(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 28 Απριλίου 2015 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-197)
Πολύ κουβέντα γίνεται για τις μεταρρυθμίσεις. Οι δανειστές και οι εταίροι τις απαιτούν για να μας δώσουν χρήματα. Μεταρρυθμίσεις μας συστήνει να κάνουμε ο πρόεδρος των ΗΠΑ. Μεταρρυθμίσεις ζητούν οι σκεπτόμενοι άνθρωποι όλου του πολιτικού φάσματος. Από τους φιλελεύθερους (να μην τους μπερδεύουμε παρακαλώ με τους νεοφιλελεύθερους) μέχρι την κεντροαριστερά, τη δημοκρατική αριστερά, και τους σοσιαλιστές.
Αλλά και ο απλός κόσμος με τον τρόπο του μεταρρυθμίσεις θέλει. «Δεν πάει άλλο». «Κάτι πρέπει να γίνει. Να βρει δουλειά ο κόσμος». «Έχουμε μια υπέροχη χώρα κι είναι κρίμα πολλοί να ξενιτεύονται». Αυτά ακούς σε όλες σχεδόν τις συζητήσεις των φίλων και γνωστών. Όμως τι μεταρρυθμίσεις χρειάζεται η χώρα μας για να πάει μπροστά; Για να προσελκύσει τις πολυπόθητες επενδύσεις από τη Δύση ή και την Ανατολή;
Κατά τη γνώμη μου θα πρέπει να αρχίσουμε σοβαρή δουλειά σε πέντε τομείς. Ναι, μετριούνται στα δάκτυλα του ενός χεριού αλλά αυτές οι μεταρρυθμίσεις θα απαιτήσουν σκληρή προσπάθεια, ομοφωνία, ομοψυχία και βαθιές αλλαγές.
Ταχύτερη απονομή δικαιοσύνης. Στις αρχές Μαρτίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε τον πίνακα αποτελεσμάτων του 2015 για τη δικαιοσύνη στην ΕΕ. Ο πίνακας δίνει μια γενική εικόνα της ποιότητας, της ανεξαρτησίας και της αποτελεσματικότητας των συστημάτων απονομής της δικαιοσύνης στα κράτη μέλη. Η ελληνική δικαιοσύνη είναι σαφώς ανεξάρτητη αλλά μάλλον αναποτελεσματική. Διαθέτει έναν από τους μεγαλύτερους αριθμούς δικηγόρων και δικαστών ανά 100.000 κατοίκους αλλά κατατάσσεται στις τελευταίες θέσεις όσον αφορά την χρήση πληροφορικής στην υποβολή, καταχώρηση και διαχείριση υποθέσεων και στην ηλεκτρονική επικοινωνία με τους διαδίκους. Κατά μέσον όρο, οι υποθέσεις ανάκτησης χρημάτων σε περίπτωση χρεοκοπίας τελεσιδικούν σε 3,5 χρόνια, οι υποθέσεις ανταγωνισμού σε περίπου 4,5 ενώ οι υποθέσεις δημόσιων συμβάσεων κρίνονται σε πρώτο βαθμό σε περίπου 1,5 χρόνο. Τέλος, οι εκκρεμούσες δίκες για αστικές και εμπορικές υποθέσεις έχουν αυξηθεί κατά τα τελευταία χρόνια.
Καταπολέμηση της διαφθοράς. Πέρσι τον Φεβρουάριο η Επιτροπή είχε δημοσιεύσει επίσης την πρώτη έκθεση της ΕΕ κατά της διαφθοράς. Σε αυτή τονιζόταν ότι η διαφθορά δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στην Ελλάδα επειδή το νομικό πλαίσιο καταπολέμησής της εξακολουθεί να είναι περίπλοκο και δεν παράγει απτά αποτελέσματα. Τομείς που απαιτούν βελτιώσεις είναι οι δημόσιες συμβάσεις, η εντατικότερη εποπτεία της χρηματοδότησης των κομμάτων και των δηλώσεων συμφερόντων των πολιτικών, καθώς και η επανεξέταση του ζητήματος της βουλευτικής ασυλίας.
Στην σχετική έρευνα του Ευρωβαρομέτρου που συνόδευε την έκθεση, το 99% των Ελλήνων απάντησε ότι πιστεύει πως η διαφθορά είναι ευρέως διαδεδομένη στη χώρα όταν ο μέσος όρος στην Ευρώπη είναι 76%. Και οι μισοί από τους ερωτηθέντες απάντησαν ότι τα φακελάκια, οι δωροδοκίες και οι μίζες αποτελούν προβλήματα για τη χώρα όπως και η φοροδιαφυγή ή μη καταβολή του ΦΠΑ.
Σταθερό και δίκαιο φορολογικό σύστημα. Κάθε χρόνο στην χώρα μας θεσπίζονται δεκάδες φορολογικοί νόμοι οι οποίοι για να γίνουν κατανοητοί και να εφαρμοστούν συνοδεύονται από εκατοντάδες ερμηνευτικές εγκυκλίους τις περίφημες πολυγραφημένες διαταγές (ΠΟΛ). Οι φορολογικοί συντελεστές αλλάζουν σε ετήσια βάση, επιβάλλονται έκτακτες εισφορές που μετατρέπονται σε τακτικές, ενώ οι περίφημοι φόροι υπέρ τρίτων που συνεχώς εξαγγέλλεται ότι καταργούνται φαίνεται πως είναι εφτάψυχοι. Παράλληλα, από έρευνες του Ευρωβαρομέτρου προκύπτει ότι τα σημαντικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις είναι οι φορολογικοί συντελεστές (72%) και η ταχέως μεταβαλλόμενη νομοθεσία και πολιτικές (70%).
Απλούστερες και αποτελεσματικότερες διαδικασίες. Όποιος δοκίμασε να ιδρύσει μιαν επιχείρηση, να ανοίξει ένα μαγαζί, ακόμη και να μεταβιβάσει ένα εργοστάσιο σε λειτουργία γνωρίζει το πρόβλημα των διαδικασιών. Το 63% των ερωτηθέντων στις έρευνες του Ευρωβαρομέτρου κρίνουν τις διοικητικές διαδικασίες πολύπλοκες ενώ το 59% θεωρεί ότι δεν υφίστανται μέσα ή διαδικασίες για την ανάκτηση χρεών από άλλους. Συχνά για να ανοίξει μια επιχείρηση απαιτείται προέγκριση η οποία όμως δεν επιτρέπει την προσωρινή λειτουργία της επιχείρησης! Όταν σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης η δημιουργία μιας νέας επιχείρησης απαιτεί ελάχιστες μέρες, στην Ελλάδα το μόνο που μάλλον απαιτείται φαίνεται πως είναι το περίφημο «γρηγορόσημο» …
Παράλληλα βέβαια, θα χρειαστεί να ενισχυθεί και η δυνατότητα χρηματοδότησης των επιχειρήσεων από τις τράπεζες. Κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Ελλάδα ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Γιούρκι Κατάινεν ανέφερε τη δυνατότητα απ' ευθείας χρηματοδότησης των επιχειρήσεων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων χωρίς την παρέμβαση του δημοσίου τομέα. Ελπίζεται επίσης ότι με την ολοκλήρωση των συνομιλιών με τους εταίρους στο πλαίσιο της Ευρωομάδας (Eurogroup) θα επαναληφθεί η χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας και θα επανέλθει η ρευστότητα στην αγορά.
Αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας. Πόσα ακίνητα του δημοσίου ρημάζουν αναξιοποίητα; Όλοι μας ξέρουμε τα Ολυμπιακά Ακίνητα που μια δεκαετία μετά τους θρυλικούς εκείνους Ολυμπιακούς Αγώνες έχουν καταντήσει ερείπια. Αλλά και δημόσιες επιχειρήσεις που σήμερα είναι ζημιογόνες θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν επωφελώς ακόμη και να παραχωρηθούν για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα σε ενδιαφερόμενους επενδυτές έναντι ενός συμβολικού ποσού. Το κράτος έχει αποδειχτεί σε πολλές περιπτώσεις αναξιόπιστος και κακός επιχειρηματίας και θα πρέπει να περιοριστεί στον πραγματικό του ρόλο - να καθορίζει τους κανόνες και να ελέγχει αυστηρά την εφαρμογή τους. Φυσικά, ορισμένοι τομείς στρατηγικού ενδιαφέροντος θα πρέπει να παραμείνουν υπό κρατικό έλεγχο αλλά και εκεί υπάρχει η δυνατότητα συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα που σε πάμπολλες περιπτώσεις έχει δώσει θεαματικά αποτελέσματα.
Υπάρχουν βέβαια και άλλοι τομείς που χρειάζονται σοβαρές μεταρρυθμίσεις. Πρωτίστως η παιδεία. Η υγειονομική περίθαλψη και οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης για τις οποίες έχουμε κατ' επανάληψη γράψει από αυτήν εδώ τη στήλη. Η προστασία του περιβάλλοντος. Η δημόσια διοίκηση γενικότερα. Και πολλοί άλλοι. Όμως, οι πέντε τομείς που ανέφερα αποτελούν προϋπόθεση για μια νέα οικονομική ανάπτυξη της χώρας που τόσο υποφέρει από την ύφεση και την ανεργία. Και θα πρέπει να βοηθήσουμε όλοι αυτές τις μεταρρυθμίσεις, παραμερίζοντας τις όποιες μικροπολιτικές μας διαφορές.
Γιατί το χρειάζεται η πατρίδα και οι πολίτες της …
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου