GR-Είναι επικίνδυνο το διαδίκτυο;

Το ακόλουθο άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 3 Αυγούστου 2011.

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΚΑΙ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ
Είναι επικίνδυνο το διαδίκτυο;
γράφει ο Παναγιώτης Αλεβαντής*

Πέντε πιλοτικές ημερίδες για την «Ασφάλεια στο διαδίκτυο» οργάνωσε το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας για την ευαισθητοποίηση των πολιτών γενικά και των γονέων ειδικότερα.

Είναι λοιπόν επικίνδυνο το διαδίκτυο; Η απάντηση δεν είναι μονοσήμαντη. Ένας καλόπιστος αλλά και ενημερωμένος συζητητής θα απαντούσε «Είναι τόσο επικίνδυνο όσο και το οδικό δίκτυο, ή το δίκτυο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, ή το τηλεφωνικό δίκτυο. Αλλά είναι και το ίδιο απαραίτητο με το οδικό, το ηλεκτρικό και το τηλεφωνικό δίκτυο …». Στο τέλος της δεκαετίας του 1980 είχα συντονίσει τις εργασίες δημιουργίας της πρώτης ηλεκτρονικής βάσης δεδομένων με πλήρες κείμενο στα ελληνικά που διατέθηκε στο διαδίκτυο (την βάση δεδομένων με την νομοθεσία και τη νομολογία της Ευρωπαϊκής Ένωσης). Λίγο αργότερα ήμουν εισηγητής για την κατάρτιση των προδιαγραφών εισαγωγής της πολυγλωσσίας στα συστήματα πληροφορικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίες στη συνέχεια υιοθετήθηκαν από τις εταιρείες πληροφορικής και εφαρμόστηκαν σε όλους τους κυκλοφορούντες υπολογιστές. Έτσι νοιώθω εν μέρει υπεύθυνος, τουλάχιστον για το γεγονός ότι το διαδίκτυο μιλάει ελληνικά.

Αν δεν διαβάσουμε τα ψιλά γράμματα και δώσουμε π.χ. το κινητό μας στο διαδίκτυο ίσως να έχουμε εγγραφεί σε κάποια επι πληρωμή υπηρεσία ή ίσως το κινητό μας να προσβληθεί από ιό ...

Όμως δεν θεωρώ ότι το διαδίκτυο είναι πιο επικίνδυνο από τα άλλα δίκτυα στα οποία στηρίζεται η σύγχρονη οικονομική και κοινωνική ζωή. Όλοι μας προσέχουμε να μην πάθουμε ατύχημα με το ηλεκτρικό ρεύμα – παρόλα αυτά κάθε χρόνο μερικοί απρόσεκτοι πεθαίνουν από ηλεκτροπληξία ή από πυρκαγιά που προκλήθηκε από υπερφορτωμένα κυκλώματα. Όλοι μας προσέχουμε να μη μας ξεγελάσουν διάφοροι μικροαπατεώνες που μας τηλεφωνούν στο σπίτι ή στο γραφείο. Ας μη μιλήσουμε για τα τροχαία που κάθε χρόνο προκαλούν χιλιάδες θανάτους και αναπηρίες στο οδικό δίκτυο κυρίως γιατί κάποιοι δεν σέβονται τις οδηγίες χρήσης του δικτύου, δηλαδή τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας.

Το «ψάρεμα» (phishing) αποσκοπεί στη συλλογή ευαίσθητων προσωπικών πληροφοριών και στην εγκατάσταση κακόβουλου λογισμικού παρακολούθησης

Και για το διαδίκτυο ισχύει ένας «κώδικας διαδικτυακής κυκλοφορίας». Πριν να ξεκινήσουμε την περιήγησή μας φροντίζουμε να φορέσουμε ζώνη ασφαλείας και κράνος – δηλαδή να έχουμε ενεργοποιημένο και επικαιροποιημένο το ειδικό πρόγραμμα κατά των ηλεκτρονικών απειλών (ιοί και άλλα κακόβουλα προγράμματα). Δεν σταματάμε σε ύποπτες γειτονιές, δεν μπαίνουμε σε ύποπτα σπίτια ή μαγαζιά, δεν αγοράζουμε κλεμμένα προϊόντα. Αντίστοιχα, δεν επισκεπτόμαστε σελίδες με πορνογραφικό υλικό και δεν προμηθευόμαστε προϊόντα πειρατείας ή κλοπής. Δεν μπαίνουμε σε χαρτοπαικτικές λέσχες ή σε κέντρα διασκέδασης όπου ξέρουμε ότι μάλλον θα μας ξεγελάσουν και θα μας φάνε λεφτά. Το γράμμα που έρχεται με το κανονικό ταχυδρομείο και μας ζητά να στείλουμε χρήματα ή την ταυτότητά μας και τον τραπεζικό μας λογαριασμό το πετάμε στα σκουπίδια. Έτσι κάνουμε και με τα αντίστοιχα ηλεκτρονικά μηνύματα. Δεν λέμε τα πάντα για την ιδιωτική μας ζωή στον πρώτο άγνωστο στο δρόμο, γιατί πρέπει να το πούμε στο διαδίκτυο; Κι όπως δεν ξεκινούμε καυγάδες χωρίς λόγο στο δρόμο, έτσι και στις ανταλλαγές απόψεων στο διαδίκτυο δεν καυγαδίζουμε για ψύλλου πήδημα.

Η εξοικείωση των παιδιών με το διαδίκτυο πρέπει να γίνεται πάντα με την επίβλεψη των ενηλίκων που θα διδάξουν τους κανόνες ασφαλείας και προστασίας στους νεώτερους

Το διαδίκτυο αποτελεί σήμερα παράγοντα οικονομικής ανάπτυξης, πηγή ανεξάντλητων πληροφοριών, μέσο ανταλλαγής απόψεων και ειδήσεων, φορέα εμπορικής προώθησης προϊόντων, λογοτεχνικής και οπτικοακουστικής καλλιτεχνικής δημιουργίας. Αποτελεί μέρος της ζωής μας αλλά όχι όλη τη ζωή μας. Δυστυχώς, όπως συμβαίνει και με πολλά άλλα πράγματα (π.χ. οινοπνευματώδη, χαρτοπαίγνιο, ναρκωτικά, σέχτες) έτσι και το διαδίκτυο μπορεί να δημιουργήσει εξάρτηση, ιδιαίτερα σε παιδιά και νέους. Όπως δεν θέλουμε ούτε οι ίδιοι ούτε τα παιδιά μας να γίνουμε αλκοολικοί ή παθολογικοί τζογαδόροι ή ναρκομανείς έτσι πρέπει να προσέχουμε να μην αναπτύξουμε εξάρτηση από το διαδίκτυο. Αν διαπιστώσουμε τέτοια τάση καλόν είναι να ζητήσουμε τη βοήθεια κάποιου ειδικού (π.χ. επικοινωνώντας με την ειδική Γραμμή Βοηθείας στο δωρεάν τηλέφωνο 800 11 800 15).

Χρήσιμες συμβουλές για την ασφάλεια στο διαδίκτυο υπάρχουν στα ελληνικά στις ιστοσελίδες του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου (www.saferinternet.gr) που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αξιόλογες είναι οι προσπάθειες της Υπηρεσίας Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος της Ελληνικής Αστυνομίας που οργάνωσε τις πιλοτικές ημερίδες και δημοσίευσε ενημερωτικό φυλλάδιο αλλά και σχετικά ραδιοφωνικά και τηλεοπτικά διαφημιστικά μηνύματα. Εκτός από τις επεμβάσεις για τη δίωξη εγκλημάτων, η υπηρεσία αυτή έχει αποτρέψει κατά την πενταετία 2006-2011 και 198 αυτοκτονίες που είχαν αναγγελθεί μέσω του διαδικτύου.

Το διαδίκτυο, όπως και το ηλεκτρικό ρεύμα, το τηλέφωνο και τα αυτοκίνητα ή τα αεροπλάνα αποτελούν πια αναπόσπαστο μέρος της καθημερινής μας ζωής και του κόσμου που μας περιβάλλει. Ας μάθουμε να το χρησιμοποιούμε σωστά αυτοπροστατευόμενοι και χρησιμοποιώντας το προσεκτικά, έξυπνα και νόμιμα.

Το φυλλάδιο της Υπηρεσίας Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος της Ελληνικής Αστυνομίας

* Φυσικός, υπάλληλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι απόψεις είναι προσωπικές και δεν εκφράζουν κατ’ ανάγκη την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. http://alevantis.blogspot.com