες κατάταξης μας διέταξαν να κατέβουμε να βοηθήσουμε. Εγώ ανέλαβα να καταχωρώ τους νεοσύλλεκτους στο τάγμα μας.

Λόγω ενός προβλήματος στο ένα μου μάτι, ο γιατρός με χαρακτήρισε βοηθητικό Ι3. Στο πλαίσιο των διάφορων ιατρικών και άλλων εξετάσεων, γνώρισα δύο παλιούς από το μόνιμο προσωπικό του στρατοπέδου, έναν Φυσικό και έναν Μαθηματικό. Επειδή έκανα καλά γράμματα, μου ανέθεσαν την σύνταξη των προσωρινών απολυτηρίων λόγω υγείας. 

Έτσι έμαθα όλες τις ασθένειες για τις οποίες δίνεται αναβολή ή και πλήρης απαλλαγή από την υποχρέωση στράτευσης. Όμως, το σημαντικότερο ήταν ότι διάβασα τους Στρατιωτικούς Κανονισμούς 20-1 και 20-2, κάτι που μου χρησίμευσε σε όλη τη θητεία, για να είμαι αφενός τυπικότατος και αφετέρου να αποφεύγω τα καψόνια από τους παλιούς - αφού ο στρατιώτης έχει υποχρέωση να εκτελεί μόνο τις «διαταγές που έχουν σχέση με την υπηρεσία».

Παράλληλα, επειδή ως πρόσκοπος θεωρούσα ότι όταν αποτελείς μέρος ενός συνόλου πρέπει να προσφέρεις στο κοινό καλό, ήμουν πάντα πρώτος όταν ζητούσαν εθελοντές για καθαριότητα, ακόμη και στις τουαλέτες …

Από την προκάλυψη στο Γενικό Επιτελείο. Από το κέντρο κατάταξης μετατέθηκα σε μάχιμο τάγμα. Η πρώτη ερώτηση που μου έκαναν μόλις έφτασα ήταν αν ήξερα δακτυλογράφηση. Απάντησα θετικά και «διορίστηκα» αμέσως δακτυλογράφος του τάγματος και στη συνέχεια γενικών καθηκόντων στο 1ο γραφείο (Προσωπικό-Διοίκηση). Εκεί έμαθα όλο το σύστημα αρχειοθέτησης του Στρατού που ακολουθεί την τυποποιημένη οργάνωση όλων των μονάδων όπως αυτή περιγράφεται στον Στρατιωτικό Κανονισμό 20-2. 

Ένα μήνα μετά την άφιξη μου στο τάγμα, και αφού είχα οργανώσει το αποδιοργανωμένο αρχείο, ήλθε διαταγή για μεταστάθμευση. Στην Χελιδόνα στον Έβρο. Μερικές από τις εμπειρίες μου εκεί, τις έχω μοιραστεί μαζί σας πριν από τεσσεράμισι χρόνια από αυτήν εδώ τη στήλη (βλ. ΧΝ 22/3/2016).

Εκεί άκουσα την ιστορία με τον στρατηγό Ντάβο, ο οποίος τον Ιούλιο του 1974 αντιτάχθηκε στον δικτάτορα Ιωαννίδη που ήθελε να επιτεθεί στην Τουρκία. Όμως ο ελληνικός στρατός είχε τεράστια προβλήματα λόγω της επιστράτευσης. Στην ερειπωμένη πλέον Λέσχη Αξιωματικών Φρουράς Χελιδόνας παίχτηκε η πρώτη πράξη της πτώσης της χούντας. Εκεί γνώρισα από κοντά και μερικούς υπερπατριώτες για τους οποίους έχω γράψει παλιότερα στο ιστολόγιο Εστιατόριον «Ο Κήπος».

Μέχρι που ήλθε ο καιρός να μετατεθώ στο Μεταφραστικό Γραφείο του Γενικού Επιτελείου Στρατού (ΓΕΣ). Κι αυτό επειδή μου είχε αποδοθεί η ειδικότητα – κατόπιν εξετάσεων στα αγγλικά και τα γαλλικά – του στρατιωτικού διερμηνέα αγγλικής.

Εκείνη την εποχή δεν υπήρχε στην Ελλάδα σχολή μετάφρασης πανεπιστημιακού επιπέδου. Οι μεταφραστές ήταν συνήθως επιστήμονες ή και απόφοιτοι γυμνασίου που ήξεραν καλά κάποια ξένη γλώσσα αλλά, κυρίως, μπορούσαν να χειρίζονται σωστά τα Ελληνικά.

Ξένες γλώσσες έμαθα επειδή ο πατέρας μου ήθελε να μας ωθήσει προς τα τουριστικά επαγγέλματα. Από πολύ νωρίς, επειδή νοικιάζαμε ένα μέρος του σπιτιού μας σε Αμερικάνους, αναγκαζόμουν να κάνω τον «δραγουμάνο» διευκολύνοντας τους γονείς μου στις διαπραγματεύσεις. Παράλληλα, επειδή το σπίτι το νοίκιαζαν συνήθως οικογένειες με παιδιά στην ηλικία μου, εξασκούσα την ξένη γλώσσα παίζοντας … κάτι που όλα τα παιδιά χαίρονται να κάνουν.

Στο Μεταφραστικό Γραφείο του ΓΕΣ ήλθα σε επαφή με έμπειρους επαγγελματίες μεταφραστές όχι μόνο στρατιωτικούς (υπάρχει ειδικός κλάδος Γραμματέων-Διερμηνέων) αλλά και πολιτικούς υπαλλήλους. Έμαθα τεχνικές της μετάφρασης, καθώς και στρατιωτική ορολογία και ορολογία των εγκαταστάσεων ασφαλείας. Αλλά και όλη την οργάνωση των στρατηγείων του ΝΑΤΟ ανά την Ευρώπη.

Κι αυτό γιατί συμμετείχα στην τριμελή μεταφραστική ομάδα που υποστήριξε την διαπραγματευτική ομάδα του ΓΕΣ στις συνομιλίες για την δημιουργία των Νατοϊκών στρατηγείων στη Λάρισα. Στη συνέχεια αποσπάστηκα στην Διεύθυνση Οργανώσεως του Στρατού για να βοηθήσω στην αναθεώρηση των Πινάκων Οργανώσεως για τις θέσεις των Ελλήνων αξιωματικών που προβλεπόταν να υπηρετήσουν σε Νατοϊκά Στρατηγεία.

Εκτός από τη λειτουργία του στρατιωτικού σκέλους της Συμμαχίας έμαθα πολύ καλά και την φιλοσοφία της οργάνωσης του Στρατού. Με λίγα λόγια, ξεκινά από τα οπλικά συστήματα και τον αριθμό των ατόμων που απαιτούνται για την λειτουργία και την συντήρησή τους. Από εκεί προκύπτουν τα άτομα και οι ειδικότητες που απαιτούνται για την στελέχωση των μονάδων πρώτης γραμμής αλλά και των μονάδων υποστήριξης. Ο συνδυασμός με τα στοιχεία των γεννήσεων και των αναβολών για σπουδές δίνει την εκτιμώμενη διάρκεια της στρατιωτικής θητείας.

Η προσωπική μου λοιπόν γνώμη είναι ότι η αύξηση της θητείας δεν οφείλεται αναγκαστικά σε κάποιον εξωτερικό κίνδυνο, αλλά στην υπογεννητικότητα. Η οποία σε συνδυασμό με τις αναχωρήσεις στο εξωτερικό, προκαλεί συρρίκνωση του αριθμού των στρατεύσιμων. Βέβαια, για την αντιμετώπιση του προβλήματος, εκτός από την αύξηση της θητείας θα μπορούσε να προβλεφθεί και η στράτευση των γυναικών.

Συμπερασματικά, μπορώ να πω ότι στο Στρατό έμαθα πως να μεταφράζω επαγγελματικά αλλά και πως οργανώνεται και λειτουργεί ένας μεγάλος και πολύπλοκος οργανισμός. Και αυτά, μαζί με τις επιστημονικές γνώσεις από τις σπουδές μου ως Φυσικός, αποτέλεσαν τη βάση της επαγγελματικής μου σταδιοδρομίας.