Για περισσότερο Σεβασμό

Σεβόμενοι τους συνανθρώπους μας, τη φύση και τους νόμους της καθώς και τους αριθμούς προστατεύουμε τους εαυτούς μας, την κοινωνία και τον πλανήτη μας …
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα την 1η Ιανουαρίου 2019 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-358)

Καλό και ευτυχισμένο 2019! Με υγεία, όμορφα αισθήματα, πρόοδο και σωφροσύνη! Με λιγότερα ατυχήματα και ακόμη λιγότερες καταστροφές! Με καλύτερες προοπτικές σε ατομικό επίπεδο αλλά και για την κοινωνία και την πατρίδα μας!

Καθώς κάθισα να γράψω αυτό το πρώτο κείμενο για το Νέο Έτος, προσπάθησα να βρω μια συμπεριφορά που θα μπορούσε να μας βοηθήσει να προφυλαχτούμε καλύτερα από ατυχήματα, καταστροφές αλλά και από πολλές δυσάρεστες καταστάσεις. Οι λέξεις «πρόληψη», «πρόβλεψη», «ετοιμότητα» και «εκπαίδευση» ήλθαν αμέσως στο νου. Όμως κάτι ισχυρότερο ήλθε και έμεινε στη σκέψη μου. Ο Σεβασμός!

Σεβασμός, μας λέει το Χρηστικό Λεξικό της Ακαδημίας, είναι «εκτίμηση και θαυμασμός για κάποιον λόγω των αρετών, των ικανοτήτων ή των επιτευγμάτων του. Η αναγνώριση της αξίας και της προσωπικότητας του άλλου. Και η φροντίδα και η προστασία για κάτι που θεωρείται ότι έχει σπουδαιότητα ή ιερότητα».

Είναι σπουδαίο το περιβάλλον και η φύση; Τα σεβόμαστε όταν πετάμε παντού σκουπίδια, αποτσίγαρα και πλαστικά; Όταν ανάβουμε φωτιές ανεξέλεγκτα με κίνδυνο να προκληθεί μεγαλύτερη πυρκαγιά αλλά και αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα και επιτάχυνση της κλιματικής αλλαγής; Όταν κτίζουμε σε ρέματα τα οποία γνωρίζουμε πως κάποτε θα πλημμυρίσουν και θα μας πνίξουν;

Είναι ιεροί οι νόμοι της φυσικής; Τους σεβόμαστε όταν πυροβολούμε άσκοπα στον αέρα γνωρίζοντας ότι η σφαίρα θα επιστρέψει στη γη με την ίδια ταχύτητα που έφυγε από την κάνη του όπλου μας; Όταν αλλάζουμε τα σχέδια στις οικοδομές μας χωρίς την έγκριση του μηχανικού, ενώ γνωρίζουμε ότι σε περίπτωση σεισμού η οικοδομή θα καταπλακώσει όσους βρίσκονται μέσα; Ή όταν αναπτύσσουμε υπερβολική ταχύτητα σε στροφές, όπου είναι σίγουρο πως θα φύγουμε από τον δρόμο καταλήγοντας σε κάποιο χαντάκι ή σε κάποια χαράδρα;


Είναι σπουδαίος και ιερός ο συνάνθρωπος; Ο ανάπηρος και ο άρρωστος; Τα μικρά παιδιά; Οι έγκυες; Τους σεβόμαστε όταν καπνίζουμε μέσα στα μούτρα τους; Όταν παρκάρουμε στις διαβάσεις και στα πεζοδρόμια; Όταν δεν τους δίνουμε προτεραιότητα στο δρόμο; Τους σεβόμαστε όταν υπερβαίνουμε τα όρια ταχύτητας και προσπερνούμε σε σημεία όπου δεν έχουμε ορατότητα, θέτοντας σε κίνδυνο τις ζωές μας και τις ζωές άλλων ανύποπτων οδηγών; Όταν στο αυτοκίνητο δεν τοποθετούμε τα παιδιά στα ειδικά καθίσματα, ή όταν δεν φορούμε ζώνη;

Αντικοινωνικές συμπεριφορές. Σεβόμαστε την αξία και την προσωπικότητα των συνανθρώπων μας όταν δεν τους παραχωρούμε την προτεραιότητα που δικαιούνται στις ουρές; Όταν, στην παραμικρή παρατήρηση για κάτι που αποδεδειγμένα είναι παράνομο και αντικοινωνικό, αντί να ζητήσουμε συγγνώμη, αρχίζουμε να φωνάζουμε, να βρίζουμε και να προπηλακίζουμε;

Όταν δεν μπορούμε να συζητήσουμε «ήσυχα, ήσυχα κι απλά» αλλά αντί για διάλογο ασκούμε την εριστική, δηλαδή τη μορφή εκείνη του διαλόγου που επιδιώκει τη διαιώνιση της διαφοράς και όχι την επίλυσή της; Σεβόμαστε την διαφορετικότητα; Στο χρώμα, τη θρησκεία, τη γλώσσα, τον σεξουαλικό προσανατολισμό, τις απόψεις;

Σεβόμαστε την σπουδαιότητα και την ιερότητα των σχολείων και των πανεπιστημίων μας; Όταν έχουμε επιτρέψει να γίνουν στην κυριολεξία κοπρώνες; Κι όχι μόνο επειδή είναι γεμάτα σκουπίδια και γκράφιτι. Αλλά και γιατί έχουν γίνει άντρα διακίνησης παράνομων προϊόντων, βίας, καθώς και παρωχημένων και αποτυχημένων ιδεολογιών και πρακτικών.

Σεβόμαστε γενικότερα τους νόμους; Αυτούς που μας κάνουν να ζούμε ως πολιτισμένη κοινωνία και όχι σαν άγρια θηρία; Σεβόμαστε την απλή αριθμητική; Όταν εκχωρούμε δια της ψήφου μας νομοθετική και εκτελεστική εξουσία με βάση τις υποσχέσεις που μας δίνουν κάποιοι και οι οποίες γνωρίζουμε ότι είναι πέρα για πέρα ουτοπικές αφού «τα νούμερα δεν βγαίνουν»; Κι όχι μόνο απαιτούμε το 2+2 να κάνει 5 ή 10 ή και 100 αλλά απαξιώνουμε και όσους μας θυμίζουν ότι «ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος» …

Ελευθερία και όρια. Συχνά, όσοι δείχνουν έλλειψη σεβασμού δικαιολογούν τις παραπάνω συμπεριφορές στο όνομα της ελευθερίας. Πράγματι, η ελευθερία είναι ένα από τα ύψιστα αγαθά για το οποίο αγωνίστηκαν και σκοτώθηκαν εκατομμύρια πριν από εμάς. Και εξακολουθούν να αγωνίζονται και να σκοτώνονται σε πολλά μέρη του κόσμου …

Ωστόσο, ο Βρετανός φιλόσοφος Τζον Στιούαρτ Μιλ στο περίφημο έργο του «Περί ελευθερίας» (εκδ. 1859) αναφέρει πως «η μόνη ελευθερία, που αξίζει να την αποκαλούμε έτσι, είναι η επιδίωξη του ατομικού μας συμφέροντος με τον δικό μας τρόπο, υπό την προϋπόθεση ότι δεν επιχειρούμε να το αποστερήσουμε από τους άλλους ούτε να τους παρεμποδίσουμε να το πετύχουν».

Και προσθέτει ότι «ο μόνος λόγος για τον οποίο η ανθρωπότητα δικαιούται, σε ατομικό ή συλλογικό επίπεδο, να επέμβει στην ελευθερία δράσης του ατόμου είναι η αυτοπροστασία. Ο μόνος λόγος για τον οποίο μπορεί να ασκηθεί δικαιωματικά εξουσία επί οιουδήποτε μέλους μιας πολιτισμένης κοινωνίας ενάντια στη θέλησή του είναι για να αποτραπεί η ζημιά στους άλλους».

Με απλά λόγια λέμε ότι «η ελευθερία κάποιου σταματά εκεί όπου αρχίζει η ελευθερία του άλλου». Ωστόσο, αυτή η απλούστευση δεν λαμβάνει υπόψη τη ζημιά στον ίδιο μας τον πλανήτη και στην υπόλοιπη ανθρωπότητα. Επιπλέον, αντί να δημιουργούμε μηχανισμούς αποτροπής ώστε να μην παραβιάζονται οι ελευθερίες μας είναι προτιμότερο να φροντίζουμε να σεβόμαστε. Τους συνανθρώπους και συμπολίτες μας κάθε ηλικίας. Την πόλη μας, τη φύση και τους νόμους της. Τους αριθμούς. Και πάνω απ’ όλα τους ίδιους μας τους εαυτούς.

Ας κάνουμε λοιπόν το 2019 την χρονιά του Σεβασμού!