Θανατηφόρες συνήθειες

Το ακόλουθο άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 19 Μαΐου 2012.

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΚΑΙ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ 

Θανατηφόρες συνήθειες 

γράφει ο Παναγιώτης Αλεβαντής*

Βλέπω πολλούς να οδηγούν μηχανάκια χωρίς κράνος. Βλέπω άλλους να οδηγούν μιλώντας στο κινητό. Άραγε πόσοι και πόσες οδηγούν μεθυσμένοι ή έχοντας καπνίσει προηγουμένως κι ένα τσιγαριλίκι … 

Αντιγράφω από άρθρο του Κέντρου Έρευνας και Πρόληψης Ατυχημάτων της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών στο iatronet.gr. «Η κρανιοεγκεφαλική κάκωση είναι η κύρια αιτία θανάτου σε ατυχήματα με μοτοσυκλέτες. 80% των μοτοσικλετιστών που σκοτώνονται σε τροχαίο ατύχημα υπολογίζεται ότι έχουν υποστεί κρανιοεγκεφαλική κάκωση. Μοτοσικλετιστές που δε φορούν κράνος έχουν διπλάσιες πιθανότητες να υποστούν κρανιοεγκεφαλική κάκωση σε μια σύγκρουση σε σχέση με όσους το χρησιμοποιούν. Περισσότερα από 4 στα 5 ατυχήματα με μοτοσυκλέτα καταλήγουν σε τραυματισμό ή θάνατο του μοτοσικλετιστή. Όταν οι νόμοι για τα κράνη δεν εφαρμόζονται, οι θάνατοι από ατυχήματα με μοτοσυκλέτα αυξάνονται κατά 20-30%. Για κάθε 1,5 χιλιόμετρα οδήγησης, ένας μοτοσικλετιστής κινδυνεύει 16 φορές περισσότερο να πεθάνει σε μια σύγκρουση από ότι ο οδηγός ενός άλλου οχήματος. Όποιος χρησιμοποιεί το κράνος, μειώνει τον κίνδυνο στο 1/3».

Αλήθεια, γιατί εξεγειρόμαστε όταν ακούμε ότι κάποιοι αυτοκτονούν λόγω της οικονομικής κρίσης και δεν βάζουμε τις φωνές σε τόσους υποψήφιους αυτόχειρες που κυκλοφορούν κάθε μέρα στους δρόμους καβάλα σε μια μοτοσυκλέτα χωρίς να φοράνε κράνος; 

Αντιγράφω από άρθρο στην διαδικτυακή πύλη της Αστυνομίας policenet.gr σχετικά με τη χρήση κινητού κατά την οδήγηση. «Από επιστημονική έρευνα του Ερευνητικού Εργαστηρίου μεταφορών στο Ηνωμένο Βασίλειο προκύπτει ότι ο χρόνος αντίδρασης των οδηγών είναι 50% μεγαλύτερος σε αυτούς που χρησιμοποιούν κινητό τηλέφωνο σε σύγκριση με αυτούς που οδηγούν κανονικά. Οι οδηγοί που κρατούν στο χέρι το κινητό τηλέφωνο έχουν χρόνο αντίδρασης που είναι κατά 30% μεγαλύτερος σε σύγκριση με αυτούς που έχουν επίπεδα αίματος αλκοόλης λίγο ψηλότερα από το επιτρεπτό όριο. Όσοι οδηγούν και μιλούν σε κινητό που το κρατούν στο χέρι, χρειάζονται μισό δευτερόλεπτο περισσότερο να αντιδράσουν σε κάτι το ξαφνικό στο δρόμο σε σύγκριση με αυτούς που οδηγούν χωρίς κινητό. Μισό δευτερόλεπτο περισσότερο σημαίνει 14 μέτρα περισσότερα για να σταματήσει το αυτοκίνητο, όταν κινείται με ταχύτητα 110 χιλιόμετρα την ώρα. Η χρήση του κινητού τηλεφώνου κατά την οδήγηση, είτε ο οδηγός το κρατεί στο χέρι είτε τα χέρια του είναι ελεύθερα, είναι και στις δύο περιπτώσεις περισσότερη επικίνδυνη από επίπεδα αλκοόλης στο αίμα που είναι λίγο πιο ψηλά από τα επιτρεπτά όρια. Οι οδηγοί δηλώνουν ότι βρίσκουν πιο εύκολο να οδηγούν με επίπεδα αλκοόλης αίματος ελαφρώς ψηλότερα από το επιτρεπόμενο όριο παρά να χρησιμοποιούν κινητό τηλέφωνο. Οι οδηγοί που χρησιμοποιούν κινητό τηλέφωνο, στο χέρι ή όχι, αγνοούν συχνότερα τα σήματα τροχαίας σε σύγκριση με αυτούς με αλκοόλη στο αίμα. Αλλά και από έρευνα στο Πανεπιστήμιο της Γιούτα στις ΗΠΑ, προκύπτει ότι όταν κάποιος οδηγεί και συνομιλεί στο τηλέφωνο χωρίς να κρατεί το κινητό τηλέφωνο στα χέρια του, παρουσιάζει "τύφλωση απροσεξίας". Αντίθετα, όταν ο οδηγός συνομιλεί με ένα επιβάτη του αυτοκινήτου ή όταν ακούει μουσική από το ραδιόφωνο ή άλλη συσκευή, η ποιότητα οδήγησης του δεν επηρεάζεται. Το συμπέρασμα είναι ότι όταν οι οδηγοί μιλούν στο κινητό τηλέφωνο, τότε ο κίνδυνος δυστυχημάτων τετραπλασιάζεται έστω και εάν ο οδηγός δεν κρατεί το τηλέφωνο στα χέρια του».

Στην πράξη, η χρήση κινητού κατά την οδήγηση ισοδυναμεί με ποσοστό οινοπνεύματος στο αίμα 0,8 %. Λογικά, οι ανεύθυνοι που μιλούν στο κινητό οδηγώντας θα έπρεπε να τιμωρούνται όσο και εκείνοι με αντίστοιχη αλκοολαιμία (πρόστιμο 1.200 €, αυτόφωρο και ακινητοποίηση του οχήματος) και όχι με το αμελητέο πρόστιμο των 100 €. 

Διαβάζω σε άρθρο καναδών ερευνητών, που ανέλυσαν την επίδραση της χρήσης κάνναβης στον κίνδυνο τροχαίων δυστυχημάτων, ότι ο κίνδυνος δυστυχήματος διπλασιάζεται εάν ο οδηγός είχε καπνίσει ένα τσιγαριλίκι ακόμη και 12 ώρες πριν πιάσει το τιμόνι. Οι ερευνητές ανέλυσαν τα αποτελέσματα ερευνών σε 50.000 άτομα που υποβλήθηκαν σε αιμοληψία ή νεκροτομή μετά από δυστύχημα. Προέκυψε μάλιστα ότι όσο περισσότερο ο οδηγός καπνίζει κάνναβη τόσο μεγαλώνει ο κίνδυνος ατυχήματος. Δεδομένου ότι το 15% των οδηγών ηλικίας από 17 έως 39 ετών παραδέχεται σε έρευνες που έγιναν στη Γαλλία ότι είχαν καπνίσει χασίσι 12 ώρες πριν πιάσουν το τιμόνι, το πρόβλημα είναι πολύ σημαντικό. Οι καναδοί ερευνητές θεωρούν ότι το πρόβλημα έχει υποεκτιμηθεί και απαιτούνται εντατικοί έλεγχοι για την αντιμετώπισή του. Ακόμη κι αν θεωρήσουμε το χασίσι ως ήπιο ναρκωτικό, η αλήθεια είναι ότι προκαλεί γνωστικές διαταραχές και επηρεάζει την συγκέντρωση και την ταχύτητα των αντιδράσεων, στοιχεία που παίζουν σοβαρό ρόλο στην οδήγηση. Σε αντίθεση με το οινόπνευμα που επιδρά στον πρωτόγονο εγκέφαλο, η κάνναβη επηρεάζει τους εμπρόσθιους λοβούς του εγκεφάλου που συμβάλουν στην ταχύτητα λήψης των αποφάσεων σε απρόβλεπτες καταστάσεις, κάτι που αποδεικνύεται ιδιαίτερα χρήσιμο κατά την οδήγηση.

Το αλκοόλ τριπλασιάζει τον κίνδυνο κατά την οδήγηση αλλά παρόλα αυτά επιτρέπεται η λελογισμένη κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών πριν την οδήγηση. Με την κάνναβη τα πράγματα είναι σοβαρότερα. Η ενεργός ουσία της κάνναβης, η τετραϋδροκανναβινόλη (THC) προκαλεί την παραγωγή ενεργού ντοπαμίνης που ντοπάρει τον οργανισμό αλλά κατά διαφορετικό τρόπο ανάλογα με το άτομο. Επιπλέον, η εν λόγω ουσία αποθηκεύεται στο λίπος και απελευθερώνεται αργά επί μεγάλο χρονικό διάστημα. Η απομάκρυνση της ντοπαμίνης εξαρτάται από ένα ένζυμο (COMT) που συχνά απουσιάζει, από τον οργανισμό, ιδίως σε άτομα που έχουν παραισθήσεις ή ψυχωτικές κρίσεις μετά το κάπνισμα κάνναβης. Ένα τσιγαριλίκι αντιστοιχεί, από πλευράς βλαβερών ουσιών σε 20 κανονικά τσιγάρα. Η χρήση κάνναβης είναι γνωστό ότι προκαλεί σοβαρές ψυχωτικές διαταραχές στους περισσότερους χρήστες. Επιπλέον διπλασιάζει τον κίνδυνο τροχαίου δυστυχήματος λόγω επιβράδυνσης των λειτουργιών του εγκεφάλου.

Κι όμως υπάρχουν οδηγοί που αγνοούν τους κινδύνους της κάνναβης για την ίδια τους τη ζωή αλλά και για τις ζωές πολλών αθώων συμπολιτών τους. Ας μην εξανίστανται υποκριτικά για τις αδυναμίες ή τις παραλείψεις του κράτους στον τομέα της υγείας ή της οδικής ασφάλειας. Η μείωση των τροχαίων περνά από το χέρι τους, εκείνο που στρίβει, ανάβει και καπνίζει το τσιγαριλίκι και μετά πιάνει το τιμόνι!

* Φυσικός, υπάλληλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι απόψεις είναι προσωπικές και δεν εκφράζουν κατ’ ανάγκη την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. http://alevantis.blogspot.com