Το παράδειγμα της Ισλανδίας που μείωσε δραματικά τις εξαρτήσεις στους νέους, ωθώντας τους σε αθλητικές και καλλιτεχνικές δραστηριότητες
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 6 Σεπτεμβρίου 2022 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-473)
Όλοι συγκινούμαστε με τις επιτυχίες των Ελλήνων αθλητών σε ευρωπαϊκούς και παγκόσμιους αγώνες, όλοι χειροκροτούμε και ίσως δακρύζουμε όταν ακούμε τον εθνικό μας ύμνο και βλέπουμε τη σημαία μας στις επίσημες απονομές. Παράλληλα όμως, βλέπουμε και διαβάζουμε τις προβληματικές συνθήκες υπό τις οποίες προπονούνται όλοι αυτοί οι υπέροχοι αθλητές και αθλήτριες, σε συχνά βανδαλισμένες ή υποτυπώδεις εγκαταστάσεις. Συχνά επίσης, τους και τις ακούμε να παραπονούνται για έλλειψη υποστήριξης από την Πολιτεία.
Παράλληλα, οι ειδήσεις για υπερβολική κατανάλωση αλκοολούχων ποτών από εφήβους αλλά και από νήπια λαμβάνουν ανησυχητικές διαστάσεις, ιδίως στην Κρήτη. Από την άλλη πλευρά η τελευταία έρευνα του Ευρωβαρόμετρου (2020) δείχνει ότι στην Ελλάδα οι νέοι 15-24 ετών καπνίζουν τσιγάρα, πουράκια και πίπες σε ποσοστό 31% πολύ παραπάνω από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο που είναι 20%.
Από την ίδια έρευνα προκύπτει ότι στην Ελλάδα καπνίζει τα παραπάνω προϊόντα το 42% του πληθυσμού, ποσοστό που μας κατατάσσει πρώτους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Θα πρέπει επίσης να αναφερθεί η ευρεία χρήση ναργιλέδων από νέους σε μαγαζιά υγειονομικού ενδιαφέροντος χωρίς κανέναν έλεγχο από τις υγειονομικές αρχές …
Υπάρχει άραγε κάποια στρατηγική που θα οδηγούσε στη μείωση των εξαρτήσεων από τις παραπάνω ουσίες αλλά και από τα κλασσικά ναρκωτικά ή και από τα βιντεοπαιχνίδια; Πριν από λίγες μέρες έπεσα πάνω σε ένα άρθρο που εξηγούσε τη στρατηγική που ακολούθησε η Ισλανδία για να μειώσει τις παραπάνω εξαρτήσεις με βάση σχετικές επιστημονικές έρευνες.
Το παράδειγμα της Ισλανδίας. Στο μέσον της δεκαετίας του 1990 οι έφηβοι της Ισλανδίας ήταν ανάμεσα στους μεγαλύτερος πότες και καπνιστές στην Ευρώπη. Σήμερα, η χώρα αυτή βρίσκεται στην πρώτη θέση της κατάταξης των Ευρωπαϊκών χωρών όσον αφορά τον υγιεινότερο τρόπο ζωής των εφήβων. Το ποσοστό των νέων ηλικίας 15-16 ετών που είχαν μεθύσει το προηγούμενο μήνα έπεσε από 42% το 1998 σε 5% το 2016. Αντίστοιχα το ποσοστό που είχε κάνει χρήση κάνναβης έπεσε από 17% σε 7%. Και οι καπνιστές μειώθηκαν από 23% σε μόλις 3%.
Πώς πέτυχαν αυτήν τη θεαματική εξέλιξη οι Ισλανδοί; Στηρίχτηκαν στις βιοχημικές διεργασίες που βρίσκονται στη βάση των εξαρτήσεων. Ο Αμερικάνος καθηγητής ψυχολογίας Χάρβεϋ Μίλκμαν, που σήμερα διδάσκει στο Πανεπιστήμιο του Ρέικιαβικ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η επιλογή της χρήσης οινοπνεύματος ή κάποιου ναρκωτικού εξαρτάται από τον τρόπο με τον οποίο το ανθρώπινο σώμα έχει συνηθίσει να αντιμετωπίζει το στρες και το άγχος.
Από τις έρευνες προκύπτει ότι υπάρχουν πολλές διαφορετικές ουσίες που προκαλούν τις σχετικές βιοχημικές διεργασίες στον εγκέφαλο, οι οποίες στη συνέχεια προκαλούν τις εξαρτήσεις. Έτσι οι επιστήμονες έψαξαν να βρουν δράσεις που διεγείρουν τις ίδιες διεργασίες στον εγκέφαλο. Ο Μίλκμαν αντί για την εξάρτηση από το τσιγάρο, το αλκοόλ, την Κόκα-Κόλα, τα ενεργειακά ποτά ή ορισμένα τρόφιμα αποφάσισε να προτείνει στους εφήβους κάτι καλύτερο. Διαπίστωσε ότι ο χορός, η μουσική ή τα αθλήματα προκαλούσαν παρόμοιες βιοχημικές διεργασίες στον εγκέφαλο δίνοντας μια ακίνδυνη λύση για την αντιμετώπιση του στρες και του άγχους, αφού σε συναισθηματικό επίπεδο είχαν το ίδιο αποτέλεσμα με τις παραπάνω ουσίες.
Έτσι προτάθηκαν στους νέους Ισλανδούς δωρεάν προγράμματα και μαθήματα σε αθλητικές ή καλλιτεχνικές δραστηριότητες της επιλογής τους. Το κράτος χρηματοδότησε επιπλέον διδακτικές ώρες τρεις φορές την εβδομάδα στα σχολεία. Αρχικά, ζητήθηκε από τους νέους να συμμετέχουν σε ένα τέτοιο πρόγραμμα για τρεις μήνες. Τελικά, οι περισσότεροι συνέχισαν επί πάνω από πέντε χρόνια!
Ταυτόχρονα, για να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα των εξαρτήσεων από τη νικοτίνη και τα οινοπνευματώδη, η Ισλανδία απαγόρευσε δια νόμου τη διαφήμιση των σχετικών προϊόντων και δημιούργησε ειδικευμένες οργανώσεις για τους γονείς, οι οποίες σε συνεργασία με τα σχολεία βοηθούν τους μαθητές να αντιμετωπίσουν τα ψυχολογικά τους προβλήματα.
Οι Ισλανδοί επιστήμονες προτείνουν να εφαρμοστούν παρόμοιες μέθοδοι και σε άλλες χώρες. Αλλά ποιοι θα επιτρέψουν κάτι τέτοιο π.χ. στην Ελλάδα; Οι πολυεθνικές καπνοβιομηχανίες και οι εταιρείες κατασκευής και πώλησης οινοπνευματωδών ποτών σίγουρα δεν θα ενθουσιαστούν αν δουν τις πωλήσεις τους να μειώνονται, ιδίως μεταξύ των εφήβων τους οποίους προσπαθούν να κάνουν δια βίου πελάτες τους …
Επιπλέον, όπως έχουμε γράψει κατ’ επανάληψη από αυτήν εδώ τη στήλη και το ίδιο το κράτος θα δει τα φορολογικά του έσοδα να μειώνονται δραστικά από τη φορολογία των καπνικών προϊόντων και των αλκοολούχων ποτών. Έσοδα που συναγωνίζονται, αν δεν ξεπερνούν κιόλας, εκείνα από τον ΕΝΦΙΑ και άλλους φόρους. Ίσως, γι’ αυτό, ενώ ο νόμος απαγορεύει τη διαφήμιση καπνικών προϊόντων το Υπουργείο Υγείας «παρέλειψε» από τη σχετική κοινή υπουργική απόφαση το παράρτημα με τα πρόστιμα για τις διαφημίσεις των αντίστοιχων προϊόντων …
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου