Ασφάλεια στον ελαιώνα

Πως να αποφύγουμε τα δυσάρεστα ατυχήματα σε όλες τις φάσεις της ελαιοσυγκομιδής …
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 5 Νοεμβρίου 2019 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-397)

Έχουμε γράψει και παλιότερα σχετικά με τους κινδύνους που αντιμετωπίζουμε κατά την ελαιοσυγκομιδή αλλά και γενικότερα όταν ασχολούμαστε με αγροτικές εργασίες. Υπάρχουν πολλές πιθανές αιτίες ατυχήματος που μπορούν να μετατρέψουν μια ευχάριστη, και για πολλούς επικερδή, εργασία σε αιτία στεναχώριας, τραυματισμού ή και μόνιμης αναπηρίας.

Τις ελιές τις μαζεύουμε σήμερα με ελαιοραβδιστικά και ελαιόδιχτα που εξασφαλίζουν ταχεία και σχετικά άνετη συγκομιδή. Όμως οι ελιές και τα φύλλα που υφίστανται το κτύπημα του ραβδιστικού εκτοξεύονται με μεγάλη ταχύτητα και καλόν είναι οι χειριστές αλλά και όσοι βρίσκονται πολύ κοντά τους να φορούν προστατευτικά γυαλιά για να αποφύγουν δυσάρεστα τραύματα στα μάτια.

Παράλληλα, οι μαζωχτές και οι μαζώχτρες θα σκύψουν για να συγκεντρώσουν τον καρπό και να τον καθαρίσουν ενδεχομένως από τα φύλλα και τα κλαδάκια που έχουν πέσει μαζί με τις ελιές. Το σκύψιμο και πολύ περισσότερο το ανασήκωμα των γεμάτων σάκων (και στη συνέχεια των δοχείων με το λάδι) πρέπει να γίνεται με προσοχή προκειμένου να μην δημιουργηθούν προβλήματα στη μέση.

Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας θεωρεί τα προβλήματα της μέσης ως τη σημαντικότερη από τις μυοσκελετικές παθήσεις. Οι οποίες αποτελούν την κυριότερη αιτία αναπηρίας παγκοσμίως με σοβαρές κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις. Μάλιστα, σε πολλούς ασθενείς οι πόνοι της μέσης επανεμφανίζονται περιοδικά και σε πολλές περιπτώσεις δεν θεραπεύονται ποτέ.

Ταλαιπωρούν τους άνδρες πιο πολύ από τις γυναίκες και τους μεσήλικες και τους ηλικιωμένους πολύ περισσότερο από τους νέους. Έχει μάλιστα αποδειχτεί ότι η καλύτερη και φθηνότερη μέθοδος αντιμετώπισης είναι η προληπτική εκπαίδευση στην ανύψωση βαρών.

Μια άλλη εργασία που συνδέεται με την ελαιοσυγκομιδή είναι το κλάδεμα. Είναι κι αυτή μια επικίνδυνη δραστηριότητα για την οποία μπορούμε να πάρουμε τα μέτρα μας. Αν χρειαστεί να ανεβούμε στην ελιά ας προσέξουμε να μην πέσουμε. Δεν χρησιμοποιούμε αλυσοπρίονο αν δεν γνωρίζουμε τον χειρισμό του. Έτσι θα αποφύγουμε άσκοπους τραυματισμούς που μπορεί να είναι ιδιαίτερα σοβαροί. Ενεργοποιούμε πάντα το φρένο του αλυσοπρίονου μετά από κάθε κόψιμο.

Προσέχουμε επίσης τους τραυματισμούς που μπορεί να προκληθούν από την πτώση μεγάλων κλαδιών. Τα προστατευτικά γυαλιά είναι και εδώ απαραίτητα για να αποφύγουμε τραυματισμούς των ματιών από πριονίδια. Αν χρησιμοποιούμε το αλυσοπρίονο για πολύ ώρα, ή αν χρησιμοποιούμε και άλλα εργαλεία που κάνουν πολύ θόρυβο καλόν θα είναι να φορέσουμε και ωτοασπίδες για την προστασία της ακοής.

Τέλος, οι κραδασμοί από τα αλυσοπρίονα αλλά και από άλλα εργαλεία χειρός μπορεί να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στις αρθρώσεις αλλά και στη λειτουργία της καρδιάς. Όσοι πάσχουν από καρδιακές αρρυθμίες ή άλλα καρδιακά νοσήματα ας συμβουλευτούν τον καρδιολόγο τους πριν χρησιμοποιήσουν τέτοια εργαλεία. Κι αν μετά από την χρήση τέτοιων εργαλείων νοιώσουμε λαχάνιασμα και ταχυκαρδία η επίσκεψη στον καρδιολόγο είναι επιβεβλημένη.

Πολλοί συνηθίζουν να καίνε τα κλαδιά αλλά θα πρέπει να ξέρουμε ότι ο καπνός και το διοξείδιο του άνθρακα που παράγεται επιβαρύνουν την κλιματική αλλαγή. Τα λεπτά κλαδιά μπορούμε να τα τεμαχίσουμε χρησιμοποιώντας έναν θρυμματιστή. Το προϊόν του θρυμματισμού μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως λίπασμα στον ελαιώνα αφού το σκεπάσουμε με χώμα και το αφήσουμε να κομποστοποιηθεί.

Επόμενο στάδιο η μεταφορά του καρπού στο ελαιουργείο και του λαδιού στο χώρο αποθήκευσης. Ας προσέξουμε να στοιβάξουμε σωστά το φορτίο έτσι ώστε να μην έχουμε μετακινήσεις και ατυχήματα. Φυσικά, δεν πίνουμε οινοπνευματώδη πριν οδηγήσουμε και όταν οδηγούμε τηρούμε τα όρια ταχύτητας και τον κώδικα οδικής κυκλοφορίας. Τέλος, ας θυμηθούμε ότι το όχημά μας συμπεριφέρεται διαφορετικά όταν είναι φορτωμένο γι’ αυτό ας φροντίσουμε να οδηγούμε με μεγαλύτερη προσοχή σε σχέση με τις άλλες ημέρες.

Και φτάνουμε στην αποθήκευση του λαδιού. Θα πρέπει να το προφυλάξουμε από το φως, το οξυγόνο και την θερμότητα αποθηκεύοντάς το κατά προτίμηση σε ανοξείδωτα δοχεία. Να υπενθυμίσουμε επίσης ότι το λάδι είναι εύφλεκτο υλικό και αρπάζει φωτιά τους 225 βαθμούς Κελσίου (σημείο ανάφλεξης).

Μάλιστα, όταν το ελαιόλαδο αρχίσει να καίγεται, η κατάσβεσή του είναι κάπως περίπλοκη αφού η χρήση νερού προκαλεί μεγαλύτερη φλόγα και επιδεινώνει την κατάσταση. Αυτός είναι και ο λόγος που δεν πρέπει να ρίχνουμε ποτέ νερό σε τηγάνια που έχουν πιάσει φωτιά. Συνεπώς, ας προσέξουμε να μην αποθηκεύσουμε το ελαιόλαδο μαζί με άλλα εύφλεκτα υλικά όπως τσικουδιές, καυσόξυλα κλπ.

Μετά το τέλος της ελαιοσυγκομιδής ακολουθεί η προετοιμασία του ελαιώνα για την επόμενη χρονιά. Εκτός από το κλάδεμα, στο οποίο αναφερθήκαμε παραπάνω, θα πρέπει να φροντίσουμε και για τη λίπανσή του. Τα λιπάσματα υπό ορισμένες συνθήκες μπορούν να εκραγούν με πολύ δυσάρεστες συνέπειες γι’ αυτό πρέπει να αποθηκευτούν με όλες τις προφυλάξεις που προβλέπονται από τον κατασκευαστή.

Επιπλέον, τα λιπάσματα πρέπει να χρησιμοποιηθούν στις δοσολογίες που συστήνονται από τον γεωπόνο για να αποφευχθούν οι δυσμενείς επιπτώσεις όχι μόνο στην υγεία αλλά και στο περιβάλλον – ιδίως η ρύπανση του πόσιμου νερού και ο ευτροφισμός των επιφανειακών υδάτων. Μπορούμε φυσικά να χρησιμοποιήσουμε ως λίπασμα και απλή χωνεμένη κοπριά που συχνά αποτελεί την καλύτερη τροφή για τα ελαιόδεντρα.

Με ευχές για ελαιοσυγκομιδή χωρίς ατυχήματα. Με μπόλικο και καλής ποιότητας ελαιόλαδο!