Που πετάξατε τα σκουπίδια σας σήμερα;

Ακόμη και οι ευαισθητοποιημένοι πολίτες μετατρέπονται σε ανεύθυνους, όταν οι αρμόδιες αρχές δεν έχουν προβλέψει σύστημα συλλογής για τα επικίνδυνα απόβλητα …
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 23 Ιανουαρίου 2018 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-316)

Όταν εντόπισα μερικά ληγμένα φυτοφάρμακα στην αποθήκη, αναρωτήθηκα πού θα μπορούσα να τα πετάξω. Άρχισα λοιπόν να ψάχνω και να τι ανακάλυψα.

Φυτοφάρμακα. Η Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας & Κτηνιατρικής (ΔΑΟΚ) της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων στην Αγυιά, συγκεντρώνει μόνο τα γεωργικά φάρμακα (και τις κενές τους συσκευασίες) από τα προγράμματα ψεκασμών που διαχειρίζεται η ίδια (π.χ. δακοκτονία). Στις σχετικές συμβάσεις προβλέπονται μέτρα και διαδικασίες αποκομιδής και καταστροφής των συσκευασιών που δεν έχουν καθαριστεί ή που περιέχουν υπολείμματα γεωργικών φαρμάκων.

Παράλληλα, οι επαγγελματίες αγρότες οφείλουν να ακολουθούν τις σχετικές «Κατευθυντήριες οδηγίες διαχείρισης αποβλήτων χρήσης φυτοπροστατευτικών προϊόντων» – υποχρεωτικό τριπλό ξέπλυμα της συσκευασίας και διάθεσή της στους κοινούς μπλε κάδους ανακύκλωσης. Αντίθετα, δεν προβλέπεται τίποτα για τα φυτοφάρμακα που αγοράζουν οι ιδιώτες για τους κήπους ή τα χωραφάκια τους. Η ΔΑΟΚ προτείνει να απευθυνθούν στους Δήμους, αλλά η υπηρεσία καθαριότητας του Δήμου Χανίων και η ΔΕΔΙΣΑ δηλώνουν αναρμόδιοι!

Για να αντιμετωπιστεί αυτό το σημαντικό για την υγεία των πολιτών πρόβλημα, οι Δήμοι της περιοχής μας θα μπορούσαν να μιμηθούν άλλους δήμους της χώρας (π.χ. Αγιάς, Κιλελέρ, Λάρισας, Τεμπών, Φαρσάλων, Ελασσόνας, Γιαννιτσών και Βέροιας) συνεργαζόμενοι με τον Ελληνικό Σύνδεσμο Φυτοπροστασίας (Ε.ΣΥ.Φ) για την απόσυρση κενών συσκευασιών και ληγμένων φυτοφαρμάκων. Θα μπορούσε επίσης να δημιουργηθεί, με πρωτοβουλία του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου, ένα δίκτυο συλλογής στα γεωπονικά καταστήματα, ανάλογο με το σύστημα συλλογής των ληγμένων φαρμάκων που επιστρέφονται σήμερα στα φαρμακεία.

Άλλα επικίνδυνα απόβλητα. Υπάρχουν όμως και μικρές ποσότητες επικίνδυνων αποβλήτων (ΜΠΕΑ) άλλων κατηγοριών. Όπως τα εντομοκτόνα που πωλούν τα σουπερμάρκετ. Οι συσκευασίες από μπογιές και διαλυτικά. Οι ανιχνευτές καπνού που περιέχουν και μικροποσότητες ραδιενεργών υλικών. Οι πλάκες Ελενίτ και άλλα προϊόντα αμιαντοτσιμέντου. Δυστυχώς, ούτε ο Δήμος Χανίων ούτε η ΔΕΔΙΣΑ έχουν σήμερα κάποια πρακτική λύση!

«Θα πρέπει ο ιδιώτης να απευθυνθεί σε μια από τις αδειοδοτημένες εταιρείες διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων» μας ενημερώνει η Μαρία Φλεμετάκη, Υποδιευθύντρια Μεταφορών Επικινδύνων Υλικών της ΔΕΔΙΣΑ. Μια τέτοια εταιρεία που εδρεύει στο Ακρωτήρι Χανίων με ενημέρωσε ότι ασχολείται μόνο με μεγάλες ποσότητες. Μάλιστα, για να έλθει απλώς να εξετάσει και να ταυτοποιήσει τα απόβλητα ζήτησε 60€! Αντίστοιχη αντιμετώπιση είχε και ένας φίλος, για μια μικροποσότητα από πλάκες αμιαντοτσιμέντου …

Μάλιστα, ο ίδιος ο Δήμος Χανίων κήρυξε πέρσι άγονο έναν διαγωνισμό για την αποκομιδή υπολειμμάτων αμιαντοτσιμέντου, επειδή δεν εμφανίστηκαν ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις. «Το πρόβλημα των μικρών ποσοτήτων επικίνδυνων αποβλήτων ίσως να πρέπει να αντιμετωπιστεί σε επίπεδο περιφερειακής ενότητας ή ακόμη και Περιφέρειας Κρήτης» μας είπε η Γεωργία Αποστολάκη, Αντιδήμαρχος Πρασίνου και Καθαριότητας στο Δήμο Χανίων.

Ογκώδη αντικείμενα και μπάζα. Ένα άλλο πρόβλημα είναι τα ογκώδη αντικείμενα (π.χ. καναπέδες, στρώματα, θερμοσίφωνες, ψυγεία, κουζίνες) και τα μπάζα από μικρές οικοδομικές εργασίες (π.χ. ανακαινίσεις). Δυστυχώς, οι πολίτες συχνά τα αφήνουν μέσα ή δίπλα στους κάδους που προορίζονται για τα κανονικά αστικά απορρίμματα.

Αυτό δημιουργεί πρόβλημα στην αποκομιδή και ο Δήμος έχει δικαίωμα να επιβάλει πρόστιμο. Για τα ογκώδη αντικείμενα η υπηρεσία καθαριότητας του Δήμου (τηλ. 28213- 41777) έρχεται, μετά από συνεννόηση, και τα μαζεύει σε καθορισμένη ημέρα και ώρα. Ο Δήμος δεν παραλαμβάνει μικροποσότητες από μπάζα ενώ για τα μπάζα σε μεγάλες ποσότητες υπάρχει η δυνατότητα ενοικίασης ειδικών κάδων από εξειδικευμένες εταιρείες.

Ανακυκλώσιμα υλικά. Οι υπεύθυνοι πολίτες χρησιμοποιούν τους μπλε κάδους για την ανακύκλωση χαρτιού και συσκευασιών κάθε είδους (από χαρτί, αλουμίνιο, πλαστικό, λευκοσίδηρο κλπ.). Τους κίτρινους κώδωνες για την ανακύκλωση γυάλινων συσκευασιών. Και τους κόκκινους κάδους για ρούχα, λευκά είδη, παπούτσια, τσάντες και ζώνες. Όλα τα παραπάνω ανακυκλώνονται στη συνέχεια από εξειδικευμένες βιομηχανίες.

Υπάρχουν όμως και άλλα υλικά που ανακυκλώνονται, μερικά από τα οποία είναι επικίνδυνα. Οι μπαταρίες και οι συσσωρευτές, συλλέγονται σε ειδικούς κάδους. Για τις παλιές ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές υπάρχουν ειδικοί πράσινοι ή διαφανείς κάδοι. Σε ειδικά κουτιά συγκεντρώνονται λαμπτήρες (ιδίως όσοι περιέχουν υδράργυρο) και παλαιά φωτιστικά.

Όλοι αυτοί οι κάδοι υπάρχουν σε επιλεγμένα σημεία (σχολεία, σουπερμάρκετ, καταστήματα πώλησης ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών, συνεργεία αυτοκινήτων κλπ.). Οι διευθύνσεις υπάρχουν στις ιστοσελίδες της Διαδημοτικής Επιχείρησης Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΔΕΔΙΣΑ). Η ΔΕΔΙΣΑ εφαρμόζει επίσης ειδικό πρόγραμμα διαλογής στην πηγή και συλλογής πόρτα-πόρτα στην παλαιά Πόλη των Χανίων.

Οργανικά απορρίμματα. Από τα σύμμεικτα αστικά απορρίμματα η ΔΕΔΙΣΑ ξεχωρίζει τα βιο-αποικοδομήσιμα υλικά (υπολείμματα τροφών, φρούτων και λαχανικών, χαρτιά υγείας, χαρτοπετσέτες κλπ.). Σε αυτά προσθέτει και τα βιοαπόβλητα (υπολείμματα τροφών, φρούτων και λαχανικών) που συλλέγει σε ειδικούς καφέ κάδους από μεγάλους παραγωγούς (λέσχες σίτισης, οπωροπωλεία, ανθοπωλεία, υπεραγορές κλπ.) καθώς και διάφορα φυτικά υπολείμματα (κλαδοκάθαρα) αφού προηγουμένως τα τεμαχίσει.

Από αυτό το υλικό η ΔΕΔΙΣΑ παράγει εδαφοβελτιωτικό (κομπόστ) το οποίο συσκευάζεται στα Ραπανιανά Κολυμβαρίου και διατίθεται στο εμπόριο ως εμπλουτισμένο φυτόχωμα «Κηπουρός» από την εταιρεία Έξυπνη Συσκευασία Hellas του Μιχάλη Κωσταριδάκη. Από το 2017 ξεκίνησε και πιλοτικό πρόγραμμα διαλογής στην πηγή βιοαποβλήτων από μεγάλους παραγωγούς για την παραγωγή κόμποστ υψηλής ποιότητας.

Συμπέρασμα. Στα Χανιά ενώ έχουν γίνει πολλά στον τομέα της αποκομιδής, ανακύκλωσης και αξιοποίησης των σκουπιδιών, δεν έχει γίνει τίποτα για τις μικρές ποσότητες επικίνδυνων αποβλήτων. Κάτι που προβλέπει ρητά το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Επικίνδυνων Αποβλήτων (δημοσιεύτηκε τον Φεβρουάριο του 2016 και εγκρίθηκε επίσημα τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους).

Αν θέλουμε καθαρότερο περιβάλλον θα πρέπει να ευαισθητοποιηθούμε όλοι και να πετάμε τα σκουπίδια μας εκεί που πρέπει και όχι με άναρχο τρόπο στη φύση ή στην πόρτα του γείτονά μας. Αλλά η ευαισθητοποίηση των πολιτών δεν αρκεί. Επείγει και η άμεση κινητοποίηση των αρμόδιων αρχών της τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης. Για να εφαρμόσουν το νόμο και να προστατεύσουν την υγεία των πολιτών.

Υ.Γ. Ευχαριστώ την Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας της ΠΕ Χανίων που δέχτηκε να παραλάβει κατ’ εξαίρεση τα δικά μου ληγμένα φυτοφάρμακα.