Τα παράπονα στο Δήμαρχο

Μια ιταλική κωμωδία με διδάγματα για όλους και όλες …
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 29 Μαΐου 2018 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-332)

Δεν ξέρω πόσοι από εσάς είχατε δει την ιταλική ταινία «Τα παράπονα στο Δήμαρχο», που είχε προβληθεί και στα Χανιά την τελευταία εβδομάδα του περασμένου Ιουλίου. Ο πρωτότυπος τίτλος της ταινίας «L'ora legale» είναι όρος και σημαίνει «Θερινή ώρα» αλλά μπορεί να μεταφραστεί και ως «Η ώρα της νομιμότητας». Πρόκειται για μια κωμωδία, η οποία, κατά τη γνώμη μου, εξηγεί με τον παραστατικότερο τρόπο την σημερινή, ελληνική πραγματικότητα.

Σε ένα μικρό χωριουδάκι της Σικελίας η καθημερινότητα των κατοίκων είναι δύσκολη. Για όλες τις δουλειές τους πρέπει να ζητήσουν την «εύνοια» του δημάρχου. Ο δήμαρχος – που θυμίζει έντονα Μπερλουσκόνι – είναι πλήρως διαφθαρμένος, μέχρι σημείου να ξεκινήσουν και δικαστικές διαδικασίες διερεύνησής των πεπραγμένων του. Έτσι, στις επόμενες εκλογές εκλέγεται τελικά ένας τίμιος καθηγητής που υπόσχεται να καθαρίσει την πόλη και να επιβάλει το νόμο.

Όμως, τα προβλήματα αρχίζουν μόλις αναλαμβάνει τα καθήκοντά του. Οι πολίτες που τον ψήφισαν στέκονται στην ουρά για να ζητήσουν κάποιο ρουσφέτι, αλλά παίρνουν την απάντηση ότι το αίτημά τους θα ικανοποιηθεί μόνο αν συμβιβάζεται με τους ισχύοντες νόμους και κανονισμούς. Παράλληλα, οι τροχονόμοι αρχίζουν να κόβουν κλήσεις για τα παράνομα σταθμευμένα οχήματα, κάτι πρωτόγνωρο για τους κατοίκους της μικρής πόλης.

Οι μικροπωλητές που είχαν καταλάβει αυθαίρετα δημόσιους χώρους εκδιώκονται. Κι από τους ελέγχους στα κτήρια προκύπτουν πλήθος παράνομων κατασκευών όπως πανωσηκώματα και επεκτάσεις χωρίς άδεια. Για τις οποίες οι υπηρεσίες διατάσσουν κατεδαφίσεις ή επιβάλουν πρόστιμα ενώ ταυτόχρονα αναπροσαρμόζουν και την σχετική φορολογία ακινήτων.

Φορολογία επιβάλλεται και σε όσα διαμερίσματα έχουν μετατραπεί αυθαίρετα σε ενοικιαζόμενα δωμάτια για τους τουρίστες. Δεν εξαιρείται ούτε ο εφημέριος του χωριού που έχει μετατρέψει, χωρίς άδεια, κάποιους χώρους της εκκλησίας σε bed and breakfast για επισκέπτες.

Ταυτόχρονα, εφαρμόζεται αυστηρότερα το πρόγραμμα ανακύκλωσης των σκουπιδιών. Και σε όσους κατοίκους συλλαμβάνονται να μην ανακυκλώνουν σωστά, επιβάλλονται τα σχετικά πρόστιμα. Φυσικά, πολλοί κάτοικοι εναποθέτουν τα σκουπίδια τους έξω από τα σπίτια των γειτόνων τους αλλά η δημοτική αστυνομία κάνει νυχτερινές περιπολίες και επιβάλλει πρόστιμα.

Οι υπάλληλοι του Δήμου αναγκάζονται να επιστρέψουν στα γραφεία τους, με αποτέλεσμα να αδειάσουν οι καφετέριες, ακόμη και αυτή που διατηρεί ο κουνιάδος του Δημάρχου. Το αποτέλεσμα είναι μείωση του τζίρου και οικονομική δυσπραγία … Επιπλέον, ο Δήμος καλεί για άσκηση όλους τους εθελοντές δασοφύλακες που μέχρι τότε εισέπρατταν το σχετικό επιμίσθιο χωρίς ποτέ να δίνουν το παρόν …

Ο τίμιος Δήμαρχος έχει λοιπόν αναστατώσει τους κατοίκους που είχαν συνηθίσει στην παρανομία και τη διαφθορά. Πρέπει με κάποιον τρόπο να εξαναγκαστεί σε παραίτηση! Η συνωμοσία εξυφαίνεται σε νυχτερινές συναντήσεις που οργανώνει ο εφημέριος στην εκκλησία … Με την διακριτική επιτήρηση της Μαφίας, που είναι παρούσα από την αρχή του έργου και της οποίας οι εισπράξεις έχουν προφανώς μειωθεί … Μόνον ένας πολίτης προσπαθεί να πει ότι ο Δήμαρχος είναι καλός άνθρωπος αλλά όλοι του βάζουν τις φωνές …

Τελικά, αποφασίζεται δύο συγγενείς του – που είναι και πρωταγωνιστές του έργου – να κτίσουν κατά τη διάρκεια της νύχτας ένα παράνομο κτίσμα στο εξοχικό του Δημάρχου. Με τις ευλογίες του εφημέριου και τη σύμφωνη γνώμη του εκκλησιάσματος … Το οποίο μάλιστα προσεύχεται για την επιτυχία της επιχείρησης! Με την δημοσιότητα που θα λάβει αυτή η «στημένη» παρανομία ελπίζουν ότι ο Δήμαρχος θα εξαναγκαστεί σε παραίτηση.

Στο τέλος, όλη η πόλη διαδηλώνει απαιτώντας την παραίτηση του Δημάρχου. «Μα με εκλέξατε γιατί θέλατε την αλλαγή! Κι εγώ το προσπάθησα!» τους λέει. Και συνεχίζει: «Αυτό περιείχε και θυσίες, το ξέρω. Μερικές φορές ακόμα και υπερβολικές! Όλοι μας όμως έπρεπε να απαρνηθούμε και από κάτι. Εγώ για παράδειγμα, αναγκάστηκα να απαρνηθώ την αγάπη σας!».

«Η εντιμότητα δεν είναι απλά μια ωραία λέξη! Την εντιμότητα δεν πρέπει να την απαιτούμε μονάχα από τον διπλανό μας! Την εντιμότητα πρέπει να την απαιτούμε, κυρίως από τους ίδιους μας τους εαυτούς! Κοιτάξτε την πόλη μας πόσο όμορφη έγινε! Δεν την έκανα εγώ όμορφη. Εγώ απλώς την καθάρισα από όλο εκείνο το σίχαμα, έτσι όπως την είχαμε καταντήσει! Κι αυτό δεν έχει σχέση με την εφαρμογή της νομιμότητας. Έχει σχέση με την κοινή λογική! Όμως εγώ μόνος μου δεν μπορώ να τα καταφέρω. Συμπολίτες, εσείς που απαιτείτε την αλλαγή, είστε διατεθειμένοι να αλλάξετε;».

Η απάντηση του πλήθους: «Να φύγεις να πας στο σπίτι σου!!». Και το αναπόφευκτο αποτέλεσμα: η επιστροφή του προηγούμενου διεφθαρμένου δημάρχου.

Γιατί σας διηγήθηκα αυτή την ιστορία; Γιατί αν μια κοινωνία δεν θέλει να αλλάξει, να σεβαστεί τους νόμους και τον πλησίον, αλλαγή πραγματική δεν πρόκειται να έλθει. Το παράνομο παρκάρισμα θα συνεχίσει να ταλαιπωρεί τον κόσμο όπως και οι αυθαίρετες κατασκευές και οι καταπατήσεις. Μεθυσμένοι οδηγοί, που θα μιλούν στα κινητά, θα ξεπερνούν τα όρια ταχύτητας και θα προσπερνούν σε σημεία χωρίς ορατότητα θα συνεχίσουν να σκοτώνουν.

Οι καπνιστές θα συνεχίσουν να φουμάρουν στους κλειστούς χώρους. Τα σκουπίδια θα συνεχίσουν να απειλούν τη φύση αφού θα πετιούνται όπου λάχει. Η φοροδιαφυγή και οι παραβιάσεις της εργατικής νομοθεσίας θα είναι στην ημερησία διάταξη όπως και τα ρουσφέτια από τους πολιτικούς για κάποιο βόλεμα. Παράλληλα, όλοι θα επιζητούν κάποιον «σωτήρα» για να βάλει τάξη ...

Όλοι θα ρίχνουν το φταίξιμο στους ξένους, στη μοίρα, στους «προηγούμενους», στην μια ή την άλλη συνομωσία, στην τουρκοκρατία, και σε χίλιες δυο άλλες αιτίες … Κι όμως οι πρωταρχικοί φταίχτες είναι πάντα τα πρόσωπα που βλέπουμε κάθε πρωί στον καθρέφτη …