Για παιδιά και παππούδες

Εκπαιδεύστε τα παιδιά στην ανάγνωση, στην αναγνώριση των σημείων του εγκεφαλικού σε ηλικιωμένους και σε τρόπους μείωσης της καθημερινής χρήσης πλαστικών
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 6 Απριλίου 2021 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-455)

Η χειρότερη επίπτωση της πανδημίας. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Εκπαιδευτικής, Επιστημονικής και Επιμορφωτικής Οργάνωσης των Ηνωμένων Εθνών (UNESCO), το 2020 η πανδημία του νέου κορωνοϊού έχει ήδη αυξήσει κατά 20% το ποσοστό των παιδιών του Δημοτικού που δεν θα μπορούν να διαβάζουν. Στη σχετική έκθεση που δημοσιεύτηκε το Μάρτιο, αναφέρεται ότι σύμφωνα με εκτιμήσεις, το 2019 ο αριθμός των παιδιών με ελλείψεις στην ικανότητα ανάγνωσης παγκοσμίως ήταν 483 εκατ. Με την πανδημία ο αριθμός αυτός εκτοξεύτηκε το 2020 κατά 20% στα 581 εκατ. (αντί να μειωθεί όπως προβλεπόταν στα 460 εκατ.).

Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες την χαρακτήρισε «καταστροφή που θα χαρακτηρίζει μια ολόκληρη γενιά» όταν αναφέρθηκε στις επιπτώσεις της πανδημίας στην εκπαίδευση. Οι σπουδές παιδιών και νέων υποβαθμίζονται και αυτό αναμένεται να έχει επιπτώσεις για δεκαετίες στην οικονομική ανάπτυξη. Η έκθεση της UNESCO προτείνει την βελτίωση των εκπαιδευτικών συστημάτων μετά την πανδημία με έμφαση στην παρακολούθηση της μαθησιακής διαδικασίας μέσω της ενίσχυσης της κατάρτισης των διδασκόντων, της ενίσχυσης των σχολείων αλλά των συστημάτων αξιολόγησής τους.

Σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση των παιδιών μπορούν να παίξουν γονείς, παππούδες και γιαγιάδες βοηθώντας τα παιδιά να μάθουν να διαβάζουν, έτσι ώστε να καλύψουν γρήγορα τα κενά όταν ξανανοίξουν κανονικά τα σχολεία. Ιδιαίτερη προσπάθεια χρειάζεται για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας και για τους μαθητές των πρώτων τάξεων του Δημοτικού. Από την πλευρά της η πολιτεία θα έπρεπε να δώσει προτεραιότητα στον εμβολιασμό των εκπαιδευτικών κάτι που έχουν ήδη κάνει μερικές χώρες (π.χ. Κίνα, Ρωσία, Γερμανία, Ισπανία).

Τα παιδιά αναγνωρίζουν το εγκεφαλικό. Μιας και μιλήσαμε για παππούδες και γιαγιάδες αξίζει να αναφέρουμε ένα καταπληκτικό πρόγραμμα που εκπαιδεύει τα παιδιά να αναγνωρίζουν το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και να καλούν ασθενοφόρο για να σώσουν τον παππού ή την γιαγιά τους. Αρχικά το πρόγραμμα (fastheroes.com) εφαρμόστηκε στο νηπιαγωγείο του «Κολεγίου Ανατόλια» της Θεσσαλονίκης αλλά γρήγορα επεκτάθηκε και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας αλλά και στο εξωτερικό – Σιγκαπούρη, Βραζιλία, Καναδά, Ταϊβάν, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ισλανδία, Νότια Αφρική και δώδεκα ευρωπαϊκά κράτη.

Το πρόγραμμα ξεκίνησε με εθελοντές που έδιναν «ζωντανές» παραστάσεις σε σχολεία. Ωστόσο, με την πανδημία το πρόγραμμα συνεχίστηκε με κινούμενα σχέδια, στα οποία πρωταγωνιστούν οι τέσσερις «υπερήρωες». Ο Χάρης (αδύναμα Χέρια), η Όλγα (μπερδεμένη Ομιλία) και ο Πέτρος (στραβό Πρόσωπο και Πτώση) παρουσιάζουν τα τρία κύρια συμπτώματα του εγκεφαλικού. Την τετράδα συμπληρώνει ο μικρός Αλέξης που έχει εκπαιδευτεί να καλεί τον ευρωπαϊκό αριθμό επειγόντων 112 για να έρθει Ασθενοφόρο. Όλοι μαζί είναι η ομάδα «ΧΟΠΑ ήρωες 112».

Το πρόγραμμα σχεδιάστηκε και εφαρμόστηκε από το Τμήμα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας σε συνεργασία με την ευρωπαϊκή πρωτοβουλία Angels και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εγκεφαλικών (WSO). Η πρωτοβουλία Angels, έχει στόχο τη βελτίωση της περίθαλψης των ασθενών με εγκεφαλικό σε όλο τον κόσμο. Η πρωτοβουλία συμβάλλει στη δημιουργία νέων νοσοκομείων, ειδικών για εγκεφαλικά επεισόδια και στη βελτίωση της ποιότητας της περίθαλψης στα υπάρχοντα νοσοκομεία.

Το πρόγραμμα fastheroes.com έχει στόχο να δημιουργήσει μια παγκόσμια κοινότητα εκατομμυρίων παιδιών. Θέλει επίσης να σπάσει το ρεκόρ Guiness δημιουργώντας, το μεγαλύτερο φωτογραφικό άλμπουμ (πάνω από 20.000 φωτογραφίες) με άτομα που φορούν μάσκα υπερήρωα. Το πρόγραμμα διαθέτει δωρεάν εκπαιδευτικό υλικό, και σε αυτό μπορούν να συμμετάσχουν δωρεάν παιδιά (5-9 ετών), σχολεία και εκπαιδευτικοί.

Η μείωση της χρήσης καλύτερη από την ανακύκλωση πλαστικών. Διαβάζω συχνά για τις αξιέπαινες πρωτοβουλίες εθελοντικών οργανώσεων, σχολείων και απλών πολιτών να καθαρίσουν παραλίες, πάρκα και δάση από τα πλαστικά. Προσφέρουν σίγουρα ένα σημαντικό έργο ευαισθητοποίησης της κοινωνίας, το οποίο μαζί με τη νέα νομοθεσία για την ανακύκλωση και την απαγόρευση των πλαστικών μιας χρήσης που τίθεται σιγά-σιγά σε εφαρμογή, ελπίζουμε ότι θα αλλάξει την εικόνα της ελληνικής φύσης.

Ωστόσο, θα ήταν καλύτερα αν όλοι μαζί κάναμε μια προσπάθεια να μειώσουμε την χρήση των πλαστικών και να διδάξουμε αυτή την καλή συνήθεια στα παιδιά και τα εγγόνια μας. Κατ’ αρχάς επειδή το κόστος ανακύκλωσης των περισσότερων πλαστικών είναι πολύ υψηλό με αποτέλεσμα τα περισσότερα να καταλήγουν στην αποτέφρωση. Ακόμη και στις σκανδιναβικές χώρες που θεωρούνται πρωτοπόροι στην ανακύκλωση ανακυκλώνονται μόλις το 49% των πλαστικών.

Επιπλέον, όπως γράφαμε και πριν από έναν χρόνο (ΧΝ 4/2/2020) τα βιοδιασπώμενα πλαστικά δεν διασπώνται πάντα, παρά μόνο υπό ορισμένες συνθήκες και σίγουρα όχι όταν ενταφιάζονται. Παράλληλα, χώρες που παραδοσιακά εισήγαγαν απορρίμματα πλαστικών προς ανακύκλωση, είτε απαγόρευσαν τις εισαγωγές, είτε θέσπισαν αυστηρούς ελέγχους και δεν δέχονται για ανακύκλωση πλαστικά που είναι ανακατεμένα. Αυτό δημιούργησε πτώση των τιμών και ένα «έμφραγμα» στην ανακύκλωση … Το συμπέρασμα είναι ότι η ανακύκλωση θα πρέπει να αποτελεί την τελευταία μας επιλογή …

Όμως τί θα πρέπει να κάνουμε για να μειώσουμε τη χρήση των πλαστικών; Μπορούμε να αγοράσουμε χύμα φέρνοντας τις δικές μας σακούλες και δοχεία στο μαγαζί. Γι’ αυτό μπορούμε να φτιάξουμε τη δική μας συλλογή μηδενικών απορριμμάτων που να περιλαμβάνει: επαναχρησιμοποιούμενες τσάντες και σακούλες (για τα ψώνια), ένα κύπελλο του καφέ κι ένα παγούρι (για το γραφείο) και, ενδεχομένως, ένα σετ μαχαιροπίρουνα. Προσωπικά έχω πάντα στην τσέπη μου μια υφασμάτινη, αναδιπλούμενη τσάντα και στο αυτοκίνητο μεγάλες τσάντες για τα ψώνια.

Ψωνίζετε φρούτα, λαχανικά, τυριά και αλλαντικά χωρίς πλαστικό περιτύλιγμα – εφόσον βεβαιωθείτε ότι στην ετικέτα με το βάρος και την τιμή αναγράφεται και η ημερομηνία λήξης. Παραγγείλετε έτοιμο φαγητό από μαγαζιά και άλλα προϊόντα από εταιρείες που δεν χρησιμοποιούν πλαστικές συσκευασίες. Και το κυριότερο: κάθε φορά που αγοράζετε, σκεφτείτε τρόπους με τους οποίους θα μπορούσατε να μειώσετε το πλαστικό! Παράλληλα, εκπαιδεύστε και τα παιδιά σας να κάνουν το ίδιο. Γιατί έχουμε μόνο έναν πλανήτη – ας μην τον κάνουμε ακατοίκητο για εμάς και τα παιδιά μας!