Καλοκαιρινοί κίνδυνοι στο βουνό

Με αφορμή μια εκδρομή με τον Ορειβατικό Σύλλογο Χανίων μερικές σκέψεις για την πρόληψη από τους κινδύνους που θα συναντήσουμε πεζοπορώντας στις Κρητικές μαδάρες …
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 18 Αυγούστου 2015 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-211)

Η πεζοπορία είναι μια πολύ καλή άσκηση. Οι γιατροί συνιστούν μισή με μια ώρα περπάτημα την ημέρα για την προληπτική αντιμετώπιση πλήθους ασθενειών, όπως ο διαβήτης, η παχυσαρκία, το κυκλοφοριακό.

Την προπερασμένη Κυριακή είχαμε την ευκαιρία με την σύζυγό μου να συμμετάσχουμε σε μια ημερήσια εκδρομή του Ορειβατικού Συλλόγου Χανίων. Η διαδρομή ήταν από τον Αζωγυρέ Σελίνου μέχρι το Γιαλισκάρι Παλαιόχωρας μέσα από το Φαράγγι των Ανύδρων. Υπέροχη εκδρομή που συνδύαζε γύρω στις 3½ ώρες σχετικά εύκολη πεζοπορία και ένα καταπληκτικό μπάνιο στο Γιαλισκάρι με την υπέροχη παραλία.

Όμως, δεν θα αναλύσουμε εδώ τις εντυπώσεις μας από την εκδρομή. Το θέμα μας είναι η ασφάλεια στο βουνό και η πρόσφατη εκδρομή μου δίνει την ευκαιρία να μοιραστώ μαζί σας μερικές επίκαιρες σκέψεις.

Κατ’ αρχάς θα μπορούσαμε να ξεκινήσουμε μια δική μας πεζοπορία πάνω στις Κρητικές μαδάρες. Εγώ και η σύζυγός μου. Άντε και 2-3 άλλοι φίλοι. Έχοντας εμπειρίες από εκδρομές στο βουνό από την εποχή που ήμουν πρόσκοπος δεν θα συνιστούσα σε κανέναν να επιχειρήσει κάτι τέτοιο χωρίς συνοδεία από έμπειρους πεζοπόρους και ορειβάτες. Τα μονοπάτια του βουνού δεν είναι οι αμαξιτοί δρόμοι της πόλης όπου σε περίπτωση τραυματισμού, δύσπνοιας, λιποθυμίας ή άλλου προβλήματος θα καλέσεις το ασθενοφόρο να σε μεταφέρει στα επείγοντα!

Η ομάδα του Ορειβατικού είχε σχεδιάσει την εκδρομή από ημέρες. Είχε αρχηγό – την ευγενική Εμμανουέλα Στρατουδάκη – και στελέχη που ανέλαβαν ρόλο «σκούπας». Δηλαδή, έμεναν ως οπισθοφυλακή για να περιμαζέψουν τους βραδυπορούντες και να ειδοποιήσουν σε περίπτωση προβλήματος. Και στην παρέα συμμετείχαν αρκετοί παλαιοί ορειβάτες με προηγούμενη εμπειρία από την αντιμετώπιση πολύπλοκων καταστάσεων στο βουνό.

Βέβαια κι εμείς δεν πήγαμε απροετοίμαστοι. Σημαντικό εφόδιο κάθε πεζοπορίας τα σωστά παπούτσια. Δεν βγαίνουμε στο βουνό με σαγιονάρες ή με παντόφλες. Απαραίτητο είναι επίσης και ένα σωστό μπαστούνι – ας είναι και κρητική «κατσούνα»! Και φυσικά νερό και κάποια φαγώσιμα. Η ανάβαση αλλά και η κατάβαση καταναλώνουν θερμίδες και προκαλούν, ιδίως τώρα το καλοκαίρι, εφίδρωση. Που πρέπει να αναπληρωθεί με την πρόσληψη υγρών.

Όμως στο βουνό μπορεί να αντιμετωπίσουμε κι άλλους κινδύνους. Ευτυχώς στην Κρήτη δεν έχουμε αρκούδες αλλά σίγουρα μπορεί να πέσουμε πάνω σε κάποιο «εχθρικό» τσομπανόσκυλο, σε κάποιο επιθετικό δηλητηριώδες ερπετό (φίδι, σκορπιό, αράχνη) ή απλά σε κάποια ενοχλητική μέλισσα ή σφήκα. Στο πλαίσιο της ομαδικής εξόρμησης υπάρχει πάντα κάποιο φαρμακείο με πρώτες βοήθειες αλλά κι εμείς μπορεί να έχουμε μαζί μας λίγο μελισσόχορτο ή κάποιο άλλο προϊόν για τσιμπήματα.

Ας θυμίσουμε πάντως ότι στο βουνό είμαστε κατά κάποιο τρόπο φιλοξενούμενοι των ειδών που ζουν εκεί. Καλύτερα να μην τα πλησιάζουμε, ακόμα και αν φαίνονται φιλικά, να μην χαλάμε τις φωλιές τους και κυρίως να μην τα σκοτώνουμε – μερικά μπορεί να είναι μάλιστα και προστατευόμενα είδη.

Προσέχουμε επίσης τις πέτρες που μπορεί να πέσουν κατά την διαδρομή μας. Η πτώση τους μπορεί να οφείλεται σε φυσικές αιτίες (π.χ. αέρας) ή μπορεί να την έχει προκαλέσει κάποιος κατά λάθος. Αν αντιληφθούμε ότι πέφτουν πέτρες ειδοποιούμε την ομάδα (φωνάζοντας «πέτρες»), κρατάμε αποστάσεις και γενικά αποφεύγουμε μέρη που είναι γνωστά για κατολισθήσεις.

Ένας άλλος παράγοντας που μπορεί να χαλάσει την εκδρομή μας είναι ο καιρός. Όταν ξεκινούσαμε βλέπαμε ότι υπήρχε και κάποια πιθανότητα βροχής. Ένα μικρό αδιάβροχο στο σακίδιο θα έλυνε το πρόβλημα αλλά ευτυχώς δεν χρειάστηκε αφού το μόνο που είχαμε να αντιμετωπίσουμε ήταν ο ήλιος και η ζέστη. Απαραίτητα εφόδια, το καπέλο, τα γυαλιά ηλίου και το αντηλιακό. Και φυσικά το νερό … που πρέπει να το πιούμε πριν διψάσουμε!

Μιλήσαμε παραπάνω για τη σημασία της οργανωμένης εκδρομής και της συμμετοχής έμπειρων ορειβατών και πεζοπόρων. Είναι γεγονός ότι η άγνοια των συνθηκών που επικρατούν σε μια πεζοπορία, μπορεί να αποβεί μοιραία. Αν μάλιστα έχουμε αποφασίσει να ξεκινήσουμε χωρίς να ξέρουμε τα στοιχειώδη, χωρίς να έχουμε ενημερωθεί για τη διαδρομή, χωρίς τον κατάλληλο εξοπλισμό και χωρίς εκπαιδευμένη παρέα – ε! τότε το ατύχημα μας περιμένει στη γωνία.

Η άγνοια, η έλλειψη εμπειρίας, η επιπολαιότητα αποτελούν παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα επικίνδυνου ατυχήματος στο βουνό. Η κούραση, η αφηρημάδα αλλά και μη εκτέλεση των οδηγιών του αρχηγού μπορούν επίσης να αποβούν μοιραίες από τη μια στιγμή στην άλλη.

Από την εκδρομική παρέα μάθαμε και πολλά άλλα χρήσιμα για τον Ορειβατικό Σύλλογο Χανίων, έναν από τους πιο δραστήριους της Ελλάδας. Με 500 περίπου μέλη, έχει ανανεωθεί τα τελευταία χρόνια με νέα και δραστήρια μέλη που ηγούνται εκδρομών και εξορμήσεων. Φέτος συμπληρώνει 85 χρόνια ζωής και το Σαββατοκύριακο 12-13 Σεπτεμβρίου οργανώνει την 35η Παγκρήτια Ορειβατική Συνάντηση των Συλλόγων της Κρήτης στην τοποθεσία Γούρνες, (υψόμετρο 1.150 μέτρα) που βρίσκεται στο ορεινό χωριό Καρές, στην επαρχία Αποκορώνου.

Περισσότερες πληροφορίες (και ημερολόγιο εκδρομών) στη διεύθυνση http://www.eoshanion.gr.