Ας το πάρουμε απόφαση!

Τα συμπεράσματα της εκδήλωσης σχετικά με την εφαρμογή του νόμου για την απαγόρευση του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 19 Απριλίου 2017 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-284)

Στις 5 Απριλίου, η πρωτοβουλία πολιτών «Ψυχαγωγία και Εργασία Χωρίς καπνό -Χανιά» οργάνωσε σχετική εκδήλωση στον πολυχώρο Λεκτόριο (βλ. Χ.Ν. 6/4/2017). Ακολουθεί μια σύντομη ανασκόπηση της εκδήλωσης και τα κυριότερα συμπεράσματα από τις παρεμβάσεις και τη συζήτηση που ακολούθησε.

Παθητικό κάπνισμα και υγεία. Ο πνευμονολόγος Δρ Στυλιανός Βιττωράκης ανέφερε ότι το τσιγάρο παράγει 4.000 βλαβερές ουσίες και δηλητήρια όπως κάδμιο, αρσενικό, μονοξείδιο του άνθρακα. Αυτές τις εισπνέουν με τον καπνό καπνιστές και μη καπνιστές αδιακρίτως. Όμως ο καπνός που εισπνέουν οι μη καπνιστές προέρχεται κυρίως (85%) από το πολύ τοξικότερο πλάγιο ρεύμα του τσιγάρου και λιγότερο από το ρεύμα της εκπνοής των καπνιστών, οι οποίοι έχουν ήδη κατακρατήσει πολλές από τις τοξικές ουσίες στα πνευμόνια τους!

Επιπλέον, από τις τοξικές και καρκινογόνες ουσίες του καπνού του τσιγάρου που επικάθονται στα έπιπλα, στις κουρτίνες, στα ρούχα και στα μαλλιά μας, περισσότερο ευάλωτα είναι τα παιδιά και τα βρέφη. Το παθητικό κάπνισμα ενοχλεί αφού προκαλεί ερεθισμό στα μάτια και το λαιμό, δυσφορία, πονοκέφαλο, βήχα, συριγμό, φταρνίσματα, συνάχι, βράχνιασμα και δυσοσμία στα ρούχα και στα μαλλιά.

Το αποτέλεσμα είναι το παθητικό κάπνισμα να σκοτώνει (79.000 άτομα ετησίως στην Ευρώπη) και να επιβαρύνει την υγεία αφού αυξάνει την πιθανότητα για καρκίνο του πνεύμονα (24% αλλά 73% στους εργαζόμενους σε νυκτερινά κέντρα), ισχαιμική καρδιοπάθεια (30%), αναπνευστικά νοσήματα (35%), εγκεφαλικό (45% αλλά 72% σε πρώην καπνιστές) και καρκίνο του μαστού (70% ιδίως σε νεότερες γυναίκες). Επιπλέον, θέτει σε κίνδυνο την κύηση και επιβαρύνει ιδιαίτερα την υγεία των παιδιών.

Εφαρμογή της νομοθεσίας. Όπως ανέφερε ο δικηγόρος Ευτύχης Μαυρογένης, η ελληνική νομοθεσία για την απαγόρευση του καπνίσματος είναι πλήρης και λεπτομερής. Όμως η εφαρμογή της προσκρούει στην ανωριμότητα της κοινωνίας να αποδεχτεί τη νομιμότητα όπως και σε πολλούς άλλους τομείς (π.χ. τροχαία δυστυχήματα, περιβάλλον). Οι κινήσεις πολιτών είναι απαραίτητες γιατί συμβάλλουν στην ωρίμανση της κοινωνίας και στην προώθηση της εφαρμογής του νόμου. Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις κακό παράδειγμα αποτελούν και τα όργανα της τάξης ή και η ίδια η πολιτική ηγεσία. Σημείωσε τέλος ότι η απαγόρευση του καπνίσματος εφαρμόζεται στην Αλβανία, ενώ ο Δήμαρχος Χανίων Τάσος Βάμβουκας ανέφερε πως η απαγόρευση εφαρμόζεται και στην Τουρκία!!!

Ο ρόλος των ενεργών πολιτών. Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα ήταν η μαρτυρία του Μάρκου Κουντουράκη, ο οποίος έπεισε τους θαμώνες καφενείου στα Νεροκούρου Χανίων να καπνίζουν έξω. «Εφαρμόστε το ένα μήνα κι ας ξανασυζητήσουμε μετά», τους είπε. Και απέδειξε ότι ένας μόνος πολίτης μπορεί να πείσει πολλούς, αρκεί να επιμείνει, ζητώντας σεβασμό προς τους μη καπνιστές, ιδίως όσους είναι ευαίσθητοι ή πάσχοντες. «Αποδείξτε με το σεβασμό σας την αγάπη σας προς τους συμπολίτες σας ενόσω ζουν, αντί να τους θρηνείτε μετά θάνατον», ένα από τα επιχειρήματα του Μάρκου.

Η Σοφία Γαροφαλάκη, ανέφερε ότι η αυστηρή εφαρμογή της νομοθεσίας για την απαγόρευση του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους στην Αγγλία την παρακίνησε να μειώσει δραστικά και τελικά να κόψει οριστικά το κάπνισμα. Από την πλευρά του ο Νίκος Κερδέλας ανέφερε ότι προβληματική παραμένει η εφαρμογή του νόμου στους χώρους εργασίας, κάτι που επιβεβαίωσαν και άλλοι συμμετέχοντες. Σε πολλές δημόσιες υπηρεσίες, ιδίως όταν οι προϊστάμενοι καπνίζουν, ο νόμος δεν εφαρμόζεται και οι μη καπνιστές που διαμαρτύρονται υφίστανται εκφοβισμό και ηθική παρενόχληση. Η Επιθεώρηση Εργασίας δεν επεμβαίνει αποτελεσματικά, ακόμη και μετά από συστάσεις του ιατρού εργασίας.

Η εφαρμογή της απαγόρευσης είναι εφικτή, ανέφερε ο Παναγιώτης Μπόμπος, επόπτης Δημόσιας Υγείας στην ΠΕ Χανίων. Οι μανιώδεις καπνιστές συμμορφώνονται με την απαγόρευση όταν ταξιδεύουν αεροπορικώς ή όταν επισκέπτονται χώρες όπου εφαρμόζεται αυστηρά ο νόμος. Σημείωσε επίσης ως ένδειξη της ανωριμότητας της κοινωνίας, ότι οι ελεγκτές όταν διαπιστώνουν παραβάσεις σε καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, βρίσκονται συχνά αντιμέτωποι με την αρνητική στάση πολλών μη καπνιστών που υπερασπίζονται τους παραβάτες!!!

Ωστόσο, όπως ανέφερε και ο διοικητής του αστυνομικού τμήματος Χανίων κ. Καλατζάκης, οι έλεγχοι από μικτά κλιμάκια στο πλαίσιο των διαθέσιμων ανθρώπινων πόρων θα συνεχιστούν. Επίσης, υπογράμμισε ότι oι τηλεφωνικές καταγγελίες στο 100 καταγράφονται και ο έλεγχος προγραμματίζεται, ακόμη κι αν δεν πραγματοποιηθεί άμεσα.

Άλλα ενδιαφέροντα συμπεράσματα. Όσοι καπνιστές έχουν μπει στη διαδικασία διακοπής του καπνίσματος αντιμετωπίζουν μεγάλο πρόβλημα όταν επισκέπτονται χώρους όπου δεν τηρείται ο νόμος. Παράλληλα, τονίστηκε έντονα το γεγονός ότι ιδιαίτερο πρόβλημα αντιμετωπίζουν οι μη καπνιστές με διαπιστωμένες αναπνευστικές παθήσεις σε περίπτωση που καλούνται να συνυπάρξουν σε χώρους εργασίας του δημόσιου ή του ιδιωτικού τομέα όπου οι καπνιστές δεν σέβονται το νόμο.

Η ευγενική αλλά επίμονη απαίτηση των μη καπνιστών να τους σέβονται οι καπνιστές και οι υπεύθυνοι των δημόσιων χώρων θα συμβάλλει στην περαιτέρω ευαισθητοποίηση του κοινού και στην ωρίμανση της κοινωνίας. Γι’ αυτό απαιτείται περισσότερη ενημέρωση έτσι ώστε οι μη καπνιστές να αρχίσουν να ζητούν ενεργά τα δικαιώματα τους. Προς αυτή την κατεύθυνση ο Δήμαρχος Χανίων Τάσος Βάμβουκας και ο Αντιπεριφερειάρχης Ανάπτυξης Δημήτριος Μιχελογιάννης δεσμεύτηκαν να εξασφαλίσουν έμπρακτη υποστήριξη.

Επισημαίνεται ότι στην εκδήλωση είχαν προσκληθεί, αλλά δεν παρευρέθηκαν, εκπρόσωποι του Λιμεναρχείου Χανίων, του Σωματείου Επιχειρηματιών Εστίασης Ν. Χανίων, της Επιθεώρησης Εργασίας και της διοίκησης του Γενικού Νοσοκομείου Χανίων. Σημειώνεται τέλος ότι στις 21 Απριλίου το ΚΕΕΛΠΝΟ θα διοργανώσει στα Χανιά κλειστή συναφή εκδήλωση για επαγγελματίες υγείας και εκπαιδευτικούς.