Παραδείγματα δασκάλων προς μίμηση!

Το ακόλουθο άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 14 Μαρτίου 2012.

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΚΑΙ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ
Παραδείγματα δασκάλων προς μίμηση!
γράφει ο Παναγιώτης Αλεβαντής*

Ένα χρόνο μετά τον σεισμό και το επακόλουθο παλιρροϊκό κύμα που έπληξε την ανατολική ακτή της Ιαπωνίας μερικά «θαύματα» που έμοιαζαν απίστευτα εξηγούνται

Ο σεισμός της 11ης Μαρτίου 2011 άλλαξε τον κόσμο κι αυτό δεν είναι σχήμα λόγου. Σύμφωνα με τη NASA, η ένταση της δόνησης μίκρυνε τη διάρκεια της γήινης ημέρας κατά 1,8 εκατομμυριοστά του δευτερολέπτου, μετακίνησε τον άξονα περιστροφής της Γης κατά 16,5 εκατοστόμετρα και μετατόπισε το μεγαλύτερο νησί της Ιαπωνίας κατά 2,4 μέτρα. Κάτι που δεν μπόρεσε όμως να αλλάξει ήταν η αξία του καλού δασκάλου που ενδιαφέρεται να εμφυσήσει στους μαθητές πώς να σκέπτονται για να είναι ασφαλείς οι ίδιοι και οι γύρω τους. Να με δυο λόγια η ιστορία του καθηγητή Τοσιτάκα Κατάντα και πως η διδασκαλία του έσωσε πάνω από 2.900 μαθητές στην πόλη Καμαΐσι, αριθμός που αντιστοιχεί στο 99.8% του συνόλου των μαθητών!


Αμέσως μετά το σεισμό, οι μεγαφωνικές εγκαταστάσεις στο γυμνάσιο του Καμαΐσι-Χιγκάσι καταστράφηκαν αλλά οι μαθητές ανέλαβαν πρωτοβουλία και εγκατέλειψαν το σχολείο τρέχοντας προς τον προκαθορισμένο τόπο συγκέντρωσης. Τους ακολούθησαν οι μαθητές από το δημοτικό σχολείο του Ουνοσουμάι που συμμετείχαν πάντα σε κοινές ασκήσεις εκκένωσης. Όμως, όταν έφτασαν στο προκαθορισμένο σημείο, πίσω από μια πλαγιά, κάποιος μαθητής πρότεινε να μετακινηθούν σε ακόμη υψηλότερη τοποθεσία για μεγαλύτερη ασφάλεια, επειδή η πλαγιά δεν του φάνηκε ιδιαίτερα ασφαλής. Πράγματι, κοιτάζοντας πίσω τα παιδιά είδαν τι σκόνη από το τσουνάμι να τους ακολουθεί, ενώ ταυτόχρονα συνάντησαν και τα παιδιά ενός νηπιαγωγείου. Ακολουθώντας το μάθημα που είχαν μάθει (Μην περιμένετε να σας προστατεύσουν - γίνετε εσείς οι ίδιοι προστάτες) μερικοί μαθητές ασχολήθηκαν με τα νήπια ενώ άλλοι έσπρωχναν μέχρι και καροτσάκια. Ενώ έφταναν σε ασφαλή τοποθεσία είδαν το προκαθορισμένο σημείο συγκέντρωσης να πλημμυρίζει … Τα παιδιά όμως είχαν σωθεί!

Οι μαθητές από το δημοτικό σχολείο του Καμαΐσι, ακολουθούσαν μειωμένο ωράριο κι έτσι είχαν ήδη γυρίσει στα σπίτια τους την ώρα του σεισμού. Όμως όλοι τους σώθηκαν γιατί εφάρμοσαν αυτά που είχαν μάθει στο σχολείο. Ένας μαθητής της πρώτης δημοτικού έτρεξε στο προκαθορισμένο σημείο συγκέντρωσης. Ένας μαθητής της έκτης αντί να βγει από το σπίτι του, που είχε ήδη περικυκλωθεί από τα νερά, πήρε τον μικρότερο αδελφό του και ανέβηκε στο τρίτο πάτωμα γιατί θυμήθηκε ένα βίντεο που είχε δει στο σχολείο το οποίο έδειχνε ανθρώπους να δυσκολεύονται να τρέξουν μέσα στα νερά. Όλα τα παιδιά σώθηκαν επειδή αυτενέργησαν. Στην περιοχή βέβαια είχαν κατασκευαστεί φράγματα για την αντιμετώπιση των παλιρροϊκών κυμάτων, ύψους από έξη μέχρι και δέκα μέτρα. Επίσης υπήρχαν και συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης. Όμως, το τσουνάμι της 11ης Μαρτίου 2011 πέρασε πάνω από τα φράγματα! Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να φτιάχνονται φράγματα αλλά ταυτόχρονα οι κάτοικοι θα πρέπει να εκπαιδεύονται όσο γίνεται καλύτερα για να αντιμετωπίσουν τις καταστροφές και να μην επαφίενται στα έργα ελαχιστοποίησης των επιπτώσεων της καταστροφής.

Ο Τοσιτάκα Κατάντα είναι μηχανικός. Διδάσκει στο Πανεπιστήμιο της Γκούνμα και ερευνά την ενσωμάτωση των κοινωνικών επιστημών στην αντιμετώπιση των καταστροφών. Πριν από δέκα περίπου χρόνια δούλευε με μοντέλα προσομοίωσης πλημμυρών τα οποία και άρχισε να εφαρμόζει στα τσουνάμι. Ταυτόχρονα, άρχισε να μελετά την ευαισθητοποίηση των κατοίκων της περιοχής σε θέματα αντιμετώπισης τσουνάμι. Διαπίστωσε ότι όσο περισσότερο οι κυβερνητικές προσπάθειες εστιάζονταν στην κατασκευή φραγμάτων και συστημάτων συναγερμού, τόσο λιγότερη συναίσθηση των πραγματικών κινδύνων είχαν οι κάτοικοι. Νόμιζαν ότι τα φράγματα θα τους προστάτευαν … Έτσι ο Κατάντα προσέγγισε τις τοπικές αρχές που είχαν αντιληφθεί το πρόβλημα και οργάνωσε μαθήματα για τους ενήλικες. Δυστυχώς, μόνον όσοι ήταν ήδη ευαισθητοποιημένοι έκαναν τον κόπο να παρακολουθήσουν. Έτσι στράφηκε στον τοπικό διευθυντή εκπαίδευσης που ελευθέρωσε τους δασκάλους ένα απόγευμα την εβδομάδα έτσι ώστε να συνεργαστούν με τον καθηγητή για την διαμόρφωση μαθημάτων και εγχειριδίων για τους μαθητές.

Αρχικά, όλοι οι μαθητές ρωτήθηκαν τι θα έκαναν σε περίπτωση ισχυρού σεισμού. Οι περισσότεροι απάντησαν ότι θα έμεναν σπίτι περιμένοντας τους γονείς τους! Τα αποτελέσματα κοινοποιήθηκαν στους γονείς με την ερώτηση «Σε περίπτωση τσουνάμι, νομίζετε ότι το παιδί σας θα επιβιώσει;» Αυτό ήταν αρκετό για να κινητοποιήσει τελικά τους γονείς … οι περισσότεροι από τους οποίους σώθηκαν επίσης από το περσινό τσουνάμι. Σιγά-σιγά οι δάσκαλοι άρχισαν να ενσωματώνουν την διδασκαλία της προστασίας στα μαθήματα - π.χ. στα μαθηματικά οι μαθητές μέτρησαν το ύψος του κύματος, στη φυσική υπολόγισαν σε πόσο χρόνο θα φτάσει στο σπίτι τους και στην γεωγραφία έφτιαξαν τους προσωπικούς τους χάρτες εκκένωσης με τα σπίτια τους, το σχολείο και τα σημεία συγκέντρωσης. Ταυτόχρονα οργανώθηκαν συχνές ασκήσεις εκκένωσης. Συνολικά οι μαθητές της περιοχής Καμαΐσι αφιέρωναν κάθε χρόνο από 5 έως 15 ώρες εκπαίδευσης για την αντιμετώπιση τσουνάμι.

Στόχος του προγράμματος ήταν με το συνδυασμό θεωρητικών γνώσεων και πρακτικής οι μαθητές να αποκτήσουν μια φιλοσοφία ετοιμότητας και αυτενέργειας και να μην στηρίζονται στους χάρτες επικινδυνότητας και τα μέτρα της κυβέρνησης. Να μάθουν να αξιολογούν μόνοι τους την κατάσταση και να αυτενεργούν για να σωθούν οι ίδιοι. Και να εφαρμόζουν τις τρεις αρχές του καθ. Κατάντα: «Μην πιστεύετε σε προκατασκευασμένες ιδέες», «Κάνετε ό,τι μπορείτε» και «Αναλάβετε ηγετικό ρόλο κατά την εκκένωση».

Στόχος του καθηγητή Κατάντα είναι τώρα να διευρυνθεί η μέθοδός του σε όλη την Ιαπωνία. Για να σωθούν περισσότεροι μαθητές την επόμενη φορά!

* Φυσικός, υπάλληλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι απόψεις είναι προσωπικές και δεν εκφράζουν κατ’ ανάγκη την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. http://alevantis.blogspot.com