Ευχές και αναστοχασμοί για το 2025

Αγαπητοί φίλοι δεχτείτε τις Καλύτερες Ευχές μου για το 2025, με Υγεία, Όμορφα Αισθήματα και Οικογενειακή Ευτυχία!

Είναι ωστόσο τραγικά ειρωνικό από τη μια να ευχόμαστε Υγεία κι από την άλλη να μην εγκαταλείπουμε μερικές εξόχως βλαβερές συνήθειες. Όπως το κάπνισμα, την κακή διατροφή, την υπερβολική ταχύτητα. Από τη μια να ευχόμαστε Αγάπη και Ειρήνη κι από την άλλη να υποστηρίζουμε, συχνά και με φανατισμό, κράτη, οργανώσεις και ηγέτες που ξεκινούν πολέμους, οργανώνουν τρομοκρατικές επιθέσεις και σκοτώνουν ανυπεράσπιστους αμάχους ακόμη και παιδιά.

Το 2025, έχει οριστεί από τον ΟΗΕ ως Διεθνές Έτος Κβαντικής Επιστήμης και Τεχνολογίας, Διεθνές Έτος Συνεταιρισμών, Διεθνές Έτος Προστασίας των Παγετώνων και τέλος (όσο κι αν φαίνεται τραγικά ειρωνικό έως απαράδεκτο) ως Διεθνές Έτος Ειρήνης και Εμπιστοσύνης. Θα είναι άραγε έτος Ειρήνης ή έτος ενός νέου Αρμαγεδδώνα; Και πώς θα μιλούμε για εμπιστοσύνη όταν, με όσα συμβαίνουν στο χώρο των Δικτύων Κοινωνικής Δικτύωσης, «σε λίγο καιρό κανείς δεν θα πιστεύει κανέναν»! Ταυτόχρονα, είναι σίγουρο πως το 2025 θα έχει και κάποια ακραία καιρικά φαινόμενα (ξηρασίες, κύματα καύσωνα, πλημμύρες και δασικές πυρκαγιές) που θα επιτείνουν την εξελισσόμενη κλιματική κρίση.

Σας εύχομαι λοιπόν, αν δεν μπορείτε να κάνετε κάτι για να αποτρέψετε τα επερχόμενα δεινά, τουλάχιστον να πάρετε κάποια μέτρα για να προφυλαχθείτε από αυτά, ή να περιορίσετε τις επιπτώσεις τους σε εσάς και στους αγαπημένους σας.

Για την ασφάλεια των ηλικιωμένων

Χρήσιμες συμβουλές τις οποίες πρέπει να έχουν υπόψη τους όλοι οι ηλικιωμένοι, ιδίως όσοι ζουν μόνοι
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 8 Ιανουαρίου 2025 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-502)

Να ξεκινήσω με τις Καλύτερες Ευχές μου για Καλή Χρονιά, γεμάτη Υγεία, Όμορφα Αισθήματα και εκπλήρωση κάθε όμορφου στόχου ζωής που θα κάνει τον κόσμο μας καλύτερο!

Κρύες οι φετινές Χριστουγεννιάτικες Βρυξέλλες αλλά ευτυχώς χωρίς χιόνια! Περπατώντας σε μιάν από τις πολλές στοές του κέντρου, με σταμάτησε ένας καλοντυμένος κύριος και άρχισε να μου μιλάει για τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι. Ήταν αστυνομικός και μου έδωσε ένα φυλλάδιο που είχε εκδώσει η Αστυνομία της περιοχής των Βρυξελλών με συμβουλές και οδηγίες πρόληψης. Να μερικές από αυτές.

Κατ’ αρχάς μη μένετε απομονωμένοι στο σπίτι, γιατί η απομόνωση αυξάνει την ανασφάλεια. Συμμετέχετε σε ομαδικές δραστηριότητες και σχηματίστε γύρω σας μια ομάδα φίλων που θα μπορούσαν να σας βοηθήσουν σε περίπτωση ανάγκης. Φτιάξτε έναν κατάλογο με όλα τα χρήσιμα τηλέφωνα που θα καλέσετε για βοήθεια και κρατείστε συνεχώς δίπλα σας ένα τηλέφωνο. Επικουρικά, συνιστάται η σύνδεση με κάποια υπηρεσία τηλεειδοποίησης (στην Ελλάδα η «Γραμμή Ζωής» https://www.lifelinehellas.gr/), που επιτρέπει την αμφίδρομη επικοινωνία με ένα Συντονιστικό Κέντρο, πατώντας ένα «κόκκινο κουμπί», 24ώρες το 24ώρο (βλ. ΧΝ 22/11/2016).

Επίσης, υιοθετείστε μερικά απαραίτητα μέτρα προφύλαξης. Κλειδώνετε τις εξώπορτες ακόμη και όταν είστε μέσα στο σπίτι και μην αφήνετε τα κλειδιά πάνω στις κλειδαριές. Τις νύχτες μην αφήνετε ανοικτά παράθυρα και όταν λείπετε μην αφήνετε κλειδιά σε γλάστρες ή κάτω από το πατάκι της εξώπορτας. Αλλάξτε κλειδαριές σε περίπτωση κλοπής ή απώλειας των κλειδιών ή μόλις μετακομίσετε σε καινούργιο σπίτι.

Εγκαταστήστε μιάν αλυσίδα ασφαλείας και ένα ματάκι στην εξώπορτα – κατά προτίμηση ηλεκτρονικό. Στο κουδούνι και στο γραμματοκιβώτιο γράψτε μόνο το επώνυμό σας χωρίς άλλο προσδιοριστικό (π.χ. χήρα, δεσποινίς, κυρία). Τέλος, μην κρατάτε στο σπίτι σημαντικά ποσά χρημάτων και καταγράψτε όλα τα αντικείμενα αξίας – π.χ. σημειώστε αριθμό σειράς, φωτογραφήστε τα, κρατείστε τα τιμολόγια αγοράς. Φωτογραφείστε επίσης τα κοσμήματα που φοράτε για να αποδείξετε στον ασφαλιστή σας ότι είναι πράγματι δικά σας.

Όταν σας κτυπούν την πόρτα, μην ανοίξετε αν δεν γνωρίζετε τον επισκέπτη, ιδίως αν θέλει να σας πουλήσει κάτι το οποίο και σας επιδεικνύει για να σας δελεάσει – συχνά αυτό είναι προοίμιο κάποιας κλοπής. Αν ο επισκέπτης ισχυριστεί ότι είναι από κάποια υπηρεσία (π.χ. ΔΕΔΔΗΕ, ΟΤΕ, ΔΕΥΑΧ κλπ.) μην ανοίξετε αν δεν έχετε αναγγείλει κάποια βλάβη για την οποία σας έχουν πει ότι θα ακολουθήσει επίσκεψη τεχνικού. Ζητήστε οπωσδήποτε την επίδειξη υπηρεσιακής ταυτότητας – ζητείστε να την γλιστρήσουν κάτω από την πόρτα και μην ανοίξετε αν αρνηθούν. Για κάθε ενδεχόμενο να έχετε πρόχειρο το τηλέφωνο της αστυνομίας.

Αν ο επισκέπτης ισχυριστεί ότι είναι αστυνομικός, τηλεφωνήστε στην Άμεση Δράση (το 100) ή στο Τμήμα (στα Χανιά το 28210-25854) και ρωτήσετε αν το όνομα που σας έδωσε υπάρχει κι αν είναι σε υπηρεσία εκείνη τη στιγμή. Μην καλέσετε ποτέ τον αριθμό που σας δίνει ο επισκέπτης, μπορεί να είναι κάποιος συνένοχος. Αν επιμένει ή απειλεί, καλέστε την αστυνομία. Σε κάθε περίπτωση μην παρασυρθείτε από εκκλήσεις που έχουν στόχο να σας αποσπάσουν την προσοχή – π.χ. ένα παιδί διψάει ή πεινάει, κάποιος πρέπει να πάει στην τουαλέτα.

Όταν μετακινείστε, μην κουβαλάτε ποτέ πολλά χρήματα ή εμφανή κοσμήματα – αλλιώς ζητήστε να σας συνοδεύσουν. Μη μετράτε ποτέ χαρτονομίσματα σε δημόσια θέα και μην έχετε τον κωδικό (PIN) δίπλα στην τραπεζική ή την πιστωτική σας κάρτα. Αν έχετε δυσκολία να τραβήξετε χρήματα από το ΑΤΜ μη δεχτείτε ποτέ τη βοήθεια κάποιου αγνώστου. Στην περίπτωση που το μηχάνημα «καταπιεί» την κάρτα σας, χρησιμοποιείστε την υπηρεσία απενεργοποίησης (στο Βέλγιο υπάρχει ενιαία υπηρεσία για όλες κάρτες όλων των τραπεζών – στην Ελλάδα απευθυνθείτε στην τράπεζά σας).

Επίσης, μην βάζετε τα κλειδιά σας μαζί με τα έγγραφά σας (ταυτότητα, διαβατήριο, ηλεκτρονική άδεια διαμονής). Αν τα χάσετε ή σας τα κλέψουν ακυρώστε τα άμεσα (στο Βέλγιο υπάρχει ενιαία διαδικτυακή υπηρεσία άμεσης ακύρωσης των εγγράφων ταυτοποίησης – στην Ελλάδα απευθυνθείτε στο πλησιέστερο Αστυνομικό Τμήμα).

Τέλος, αν έχετε την εντύπωση ότι σας παρακολουθούν, μπείτε σε ένα χώρο με πολύ κόσμο και γενικά όταν μετακινείστε με τα πόδια αποφύγετε απομονωμένες και σκοτεινές περιοχές. Πάντα να περπατάτε αντίθετα με την ροή των αυτοκινήτων, στη μέση του πεζοδρομίου, με τη τσάντα σας κλειστή και κρεμασμένη στον ώμο από την αντίθετη πλευρά του δρόμου.

Το φυλλάδιο περιέχει επίσης χρήσιμα τηλέφωνα και υπερσυνδέσμους.

«Κι εσείς πού μένετε;» με ρώτησε ο ευγενής αστυνομικός. «Μένω στα Χανιά, στην Κρήτη», απάντησα. «Και αναφέρομαι συχνά στα θέματα αυτά μέσα από τη στήλη μου στα Χανιώτικα Νέα» συμπλήρωσα. Αφού επέστρεψα στο σπίτι διαπίστωσα ότι και η Ελληνική Αστυνομία έχει συντάξει πολύ ενδιαφέρουσες συμβουλές όχι μόνο για ηλικιωμένους αλλά και για πολλές άλλες κατηγορίες προβλημάτων – επισκεφθείτε την ιστοσελίδα της Ελληνικής Αστυνομίας (https://www.astynomia.gr) και επιλέξτε «Οδηγός του πολίτη» και μετά «Χρήσιμες συμβουλές».

Τηλεφωνικές απάτες

Όταν χτυπά το τηλέφωνο, μην τρομάξετε αν ακούσετε κάποιον να προσποιείται πως είναι κάποιο συγγενικό σας πρόσωπο που είχε ένα τρομερό ατύχημα και σας ζητά χρήματα για μια επείγουσα εγχείρηση. Πως είναι κάποιος λογιστής που θα σας επιστρέψει χρήματα από την εφορία. Πως είναι φίλος των παιδιών σας που πρέπει να πληρώσουν επειγόντως ένα μεγάλο πρόστιμο ή κάποιο ληξιπρόθεσμο χρέος. Πως τηλεφωνούν από την τράπεζά σας και πρέπει να επαληθεύσουν τα στοιχεία του λογαριασμού σας.

Πολλοί ηλικιωμένοι πιστεύουν αυτές και πολλές άλλες ευφάνταστες ιστορίες, που έχουν στόχο να τους αιφνιδιάσουν, να τους αποσυντονίσουν και τελικά να τους αποσπάσουν χρήματα. Συχνά μάλιστα οι απατεώνες γνωρίζουν ονόματα ή και άλλες προσωπικές πληροφορίες που τους κάνουν ιδιαίτερα πιστευτούς. Μια συμβουλή: κλείστε αμέσως το τηλέφωνο και επικοινωνήστε με το συγγενικό σας πρόσωπο, τον λογιστή ή την τράπεζά σας για επαλήθευση.

Μερικοί ορατοί κίνδυνοι

Από την υπερκατανάλωση αντιβιοτικών, την καύση πλαστικών στο Ακρωτήρι και από την έλλειψη κανονισμού αποχέτευσης στα Χανιά …
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 3 Δεκεμβρίου 2024 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-501)

Υπερκατανάλωση αντιβιοτικών. Έχουμε αναφερθεί και πριν από περίπου 6 χρόνια (βλ. ΧΝ 22/01/2019) στους κινδύνους που εγκυμονεί η υπερκατανάλωση αντιβιοτικών. Γράφαμε τότε ότι η χώρα μας ήταν πρώτη στην Ευρωπαϊκή Ένωση στην κατανάλωση αντιβιοτικών συνολικά, και τρίτη στην κατανάλωση αντιβιοτικών ευρέος φάσματος. Δυστυχώς, και η τελευταία έκθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) πάλι στην πρώτη θέση μας κατατάσσει, αλλά ευτυχώς η κατανάλωση έχει μειωθεί σε σχέση με το 2019 κατά 16%.

Τί επιπτώσεις μπορεί να έχει η υπερκατανάλωση αντιβιοτικών στην πράξη; Όπως γράφαμε το 2019 «σε περίπτωση εισαγωγής σε νοσοκομείο ο ασθενής που έχει χρησιμοποιήσει άκριτα τα αντιβιοτικά ευρέως φάσματος, όταν προσβληθεί από κάποιο ανθεκτικό βακτήριο κινδυνεύει να πεθάνει αφού δε θα το πιάνει κανένα αντιβιοτικό. Μακροπρόθεσμα, όταν δεν θα δουλεύει κανένα αντιβιοτικό υπάρχει περίπτωση να μην γίνονται χειρουργεία. Να πεθαίνουν παιδιά από απλή αμυγδαλίτιδα. Μια απλή μόλυνση να οδηγεί σε ακρωτηριασμό».

Αποτέλεσμα της υπερκατανάλωσης αντιβιοτικών στην Ελλάδα από το 2019 μέχρι και το 2013, είναι η αύξηση της αντοχής διαφόρων μικροβίων σε συγκεκριμένα αντιβιοτικά ακόμη και έως 186% ή και παραπάνω. Πάντως ο ECDC προβλέπει έκρηξη μικροβιακής αντοχής σε μια 4ετία.

Ξανάναψαν οι φωτιές στο Ακρωτήρι; Πέρσι το Νοέμβριο (βλ. ΧΝ 7/11/2023) γράψαμε για τα πλαστικά που καίγονταν στο Ακρωτήρι, σε ένα χώρο επεξεργασίας και ταφής αποβλήτων από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις (ΑΕΚΚ). Στην εγκατάσταση είχε προηγηθεί πυρκαγιά για τον έλεγχο της οποίας η Πυροσβεστική είχε χρειαστεί τρείς ημέρες. Μάθαμε στη συνέχεια ότι η Διεύθυνση Περιβάλλοντος της Αντιπεριφέρειας ανέστειλε κάποιες από τις άδειες της εγκατάστασης μέχρι να υποβληθεί σχέδιο πυρασφάλειας. Ο Σύλλογος Προστασίας Περιβάλλοντος Σταυρού (S.E.A) κατέθεσε μήνυση της οποίας η εξέταση από την δικαιοσύνη εκκρεμεί.

Πρόσφατα, κάτοικοι της περιοχής κατήγγειλαν στα τοπικά Μέσα Ενημέρωσης την εταιρεία διαχείρισης για συνέχιση της παράνομης καύσης πλαστικών, ιδίως τη νύχτα. Το αποτέλεσμα είναι να διαχέεται μια ανυπόφορη τοξική μυρωδιά κοντά σε κατοικίες, σχολεία, παιδικές χαρές και αγροτικές εκτάσεις. Οι κάτοικοι αναφέρουν ότι παρά τις επανειλημμένες καταγγελίες τους στις αρμόδιες αρχές – Δήμαρχο Χανίων, αστυνομία, πυροσβεστική και υγειονομική υπηρεσία – το πρόβλημα που επηρεάζει την υγεία τους παραμένει ανεπίλυτο.

Όπως έγραψαν τα ΧΝ και πέρσι (βλ. ΧΝ 1/11/2023) οι καπνοί από την καύση τέτοιων υλικών (ιδίως πλαστικών) περιέχουν διοξίνες, οι οποίες «είναι οργανικές ενώσεις ύποπτες για καρκινογενέσεις, ιδιαίτερα τοξικές για τον άνθρωπο, … (και) ανθεκτικές στη βιολογική αποικοδόμηση». Οι ουσίες αυτές «επικάθονται στα κηπευτικά και στα χόρτα που καταναλώνουν αιγοπρόβατα και πουλερικά. Ως λιποδιαλυτές οι εν λόγω ουσίες, αποθηκεύονται στον λιπώδη ιστό των ζώων – (θηλαστικών, πουλερικών, καθώς και ψαριών και οστρακοειδών). Ο άνθρωπος λαμβάνει τη μεγαλύτερη ποσότητα διοξινών από την τροφή του, … καταναλώνοντας ζωικά προϊόντα (γάλα, κρέας, τυροκομικά) που προέρχονται από ζώα τα οποία έχουν τραφεί µε ζωοτροφές που περιέχουν διοξίνες». Και φυσικά με την «εισπνοή προϊόντων καύσης».

Ο εντοπισμός των διοξινών στο έδαφος απαιτεί ειδικές εργαστηριακές εξετάσεις, οι οποίες στην Ελλάδα διεξάγονται αποκλειστικά από το Εργαστήριο Φασματομετρίας Μάζας και Ανάλυσης Διοξινών του Εθνικού Κέντρου Έρευνας Φυσικών Επιστημών (ΕΚΕΘΕ) «Δημόκριτος». Προφανώς, οι εξετάσεις αυτές κοστίζουν ακριβά, κόστος το οποίο θα πρέπει να επιφορτιστεί το Δημόσιο (Δήμος, Περιφέρεια, ή το Υπουργείο Περιβάλλοντος).

Υπάρχει Κανονισμός Αποχέτευσης στα Χανιά; Ο ιδιοκτήτης που θέλει να συνδεθεί με το δίκτυο αποχέτευσης, στην σχετική αίτηση σύνδεσης πρέπει να δηλώσει ότι «Έλαβα γνώση του κανονισμού λειτουργίας των δικτύων αποχέτευσης της Δ.Ε.Υ.Α.Χ., αποδέχομαι τους όρους του και ζητώ να συνδεθώ με το δίκτυο αποχέτευσης». Μόνο που τέτοιος κανονισμός δεν υπάρχει στις ιστοσελίδες της ΔΕΥΑΧ, ούτε σε εκείνες του Δήμου! Τον ζητήσαμε τηλεφωνικά από το γραφείο της Αντιπροέδρου, το οποίο μας υπέδειξε να στείλουμε το αίτημα μας ηλεκτρονικά χωρίς όμως να μπορεί να μας υποδείξει σε πόσο χρόνο θα λάβουμε απάντηση …

Πρόσφατα διάβασα τον αντίστοιχο κανονισμό του Δήμου Ξηρομέρου που αναφέρει λεπτομερώς το είδος των λυμάτων που μπορεί να δεχτεί το δίκτυο, τους ελέγχους που προβλέπονται ΠΡΙΝ τη σύνδεση και ότι σε περίπτωση προβλημάτων η αρμόδια ΔΕΥΑ μπορεί να επιβάλει πρόστιμα … Επιπλέον, να αναφέρουμε ότι συχνά από τις βροχοπτώσεις στην περιοχή του Ακρωτηρίου δημιουργούνται «κολύμπες» και «χείμαρροι» ακόμη και σε κεντρικούς δρόμους επειδή δεν υπάρχει δίκτυο απορροής ομβρίων. Κάτι που δημιουργεί κινδύνους για τους πολίτες …

Προσθέστε τα παραπάνω και στο φάκελο του διαχρονικού σκανδάλου που αποτελεί η αποχέτευση στα Χανιά (βλ. ΧΝ 25/6/2024).

Ποιος κοροϊδεύει διαχρονικά τους Χανιώτες;

Η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων που κατέθεσε στο Συμβούλιο Επικρατείας ο Δήμος, αποτελεί ένα ακόμη επεισόδιο στο διαχρονικό σκάνδαλο της αποχέτευσης στα Χανιά
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 5 Νοεμβρίου 2024 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-500)

Επετειακό το σημερινό άρθρο, αφού είναι το 500στό στη σειρά των άρθρων μου στα Χανιώτικα Νέα, από τις 21 Ιανουαρίου 2011. Με αυτήν την ευκαιρία, ευχαριστώ για άλλη μια φορά τη διεύθυνση της εφημερίδας και ιδιαίτερα τον ιδρυτή της Γιάννη Γαρεδάκη, τον διευθυντή Παρασκευά Περάκη και φυσικά τον «ηθικό αυτουργό» αυτής της απόφασης, το φίλο Βαγγέλη Κακατσάκη που εισηγήθηκε την έναρξη αυτής της συνεργασίας.

Δυστυχώς και σε αυτό άρθρο θα ασχοληθώ για μιάν ακόμη (και ελπίζω τελευταία) φορά με το διαχρονικό σκάνδαλο της αποχέτευσης στα Χανιά. Ένα πάγιο αίτημα του Συλλόγου Προστασίας Περιβάλλοντος Σταυρού (S.E.A) ήταν από τις αρχές του 2023 όταν άρχισαν οι εργασίες εγκατάστασης του αντλιοστασίου λυμάτων στον Σταυρό, η πρόσβαση στην σχετική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ).

Παρόλο που ο Δήμαρχος δεσμεύτηκε κατ’ επανάληψη στο Δημοτικό Συμβούλιο να την διαβιβάσει στο Σύλλογο κάτι τέτοιο δεν συνέβη παρά μόνο πριν από λίγες εβδομάδες στις 18 Σεπτεμβρίου! Αυτό συνέβη στη σχετική συζήτηση που έγινε ενώπιον του Συμβουλίου Επικρατείας σχετικά με την προσφυγή του S.E.A. όπου ο Δήμος παρουσίασε «μια» ΜΠΕ του 1999!

Διαβάζοντάς την θυμήθηκα εκείνη την ιστορία με τις δικαιολογίες που ετοιμάστηκε να απαριθμήσει ο επικεφαλής του τιμητικού αγήματος υποδοχής του αυτοκράτορα στο ερώτημα «γιατί δεν έγιναν οι προβλεπόμενοι τιμητικοί κανονιοβολισμοί». «10 λόγοι εξοχότατε!» απάντησε ο επικεφαλής. «Πρώτον, δεν είχαμε μπαρούτι». «Σταμάτησε εκεί» απάντησε ο αυτοκράτορας. «Μόνον αυτός ο λόγος αρκεί».

Πράγματι, η μελέτη που κατατέθηκε στο ΣτΕ αναφέρεται μόνο στην εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων (ΕΕΛ) στο Κουμπελή ενώ δεν αναφέρει τίποτα για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις από το δίκτυο αποχέτευσης, την επέκταση του και την κατασκευή αντλιοστασίων με αγωγούς υπερχείλισης, οι οποίοι σε περίπτωση βλάβης θα διοχετεύουν ανεπεξέργαστα λύματα στη θάλασσα!

Αναφέρεται απλά ότι «Το σύνολο της περιοχής μελέτης (εκτός του Δ. Χανίων) στερείται αποχετευτικού δικτύου και η αποχέτευση των ακαθάρτων γίνεται μέσω βόθρων. Σύμφωνα με την μελέτη Επέκτασης Εγκαταστάσεων ΕΕΛ Χανίων προβλέπονται οι ακόλουθες ολοκληρώσεις και συνδέσεις δικτύων αποχέτευσης με το βιολογικό καθαρισμό Χανίων». Στον πίνακα που ακολουθεί π.χ. για τα Κουνουπιδιανά προβλέπεται ότι θα καλύπτονται τα ακόλουθα ποσοστά αποχέτευσης για τα αντίστοιχα έτη: 1997=0%, 2000=5%, 2010=60%. Φυσικά, με βάση τα δεδομένα πληθυσμού και κατοικιών πριν από 25 χρόνια!!!

Αναπάντητα ερωτήματα. Η παραπάνω ΜΠΕ έγινε με βάση τον τότε ισχύοντα Νόμο (1650/1986) που στο άρθρο 5 αναφέρει ότι η ΜΠΕ πρέπει να περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων και «εξέταση εναλλακτικών λύσεων και υπόδειξη των κύριων λόγων της επιλογής της προτεινόμενης λύσης». Επίσης, αναφέρει ότι «το οικείο νομαρχιακό συμβούλιο λαμβάνει γνώση της ΜΠΕ και πριν την έγκριση της ενημερώνει κάθε πολίτη και τους φορείς εκπροσώπησής του, για να εκφράσουν τη γνώμη τους». Τίποτα από αυτά δεν έγινε ούτε τότε ούτε στο μέλλον ενώ οι παραπάνω σχετικές διατάξεις ενισχύθηκαν τα επόμενα χρόνια με βάση και την ευρωενωσιακή νομοθεσία.

Επιπλέον, όπως γράφαμε και τον Ιούνιο (βλ. Χ.Ν. 25/06/2024) οι διαδοχικές αποφάσεις τροποποίησης των εγκεκριμένων περιβαλλοντικών όρων (ΑΕΠΟ) τα έτη 2007, 2009, 2011, 2014 και 2016 αναφέρουν πως έγιναν νέες και συμπληρωματικές ΜΠΕ. Και αυτές οι ΜΠΕ ούτε δημοσιοποιήθηκαν ούτε αποτέλεσαν αντικείμενο διαβούλευσης. Στις εν λόγω αποφάσεις περιγράφονται οι επεκτάσεις του δικτύου των αγωγών και τα αντλιοστάσια χωρίς ωστόσο να αναφέρεται κατά πόσον οι σχετικές ΜΠΕ κάλυπταν και αυτά τα στοιχεία.

Μάλιστα, το 2011 με τη σχετική απόφαση τροποποίησης των περιβαλλοντικών όρων διογκώθηκε και η δυναμικότητα της εγκατάστασης για το έτος 2030 στους 170.000 ισοδύναμους κατοίκους πάνω από το όριο των 150.000 ισοδύναμων κατοίκων για το οποίο επιβάλλεται από το νόμο δημοσιοποίηση της σχετικής πλήρους ΜΠΕ και δημόσια διαβούλευση, που φυσικά δεν έγιναν.

Τέλος, η ΜΠΕ του 1999 αναφέρει και πολλά ενδιαφέροντα για τα θαλάσσια ρεύματα και τη ρύπανση της θάλασσας, τις οσμές και τις κοινωνικές επιπτώσεις από τη μη δημοσιοποίηση των σχετικών ΜΠΕ. Πρόκειται για κεφάλαια που ενδιαφέρουν ασφαλώς τους κατοίκους του Κουμπελή και κατ’ επέκταση όλους τους Χανιώτες που υποφέρουν περιοδικά από τις οσμές και τις υπερχειλίσεις ακαθάρτων μέσα στην πόλη και σε ορισμένες ακτές.

Το μέλλον. Η απόφαση του ΣτΕ αναμένεται στο άμεσο μέλλον. Τον Ιούνιο (βλ. Χ.Ν. 25/06/2024) προτείναμε δημόσια και κάποιες πρακτικές λύσεις. Βραχυπρόθεσμα, τη διεξαγωγή κατεπείγουσας μελέτης για την εξεύρεση εναλλακτικής θέσης για το αντλιοστάσιο Α44 (Παχιά Άμμος). Επίσης, μεσομακροπρόθεσμα, και ενόψει της ανανέωσης της ΑΕΠΟ το 2029, τη διεξαγωγή πλήρους περιβαλλοντικής αξιολόγησης ολόκληρου του έργου συλλογής και επεξεργασίας των λυμάτων.

Έτσι θα εντοπιστούν όλα τα σχεδιαστικά και κατασκευαστικά προβλήματα της κεντρικής εγκατάστασης, του αποχετευτικού δικτύου και των αντλιοστασίων. Η αξιολόγηση αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει το ιστορικό όλων των συμβάντων (διαρροές, οσμές, κλπ.), επιστημονικές μετρήσεις και συνεντεύξεις με κατοίκους αλλά και εκπροσώπους φορέων και οικολογικών οργανώσεων. Με βάση την εν λόγω αξιολόγηση θα πρέπει δρομολογηθούν όλα τα απαιτούμενα διορθωτικά έργα για την αποκατάσταση των προβλημάτων που θα έχουν εντοπιστεί.

Επαναλαμβάνουμε ότι αυτά είναι κατά τη γνώμη μας τα απολύτως αναγκαία για να διατηρηθούν τα Χανιά ως τόπος κατοικίας και διακοπών, καθώς και ως σημαντικός τουριστικός προορισμός.

Μύθοι και αλήθειες για το κάπνισμα

Με αφορμή πρόσφατο άρθρο με παραπλανητικά στοιχεία ας ξαναδούμε τι ισχύει για το κάπνισμα στην Ελλάδα …
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα την 1η Οκτωβρίου 2024 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-499)

Πόσοι Έλληνες καπνίζουν; Πρόσφατα κυκλοφόρησε δημόσια η άποψη ότι μόνο ένα ποσοστό περίπου 28% των Ελλήνων καπνίζει και ότι η συντριπτική πλειοψηφία (το 72% περίπου) δεν καπνίζει. Τα στοιχεία αυτά προέρχονται από έρευνα της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας (ΕΛΣΤΑΤ) του 2023. Και έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τα δεδομένα που προκύπτουν από άλλες έρευνες.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Ευρωβαρομέτρου που δημοσιεύτηκε τον Ιούνιο, το 36% των Ελλήνων καπνίζει (μείωση σε σχέση με την προηγούμενη έρευνα κατά 6%), ενώ μόνο 43% δηλώνουν ότι δεν κάπνισαν ποτέ. Επιπλέον, ένα ποσοστό 3% χρησιμοποιεί συστηματικά προϊόντα θέρμανσης καπνού και ένα ποσοστό 2% χρησιμοποιεί ηλεκτρονικά τσιγάρα.

Όσον αφορά το παθητικό κάπνισμα, η ανάλυση (βλ. πίνακα) δείχνει ότι η νομοθεσία για την απαγόρευση του καπνίσματος σε εξωτερικούς χώρους όπου συχνάζουν παιδιά ή έφηβοι (προαύλια βρεφονηπιακών σταθμών και σχολείων, παιδικές χαρές) δεν εφαρμόζεται, αφού το 55% των ερωτηθέντων απάντησαν πως συνάντησαν καπνίζοντες (το 70% συνάντησε ατμίζοντες ή χρήστες θερμαινόμενων προϊόντων καπνού - ΧΘΠΚ).

Επιπλέον, η εν λόγω νομοθεσία δεν εφαρμόζεται ούτε σε εσωτερικούς χώρους όπου κανονικά απαγορεύεται το κάπνισμα (εστιατόρια, μπαρ, εμπορικά κέντρα, αεροδρόμια, αίθουσες συναυλιών) αφού το 28% αναφέρει ότι συνάντησε καπνίζοντες (το 42% συνάντησε ατμίζοντες ή ΧΘΠΚ). Σε όλους τους άλλους εξωτερικούς χώρους η συντριπτική πλειοψηφία αναφέρει ότι συνάντησε καπνίζοντες ή ατμίζοντες!

Τα παραπάνω στοιχεία όσον αφορά το κάπνισμα επιβεβαιώνονται και από τρεις ακόμη άσχετες μεταξύ τους πηγές. Πρώτον, από το τρίτο μέρος της έρευνας της διαΝΕοσης για το «Τι πιστεύουν οι Έλληνες το 2024» προκύπτει ότι το συνολικό ποσοστό των καπνιστών στην Ελλάδα ανέρχεται σε 41,4%, αφού 5,3% δηλώνουν ότι καπνίζουν «Πάρα πολύ», 16,6% «Πολύ» και 19,5% «Λίγο». Στην σχετική έκθεση, η διαΝΕοσις δεν προσθέτει το ποσοστό όσων δηλώνουν πως καπνίζουν «Λίγο». Ωστόσο, συζητώντας με πνευμονολόγους στα Χανιά μάθαμε ότι οι καπνιστές που καπνίζουν ακόμη και ένα πακέτο την ημέρα, απαντούν πως καπνίζουν «Λίγο» και θεωρούνται κανονικοί καπνιστές στο πλαίσιο της διαδικασίας διακοπής καπνίσματος.

Δεύτερο στοιχείο που αποδεικνύει ότι οι καπνιστές παραμένουν στα ίδια λίγο-πολύ επίπεδα είναι η διαχρονική πορεία των φορολογικών εσόδων από καπνικά προϊόντα με βάση τις ετήσιες εκθέσεις της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων – ΑΑΔΕ (βλ. γράφημα). Έχουμε συνυπολογίσει τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης (ΕΦΚ) κλασσικών και ηλεκτρονικών καπνικών προϊόντων καθώς και το φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ).

Τρίτον, σε ειδική ενημέρωση για τους Έλληνες δημοσιογράφους που έγινε στη Στοκχόλμη το Μάρτιο του 2023, ο αντιπρόεδρος παγκόσμιων επικοινωνιών της Φίλιπς Μόρις Ιντερνάτιοναλ (PMI) δήλωσε ότι «η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη θέση σε ποσοστό καπνιστών καθώς το 41% των ενήλικων είναι… κολλημένοι με το τσιγάρο».

Είναι προφανές λοιπόν από τα παραπάνω ότι ο ισχυρισμός πως μόνο το 28% των Ελλήνων καπνίζει ενώ η συντριπτική πλειοψηφία (72%) δεν καπνίζει αποτελεί σαφές παράδειγμα παραπλανητικής είδησης (fake news).

Απαγόρευση καπνίσματος και σε εξωτερικούς χώρους; Με βάση τα στοιχεία του παραπάνω Ευρωβαρομέτρου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε στις 17 Σεπτεμβρίου την αναθεώρηση παλαιότερης Σύστασης του Συμβουλίου για περιβάλλον χωρίς καπνό και αερολύματα. Σε αυτήν προτείνει την επέκταση της απαγόρευσης του καπνίσματος και του ατμίσματος σε όλους τους εξωτερικούς χώρους.

Σε αυτούς περιλαμβάνονται οι υπαίθριοι χώροι αναψυχής όπου μπορεί να υπάρχουν συχνά παιδιά (δημόσιες παιδικές χαρές, πάρκα αναψυχής, πισίνες, ζωολογικοί κήποι κλπ.) για τους οποίους, ενώ υπάρχει ήδη σχετική νομοθεσία στην Ελλάδα, δεν εφαρμόζεται αποτελεσματικά, όπως είδαμε παραπάνω.

Η πρόταση προβλέπει επίσης απαγόρευση σε όλους τους υπαίθριους ή ημι-υπαίθριους χώρους δίπλα ή κοντά σε εγκαταστάσεις, (όπως ταράτσες, μπαλκόνια, βεράντες ή αίθρια) που συνδέεται με εγκαταστάσεις παροχής υπηρεσιών. Σε αυτούς περιλαμβάνονται οι εξωτερικοί χώροι εστιατορίων, μπαρ, καφενείων και οι εξωτερικοί χώροι άλλων παρόμοιων εγκαταστάσεων.

Για όσους δεν γνωρίζουν από Ευρωενωσιακό δίκαιο, τονίζουμε ότι η πρόταση αφορά Σύσταση, δηλαδή νομική πράξη που δεν είναι δεσμευτική για τα κράτη μέλη, όπως π.χ. οι Οδηγίες, οι Κανονισμοί και οι Αποφάσεις. Κι αυτό γιατί, η Δημόσια Υγεία δεν εμπίπτει ούτε στις αποκλειστικές ούτε στις συντρέχουσες αρμοδιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά στις υποστηρικτικές αρμοδιότητες. Δηλαδή, η Ένωση μπορεί να χρηματοδοτεί προγράμματα, να συγκεντρώνει στατιστικές και να εκδίδει συστάσεις αλλά δεν μπορεί να εκδίδει δεσμευτικές πράξεις, παρά μόνο αν υπάρχει ομοφωνία των κρατών μελών.

Νομίζετε ότι η Ελλάδα θα ψηφίσει υπέρ της έγκρισης της σύστασης στο Συμβούλιο; Κι αν η Σύσταση εγκριθεί πιστεύετε ότι η Ελλάδα θα την εφαρμόσει; Μην αυταπατάσθε! Στο παραπάνω Ευρωβαρόμετρο, ενώ η πλειοψηφία των Ευρωπαίων (72%) υποστηρίζει την απαγόρευση του καπνίσματος σε εξωτερικούς χώρους, η Ελλάδα βρίσκεται στη τελευταία θέση. Μόνο το 54% υποστηρίζει το μέτρο ενώ το 46% αντιτίθεται!

Μία μόνο λύση υπάρχει: κάθε φορά που σας ενοχλεί ο καπνός ή ο ατμός σε οποιονδήποτε χώρο, ιδίως εάν υπάρχουν παιδιά, καταγγείλατε την παράβαση τηλεφωνικά στο 1142 (ώρες γραφείου και με κλήση που χρεώνεται!) ή διαδικτυακά στο 1142.aead.gr (δωρεάν όλο το 24ωρο).

Μερικές ακόμη επίκαιρες σκέψεις

Οι διδαχές της Ιστορίας, η ΔΕΥΑΧ και οι βόθροι, η καθημερινότητα εν μέσω κλιματικής κρίσης
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 3 Σεπτεμβρίου 2024 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-498)

Τί μας διδάσκει η Ιστορία. Τα μαθαίναμε στο σχολείο αλλά δεν ξέρω πόσοι και πόσες τα συγκράτησαν. Μετά την ήττα των Βυζαντινών στο Μαντζικέρτ (1071) άρχισε η παρακμή της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Οι συνεχείς εμφύλιες διαμάχες οδήγησαν σε οικονομική και στρατιωτική κατάρρευση. Ταυτόχρονα, λόγω υποτίμησης του νομίσματος η βαριά φορολογία εξαθλίωσε τις λαϊκές τάξεις με αποτέλεσμα επαναστάσεις λαού και μεσαίας τάξης κατά των ευγενών.

Σταδιακά, οι αυτοκράτορες πριν την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους (1204), αλλά και μέχρι την ανακατάληψη της Πόλης (1261) και μετά, χρησιμοποιούσαν όλο και περισσότερο μισθοφόρους κατά των εσωτερικών και εξωτερικών εχθρών τους. Πολλοί από αυτούς ήταν Τούρκοι (Σελτζούκοι, Οθωμανοί κ.ά.) αλλά και Λατίνοι (π.χ. Καταλανοί) και Σκανδιναβοί (Βαράγγοι). Έτσι ενισχύθηκαν οι Οθωμανοί, οι οποίοι αφού κατέλαβαν σιγά-σιγά τη Μικρά Ασία έβαλαν στόχο την κατάληψη της Πόλης (1453) και την εξάπλωση προς Δυσμάς.

Η μετατροπή της Τουρκίας σε περιφερειακή δύναμη, η οποία επεκτείνει τη σφαίρα επιρροής της προς κάθε κατεύθυνση, εξοπλιζόμενη ταυτόχρονα με σύγχρονα οπλικά συστήματα, δεν προμηνύει τίποτα καλό. Ιδίως, όταν ένα διαχρονικό χαρακτηριστικό του τουρκικού έθνους ήταν πάντα η κατάκτηση πλουσιότερων λαών και εδαφών.

Περί βόθρων. Ένα από τα έωλα επιχειρήματα της ΔΕΥΑΧ, προς υποστήριξη των έργων του αντλιοστασίου λυμάτων στην Παχιά Άμμο στο Σταυρό, είναι ότι τα έργα κατασκευής είναι απαραίτητα επειδή στην περιοχή υπάρχουν «χιλιάδες» βόθροι, των οποίων τα παράγωγα καταλήγουν στον υδροφόρο ορίζοντα, στα ρέματα και στη θάλασσα της περιοχής. Ουδέν ψευδέστερο! Πρώτον, επειδή στον Σταυρό ΔΕΝ υπάρχουν χιλιάδες σπίτια.

Δεύτερον, επειδή, η ακτή της Παχιάς Άμμου είναι ενταγμένη στο Μητρώο ταυτοτήτων υδάτων κολύμβησης με κωδικό ELBW139325169101 και οι αναλύσεις των δειγμάτων της περιοχής αποδεικνύουν διαχρονικά ότι τα ύδατα είναι εξαιρετικής ποιότητας. Και τρίτον, επειδή, η νομοθεσία προβλέπει ότι σε περίπτωση απουσίας δικτύου αποχέτευσης, οι μεμονωμένες κατοικίες πρέπει να έχουν στεγανό ή σηπτικό βόθρο.

Στεγανός βόθρος είναι μια κλειστή δεξαμενή, οποία αδειάζει περιοδικά με βυτίο εκκένωσης (βοθρατζίδικο). Σηπτικός βόθρος είναι μια κλειστή δεξαμενή στην οποία συγκεντρώνονται τα λύματα, όπου και υπόκεινται ζύμωση, ώστε να στερεά να μετατραπούν σε υγρά. Αυτή η μετατροπή γίνεται με ειδικούς μικροοργανισμούς που είτε αναπτύσσονται στα λύματα, είτε προστίθενται περιοδικά όταν καταστρέφονται από αντιβιοτικά, αντισηπτικά, καυστικά και απολυμαντικά προϊόντα καθαρισμού.

Τα παραγόμενα υγρά μεταφέρονται στη συνεχεία, με υπερχείλιση, σε έναν δεύτερο απλό απορροφητικό βόθρο, ο οποίος δεν παρουσιάζει κανέναν κίνδυνο για τον υδροφόρο ορίζοντα υπό ορισμένες προϋποθέσεις (ελάχιστη απόσταση 2m από τα θεμέλια, 15m από υδραγωγεία και 30m από φρέατα ή πηγές νερού ή τη θάλασσα). Όλα αυτά βέβαια εφόσον η οικοδομική άδεια τα προσδιορίζει σαφώς και υπάρχει κάποιος περιοδικός έλεγχος από τις αρμόδιες αρχές (π.χ. πολεοδομία, ΔΕΥΑΧ).

Όμως, όταν σε κάποια περιοχή σχεδιάζονται μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, κρίνεται απαραίτητη η ύπαρξη αποχετευτικού δικτύου και αντλιοστασίων προώθησης των λυμάτων στον υπερφορτωμένο βιολογικό καθαρισμό στο Κουμπελή. Για να εξυπηρετηθούν τα όποια επενδυτικά συμφέροντα …

Κλιματική κρίση και καθημερινότητα. Μήπως σας φαίνεται πιο ζεστή η θάλασσα τελευταία; Δεν έχετε παραισθήσεις. Πράγματι, σύμφωνα με τα δεδομένα από τον Κοπέρνικο, το Ευρωενωσιακό δορυφορικό σύστημα παρατήρησης της Γης, η μέση θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας για τη Μεσόγειο στις 16 Αυγούστου 2024 κυμαινόταν κατά 2,5 βαθμούς Κελσίου πάνω από τη μέση τιμή της περιόδου 1991-2020 – έφθανε δηλαδή στους 28,5 βαθμούς.

Παράλληλα, σε πρόσφατο άρθρο ομάδας επιστημόνων αναλύθηκαν οι θετικές επιπτώσεις της σημαντικής συμβολής της πράσινης τεχνολογίας στην επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης σε παγκόσμιο επίπεδο. Με βάση τα σενάρια για την εξέλιξη του κλίματος, και παρά τις επιτευχθείσες προόδους, η ομάδα συμπέρανε η πιθανότητα να περιοριστεί η θέρμανση του πλανήτη κάτω του 1,6 βαθμού είναι μόλις 50%.

Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξαν αναλύοντας δεκάδες δυνητικά σενάρια, συνεκτιμώντας τεχνολογικές προόδους αλλά και τη δυνατότητα εφαρμογής κλιματικών πολιτικών σε διάφορες περιοχές της γης. Δυστυχώς, πολλές κυβερνήσεις δεν είναι σε θέση να εφαρμόσουν πολιτικές που θα εξασφάλιζαν τον περιορισμό της υπέρβασης της μέσης θερμοκρασίας. Κι αυτό γιατί αντιμετωπίζουν εμπόδια όπως έλλειψη επαρκών υποδομών ή αναποτελεσματικές γραφειοκρατίες, κάτι που ισχύει ιδιαίτερα σε αναπτυσσόμενες χώρες.

Η μελέτη αναφέρει ότι «ο κόσμος πρέπει να προετοιμαστεί για την πιθανότητα να ξεπεραστεί το όριο του 1,5 βαθμού κατά τουλάχιστον ένα και πιθανότατα πολλά δέκατα του βαθμού, ακόμη και στο πλαίσιο των πιο φιλόδοξων στόχων». Υπενθυμίζεται ότι ο στόχος που τέθηκε το 2015 με τη Συμφωνία του Παρισιού ήταν ο περιορισμός της αύξησης της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη κάτω του 1,5 βαθμού ή «πολύ κάτω των 2 βαθμών» σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα μέχρι το τέλος του αιώνα.

Τι σημαίνουν αυτά για τους απλούς πολίτες; Σας αφήνω να φανταστείτε τη συνέχεια, ο καθένας στον τομέα του και με βάση τις μέχρι σήμερα εμπειρίες σας.

Μερικές επίκαιρες σκέψεις …

… για το «Ξέρεις ποιος είμαι εγώ;», τους «κυνηγούς φαντασμάτων», τις ενώσεις καταναλωτών, τη λειψυδρία, και τέλος τη σημασία του ΕΣΥ για την πολιτική σταθερότητα
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 8 Αυγούστου 2024 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-497)

Ξέρεις ποιος είμαι εγώ; Η ερώτηση αυτή, που έκανε γνωστός πολιτικός στο αεροδρόμιο της Αθήνας, μου θύμισε μιάν ιστορία, την οποία είχα διαβάσει πριν πολλά χρόνια. Σε ένα αμερικανικό αεροδρόμιο οι επιβάτες μιας πτήσης που ακυρώθηκε, περίμεναν στην ουρά για να ενημερωθούν ποια πτήση θα έπαιρναν στη συνέχεια. Ένας κύριος πέρασε μπροστά και απαίτησε από την υπάλληλο εδάφους να τον εξυπηρετήσει κατά προτεραιότητα. «Συγνώμη κύριε, θα πρέπει πρώτα να εξυπηρετήσω όσους περιμένουν στη σειρά!» απάντησε ευγενικά η υπάλληλος.

«Ξέρεις ποιος είμαι εγώ;» της φώναξε θυμωμένα ο επιβάτης. Και η υπάλληλος παίρνοντας το μικρόφωνο ανακοίνωσε, εις επήκοον όλου του αεροδρομίου: «Προσοχή παρακαλώ! Έχουμε εδώ έναν κύριο που δεν γνωρίζει ποιος είναι …». Όσοι περίμεναν στην ουρά λύθηκαν στα γέλια, οπόταν ο θυμωμένος επιβάτης γύρισε στην υπάλληλο και της πέταξε ένα «Άει γ#@&σου», στο οποίο η υπάλληλος απάντησε ήρεμα: «Και γι’ αυτό κύριε θα πρέπει να περιμένετε τη σειρά σας».

Απροειδοποίητες πρωθυπουργικές επισκέψεις. Οι πρόσφατες «απροειδοποίητες» επισκέψεις του πρωθυπουργού σε νοσοκομεία και άλλες δημόσιες δομές μου θύμισαν το βιβλίο «Μετακινώντας όρη: διδάγματα ηγεσίας και εφοδιαστικής από τον πόλεμο του Κόλπου», του Αμερικανού αντιστράτηγου ελληνικής καταγωγής William Gus Pagonis (Παγώνης). Εκεί, για να εξασφαλίσει την διοικητική μέριμνα της στρατιάς, η οποία συμμετείχε στις επιχειρήσεις κατά του Σαντάμ Χουσεΐν ανέπτυξε διάφορα εργαλεία ανάμεσα στα οποία υπήρχε και η ολιγομελής ομάδα των Γκόστμπαστερς (κυνηγοί φαντασμάτων).


Ήταν μια ομάδα καλά εκπαιδευμένων και έμπιστων συνεργατών του Παγώνη, που τριγύριζαν σε όλο το πεδίο ανάπτυξης των στρατευμάτων, εντόπιζαν προβλήματα και δυσλειτουργίες και τα ανέφεραν απευθείας στον ίδιο. Ήταν τα μάτια και τα αυτιά του Παγώνη στο πεδίο και με τον τρόπο αυτό ήξερε ανά πάσα στιγμή τι συνέβαινε παντού. Κι αυτό χωρίς να παραλείπει και το στιλ της διοίκησης μέσω περιπλάνησης (Management by walking around) ανάμεσα στους στρατιώτες.

Ενώσεις καταναλωτών. Το 1984, λίγες εβδομάδες μετά την άφιξη μου στις Βρυξέλλες, έμαθα για τη Βελγική Ένωση Καταναλωτών Test-Achats (Δοκιμές αγορών). Από τότε και μέχρι που ξαναγύρισα στην Ελλάδα το 2014, ήμουν συνεχώς συνδρομητής στο ομώνυμο περιοδικό τους. Σε αυτό δημοσιεύουν κάθε μήνα δοκιμές κάθε είδους συσκευών – όπως τηλέφωνα, τηλεοράσεις, κουζίνες, τοστιέρες, στεγνωτήρια ρούχων και μαλλιών, εκτυπωτές, κλπ. κλπ. – αλλά και συγκριτικές αναλύσεις οικονομικών υπηρεσιών (π.χ. τραπεζικά δάνεια, επενδύσεις).

Για κάθε δοκιμή καθορίζουν αυστηρά κριτήρια και βγάζουν κάθε φορά το καλύτερο προϊόν αλλά και το πιο συμφέρον από πλευράς σχέσης ποιότητας/τιμής. Επιπλέον, κάθε λίγους μήνες συγκρίνουν τα σουπερμάρκετ με βάση δύο καλάθια του νοικοκυριού: ένα με επώνυμα προϊόντα και ένα με προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας. Μάλιστα, για κάθε καλάθι συγκρίνουν τις τιμές για μαγαζιά της ίδιας αλυσίδας σε διάφορες περιοχές.

Παράλληλα, το νομικό τμήμα της Ένωσης είναι έτοιμο να υποστηρίξει τα μέλη που έχουν προβλήματα με συγκεκριμένα προϊόντα ή και προμηθευτές. Οι εταιρείες που αρνούνται να ικανοποιήσουν τα εύλογα αιτήματα των πελατών τους αναφέρονται ονομαστικά στις σελίδες του περιοδικού, κάτι που δεν αποτελεί και την καλύτερη διαφήμιση. Συχνά, τα αποτελέσματα των συγκριτικών και άλλων ερευνών γίνονται και πρωτοσέλιδα στις εφημερίδες … Γι’ αυτό και η βελγική κυβέρνηση φροντίζει να ακούει και συχνά να ικανοποιεί τα αιτήματα της Ένωσης.

Ποιοι φταίνε για την επερχόμενη λειψυδρία; Διαβάζοντας τις Αποφάσεις Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) για το εργοστάσιο επεξεργασίας των λυμάτων στο Κουμπελή, διαπιστώνω ότι από τα λύματα προβλέπεται η παραγωγή και «βιομηχανικού νερού», δηλαδή νερού κατάλληλου μόνο για άρδευση. Πράγματι, εδώ και δεκαετίες σε παγκόσμιο επίπεδο έχουν υλοποιηθεί εγκαταστάσεις που παράγουν όχι μόνο νερό για άρδευση αλλά και νερό άριστης ποιότητας κατάλληλο για κατανάλωση από τον άνθρωπο.

Στα Χανιά έχουν γίνει εδώ και χρόνια σχετικές προτάσεις από τους επιστήμονες του Πολυτεχνείου π.χ. για την «Αντιμετώπιση λειψυδρίας με επαναχρησιμοποίηση νερού από την Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων Χανίων για την άρδευση της ευρύτερης περιοχής του Ακρωτηρίου». Οι οποίες όμως αγνοήθηκαν μεγαλοπρεπώς … Βέβαια, η ΔΕΥΑΧ σύμφωνα με όσα αναφέρει στις ιστοσελίδες της, υποβάλλει σε τριτοβάθμια επεξεργασία ένα μικρό μόνο ποσοστό των λυμάτων, παράγοντας μικρή ποσότητα νερού άρδευσης που αρκεί μόνο για το πράσινο έκτασης 35 στρεμμάτων της εγκατάστασης του Κουμπελή.

Με βάση τη μέχρι σήμερα πολιτική των αρχών δεν νομίζω ότι θα απολαύσουμε στο εγγύς μέλλον κάποιον από τους τοπικούς ή περιφερειακούς άρχοντες μπροστά στις κάμερες δοκιμάζοντας ένα ποτήρι πόσιμο νερό από την επεξεργασία των λυμάτων του Κουμπελή. Όπως έκανε ο Μπιλ Γκέιτς πριν από περίπου 10 χρόνια. Και καθώς θα προχωρεί η ερημοποίηση της Κρήτης, αλλά και όλης της Ελλάδας οι πολιτικοί που εμείς επιλέγουμε με την ψήφο μας θα μας υπενθυμίζουν την παλιά εκείνη ρήση σύμφωνα με την οποία «κάθε λαός έχει την κυβέρνηση που του αξίζει».

Το ΕΣΥ κύριο ανάχωμα κατά των άκρων. Σε ένα πρόσφατο άρθρο γνώμης στη Βρετανική εφημερίδα The Guardian, η Κατερίνα Ντε Βρίς, καθηγήτρια στο Ιταλικό πανεπιστήμιο Μποκόνι του Μιλάνου, διατύπωσε την άποψη (με βάση σχετική έρευνα) ότι, αν η βρετανική κυβέρνηση θέλει να αντιμετωπίσει την άνοδο της ακροδεξιάς θα πρέπει να ασχοληθεί σοβαρά με την ανάταξη του βρετανικού Εθνικού Συστήματος Υγείας. Η συνεχής υποβάθμιση του βρετανικού ΕΣΥ τροφοδοτεί τη δυσαρέσκεια των βρετανών, δυσαρέσκεια που υποδαυλίζει η ακροδεξιά για να κτυπήσει τη νέα κυβέρνηση των Εργατικών.

Ίσως, λοιπόν και η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να ασχοληθεί σοβαρά και κατά προτεραιότητα με την άθλια κατάσταση που βρίσκεται και το δικό μας ΕΣΥ, πριν η συνεργασία αριστερών και ακροδεξιών κομμάτων, σε συνδυασμό και με άλλα φλέγοντα ζητήματα της επικαιρότητας προκαλέσουν ανεξέλεγκτες καταστάσεις και στο δικό μας σπίτι. Γιατί, το κυριότερο προσόν του ηγέτη είναι η πρόβλεψη και η αντιμετώπιση των προβλημάτων πριν αυτά επιφέρουν καταστροφές.